Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé
Vahe 6: Tānaki ʻo e Fakamatala mei he Ngaahi Tauhiʻanga Lekooti ʻa e Kakaí


Vahe 6

Tānaki ʻo e FakamatalÁ mei he Ngaahi Tauhiʻanga Lekooti ʻa e Kakaí

Laka Ange ʻI Ho Mālohí

Hili hoʻo tānaki mo lekooti e fakamatala ki he hisitōlia fakafāmili kuo maau mei ho ʻapí mo e fāmilí, te ke lava ke fekumi ʻi he ngaahi lekooti ʻa e kakaí ke toe maʻu ai ha fakamatala lahi ange. ʻI he taimi ʻoku toe faingataʻa ange ai hoʻo fekumí, manatuʻi e ngaahi lea ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

“Ko e hili ko ia hoʻo maʻu e ʻuluaki toʻu tangatá, ʻe fakaʻau ke toe faingataʻa ange hoʻo fekumí. … ʻE ʻahiʻahiʻi koe ke taʻofi hoʻo fekumí pea tuku e ngāue faingataʻa ko ia ʻo e fekumi ki hoʻo ngaahi kuí, ki ha niʻihi ʻoku nau poto angé pe ki ha taimi kehe ʻi hoʻo moʻuí ke toki fai ai. Ka te ke toe ongoʻi foki hono ueʻi ho lotó ke hoko atu e ngāué, neongo ʻene faingataʻá.

“ʻI hono fai hoʻo filí, manatuʻi ko e ngaahi hingoa ʻe faingataʻa hono kumí ko e hingoa ia ʻo ha kakai tonu ne moʻui [pea ʻokú ke moʻua kiate kinautolu ʻi hoʻo moʻui ʻi he māmaní] pea te mou fetaulaki ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié. … ʻOku ʻiate koe ʻa honau lotó. ʻOku ʻi ho nimá ʻa ʻenau ʻamanakí. ʻE mahulu ange ʻa e ivi te ke maʻú ʻi ho ivi totonú, ʻi he taimi ko ia te ke fili ai ke hokohoko atu hoʻo ngāue ki hono kumi kinautolú” (ʻi he Conference Report, Apr. 2005, 82; pe Liahona, Mē 2005, 79–80).

Ngaahi Tauhiʻanga Lekooti ʻa e Kakaí ke fai ki ai e Fekumí

ʻOku lahi e ngaahi faʻahinga tauhiʻanga lekooti ʻa e kakaí te ke lava ke fekumi ki aí. ʻOku faʻa tauhi ʻe he puleʻangá mo e ngaahi siasí ha lekooti ʻo ha ngaahi meʻa pau naʻe hoko. ʻOku lava ke hiki ʻi he ngaahi lekooti ko ʻení ha ngaahi meʻa naʻe hoko ʻi he ngaahi taʻu ʻe laungeau kuohilí. ʻI he ngaahi tūkunga lahi naʻe tauhi lelei ʻaupito ʻa e ngaahi lekōtí. ʻOku kau ai e ngaahi sīpingá ni:

  • Ngaahi lekooti mahuʻingá. ʻOku faʻa maʻu ʻi he ngaahi lekooti mahuʻingá ʻa e ʻaho mo e feituʻu ne fāʻeleʻi aí, malí, mo e maté, ʻa ia ʻoku mahuʻinga ia ki he ngaahi ouau fakatemipalé. ʻOku faʻa maʻu e ngaahi lekooti mahuʻingá ʻi he ngaahi ʻōfisi ʻo e puleʻangá mo e ngaahi falelotu ʻoku ofi ki he feituʻu naʻe nofo ai hoʻo ngaahi kuí. ʻI he ngaahi fonua ʻe niʻihi, ʻoku toe ui ʻa e ngaahi lekooti mahuʻingá ko e ngaahi lekooti sivile kuo lēsisitá.

  • Ngaahi lekooti tohi kakaí. Ko ha maʻuʻanga fakamatala lelei ʻaupito ki he niʻihi fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí ʻa e ngaahi lekooti tohi kakaí. ʻOku faʻa hiki ʻi he ngaahi lekooti ko ʻení ʻa e ngaahi hingoá, taʻu motuʻá, fekāingaʻakí, feituʻu naʻe fāʻeleʻi aí, mo e ngāué. Kuo lauiafe ha ngaahi lekooti tohi kakai kuo ʻosi faitaaʻi pea fakafaingofuaʻi hono ngāue ʻaki he ʻInitanetí mo e ngaahi senitā hisitōlia fakafāmili ʻi he māmaní.

  • Ngaahi lekooti hikifonuá. Naʻe faʻu ʻa e ngaahi lekooti hikifonuá ʻi he taimi naʻe tūʻuta ai ha tokotaha fakafoʻituitui pe ko ha fāmili ki ha fonua foʻou. ʻOku ʻaonga ʻa e ngaahi lekooti ko ʻení ki hono ʻilo ʻo e ngaahi hingoa mo e feituʻu naʻe fāʻeleʻi ai e kau mēmipa ʻo e fāmilí mo e ʻaho naʻa nau tūʻuta ai ki he fonua foʻoú. ʻOku lava ke maʻu e ngaahi lekooti ʻo e fefolauʻakí ʻi he ʻInitanetí mo e ngaahi senitā hisitōlia fakafāmili ʻi he māmaní.

  • Nusipepá. ʻOku lava ke maʻu ʻi he ngaahi nusipepá ha fakamatala ki hoʻo ngaahi kuí pea faʻa ʻi ai ha fakamatala ki ha taha kuo pekia ʻo fanongonongo ai e pekia ʻa e kau tangataʻi fonua pe fefineʻi fonua fakalotofonuá. ʻOku faʻa maʻu ʻi he fakamatala ki ha taha kuo pekia ha ngaahi fakaikiiki mahuʻinga kau ki ha taha, kau ai ha fakamatala ki he feituʻu naʻe fāʻeleʻi aí, ʻaho fāʻeleʻí, kau mēmipa ʻo e fāmilí, hono siasí, mo e feituʻu ʻoku tanu aí.

  • Ngaahi lekooti ʻa e Siasí. ʻOku lava ke maʻu mei he ngaahi lekooti ʻa e Siasí ha ngaahi fakamatala ʻoku ʻikai faʻa lava ke toe maʻu ʻi ha faʻahinga lekooti kehe. ʻOku faʻa tauhi ʻe he ngaahi siasí e lekooti ʻo e fāʻeleʻí, malí, mo e maté ʻa ia naʻe ʻikai fai ʻe he puleʻanga fakalotofonuá. ʻE lava ke fakahoko ʻe he ngaahi lekooti ko ʻení ha fatongia mahuʻinga ʻi hoʻo fekumi ki ha fakamatala ki he fāmilí.

  • Ngaahi lekooti mei he faʻitoká. ʻE lava ke maʻu ʻi he ngaahi lekooti mei he faʻitoká, hangē ko e maka fakamanatú mo e ngaahi lekooti ʻa e tangata tauhi falelotú, ʻa e ʻaho fāʻeleʻí mo e maté, taʻu motuʻá he taimi ne mālōlō aí, hingoa ʻo e malí, hingoa ʻo e fānaú, mo e hingoa fakafāmili kimuʻa teʻeki ai ke malí. ʻOku faʻa hā ai mo e feituʻu naʻe fāʻeleʻi aí. ʻOku lava pē ke ʻi ai ha ngaahi fakaʻilonga pe sila ʻo fakahaaʻi mai ai naʻe ngāue fakakautau mo fakasōsiale, ʻofa fakatokoua, pe tui fakalotu ne kau ki aí.

Tānaki ʻo e Fakamatalá mei he Ngaahi Tauhiʻanga Lekooti ʻa e Kakaí

Muimui ʻi he ngaahi sitepu ko ʻení ke kamata ʻaki hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi tauhiʻanga lekooti ʻa e kakaí:

  1. Lotu ke maʻu ha tataki. ʻOku lahi ha ngaahi fili te ke fai, kau ai hoʻo fili pe ko e ngaahi kui fē te ke nofo taha ai hoʻo tokangá, ko e fakamatala ke kumí, ko e ngaahi lekooti ke kumí, mo e feituʻu ke maʻu ai e ngaahi lekooti ko ʻení. Kole ki he ʻEikí ke ne tataki mo tokoniʻi koe ke fai ʻa e fili ʻoku tonú.

  2. Fili ha kui. ʻE lelei ʻaupito kapau te ke nofo taha ʻi hono tānaki e fakamatala kau ki ha kui pe fāmili pē ʻe taha. Mahalo pē te ke loto ke fakaʻilongaʻi ha meʻa pau naʻe hoko—hangē ko e fāʻeleʻí, maté, pe malí—ki he meʻa ʻokú ke loto ke kumi ai e fakamatalá.

  3. Fakaʻaongaʻi e Tēpile ki Hono Fili e Lekōtí. Hili hoʻo fakapapauʻi ʻa e fakamatala ʻokú ke loto ke kumí, ngāue ʻaki ʻa e Tēpile ki Hono Fili e Lekōtí ʻi he fakamatala fakalahi F ke tokoni ki hoʻo fakakaukauʻi e ngaahi lekooti ʻoku totonu ke ke fekumi ki aí. Kapau ʻe ʻaonga, kole tokoni mei hoʻo tokotaha fai faleʻi ki he hisitōlia fakafāmilí.

  4. Kumi e lekōtí. ʻAʻahi pe fetuʻutaki ki he feituʻu ʻoku tauhi ai ʻa e lekōtí. Te ke lava ke ʻaʻahi ki he tokotahá, pe te ke tohi, telefoni, ʻī-meili, pe fakaʻaongaʻi ʻa e ʻInitanetí ke fai ha fakaʻekeʻeke kau ki he ngaahi lekōtí. ʻOku lava ke tauhi ʻa e ngaahi lekooti ʻaongá ʻi he ngaahi senitā hisitōlia fakafāmilí, laipelí, tauhiʻanga lekōtí, siasí, fale hopó, pe ʻi he ngaahi saiti ʻo e ʻInitanetí. ʻOku fakamatalaʻi atu ʻi lalo ha niʻihi ʻo e ngaahi feituʻu ko ʻení:

    Ngaahi senitā hisitōlia fakafāmilí. Kuo hanga ʻe he Siasí ʻo faitaaʻi ʻa e ngaahi lekooti ʻa e kakaí mei he feituʻu kotoa ʻi māmani. ʻE lava ke maʻu e ngaahi ʻata lahi ko ʻení ʻi he ʻinitanetí ʻi he www.familysearch.org>. ʻOku ʻi ai ha niʻihi ʻo e ngaahi lekooti ko ʻení ʻoku toki maʻu pē ia ʻi he filimí. Te ke lava ke ʻota ha tatau ʻo e ngaahi filimi ko ʻení mei ha senitā hisitōlia fakafāmili ʻi ha kiʻi totongi siʻisiʻi pea fakaʻaongaʻi ʻa e filimí ʻi he senitaá ʻi ha ngaahi uike lahi. Ko ha founga maʻamaʻa mo faingofua hono ʻota mai e filimí mei ha senitā hisitōlia fakafāmili ke fekumi ai ki he ngaahi lekōtí ʻo ʻikai fai ha folau ki ha ngaahi feituʻu mamaʻo.

    Ngaahi saiti ʻInitanetí. ʻE lava ke talaatu ʻe hoʻo tokotaha fai faleʻi ki he hisitōlia fakafāmilí ʻa e ngaahi saiti he ʻInitanetí ke fai ki ai hoʻo fekumí. ʻOku pulusi ʻe he ngaahi ʻōfisi fakapuleʻangá, siteití, vahefonuá, mo e vāhengá ʻa e ngaahi lekooti kuo tānakí ʻi he ʻInitanetí. Te ke lava ke vakaiʻi e lekooti mahuʻinga kuo tānaki he saiti ko ʻeni he ʻInitanetí, nusipepá, ngaahi lekooti hisitōlia fakalotofonuá, mo e lekooti ʻa e siasí. ʻOku fakaʻatā ʻe he niʻihi ʻo e ngaahi saiti ko ʻení ʻa kinautolu ʻoku nau fakaʻaongaʻí ke mamataʻi taʻe totongi e lekooti kuo tānakí. ʻOku lahi ha ngaahi saiti ʻInitaneti ki he hisitōlia fakafāmilí ʻoku maʻu taʻe totongi ʻi hoʻo senitā hisitōlia fakafāmili fakalotofonuá.

    Tauhiʻanga ʻo e lekooti motuʻá mo e laipelí. ʻOku ʻi he ngaahi tauhiʻanga lekooti fakapuleʻangá, siteití, vahefonuá mo e vāhengá ha ngaahi lekooti naʻe fokotuʻu ʻe he ngaahi kautaha ʻa e puleʻangá. ʻOku toe tauhi foki ʻe he ngaahi laipeli maʻá e kakaí ha ngaahi lekooti mahuʻinga, hangē ko e nusipepá mo e fakamatala ki ha taha kuo pekia. Kapau he ʻikai ke ke lava ʻo maʻu ʻa e ngaahi lekooti hoʻo ngaahi kuí ʻi he ʻInitanetí, te ke lava ke ʻaʻahi ki he ngaahi tauhiʻanga lekooti motuʻa ʻa e puleʻangá pe ngaahi laipeli fakalotofonua ʻi he feituʻu naʻe nofo ai hoʻo ngaahi kuí. Kole ki he tokotaha fai faleʻi ki he hisitōlia fakafāmilí ke tokoni atu ʻi hono palani hoʻo ngaahi ʻaʻahi ki he ngaahi kautaha ko ʻení.

Tauhi ha Fakamatala ʻo e Meʻa ʻOkú Ke ʻIló

Ko e tohi ʻoku hiki ai e fakatotoló ko ha lekooti ia naʻá ke kumi ai e fakamatala ki he hisitōlia fakafāmilí mo e meʻa naʻá ke ʻiló. ʻOku fakakau ha sīpinga ʻo e tohi ʻoku hiki ai e fakatotoló ʻi he fakamatala fakalahi A. ʻOku tokoni ʻa e tohi ʻoku hiki ai e fakatotoló ke fakatahatahaʻi hoʻo ngāué pea taʻofi ai koe mo e niʻihi kehé mei hono toe fai ha fakatotolo naʻe ʻosi fakahoko. Lekooti ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi hoʻo tohi ʻoku hiki ai ʻa e fakatotoló:

  • Ko hai. Hiki e hingoa ʻo e tokotaha ʻokú ke fekumi ki aí mo e fakamatala ke fetuʻutaki ai ki he kakai ʻe lava ke tokoni atu ʻi hoʻo fekumí.

  • Ko e hā. Lekooti e ngaahi taumuʻa hoʻo fakatotoló, faʻahinga maʻuʻanga tokoni ʻokú ke fakaʻaongaʻí, mo e meʻa naʻá ke ʻiló, ʻo tatau ai pē pe naʻe ʻikai ke maʻu ha meʻa ia.

    ʻĪmisi
    fakafonu e tohi ʻoku hiki ai ʻa e fakatotoló
  • Feituʻú. Lekooti e feituʻú pe fakafikefika e maʻuʻanga fakamatala takitaha mo e ngaahi feituʻu naʻe hoko ai ha ngaahi meʻa ʻi he moʻui hoʻo ngaahi kuí.

  • Taimí. Fakakau e ʻaho naʻá ke fakaʻaongaʻi ai ha maʻuʻanga tokoni pau, pea lekooti e ngaahi ʻaho mahuʻinga ne hoko ai ha meʻa he moʻui hoʻo ngaahi kuí.