Seminelí
Fakataukei Fakatokāteliné: 3 Nīfai 12:48—“Ke Mou Haohaoa ʻo Hangē Pē Ko Aú, Pe hangē Ko e Haohaoa Hoʻomou Tamai ʻa ia ʻOku ʻi he Langí”


“Fakataukei Fakatokāteliné: 3 Nīfai 12:48—‘Ke Mou Haohaoa ʻo Hangē Pē Ko Aú, Pe hangē Ko e Haohaoa Hoʻomou Tamai ʻa ia ʻOku ʻi he Langí,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Fakataukei Fakatokāteliné: 3 Nīfai 12:48,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Fakataukei Fakatokāteliné: 3 Nīfai 12:48

“Ke Mou Haohaoa ʻo Hangē Pē Ko Aú, Pe hangē Ko e Haohaoa Hoʻomou Tamai ʻa ia ʻOku ʻi he Langí”

ʻĪmisi
finemui ʻoku fakakaukauloto

ʻI hoʻo ako ʻa e 3 Nīfai 12, naʻa ke ako ai fekauʻaki mo e hoko ʻo haohaoa hangē ko Sīsū Kalaisi mo e Tamai Hēvaní. ʻE lava ke tokoni e lēsoni ko ʻení ke ke ako maʻuloto ʻa e potufolofola mo e kupuʻi lea folofola mahuʻinga ki he 3 Nīfai 12:48, fakamatalaʻi ʻa e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he potufolofolá ni, pea fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi ha tūkunga moʻoni ʻo e moʻuí.

Fokotuʻu ha ʻātakai ako ʻoku longomoʻuí. ʻI hoʻo teuteu e ngaahi lēsoní mo fengāueʻaki mo e kau akó, kumi ha ngaahi founga ke fakaafeʻi ai e kau akó ke nau kau longomoʻui mai. ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa hono fakaafeʻi ʻo e kau akó ke tohi ʻi he palakipoé, fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻoku nau akó ki he kalasí, pe fili mei he ngaahi fili kehe ke ako mei aí. ʻE tokoni hono fai iá ki he kau akó ke nau kau ʻi he akó mo tokoniʻi kinautolu ke nau ofi ange ki he Fakamoʻuí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke ako mauloto ʻa e 3 Nīfai 12:48 ki muʻa pea nau toki omi ki he kalasí. Te ke lava ʻo fakaafeʻi kinautolu ke akoako lau maʻuloto ʻa e potufolofolá ki he kau mēmipa kehe ʻo e kalasí kimuʻa ʻi he kalasí, ʻe lava ke fakahoko fakahangatonu ia, fakafou ʻi ha pōpoaki telefoni, pe ʻi ha founga kehe.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻOku teuteuʻi ʻa e lēsoni fakataukei fakatokāteline ko ʻení ke akoʻi hili ʻa e lēsoni “3 Nīfai 12:17–48,,” ʻa ia ko e lēsoni puipuituʻa ia ki he potufolofola fakataukei fakatokāteline 3 Nīfai 12:48. Kapau ʻoku fiemaʻu ke hiki e lēsoni fakataukei fakatokāteline ko ʻení ki ha uike kehe, fakapapauʻi ke akoʻi foki mo hono lēsoni puipuituʻá ʻi he uike ko iá.

Fakamatalaʻí mo e ako maʻulotó

ʻI he lēsoni kimuʻá, naʻá ke ako ai ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻOku finangalo ʻa Sīsū Kalaisi ke tau hoko ʻo haohaoa ʻo hangē ko Iá pea mo ʻetau Tamai ʻi Hēvaní.

Fakakaukauloto ʻoku ʻi ai haʻo kaungāmeʻa ʻokú ne tui ʻoku ʻikai finangalo ʻa e ʻOtuá ia ke tau angalelei mo fakaʻapaʻapaʻi ʻa e niʻihi kehé.

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e 3 Nīfai 12:48 ʻi ha founga ʻe lava ke tokoni ki he mahino ʻa ho kaungāmeʻá?

Fakakaukau ke ʻoange ha taimi ki he kau akó ke hiki ʻenau ngaahi tali ki he fehuʻi kimuʻá. ʻI he ʻosi ʻenau ngāué, fakaafeʻi ha niʻihi ʻe loto-fiemālie ke vahevahe mo e kalasí ʻa e meʻa ne nau tohí, fakatātaaʻi ʻa e fepōtalanoaʻakí, pe vahevahe ʻenau talí mo hanau hoa. ʻI he tali ʻa e kau akó, fakapapauʻi ʻoku mahino kiate kinautolu ʻoku finangalo ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ke tau feinga ke hoko ʻo hangē ko Kinauá, ʻoku malava pē ʻa e haohaoá ʻo fakafou ʻi he tokoni ʻa e Fakamoʻuí, pea ʻoku hanga ʻe he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻo ʻai ʻa e haohaoá ke malava ʻi he kahaʻú neongo ʻetau ngaahi angahalá mo e fehalaākí.

Ko e kupuʻi lea folofola mahuʻinga ki he 3 Nīfai 12:48 ko e “Ke mou haohaoa ʻo hangē pē ko Aú, pe hangē ko e haohaoa hoʻomou Tamai ʻa ia ʻoku ʻi he langí.” Fakaʻaongaʻi ʻa e founga ko ʻení, pe ko ha founga ʻe taha te ke fili, ke tokoni atu ke ke ako maʻuloto ʻa e potufolofolá mo e kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e folofolá.

Fili ha faʻahinga founga pē ke tokoni ki he kau akó ke ako maʻuloto ʻa e kupuʻi lea folofola mahuʻinga mo e veesi ki he potufolofola ko ʻení. Ko e ʻekitiviti ko ʻení ko ha sīpinga ia ʻo ha founga ʻe taha ke fakahoko ai ʻeni:

Ki he ʻekitivitií, ʻoange ki he tokotaha ako takitaha ha laʻipepa pea poupouʻi kinautolu ke hiki e ngaahi kupuʻi leá ʻi ha ngaahi tuliki kehekehe pē ʻo ʻenau laʻipepá. Ko ʻene kakato pē ʻenau ʻekitivitií mo ʻenau laʻipepá, te nau lava leva ʻo fakafetongi pepa mo e kau ako kehé pea toe fai ʻa e ʻekitivitií.

Tohiʻi ʻa e “3 Nīfai 12:48” ʻi loto-mālie ʻi ha laʻipepa. Tohiʻi ʻi ha tuliki ʻe taha ʻo e pēsí ʻa e ongo foʻi lea “Ke mou haohaoa.” Tohiʻi ʻi ha tuliki ʻe taha ʻa e “ʻo hangē pē ko Aú.” Tohiʻi ʻi ha tuliki ʻe taha ʻa e “pe hangē ko e haohaoa hoʻomou Tamai.” Tohiʻi ʻi he tuliki fakaʻosí ʻa e “ʻa ia ʻoku ʻi he langí.” Feinga ke ako maʻuloto ʻa e potufolofolá mo e kupuʻi lea mahuʻinga he folofolá ʻaki hoʻo tuhu ʻaki hoʻo penivahevahé pe foʻi tuhú ki he kupuʻi lea takitaha ʻi hono hokohokó, ʻo kamata ʻaki e potufolofolá. ʻE ala tokoni ke ke lea leʻolahi ʻaki e ngaahi foʻi leá ʻi hoʻo tuhu kiate kinautolú. Hili hoʻo toutou fai ʻení, feinga ke toe lau maʻuloto ʻa e potufolofolá mo e kupuʻi leá kotoa.

Akoako hono fakaʻaongaʻí

Vahevahe e kalasí ki ha kulupu tautau toko tolu. Fakaafeʻi e tokotaha ako takitaha ke fili ha taha ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié (vakai ki he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné [2023], “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié.” palakalafi 5–12). Kole ki he kau akó ke toe vakaiʻi nounou ʻa e tefitoʻi moʻoní pea fakamatalaʻi ia ki heʻenau ngaahi kulupú.

Fakaʻaongaʻi ʻa e tūkunga ko ʻení ke tokoni atu ke ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 12:48 mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié.

Ongoʻi tauʻatāina ke liliu ʻa e hingoá pe liliu ʻa e tūkungá ke feau lelei ange e ngaahi fiemaʻu hoʻo kau akó.

Ko Sioné ko ha talavou ʻoku tui ki he ʻOtuá. Ka neongo ia, ʻoku ʻi ai ha ngaahi tafaʻaki ʻo e ongoongoleleí ʻoku ʻikai ke ne fie fakakaukau ki ai. Ko e taha ʻo kinautolu ko e naʻinaʻi ʻa e Fakamoʻuí ke hoko ʻo haohaoá. Kuó ne feinga ke fai ha ngaahi liliu pea hoko ʻo anga faka-Kalaisi ange kae kei tōnounou pē. ʻOkú ne ongoʻi hangē kuo ʻikai ke ne lava ha meʻá, ko ia ai ʻoku taʻemalava ke ne fakahaohaoaʻi ia.

Ke tānaki atu ha ngaahi founga kehekehe ki he ngaahi ʻekitivitī ako ko ʻení, fakakaukau ke ako ko ha kalasi ʻa e konga “Ngāue ʻi he tui” ʻo e lēsoni ko ʻení pea mo e ngaahi konga kehé ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki pe ngaahi hoa. ʻE lava leva ke tali fakafoʻituitui ʻe he kau akó ʻa e fehuʻi fakaʻosí.

Vakaiʻi e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá

ʻOku akoʻi ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné ko e taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo ha palopalema faingataʻá, te tau lava ʻo “liliu ʻa e fehuʻí (ke kehe ʻa e vakai ki he fehuʻí) pea vakai ki he ngaahi fakakaukaú ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi tuʻunga moʻui ʻo e moʻoni ʻa e ʻEikí kae ʻikai ko hono tali e ngaahi fakakaukau pe mahalo ʻa e māmaní” (peesi 3). ʻE lava ke tokoni e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he meʻá ni.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku kehe fēfē e vakai ʻa e ʻEikí ki he haohaoá mei he tokolahi ʻi he māmaní?

  • ʻOku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe heʻetau ʻilo ki he palani ʻo e fakamoʻuí mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ke mahino lelei ange ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 12:48?

Fekumi ke maʻu ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí

  • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e meʻa kuó ke ako ʻi he 3 Nīfai 12:48 kau ki he haohaoá ke tali ʻa e hohaʻa ʻoku maʻu ʻe Sioné?

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fekumi ki ha ngaahi potufolofola pe fakamatala mei he kau taki ʻo e Siasí ʻe lava ʻo tokoni ke mahino lelei ange kia Sione ʻa e akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 12:48. Kapau ʻoku fiemaʻu tokoni e kau akó, te ke lava ʻo fokotuʻu ange ha niʻihi ʻo e ngaahi potufolofola ʻi laló.

ʻOku ʻi ai foki mo ha ngaahi talanoa fakakonifelenisi ʻi he konga “Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó” ʻe ala tokoni.

  • ʻE tokoni fēfē nai e ngaahi fakakaukau naʻá ke maʻú kia Sione ʻi heʻene hohaʻá?

Ngāue ʻi he tuí

Lau ʻa e palakalafi 5–7 ‘i he konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻo e Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné, ʻo kumi ʻa e meʻa ʻe ala fai ʻe Sione ke ngāue ai ‘i he tuí.

  • ʻOkú ke pehē ko e fē ʻi he ngaahi akonaki ko ʻení ʻe lava ʻo tokoni kia Sioné? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā ʻe lava ke lotua ʻe Sione ke tokoni ki hono tūkungá?

  • Ko e hā te ke ala fokotuʻu ange ke fai ʻe Sione ke “moʻui ʻi he tui” kae ʻoua kuó ne maʻu ha mahino lahi ange fekauʻaki mo hono tuʻunga malava ke hoko ʻo haohaoá?

    Fakakaukau ke tali ʻe he kau akó ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau ngaahi tohinoa akó.

  • ʻE tākiekina fēfē ʻe he meʻa kuó ke ako ʻi he 3 Nīfai 12:48 fekauʻaki mo e haohaoá hoʻo ngaahi ongó mo e tōʻongá?

Toe vakaiʻi ʻo e fakataukei fakatokāteliné

Fakakaukau ke tā ha laʻipepa ʻi he palakipoé pea hiki ʻa e potufolofola 3 Nīfai 12:48 ʻi lotomālie pea mo e ngaahi kupuʻi leá ʻi he ngaahi tulikí takitaha ʻo hangē ko e ʻekitivitī ako maʻuloto ʻi he lēsoni ko ʻení ʻi he ʻuluʻi tohi “Fakamatalaʻi mo ako maʻulotó.” Tuhu ki he ngaahi kupuʻi leá takitaha ʻi hono hokohoko totonú pea ʻai ke lau fakataha ʻe he kau akó e ngaahi kupuʻi leá. Tamateʻi ha kupuʻi lea ʻe taha pea toe fai ʻa e ʻekitivitií. Hokohoko atu hono tamateʻi mo toutou laú kae ʻoua kuo tamateʻi e ngaahi kupuʻi leá mo e potufolofolá kotoa.