Luaku, Undonde
Ngondu wa Muanda Mukulu 18–24: Nshindamenu ne Mulayi: Dilongesha ne Bipungidi 89–92


“Ngondu wa Muanda Mukulu 18–24: ‘Nshindamenu ne Mulayi’: Dilongesha ne Bipungidi 89–92,” Luaku, Undonde—Bua mu Dîku ne mu Ekelezia: Dilongesha ne Bipungidi 2025 (2025)

“Dilongesha ne Bipungidi 89–92,” Luaku, Undonde—Bua mu Dîku ne mu Ekelezia: Dilongesha ne Bipungidi: 2025

dîku dipika pamua

Ngondu wa Muanda Mukulu 18–24: Nshindamenu ne Mulayi

Dilongesha ne Bipungidi 89–92

Mu Tshilongelu tshia Bambi, Muambi Joseph Smith wakalongesha bakulu ba Isalele pa dibaka bukalenga bua Nzambi pa buloba. Bakayukilangana pa malelela a mu Nyuma, bakasambila pamua, bakajila biakudia ne bakadilongolola bua kuyisha lumu luimpa. Kadi kuvua tshintu kampanda pa tshibuashabuasha tshidi mua kuikala tshienyi kutudi lelu, ne katshivua tshimpa kudi Emma Smith to. Munkatshi mua tshisangilu, bantu bavua banua ne badia mfuanka, bivua kabiyi bienzeka misangu yonsu to, kadi tshivua tshienza makeji ku mabaya mafika ne tshishiya mupuya wa bungi mu lupepela. Emma wakabanya mapampakana enda ne Joseph, ne Joseph wakakonka Mukalenga. Diandamuna dienda divua dibuluila divua ne bia bungi bipita dinua ne makeji a mfuanka. Wakapesha Bansantu, bua lukongu lua bantu lualua, nshindamenu ne mulayi—milayi ya bukola bua mubidi, lungenyi, ne mabanji manena a dimanya (Dilongesha ne Bipungidi 89:3, 19).

Tangila kabidi Saints, 1:166–68.

ikone wa bia kulonga

Ngenyi bua Kulonga mu Dîku ne mu Ekelezia

Dilongesha ne Bipungidi 89

ikone wa seminaire
Mukalenga wakafila Dîyi dia Lungenyi bua kungambuluisha bua ngikala ne bukola bua mubidi ne bua mu nyuma.

Pavua bakulu mu Tshilongelu tshia Bambi bumvua bua musangu wa kumpala Joseph Smith ubala Dîyi dia Lungenyi, katataka “bakimansha bishiba biabu ne tujiku tua mfuanka mu mudilu” (Saints, 1:168). Bavua basua kuleja disua diabu dia kutumikila kudi Mukalenga. Pamuapa kutu muanji “kuangata” bintu bia lulengu mu nsombelu weba bidi Dîyi dia Lungenyi didimuisha, kadi tshinyi tshikuabu tshiwudi mua kulonga ku dibuluila edi? Angata ngenyi eyi:

  • Ela meji ne dibuluila didi bu “nshindamenu ne mulayi” (kanungu 3)—malelela adi anenga adi alombola ku dienza dia dipangadika. Nshindamenu kayi iwudi upeta idi mua kulombola mapangadika eba? Mabenesha kayi adi Mukalenga mulaya? (tangila kanungu 18–21). Mushindu kayi uvuaye muwuja mabenesha â mu moyo weba?

  • Bilejilu kayi biwudi mumona bua “bubi ne majinga … mu mitshima ya bantu bedi ba tshifufu” kudipetangana ne Dîyi dia Lungenyi? (kanungu 4). Mu dikumbaja ku dibuluila edi, tshinyi tshidi Mukalenga mutupesha bua kutuambuluisha bua kuepuka anyi kutamba bubi ebu?

  • Tshinyi tshidi dibuluila edi dikulongesha pa Mukalenga? Mushindu kayi udi Dîyi dia Lungenyi dipetangana ne Dilongesha ne Bipungidi 29:34–35?

  • Tshinyi tshidiye ukusaka bua kuenza bua kukuba mubidi weba?

Udi mua kupeta mishindu bua kumvuija bakuabu kabingila ka kuteka mu tshienzedi Dîyi dia Lungenyi—ne neupeta mishindu ya bungi musangu kumpala. Ela meji bua mushindu uwudi mua kuenzela mishindu eyi bua kufila bujadiki bua Mupandishi, ne ngikadilu wa tshijila wa mibidi yetu, ne mabenesha makuabu a nyuma. Bua ngenyi, tangila “Your body is sacred,” For the Strength of Youth: A Guide for Making Choices, 22–29.

Tangila kabidi 1 Kolinto 6:19–20; Thomas S. Monson, “Principles and Promises,” Liahona, Ngondu wa Dikumi ne Umua 2016, 78–79; Biena Bualu ne Nkonku, “Word of Wisdom,” Tshisangi tshia Lumu Luimpa; “The Word of Wisdom,” mu Revelations in Context, 183–91; “Addiction,” “Physical Health,” Life Help, Tshisangi tshia Lumu Luimpa.

4:40

Principles and Promises

Longa ne longesha kupitshila ku nshindamenu. Pamutu pa kuenza milongu ya bia kuenza ne bia kubenga kuenza, tudi mua kusomba mu nshindamenu bua kuibidija budienzedi buetu ne ditabuija mu Kilisto. Tshilejilu, angata nkonku idi mishindamena pa nkonku bu mudi eyi idi mitangila Dîyi dia Lungenyi: nshindamenu kayi idi mua kufila dikima kudi muntu udi utata bua kutumikila Dîyi dia Lungenyi? Nshindamenu kayi idi mua kunkolesha pandi ne bualu bua mubidi nansha nteka mu tshienzedi Dîyi dia Lungenyi?

mukaji wenza yoga

Tatu wetu wa mu Diûlu musua bua tukuba mibidi yetu.

Dilongesha ne Bipungidi 90:1–17

Bulombodi Bukulu bua Kumpala budi ne nsapi yonsu ya bukalenga.

Mu tshitupa 90, Mukalenga mmufila maludiki pa “mudimu ne bulombodi” (kanungu 12) bua Joseph Smith, Sidney Rigdon, ne Frederick G. Williams—bidimba bia tshitudi tubikila lelu ne Bulombodi Bukulu bua Kumpala. Tshinyi tshiwudi ulonga pa Bulombodi Bukulu bua Kumpala ku kanungu 1–17? Ela meji bua kutangilula mikenji mishala ya bidimba bia Bulombodi Bukulu bua Kumpala. Tshinyi tshidibu benza bua kuteka bulongama mu malu onsu a Ekelezia ewu ne bukalenga? (kanungu 16). Mushindu kayi uwudi uleja ne kabena tshintu tshikesa bueba to? (kanungu 5).

Ela meji bua kuimba anyi kubala miaku mu “Come, Listen to a Prophet’s Voice” (Hymns, no. 21) anyi musambu mukuabu pa bambi udi upetangana ne malongesha adi mu tunungu etu. Mushindu kayi udi mudimu wa Bulombodi Bukulu bua Kumpala ukuambuluisha bua kumanya Tatu wa mu Diûlu ne Yezu Kilisto?

Dilongesha ne Bipungidi 90:24

Bintu bionsu nebienzela mudimu pamua bua bimpa bianyi.

Nana meji ku mamanya onsu auvua mupeta adi ajadika bua mulayi wa Mukalenga mu Dilongesha ne Bipungidi 90:24? Ela meji bua kukuata mikaba ya mamanya eba ne kuyabanya kudi bidimba bia dîku anyi muntu munanga—pamuapa kudi muntu kampanda udi dijinga ne kutuishibua anyi kukankamikibua. Pawutshidi muindila mabenesha kampanda, nana meji pa tshiwudi mua kuenza bua kushala ne ditabuija pawudi muindila bua kumona mushindu kayi udi bintu bionsu nebienzela mudimu pamua bua bimpa bieba.

Dilongesha ne Bipungidi 90:28–31

Vienna Jaques uvua nganyi?

Vienna Jaques uvua mulela mu 10 Ngondu Muisambombu 1787, mu Massachusetts. Mukaji wa ditabuija uvua ne biuma bia bungi, Vienna wakatutakena ne bena bukenji bua musangu wa kumpala mu 1831. Panyima pa mupeta bujadiki bua nyuma ne mukenji wabu uvua mulelela, wakenza luendu bua kumonangana ne muambi mu Kirtland, Ohio, koku ke kuakatambuishibuaye.

Vienna wakatumikila mubelu wa Mukalenga mu Dilongesha ne Bipungidi 90:28–31. Didijidila dienda kudi Mukalenga, divua diangata ne mapa avuayi muenza bangabanga mu Kirtland, avua mafika diba dimpa bua Ekelezia, pavua balombodi bateta bua kusumba buloba buvua Ntempelo wa Kirtland ne bua kuibakibua. Vienna uvua ne “lulamatu, ne kavua … mulofa to” mu nsombelu wenda ne uvua mukumbana bua “kusomba mu ditalala” (kanungu 31) mu Salt Lake Valley, momu emu muakafuilaye ne bidimu 96.

Dilongesha ne Bipungidi 91

Nyuma udi uleja bulelela.

Tudi tututakena ne mikenji idi mikala ne “bintu bia bungi … bidi bikala bilelela” ne “bintu bia bungi … bidi kabiyi bikala bilelela” (Dilongesha ne Bipungidi 91:1–2). Mubelu kayi uwudi upeta mu tshitupa 91 udi mua kukuambuluisha bua kujandula bulelela mu mikenji iudi ututakena nayi? Mushindu kayi udi Nyuma ukuambuluisha bua kujandula bulelela ku dishima?

Bua ngenyi ya bungi, tangila malu a ngondu ewu a Liahona ne makazina a Bua Dikankamika dia Bansonga .

ikone 02 wa tshitupa tshia bana

Ngenyi bua Kulongesha Bana

Dilongesha ne Bipungidi 89

Dîyi dia Lungenyi didi dingambuluisha bua ngikala ne bukola mu mubidi ne mu nyuma.

  • Pamuapa bua kuleja tshitupa 89, wewa ne bana beba nudi mua kutangila tshimfuanyi tshia ntempelo anyi kuimba musambu pa bukola bua mubidi, bu mudi “The Lord Gave Me a Temple” (Children’s Songbook, 153), bua kulongesha ne mibidi idi bu ntempelo bua nyuma yetu. Ambuluisha bana beba bua kuteka mu tshienzedi mishindu idibu mua kulama bimpa mibidi yabu.

  • Bua kulonga pa mikenji ya Mukalenga mu Dilongesha ne Bipungidi 89:10–17, wewa ne bana beba nudi mua kuzola anyi kutangila bimfuanyi bia bintu bimpa bitudi mua kudia anyi bia kuenza bua kulama bukola bua mibidi yetu (tangila tshimfuanyi ne dibeji dia tshibilu ku ndekelu kua tshifundu etshi). Tshinyi tshivua Mukalenga mutudimuisha bua katutshienji? Buatshinyi mmusua bua tulama mibidi yetu bimpa?

  • Mukulu Gary E. Stevenson wakabela bansonga bua kudilongolola kumpala kua diba bua kumanya tshienzabu pikalabu kumpala kua diteta ne mala anyi mfuanka. Wakalongesha ne: “neupeta ne diteta kadiakuikala ne bulombodi pa wewa to. Ukadi muangata dipangadika dia mushindu uwikala kumpala kuabi ne tshiwikala mua kuenza. Kuena ne dijinga dia kupangadika musangu onsu to” (“Your Priesthood Playbook,” Liahona, Ngondu Muitanu 2019, 48). Panyima pa dibala pamua Dilongesha ne Bipungidi 89:4 ne dimanyisha dia Mukulu Stevenson, belanganayi ne bana beba pa mushindu udibu mua kupangadika mpindiewu—ne mu nsombelu mujima udi mushala—bua kuteka mu tshienzedi Dîyi dia Lungenyi. Nudi mua kuteka mu dinaya mushindu udibu mua kuandamuna pikala muntu kampanda, nansha mulunda, mubapesha tshintu kampanda tshidi tshibengangana ne Dîyi dia Lungenyi. Mushindu kayi udi Mukalenga utubenesha patudi tutumikila Dîyi dia Lungenyi? (katangila kanungu 18–21).

bana badi banaya ku dilobu.

Mibidi yetu idi dipa dia kudi Nzambi.

Dilongesha ne Bipungidi 90:5

Nzambi mumpesha bambi bua kundombola ne kunkuba.

  • Nudi mua kutangila bimfuanyi bia bambi ba kala anyi kuimba musambu, bu mudi “Follow the Prophet” (Mukanda wa Misambu ya Bana, 110–11). Mushindu kayi uvua Nzambi ubenesha bana benda kupitshila kudi bambi? Buatshinyi tudi tuteleja bambi ba Nzambi? (tangila Dilongesha ne Bipungidi 90:5). Pashisha wewa ne bana beba nudi mua kutangila tshimfuanyi tshia muambi udi ne moyo ne kuabanyangana bintu kampanda bidi Mukalenga mulongesha anyi mutudimuisha kupitshila ku yeya. Mushindu kayi utudi mua kulonda muambi?

Dilongesha ne Bipungidi 91

Nyuma udi mua kungambuluisha bua kumanya tshidi tshilelela.

  • Udi mua kufila tshikosu tshia tshifulu tshia tshitupa bua Dilongesha ne Bipungidi 91 bua kuambuluisha bana beba bua kumvua kabingila ka difidibua dia dibuluila edi. Pashisha badi mua kuela meji bua miaba, bu mudi mu media, mutudi tusangana “bintu bia bungi … bidi bikala bilelela” ne “bintu bia bungi … bidi kabiyi bikala bilelela” (kanungu 1–2). Tshinyi tshidi kanungu 4–6 tutulongesha pa Nyuma wa Tshijila? Mushindu kayi udi Nyuma wa Tshijila utuambuluisha bua kumanya tshidi tshilelela?

Bua ngenyi ya bungi, tangila malu a ngondu ewu bua makazina a Mulunda .

tshimuma

Luteta lonsu ludi luimpa bua tshiakudia tshia muntu; bu mudi kabidi tshimuma tshia mvinyo.

dibeji dia tshibilu bua bana