Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
29 Siulai–4 ʻAokosi. Ngāue 22–28: ‘[Ko Ha] Faifekau [Mo Ha] Fakamoʻoni’


“29 Siulai–4 ʻAokosi. Ngāue 22–28: ‘[Ko Ha] Faifekau [Mo Ha] Fakamoʻoni’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻoú 2019 (2019)

“29 Siulai–4 ʻAokosi. Ngāue 22–28,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2019

ʻĪmisi
Ko Paula ʻi he fale fakapōpulá.

29 Siulai–4  ʻAokosi

Ngāue 22–28

“[Ko Ha] Faifekau [Mo Ha] Fakamoʻoni”

Lau ʻa e Ngāue 22–28 mo lotu loto ke ueʻi koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke ke ʻilo ʻa e meʻa ke fakatefito ai ʻa ia ʻe tokoni ki he kau mēmipa hoʻo kalasí. Lēkooti ha faʻahinga fakakaukau pē ʻe haʻu ki ho ʻatamaí; ʻe lava ke hoko ʻeni ko e kamataʻanga hoʻo palani akoʻí.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
sharing icon

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau hiki hifo ha potufolofola mei he Ngāue 22–28 naʻe makehe kiate kinautolu ʻi he uiké ni. Fakatahaʻi ʻenau ngaahi talí pea lau ha niʻihi ʻo e ngaahi vēsí. Fakaafeʻi ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e kalasí ke vahevahe ʻa e ʻuhinga ʻoku ʻuhingamālie ai ʻa e ngaahi veesi ko ʻení kiate kinautolú.

ʻĪmisi
teaching icon

Akoʻi e Tokāteliné

Ngāue 22:1–21; 26:1–29

Ko e fakamoʻoní ko hano fakahaaʻi ia ʻo ha moʻoni ʻo fakatefito ʻi ha ʻilo pe tui fakataautaha.

  • ʻE lava ke hoko ʻa e fakamoʻoni ʻa Paula kia Fesitasi mo e Tuʻi ko ʻAkilipá ko ha faingamālie ke aleaʻi ai ʻa e ʻuhinga ʻo e fakahoko ha fakamoʻoní. ʻE lava ke ke kamata ʻaki hano kole ange ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau toe vakaiʻi ʻa e Ngāue 22:1–21 mo e 26:1–29. Ko e hā ʻoku tau ako mei he sīpinga ʻa Paula fekauʻaki mo e fakamoʻoní? Ko e hā mo ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehe fekauʻaki mo e fakamoʻoní ʻoku tau ako mei he fakamatala ʻa ʻEletā M. Russell Ballard ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé”? ʻE lava ʻo tokoni hono hivaʻi pe tā ʻo e himi “Ko e Fakamoʻoní” (Hymns, fika 69) ke ʻomi ʻa e Laumālié ki hoʻomou fealēleaʻakí

  • Mahalo naʻe maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi fakakaukau ʻi heʻenau ako ʻa e fakamoʻoni ʻa Paula kia Fesitasi mo e Tuʻi ko ʻAkilipá. Fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe. Ko e hā ha ngaahi fakatokanga ʻe lava ke tau maʻu he ʻahó ni mei he tali ʻa e Tuʻi ko ʻAkilipá ki he fakamoʻoni ʻa Paulá? (vakai, Ngāue 26:28). ʻE lava foki ke fakakaukau ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ki ha ngaahi fakamoʻoni kehe mei he folofolá kuó ne ueʻi fakalaumālie kinautolu. (Ko ha ngaahi sīpinga ʻeni: Sione 19:25–27; 2 Nīfai 33:10–15; ʻAlamā 5:45–48; mo e TF 76:22–24.) Pe ko ʻenau vahevahe ha ngaahi aʻusia naʻe tākiekina ai kinautolu ʻe ha fakamoʻoni ʻa ha taha.

  • Naʻe fakafehoanaki ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻene ngaahi aʻusia mo e fakamoʻoni ki he ʻUluaki Mata Meʻa-Hā-Maí ki he aʻusia ʻa Paula ʻi he ʻao ʻo e Tuʻi ko ʻAkilipá (vakai, Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:24–25). ʻE lava ke ngāue tauhoa ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke faʻu ha lisi ʻo e ngaahi meʻa ʻoku tatau ʻi he ongo tamaioʻeiki ko ʻeni ʻa e ʻOtuá. ʻOku tokoni fēfē ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ke mahino kiate kitautolu ʻa e founga ke vahevahe ai ʻetau fakamoʻoní neongo ʻa e faingataʻa hono fakahokó?

  • Neongo naʻe ʻikai fekumi ʻa Paula ki he fakamoʻoni fakalaumālie naʻá ne maʻu ʻi he hala ki Tamasikusí, ka naʻá ne fakaʻaongaʻi ʻa e toenga ʻo ʻene moʻuí ke ngāue mo tauhi mo taukaveʻi ʻene fakamoʻoní (vakai, Ngāue 22:10, 14–16; 26:19). ʻE lava ke tokoni ʻa e sīpinga ʻa Paulá ke mahino ki hoʻo kalasí ko e fakamoʻoní ʻoku fie maʻu ki ai ʻa e ngāué mo e feilaulaú. Ke kamataʻi ha feilaulau fekauʻaki mo ʻeni, ʻe lava ke fakamatalaʻi ʻe ha mēmipa ʻo e kalasí haʻane feinga ke hoko ko ha tokotaha pāteʻi hiva, ʻaati, pe sipoti. ʻOku tatau fēfē ʻa e feinga ke fakatupulaki ha faʻahinga taukei peheé mo hono fakamālohia ha fakamoʻoní? Ko e hā ha ngaahi ngāue kuo pau ke tau fakahoko ke maʻu mo fakamālohia ai ha fakamoʻoni? (vakai foki, ʻAlamā 5:46).

Ngāue 26:9–23

ʻOku tau maʻu ha faingamālie ke tokoni ki he niʻihi kehé.

  • Naʻe ui ʻe he ʻEikí ʻa Paula ke hoko “[ko ha] faifekau” (Ngāue 26:16), ka ko e ʻuhinga ki he hā ʻa e foʻi lea ko ʻení? Ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kumi ʻa e founga ʻe lava ke nau tokoni ai ki he niʻihi kehé, te ke lava ke tohi ʻi he palakipoé ha fehuʻi hangē ko e Ko e ʻuhinga ki he hā ʻa e tokoní? Fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fekumi ki ha ngaahi tali mei he ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení: Mātiu 20:25–28; Ngāue 26:16–18; 3 Nīfai 18:29–32; Fakahinohino ki he Folofolá, “Minister,” scriptures.lds.org. ʻI heʻenau vahevahe ʻa e meʻa ne nau maʻú, poupouʻi kinautolu ke nau aleaʻi ha ngaahi founga ʻe lava ke tau tokoni kotoa ai ki he niʻihi kehé, kau ai hotau ngaahi fatongia faka-Siasí.

  • Naʻe lea ʻa Misa David L. Beck fekauʻaki mo e ngaahi fatongia ʻo e kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí ke tokoni ki he niʻihi kehé, pea ʻe lava ke ʻaonga ha konga lahi ʻo ʻene ngaahi fakakaukaú kiate kinautolu kotoa ʻoku ngāue ʻi he Siasí (vakai, “Ko ho Fatongia Toputapu ke Tokoni,” Ensign pe Liahona, Mē 2013, 55–57). Hangē ko ʻení, ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he talanoa ʻo Sai Sionisoní fekauʻaki mo e tokoni ki he niʻihi kehé? ʻOku hoko foki mo e foʻi vitiō ko e “The Miracle of the Roof” (LDS.org) Ko e hā mo ha ngaahi sīpinga kehe ʻe lava ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí? Tuku ange ha taimi ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ai ki ha taha ʻe lava ke nau tokoni ki ai ʻi he uiké ni pea mo e founga ʻe lava ke nau fai ai iá.

Ngāue 27

Kapau te tau talangofua ki he kau palōfita ʻa e ʻEikí, te Ne tataki mo maluʻi kitautolu mei he koví.

  • Mahalo kuo aʻusia ʻe he kau mēmipa hoʻo kalasí ha taimi ne nau muimui ai ki he fakahinohino ʻa e kau palōfitá neongo naʻe kehe mei he faleʻi ʻa e kau taukei fakamāmaní pe ko e ngaahi fakakaukau ʻa e kakai ʻoku nau feohí. Fakaafeʻi ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e kalasí ke nau omi mateuteu ke vahevahe ha ngaahi aʻusia pehē. Fakaafeʻi leva ha kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ʻa e founga tali ʻa e kakai ʻi he vaká ʻi he taimi naʻe kikiteʻi ai ʻe Paula ʻe tofanga ʻa e vaká ʻi ha “tuʻutāmaki mo [ha] kovi lahí” (Ngāue 27:10). ʻOku tatau fēfē ʻa e ngaahi tali ʻa ha kakai ʻe niʻihi ʻi hotau kuongá mo e faleʻi fakaepalōfitá?

  • Ko e hā ʻoku tau ako mei he Ngāue 27 fekauʻaki mo e muimui ʻi he kau palōfita ʻa e ʻEikí? ʻOku ʻi ai ha ngaahi fehuʻi ʻi he lea ʻa ʻEletā Ronald  A. Rasband ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” ke fakalaulauloto ki ai mo ha lisi ʻo e ngaahi fakatuʻutāmaki kuo fakatokanga mai ki ai ʻa e kau palōfita ʻo onopōní. Kuo tāpuekina fēfē kitautolu ʻi heʻetau muimui ʻi he faleʻi ʻa e kau palōfita moʻuí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e akó

Poupouʻi e Akó ʻi ʻApi

Ke tokoni ke ueʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kamata lau ʻa e tohi ʻa Paulá, kole ange ke nau ʻai ke pehē naʻe fai ange ʻe ha mēmipa ʻo e Kōlomu ʻo e Toko Hongofulu Mā Uá ha tohi fakataautaha ki honau uōtí. Ko e hā nai ha ongo te tau maʻu fekauʻaki mo e tohi ko iá? Ko e hā nai ha meʻa te ne lea mai ʻaki kiate kitautolu? Fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau manatuʻi ʻa e ngaahi fakakaukau ko ʻení ʻi heʻenau lau ʻa e tohi ʻa Paula ki he Kāingalotu ʻi Lomá.

ʻĪmisi
resources icon

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Ngāue 22–28

Ko hono fai ʻo e fakamoʻoní.

Naʻe lea ʻa ʻEletā M.  Russell Ballard fekauʻaki mo e fakamoʻoni ʻa Paula ʻi he ʻao ʻo e Tuʻi ko ʻAkilipá mo ne akoʻi hono ʻuhinga ke tau fakamoʻoní:

“ʻOku totonu ke toe lahi ange hono fakatefito ʻetau ngaahi houalotu fakamoʻoní ʻi he Fakamoʻuí, ngaahi tokāteline ʻo e ongoongoleleí, ngaahi tāpuaki ʻo e Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí, pea mo e ngaahi akonaki ʻo e folofolá. ʻOku fie maʻu ke tau fetongi e ngaahi talanoá, ngaahi fefonongaʻakí, mo e ngaahi malangá ʻaki ha ngaahi fakamoʻoni ʻoku haohaoa. ʻOku fie maʻu kinautolu ʻoku fakafalala ke nau fai ha lea mo ha ako ʻi heʻetau ngaahi fakatahaʻangá ke nau fai ia ʻaki e mālohi fakatokāteline ko ē ʻe fakatou ongona mo ongoʻí, ʻo ne hiki hake ʻa e laumālié mo fakamāmaʻi hotau kakaí. …

“… Neongo ʻoku lelei maʻu pē ke fakahaaʻi ʻa e ʻofá mo e houngaʻiá, ka ʻoku ʻikai makatuʻunga ʻi he faʻahinga tōʻonga ko iá ʻa e faʻahinga fakamoʻoni ko ē te ne fakatupu ʻa e tui mālohí ʻi he moʻui ʻa e niʻihi kehé. Ke fai e fakamoʻoní ‘ko [ha] fakamoʻoni ia ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní; ko hano fakahā ia ʻo ha fakamoʻoni mamalu ʻo e moʻoní makatuʻunga ʻi he ʻilo fakafoʻituitui pe tui’ [Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Fakamoʻoní,” scriptures.lds.org]. ʻOku fakahoko ʻe he fakahaaʻi mahino ʻo e moʻoní ha faikehekehe ʻi he moʻui ʻa e kakaí. Ko e meʻa ʻeni ʻokú ne liliu ʻa e lotó. Ko e meʻa ia ʻoku lava ke fakapapauʻi ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he loto ʻo e fānau ʻa e ʻOtuá” (“Pure Testimony,” Ensign or Liahona, Nov. 2004, 41).

Ko e tuʻu fakataha mo e kau taki ʻo e Siasí.

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Ronald  A. Rasband:

Kuo uiuiʻi fakalangi [hotau kau takí], ke akoʻi mo tataki kitautolu pea mo fakatokanga mai ke tau tokanga telia ʻa e ngaahi fakatuʻutāmaki ʻoku tau fehangahangai mo ia he ʻaho takitaha—ʻa e taʻe tokanga ki hono tauhi e Sāpaté ke māʻoniʻoní, ʻo aʻu ki he ngaahi meʻa fakatuʻutāmaki ki he fāmilí, ʻa hono ʻohofi e tauʻatāina ʻo e tui fakalotú, pea aʻu ki hono fakakikihiʻi ʻo e fakahā ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní. Kāinga, ʻoku tau fakafanongo nai ki heʻenau faleʻí? …

“ʻI heʻetau vilitaki atu ki muʻa, ʻo fili ke muimui ki he fakahinohino mo e fakatokanga hotau kau takí, ʻoku tau fili ai ke muimui ki he ʻEikí kae fou ʻa e māmaní ia ʻi ha hala kehe. ʻOku tau fili ke pīkitai ki he vaʻa ukameá, ke hoko ko e Kāingalotu ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ke fai e ngāue ʻa e ʻEikí, pea fakafonu ‘ʻaki ha fuʻu fiefia lahi’ [1 Nīfai 8:12].

“ʻOku mahino e fehuʻi ʻoku fakautuutu ʻo e ʻaho ní: ʻokú ke tuʻu fakataha nai mo e kau taki ʻo e Siasí ʻi ha māmani fakapoʻuli ke mou lava ʻo fakamafola e Maama ʻo Kalaisí?” (“Ko e Tuʻu Fakataha mo e Kau Taki ʻo e Siasí,” Ensign pe Liahona, Mē 2016, 47–48).

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Teuteu kimuʻa. “ʻI hoʻo fakakaukau ki he founga ʻe faitāpuekina ai hoʻo kalasí ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí, ʻe haʻu kiate koe ha ngaahi fakakaukau ʻi hoʻo moʻui fakaʻahó—ʻi hoʻo ʻalu ki he ngāué, fai hoʻo ngāue fakaʻapí pe fengāueʻaki mo ho fāmilí mo e kaungāmeʻá. ʻOua naʻá ke lau ʻa e teuteu fakalaumālié ko ha meʻa ke fakaʻataʻatā ki ai ho taimí, ka ko ha meʻa ʻokú ke fai maʻu pē” (Ko e Faiako ‘i he Founga ‘a e Fakamo‘uí, 12).