Seminelí
Molomona 3–6: Ko e Hinga ʻa e Puleʻanga ʻo e Kau Nīfaí


“Molomona 3–6: Ko e Hinga ʻa e Puleʻanga ʻo e Kau Nīfaí,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Molomona 3–6,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Molomona 3–6

Ko e Hinga ʻa e Puleʻanga ʻo e Kau Nīfaí

ʻĪmisi
Ko e tau fakaʻosi ʻa e kau Nīfaí

Kuó ke hohaʻa nai ki ha taha ʻokú ke ʻofa ai? Naʻe lea ʻa Molomona fekauʻaki mo e kakai naʻa nau feohí ʻo pehē, “Kuó u taki ʻa kinautolu … peá u ʻofa kiate kinautolu … ʻaki hoku lotó kotoa” (Molomona 3:12). Ka naʻe tokanga mo tengihia ʻe Molomona hono kakaí ʻi he fakaʻau ke fakaʻauha kinautolú koeʻuhí he naʻe ʻikai ke nau fie tafoki ki he ʻOtuá ke maʻu ha tokoni. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke ongoʻi ʻa hono mahuʻinga ʻo e tafoki ki he Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí ʻi hoʻo moʻuí.

ʻOange ha vakai fakalūkufua ki he ngaahi talanoa mahuʻinga ʻi he folofolá. ʻE lava ke mahino lelei ange ki he kau akó ʻa e kakano mo e ʻuhinga ʻo e folofolá ʻi he taimi ʻoku nau sio ai ki he taumuʻa fakalūkufuá. Fakamahinoʻi ange ha niʻihi fakafoʻituitui mahuʻinga, ngaahi meʻa naʻe hoko, mo e ngaahi akonaki fakaepalōfita ʻi ha talanoa pau. Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau fakakaukau ki he founga ʻoku tākiekina ai ʻe he ngaahi meʻá ni ʻenau mahino ki he ongoongolelei ʻa e ʻEikí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau feinga ke fakamanatuʻi ha taimi naʻe tokoniʻi ai kinautolu ʻe he ʻOtuá ʻi ha faingataʻa koeʻuhí naʻa nau kole tokoni kiate Ia.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e hā ʻa e meʻa te ke faí?

Naʻe fai ʻe ʻEletā Sipenisā J. Konitī ʻo e Kau Fitungofulú ha talanoa fekauʻaki mo ha tangata ko Maile Lingi, ʻa ia naʻe fakaʻuli atu ʻi ha hala fakakavakava he poʻulí ʻo ne sio ki ha puli fakafokifā pē ʻa e kā naʻe ʻi muʻa ʻiate iá. Naʻe holo ha konga lahi ʻo e hala fakakavakava ʻi muʻa ʻiate iá. Naʻe malaki ʻe Maile ʻa e taʻofí ʻo tuʻu ʻene kaá ʻi he taimi tonu pē.

  • Kapau naʻá ke ʻi he tuʻunga ʻo Mailé, ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻuluaki meʻa te ke fai ʻi he hili hoʻo taʻofi hoʻo kaá?

Lau ʻa e fakamatala ko ʻení ʻo e meʻa naʻe fili ʻe Maile ke faí. Mahalo te ke fie mamata ʻi he foʻi vitiō “Fakatokanga ʻa e Kau Palōfitá,” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 0:00 ki he 0:58.

Naʻe kamata ʻe Maile … ke fakatokanga ki he ngaahi meʻalele naʻe lele maí fekauʻaki mo e fakatuʻutāmaki naʻe hanganaki maí. ʻI heʻene taʻataʻalo fakavave hono ongo nimá naʻá ne manavahē ʻi he lele mai ha kā “ʻo ofeʻi takai ʻiate ia kae tō ʻa e kaá ki he fakatuʻutāmakí” (Stephen Johnson, “Over the Edge!” Reader’s Digest, Nov. 1977, p. 128). Ko e kā hono uá naʻe mālō pē ʻene taʻofi ʻi he taimi totonú, ka ko e kā hono tolú naʻe ʻikai pē haʻane teitei māmālie hifo ʻo ne tuiʻi ai ʻa e kā ʻa Lingí ʻi he ngataʻanga ʻo e hala fakakavakavá.

Fakafokifā pē kuo ʻasi mai ha pasi ne ʻi ai ha kau pāsese, naʻe fononga fakahangatonu mai ia kia Maile, ʻo ne tukunoaʻi pē ʻa e taʻataʻalo [ʻa Mailé]. (Spencer J. Condie, “A Mighty Change of Heart,” Ensign, Nov. 1993, 17)

  • Kapau naʻá ke ʻi he tuʻunga ʻo Mailé, te ke ongoʻi fēfē nai kapau naʻe ʻikai tokanga atu ʻa e kakaí? Te ke foʻi nai ʻi he feinga ke fakahaofi kinautolú? Ko e hā hono ʻuhingá?

Hangē tofu pē ko Maile Lingí, naʻe mamata ʻa Molomona naʻe fononga atu hono kakaí ki he fakaʻauhá. ʻI he hoko ʻa Molomona ko e taki ʻo e kau tau Nīfaí, pea mo ha palōfita ʻa e ʻOtuá, naʻá ne fai ʻa e meʻa kotoa naʻá ne lavá ke fakatokanga kiate kinautolu, maluʻi kinautolu, mo akoʻi kinautolu fekauʻaki mo honau Fakamoʻuí. Ko e meʻapangó, naʻe ʻikai tokanga pe naʻe fakasītuʻaʻi ʻe he konga lahi ʻo hono kakaí ʻa e ngaahi ngāue ʻa Molomoná.

Fakatuʻutāmaki ʻoku hanganaki mai ki he kakai ʻo Molomoná

ʻI he tokaimaʻanga ʻa e ʻOtuá, naʻá Ne ʻosi fakatokanga ki he kakai Nīfaí ʻi ha ngaahi taʻu ʻe laungeau fekauʻaki mo e meʻa ʻe hoko kapau ʻe hokohoko atu ʻenau angatuʻu kiate Iá.

Ke vakai ki ha sīpinga ʻe taha, lau ʻa e Hilamani 13:8–10, ʻo kumi ha kikite naʻe fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻo fakafou ʻia Samuela ko e tangata Leimaná ʻi he taʻu ʻe 300 tupu kimuʻa pea toki fāʻeleʻi ʻa Molomoná. ʻI hoʻo laukongá, fakatokangaʻi ange ʻa e taimi ʻe fakahoko ai ʻa e kikité. (Vakai, 1 Nīfai 12:6, 11–19 mo e 3 Nīfai 27:30–32 ki ha ngaahi sīpinga lahi ange ʻo e tokaimaʻananga mo e tomuʻa fakatokanga ʻa e ʻOtuá ʻe fakahoko ʻi he kuonga ʻo Molomoná.)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ka tomuʻa fakahā ai ʻeni ʻe he ʻOtuá ʻi ha taimi lahi kimuʻa?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau ʻa e ngaahi potufolofola ko ʻení pea fakakaukau ki he ʻuhinga naʻe feinga mālohi ai ʻa Molomona ke tokoniʻi hono kakaí neongo naʻá ne ʻiloʻi ʻa e ngaahi kikite ʻo honau fakaʻauhá. Hili iá pea fakaafeʻi leva ke nau vahevahe ʻa e ngaahi meʻa naʻa nau ʻiló ki haʻanau hoa. ʻE ala kau ʻi he ngaahi talí ʻa e holi ʻa Molomona ke fakahaofi ʻa e kakai tokolahi taha te ne lavá neongo naʻá ne ʻiloʻi ʻe fakaʻauha ʻa e puleʻanga ʻo e kakai Nīfaí.

  • Ko e hā ha ngaahi faitatau ʻokú ke vakai ki ai ʻi he ngaahi feinga mo e ngaahi holi ʻa Molomoná pea mo ia ʻo e Fakamoʻuí?

Ko e Ui ki he ʻOtuá

Fakakaukau ke hiki ʻa e sētesi taʻekakato ko ʻení ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau haʻu ki he palakipoé ʻo fakafonu ʻa e konga ʻoku ʻataá ʻaki ha ngaahi faingataʻa angamaheni ʻa e toʻu tupú.

  • “ʻOku fefaʻuhi ha toʻu tupu tokolahi he ʻahó ni mo e .”

Naʻe vahevahe ʻe Molomona ʻa e taha ʻo e ngaahi ʻuhinga naʻe faingataʻaʻia ai ʻa e kakai Nīfaí ʻi he ngaahi meʻa ne nau fefaʻuhi mo iá. Lau ʻa e Molomona 5:2, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe ʻIKAI fai ʻe he kakai Nīfaí lolotonga ʻenau faingataʻaʻiá.

  • ʻE ʻaonga fēfē ʻa e meʻa naʻe vahevahe ʻe Molomona ʻi he veesi 2 ki ha kakai tokolahi he ʻaho ní?

Fakakakato ʻa e fakamatala ʻi he palakipoé ke fakalea peheni:

  • “ʻOku fefaʻuhi ha toʻu tupu tokolahi he ʻahó ni mo e ʻo ʻikai ke nau ui tokoni ki he ʻOtuá.”

Tokoni ke mahino ki he kau akó he ʻikai ke toʻo maʻu pē ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tau fefaʻuhi mo iá ka te Ne tokoniʻi kitautolu ʻo kapau te tau tafoki kiate Ia. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻe loto-fiemālie ke vahevahe ha ngaahi taimi ne nau ui tokoni ai ki he ʻOtuá ʻi ha taha ʻo e ngaahi faingataʻa ʻi he palakipoé pea mo e founga naʻe tokoniʻi ai kinautolu ʻe he ʻOtuá ke nau foua iá. Fakatokanga ki he kau akó ke ʻoua naʻa nau vahevahe ha meʻa mo e kalasí ʻoku fuʻu fakataautaha.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakalaulauloto pe ʻoku ʻi ai nai ha ngaahi faingataʻa ʻi heʻenau moʻuí kuo teʻeki ke nau kole tokoni ai ki he ʻOtuá. Poupouʻi ke nau fekumi ki Heʻene tokoní ʻi ha taha ʻo e ngaahi tafaʻaki ko iá pea fakatokangaʻi ʻa e faikehekehe ʻoku hoko aí ʻi he fakalau ʻa e taimí.

Ko e fakaʻauha ʻo e kakai Nīfaí

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ko ʻení pea fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne vahevahe ʻa e meʻa ʻoku fakahaaʻi aí. Fakaʻaongaʻi ʻa e fakamatala ʻi he palakalafi ʻoku hoko aí ʻo ka fiemaʻu.

ʻĪmisi
Lea Māvae ʻa Molomona ki ha Puleʻanga naʻe ʻIloa, tā fakatātaaʻi ʻe Arnold Friberg

Hili hano ʻofa, akoʻi, mo taki ʻe Molomona ʻa e kau tau Nīfaí ʻi ha ngaahi taʻu lahi, naʻá ne kafo lahi ʻi he tau fakaʻosi mo e kau Leimaná. Naʻá ne vakai hifo mei he tumutumu ʻo ha tafungofunga ki he meʻa naʻe toe ʻi he puleʻanga ʻo e kau Nīfaí. Ko e kau tau Nīfai pē ʻe toko 24 naʻa nau hao mei he fakaʻauhá, kau ai ʻa Molomona mo hono foha ko Molonaí (vakai, Molomona 6:9–15).

ʻOku lekooti ʻe Molomona ʻi he Molomona 6, ko e “tau fakaʻosi ʻeni ʻa [hono] kakaí” (Molomona 6:6). Lau ʻa e Molomona 6:7, 10–15, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe hoko ki he kakai Nīfaí ʻi he tau fakaʻosi ko ʻení.

ʻE lava ke ke tuku ke fikaʻi ʻe he kau akó pe ko e kau Nīfai ʻe toko fiha naʻe fakatahataha mai ʻi he kamataʻanga ʻo e taú pea ko e toko fiha naʻe toé hili ʻa e taú. Mahalo te nau fakatokangaʻi naʻe toko 23 ʻa e kau ʻeikitau ʻo e kau Nīfaí pea naʻa nau taki 10,000 ʻi he kau sōtia, ko ha kau Nīfai fakakātoa ia ʻe toko 230,000. Ko e kau Nīfai pē ʻe toko 24 naʻa nau hao moʻui mei he tau fakaʻosi ko ʻení.

Fakakaukauloto ʻokú ke ʻi he tuʻunga ʻo Molomoná, ʻo tengihia ʻa e mole ʻa e kakai ʻokú ke ʻofa aí ka ʻokú ke ʻilo te ke kei lava pē ʻo tuku ha kiʻi pōpoaki nounou ki he ngaahi toʻu tangata he kahaʻú. Ko e hā ha meʻa te ke fakaʻamu ke ʻiloʻi ʻe he kakai ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní?

Lau ʻa e Molomona 5:10–11, 16–18; 6:16–20 ke sio ki ha niʻihi ʻo e ngaahi pōpoaki naʻe ueʻi fakalaumālie ʻa Molomona ke ne tohitongi maʻatautolú. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻokú ke pehē ʻoku fiemaʻu lahi taha ke fanongo ki ai ʻa e kakai ʻi hotau kuonga ní.

Fakakaukau ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau vahevahe ʻa e ngaahi kupuʻi lea naʻa nau ʻiló mo haʻanau hoa. ʻI he vahevahe ʻe he kau akó ʻa e ngaahi moʻoní, ʻe lava ke ke hiki ia ʻi he palakipoé. ʻOku fakatefito ʻa e toenga ʻo e lēsoní ʻi he foʻi moʻoni ko ʻení. Mahalo te ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke tokanga taha ki ha foʻi moʻoni ʻe taha ʻe tala atu ʻe he kau akó.

Ko ha foʻi moʻoni ʻe taha naʻe akoʻi ʻe Molomona ko e tuʻu ʻa Sīsū Kalaisi mo e ongo toʻukupu ʻoku mafao mai ke tali ʻa kinautolu ʻoku fili ke fakatomala pea haʻu kiate Iá (vakai, Molomona 6:17).

Fakakaukau ke kuikui taimi siʻi peá ke fakakaukauloto ʻoku tuʻu ʻa Sīsū ʻo sio atu kiate koe mo ha ongo toʻukupu ʻoku mafao mai. Hiki ʻi hoʻo tohinoá hoʻo ngaahi fakakaukaú, ongó, mo e ngaahi ueʻi ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e ʻuhinga ki hoʻo moʻuí ʻa e tuʻu ʻa Sīsū mo e ongo toʻukupu ʻoku mafao mai ke tali koé.

Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau tokanga ke ʻoua naʻa vahevahe ha meʻa ʻoku fuʻu fakataautaha kapau te mou aleaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení mo e kalasí.

  • Ko e fē ʻi he ngaahi akonaki ʻa Molomoná ʻokú ke fiemaʻu taha ʻi hoʻo moʻuí? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā ʻa e meʻa naʻe fakaʻamu ʻa Molomona ke mahino kiate koe fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

  • ʻOkú ke pehē naʻe mei kehe fēfē hotau māmaní kapau naʻe tokolahi ange ʻa e kakai naʻe tui ki he meʻa naʻe tohi ʻe Molomoná?