Seminelí
Fakataukei Fakatokāteliné: Sēmisi 1:5–6


Fakataukei Fakatokāteliné: Sēmisi 1:5–6

“Kole ki he ʻOtuá”

ʻĪmisi
Ko e Palōfita ko Siosefa Sāmita, ko e Siʻí ʻi he Vaoʻakau Tapú (ʻi Manisesitā, Niu ʻIoke) ʻi he taimi naʻá ne maʻu ai ʻa e ʻUluaki Mata Meʻa-Hā-Maí. Ko e fakatātā ʻo Siosefa ʻoku tūʻulutui ʻi he ʻao ʻo e ʻOtua ko e Tamaí mo Sīsū Kalaisi. ʻOku hā mai ʻa e ʻOtua ko e Tamaí mo Kalaisi fakatouʻosi ʻokú Na tui ha pulupulu hinehina. ʻOku fakafeʻiloaki ʻe he Tamaí ʻa Kalaisi kia Siosefa. ʻOku ʻi mui ha ʻuluʻakau. (Siosefa Sāmita - Hisitōlia 1:15-20)

Naʻá ke ako ʻi ha lēsoni kimuʻa, “Sēmisi 1,” ʻoku tāpuakiʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻaki ʻa e potó kapau te tau kole kiate Ia ʻi he tui. ʻE lava ke tokoni atu ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke ako maʻuloto ʻa e fakamoʻoni fakafolofola fakataukei fakatokāteliné mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻinga ki he Sēmisi 1:5–6, fakamatalaʻi ʻa e tokāteliné, pea fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi he ngaahi tūkunga moʻoni ʻo e moʻuí.

Ako maʻuloto pea fakamatalaʻi

Fakakaukauloto ki ha kaungāmeʻa ʻokú ne fāifeinga ke fai ha fili mahuʻinga ʻi heʻene moʻuí. ʻOkú ke ʻiloʻi naʻe ʻikai tupu hake ʻa e kaungāmeʻa ko ʻení ʻo tui te tau lava ʻo lea fakahangatonu ki he ʻOtuá ʻi he lotú.

Manatuʻi naʻá ke ako ʻi he lēsoni kimuʻá ʻa e moʻoni ko ʻení mei he Sēmisi 1:5–6: ʻE tāpuakiʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻaki ʻa e potó kapau te tau kole kiate Ia ʻi he tui.

1. Tali ‘a e fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē nai ʻa e Sēmisi 1:5–6 ke fakamatalaʻi ʻaki ʻa e vā fetuʻutaki ʻoku fakaafeʻi kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ke tau maʻu mo Iá? (Mahalo ʻe tokoni ke fakakau ha ngaahi sīpinga ʻo ha ngaahi fehuʻi ʻe ala ʻeke ʻe ha taha pe poto te nau ala fekumi ki ai mei he ʻOtuá ʻi he lotú, kae pehē ki he ngaahi aʻusia fakatāutahá pe ngaahi sīpinga fakafolofolá.)

ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻi hoʻo lava ke maʻu mo fakamatalaʻi ʻa e potufolofola fakataukei fakatokāteline ko ʻení ʻi hoʻo vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé ʻi he kotoa hoʻo moʻuí. Ke tokoni atu ke maʻuloto ʻa e potufolofola ko ʻení, vakai ki he fakatātā ʻo e ʻUluaki Mata Meʻa-Hā-Mai ʻa Siosefa Sāmita ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní mo toutou lau pē ʻa e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá mo e fakamoʻoni fakafolofolá ʻi he lahi taha te ke lavá ʻi ha miniti ʻe taha: “Ka ai hamou taha ʻoku masiva ʻi he potó, ke kole ʻe ia ki he ʻOtuá” (Sēmisi 1:5–6).

Akoako hono fakaʻaongaʻí

ʻĪmisi
ʻOku tangutu Siosefa Sāmita ko e siʻí ʻi ha sea ʻo lau e tohi tapú.

ʻOku kau ʻa Siosefa Sāmita ʻi he taha ʻo e ngaahi sīpinga fakafolofola lahi ʻo ha kakai kuo tāpuekina ʻi heʻenau muimui ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié. ʻI hono akoako fakaʻaongaʻi ko ʻení, te ke ako ai ha sīpinga ʻe taha ʻo e founga naʻá ne fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi heʻene moʻuí. Kimuʻa peá ke kamatá, tuku ha ngaahi miniti siʻi ke toe vakaiʻi ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení, ʻi he palakalafi 5–12 ʻo e konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné (2022).

  • Fakakaukau ki he meʻa kuó ke ʻosi ʻilo fekauʻaki mo e aʻusia ʻa Siosefa Sāmitá. Ko e hā e ngaahi fehuʻi ne maʻu ‘e Siosefá? (Vakai, Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:8–10.)

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau fekumi ki he ngaahi tali mei he ʻOtuá ki heʻetau ngaahi fehuʻí ʻo hangē pē ko ia naʻe fai ‘e Siosefa Sāmitá?

Fakakaukau ki ha faʻahinga fehuʻi pē ʻokú ke maʻu pe poto ʻokú ke fekumi ki ai. ʻI hoʻo fakakakato ʻa e ʻekitivitī ko ʻení, fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe he sīpinga ʻa Siosefá ki hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi he ngaahi tūkunga ʻoku fiemaʻu ai ʻa e potó mei he ʻOtuá.

Ako ʻa e Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:8, 11–17, pea fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e kupuʻi lea takitaha ʻoku hā ai ʻa e founga naʻe muimui ai ʻa Siosefa ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi heʻene kei taʻu hongofulu tupú. Neongo kuó ke ʻosi maheni mo hono talanoá, kumi ha ngaahi fakaikiiki ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku nau fakahaaʻi e ngaahi holi, tōʻonga fakakaukau, mo e tui ʻa Siosefá ʻo laka ange ʻi he meʻa naʻá ke fakatokangaʻi kimuʻá.

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga naʻá ke maʻu fekauʻaki mo e ngāue ʻa Siosefa ʻi he tuí, tauhi ha fakakaukau ʻoku taʻengatá, pea fakaʻaongaʻi e ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí?

2. Tali ha fehuʻi ʻe fā pe lahi ange mei he ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa akó:

Fekumi ke maʻu ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe mahuʻinga ai kia Siosefa Sāmita ke fekumi fakahangatonu ki he tali ʻo ʻene ngaahi fehuʻí mei he ʻOtuá?

  • Ko e hā ʻa e meʻa naʻe tui ʻa Siosefa ʻe hoko kapau naʻe ʻikai ke ne ʻalu ki he ʻOtuá ke maʻu e ngaahi talí? (Vakai, Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:13.)

  • Makehe mei he lotú, ko e hā mo ha toe founga te ke lava ai ʻo fekumi ki ha ngaahi tali mei he ʻOtuá?

Vakaiʻi e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí, ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe ʻilo ʻe Siosefa fekauʻaki mo e ʻOtuá naʻá ne maʻu ai ha loto-falala ke kole fakahangatonu kiate Ia ha ngaahi talí?

  • ʻI he taimi ʻoku ʻikai hoko vave mai ai e tali ki hoʻo ngaahi fehuʻí, ʻoku tokoni fēfē nai ke maʻu ha mahino ki he founga ʻoku fakahā ai ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e moʻoní ki Heʻene fānaú?

  • Ko e hā ka fiemaʻu ai ʻe Sētane ke taʻofi ʻa Siosefa—mo koe—mei he lotu ki he ʻOtuá ke maʻu ha talí?

Ngāue ʻi he tuí

  • Naʻe fakahā fēfē nai ʻe Siosefa Sāmita ʻa e “kole ʻi he tuí, ʻo taʻe-fakataʻetaʻetuí” (Sēmisi 1:6), naʻa mo e taimi naʻe feinga ai ʻa Sētane ke taʻofi ia mei heʻene lotú? (Vakai, Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:15–16.)

  • ʻE tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he sīpinga ʻa Siosefá ʻi hoʻo ngaahi fehuʻí mo e hohaʻá? Fakakaukau ke faʻu ha palani pau ki he founga te ke ngāue ai ʻi he tuí.