li santil ochoch re laj Sorobabel

Xjalam-uuch li santil ochoch re laj Sorobabel, xb’aan laj Sam Lawlor

18–24 julio

Esdras 1; 3–7; Nehemias 2; 4–6; 8

Yookin chixb’aanunkil jun li xnimal ru k’anjel

Naq nakattzolok, k’oxla b’ar wan reheb’ li na’leb’ ke’xk’e laj Esdras ut laj Nehemias taak’anjelaq reheb’ li kok’al. K’uub’ chan ru tatk’utuq ut oksi li na’leb’ naxk’ut chawu li Santil Musiq’ej.

Tz’iib’a li nakak’oxla

reetalil li wotzok

Xkanab’ankileb’ chi wotzok

Tz’iib’a chiru li pizarron Sorobabel, Esdras, ut Nehemias. Yiib’ malaj k’uteb’ junjunq jalam-uuch naxk’am rib’ li kristiaan a’in, maare jun santil ochoch, loq’laj hu, ut ramleb’ tz’ak re Jerusalen. Tenq’aheb’ li kok’al chixk’eeb’al reetal chan ru neke’xk’am rib’ li kristiaan a’an rik’ineb’ li jalam-uuch, ut patz’ reheb’ ma neke’xnaw k’a’ru ke’xb’aanu li kristiaan a’an.

reetalil li k‘utuk

Xk’utb’al li tzol’leb’: Kok’al toj ka’ch’ineb’ xyu’am

Esdras 3:8–13

Li santil ochoch naru naxk’e xsahil inch’ool.

Li seraq’ chirix laj Sorobabel ut lix yiib’ankil li santil ochoch xb’aaneb’ laj Judio naru naxtenq’aheb’ li kok’al chi saho’k xch’ooleb’ chirix li osob’tesiik neke’k’ulman sa’ li rochoch li Qaawa’.

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Patz’ reheb’ li kok’al naq te’aatinaq chirix li k’a’ru nasahob’resin xch’ooleb’. K’ut xjalam-uuch junaq kristiaan se’se’ ru chirix jun santil ochoch (maare li jalam-uuch sa’ li tusleb’ aatin a’in), ut patz’ reheb’ li kok’al k’a’ut naq sa xch’ool li kristiaan a’an. Ch’olob’ naq li santil ochoch a’an rochoch li Qaawa’ ut seraq’i junaq hoonal b’ar wi’ xsaho’ aach’ool xb’aan li santil ochoch.

• Yaab’asi xraqik Esdras 3:12 reheb’ li kok’al, ut ch’olob’ naq sa’ li hoonal naq eb’ laj Judio ke’xyiib’ xk’ojleb’aal li santil ochoch, “wankeb’ ajwi’ li japjookeb’ re xb’aan xsahil xch’ooleb’.” Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xjap re xb’aan xsahileb’ xch’ool. Tenq’aheb’ chixk’oxlankil k’a’ut naq maare taasaho’q qach’ool chirix li santil ochoch. Sa’ li santil ochoch noko’ok sa’ aatin rik’in li Dios li natenq’ank re li qajunkab’al kanaak chi ch’utch’u chi junelik.

• B’icha rik’ineb’ li kok’al jun li b’ich chirix li santil ochoch, maare “Sa’ li santil ochoch” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 99). Chirix li junjunq chi ch’ol, teekanab’ b’ichank re naq taapatz’ re jun ch’ina al naq tixwotz k’a’ru nawulak chiru chirix li santil ochoch.

  jun junkab’al nab’eek sa’ xsutam li santil ochoch

  Li santil ochoch naru tixk’e xsahil qach’ool sa’ li qayu’am.

Nehemias 2:17–20; 6:1–9

Li Qaawa’ tinixtenq’a chixb’aanunkil lix k’anjel.

Naq laj Nehemias yoo chixyiib’ankil li ramleb’ tz’ak sa’ xsutam Jerusalen, eb’ li xik’ neke’ilok re ke’xyal xramb’al, a’b’an kixb’aanu lix k’anjel chi tiik. B’ar wan junjunq li k’a’aq re ru naraj li Qaawa’ naq te’xb’aanu li kok’al, ut chan ru taawaklesi xch’ooleb’ chixb’aanunkil li k’anjel a’an chi tiikeb’ xpaab’aal?

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Wotz rik’ineb’ li kok’al li seraq’ chirix laj Nehemias (chi’ilmanq Nehemias 2:17–20; 6:1–9; Dieter F. Uchtdorf, “Estamos haciendo una gran obra y no podemos ir,” Liahona, mayo 2009, 59–62). Ye reheb’ li kok’al k’a’ru kixye laj Nehemias reheb’ li kristiaan ke’eetz’unk re xb’aan naq kiraj xyiib’ankil li ramleb’ tz’ak sa’ xsutam Jerusalen: “Li choxahil Dios tooxk’e chi q’axok u; laa’o li nokok’anjelak chiru ok qe chi k’anjelak” (Nehemias 2:20). Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xaqliiq ut te’xk’utb’esi naq yookeb’ chi tenq’ank chixyiib’ankil li ramleb’ tz’ak re Jerusalen.

• K’ameb’ junjunq li blok sa’ li tzoleb’aal ut kanab’eb’ li kok’al chiroksinkil re xyiib’ankil li ramleb’ tz’ak (malaj yal te’xyiib’ xjalam-uuch li ramleb’ tz’ak chiru li pizarron). Tenq’aheb’ li kok’al chixk’oxlankil junjunq k’a’aq re ru aajel ru li maare tixpatz’ li qaChoxahil Yuwa’ naq te’xb’aanu, maare rilb’al li loq’laj hu. Rik’in li junjunq chi na’leb’ te’xwotz, patz’ reheb’ naq te’xk’e jun li blok sa’ li ramleb’ tz’ak. Ch’olob’ naq sa’ li hoonal naq laj Nehemias yoo chixb’aanunkil lix k’anjel re xyiib’ankil li ramleb’ tz’ak re Jerusalen, li kristiaan ke’xyal xramb’al. Il Nehemias 6:9 ut patz’ reheb’ li kok’al naq te’xtaqsi li ruq’ naq taayaab’asi “kawob’resiheb’ li wuq’.” Seraq’i reheb’ li kok’al chirix junaq hoonal b’ar wi’ xaweek’a naq li Dios xkawob’resi laa wuq’ re xb’aanunkil lix k’anjel.

Nehemias 8:1–12

Li loq’laj hu a’an jun osob’tesiik.

Naru nakawoksi li seraq’ chirix laj Esdras naq kiril li chaq’rab’ re xtenq’ankileb’ li kok’al chixk’oxlankil li osob’tesiik naqak’ul xb’aan naq wankeb’ qik’in li loq’laj hu.

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Ye reheb’ li kok’al naq laj Esdras kixyaab’asi li loq’laj hu reheb’ li kristiaan. Yaab’asi junjunq ch’ol aatin re Nehemias 8:2–3, 5–6, 8–9, 12 li neke’xch’olob’ k’a’ru ke’xb’aanu li kristiaan naq ke’rab’i li loq’laj hu, ut patz’ reheb’ li kok’al naq te’reetaliheb’ li ch’ol aatin. K’a’ut naq neke’qab’antioxi li loq’laj hu?

• Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xbon li perel re kok’ k’anjel re li xamaan a’in. Naq yooqeb’ chixb’aanunkil a’an, wotz rik’ineb’ chan ru naq nakatnach’o rik’in li Kolonel xb’aan rilb’aleb’ li loq’laj hu.

reetalil li k‘utuk

Xk’utb’al li tzol’leb’: Kok’al ak ninqeb’

Esdras 3:8–13; 6:16–22

Li santil ochoch naxk’e chi saho’k inch’ool.

Naq nakawil rik’ineb’ li kok’al li seraq’ chirix laj Sorobabel ut eb’ laj Judio li ke’xyiib’ li santil ochoch, wotz xnawom aach’ool chirix li sahil ch’oolejil naqeek’a xb’aan naq wankeb’ li santil ochoch sa’ li qakutankil.

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Patz’ reheb’ li kok’al naq te’k’anjelaq sa’ komonil re te’xsik’eb’ ch’ol aatin sa’ Esdras 3:10–13 li neke’xk’ut k’a’ru ke’reek’a laj Judio naq yoo chi kab’lamank li santil ochoch re Jerusalen. Chan ru taqak’ut lix sahil qach’ool xb’aan naq wankeb’ li santil ochoch sa’ li ruchich’och’ anajwan? Tenq’aheb’ li kok’al chixk’oxlankil chan ru te’xkawresi rib’ re xik sa’ li santil ochoch.

• Wotz rik’ineb’ li kok’al laa week’ahom chirix li santil ochoch. Chan ru naq li santil ochoch nakatxtenq’a chireek’ankil naq nach’ wankat rik’in li qaChoxahil Yuwa’ ut li Kolonel? K’a’ut naq nokoninq’ehik naq na’osob’tesiman jun santil ochoch? K’e xhoonaleb’ li kok’al re naq te’xtz’iib’a k’a’ru neke’reek’a chirix li santil ochoch, ut waklesi xch’ooleb’ chixwotzb’al li xe’xtz’iib’a rik’ineb’ lix junkab’al.

Nehemias 2; 4; 6

Li Qaawa’ tinixkawob’resi re xb’aanunkil “jun nimla k’anjel.”

Wan jun xnimla k’anjel li Qaawa’ choq’ reheb’ li kok’al. K’a’ru neke’xtzol rik’in laj Nehemias chirix li kuyuk toj sa’ roso’jik sa’ li k’anjel a’in us ta wan li ka’pak’alil?

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Il wi’chik rik’ineb’ li kok’al li seraq’ chirix laj Nehemias naq kixyiib’ li ramleb’ tz’ak re Jerusalen, ut ajwi’ li ka’pak’alil kixnumsi. Ilomaq Nehemias 2:19 ut patz’ reheb’ li kok’al naq te’xwotz resil hoonal b’ar wi’ maare tooxse’e junaq kristiaan xb’aan xb’aanunkil li us. Jo’ naxye Nehemias 2:20, k’a’ru kixye laj Nehemias? K’a’ru taqaye laa’o naq nokohe’xse’e li kristiaan xb’aan xb’aanunkil li us?

• Ilomaq Nehemias 6:1–9. Chan ru naq li xik’ neke’ilok re laj Nehemias ke’xyal k’iila sut xpatz’b’al re naq tixkanab’ xyiib’ankil li ramleb’ tz’ak, ut k’a’ru kixye a’an? K’a’ru li k’anjel naraj li Dios naq taqab’aanu? (chi’ilmanq Mosiah 18:8–10). Chan ru naru naqab’aanu li kixb’aanu laj Nehemias sa’ li raqal 9 naq ch’a’aj xb’aanunkil li k’a’ru naxpatz’ qe li Dios?

Nehemias 8:1–12

Nikin’osob’tesiik naq nintzoleb’ li loq’laj hu.

Li kristiaan aran Jerusalen ink’a’ rab’ihomeb’ li raatin li Dios rub’elaj naq laj Esdras kixyaab’asi reheb’. Li seraq’ chirix laj Esdras naxjultika qe naq tento naq aajelaq ru li loq’laj hu choq’ qe.

Kok’ k’anjel naru chi b’aanumank

• Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xsik’ sa’ Nehemias 8:1–12 aatin malaj ch’ol aatin li neke’xk’ut k’a’ru ke’reek’a li kristiaan naq ke’rab’i li raatin li Dios. Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xwotz k’a’ru neke’reek’a naq neke’ril li loq’laj hu.

• Patz’ re jun ch’ina al naq taaril Nehemias 8:8, ut patz’ reheb’ li kok’al k’a’ru natenq’ank reheb’ chixtawb’al ru li loq’laj hu. K’ut chiruheb’ chan ru neke’oksiman li tenq’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu, maare li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu ut Temas del Evangelio (ChurchofJesusChrist.org). Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xwotz junaq na’leb’ xe’xtzol chirix li Kolonel sa’eb’ li loq’laj hu.

reetalil li tzolok

Xb’oqb’aleb’ chi tzolok sa’ kab’l

Patz’ reheb’ li kok’al naq te’xsik’ ru junaq na’leb’ xe’xtzol anajwan re naq te’xwotz rik’ineb’ lix junkab’al.

Xkawresinkil qib’ jo’ aj k’utunel

Kawresi aawib’ sa’ musiq’ej. “Xk’utb’al li evangelio rik’in wankilal ink’a’ ka’ajwi’ naraj naxye xkawresinkil jun tzol’leb’, naraj ajwi’ naxye xkawresinkil qib’ laa’o. … Eb’ laj chaab’il k’utunel re li evangelio, xb’een wa chiru xk’oxlankil xnumsinkil li hoonal re li tzolok, neke’xjayali rib’ sa’ xnujob’resinkil li raameb’ rik’in li Santil Musiq’ej” (Li k’utuk jo’ li Kolonel, 12).

perel re kok’ k’anjel: Li loq’laj hu a’an jun osob’tesiik