Seminelí
3 Nīfai 6–7: ʻOku Fakatupu ʻe he Hīkisiá ʻa e Moveteveté mo e Fakaʻauhá


“3 Nīfai 6–7: ʻOku Fakatupu ʻe he Hīkisiá ʻa e Moveteveté mo e Fakaʻauhá,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“3 Nīfai 6–7,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

3 Nīfai 6–7

ʻOku Fakatupu ʻe he Hīkisiá ʻa e Moveteveté mo e Fakaʻauhá

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻita ʻoku tō-tangutu hifo ʻi he seá

Kuó ke fakatokangaʻi nai naʻa mo e hili ha ngaahi aʻusia fakaofo mo e ʻOtuá, ʻoku kei ʻi ai pē ha kakai ʻe niʻihi ʻoku nau toe siʻaki pē Ia? Hili hono maluʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e kau Nīfaí mei he kau kaihaʻa ʻa Katianetoní, naʻa nau foki ki honau ngaahi ʻapí ʻo kamata ke toe langa hake ʻenau moʻuí. Naʻe tataki ʻe Sētane ʻa e kakaí ke nau angatuʻu ki he ʻOtuá, koeʻuhi ko e loto-hīkisiá mo e moveteveté. Naʻe fuʻu kovi ʻaupito ʻa e ngaahi nunuʻá ʻo holofa ai ʻa e puleʻangá, pea naʻe mavahevahe fakamatakali ʻa e kakaí. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e haʻahaʻa ʻo e hīkisiá mo e founga ke ikunaʻi ai ia ʻaki hoʻo muimui ki he Fakamoʻuí.

Tokoniʻi e kau akó ke mahino kiate kinautolu ʻa e puipuituʻá mo e fakamatalá. ʻOku teuteuʻi ʻa e kau akó ʻi he mahino ʻa e puipuituʻa mo e fakamatala ʻo e ngaahi meʻa ʻoku lekooti ʻi he folofolá, ke nau ʻiloʻi e ngaahi pōpoaki ʻa e kau faʻu tohí. ʻOku fakamahinoʻi mo fakatātaaʻi ʻe he puipuituʻá mo e fakamatalá ʻa e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku lekooti ai e ngaahi aʻusiá. Feinga ke ʻiloʻi ʻa e lahi ʻo e meʻa ke fakamamafaʻi ʻi he puipuituʻá mo e fakamatalá ke tokoni ke mahino kakato ange ki he kau akó ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he folofolá.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lotu ʻo kole ki he Tamai Hēvaní ke tokoniʻi kinautolu ke nau ʻiloʻi e ngaahi ueʻi fakalaumālié ʻi heʻenau ako ʻenau folofolá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e founga ʻe taha ke kamata ʻaki e kalasí ko hono ʻomi ha ngaahi tengaʻi koane, mo ha koane kuo fakapāpā (ʻikai vali pata, koeʻuhí ʻoku ʻikai fefiohi ʻa e patá ia mo e vaí), mo ha poulu vai. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke tomuʻa tala atu ʻa e meʻa ʻe hoko ʻi he taimi te ke tuku ai ʻa e tengaʻi koané mo e koane ʻosi fakapāpaá ki he loto vaí. Lī ʻa e ʻa e tengaʻi koané mo e koane ʻosi fakapāpaá ki he loto vaí (he ʻikai ke liliu ʻa e tengaʻi koané ka ʻe kamata ke vaia ʻa e koane ʻosi fakapāpaá). Talaange ki he kau akó ʻoku fakafofongaʻi ʻe he vaí ʻa e koví, pea fakafofongaʻi kotoa kitautolu ʻe he tengaʻi koané pe koane ʻosi fakapāpaá. ʻI heʻenau akó, te nau lava ʻo kumi e ngaahi lēsoni ʻoku fekauʻaki mo e lēsoni fakataumuʻá pea mo kinautolu. Fakakaukau ke ʻoange ki he kau akó kotoa ha tengaʻi koane ke sio ki ai lolotonga ʻenau akó.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakamatalaʻi ʻenau tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻOku malava nai ha taha ʻo:

  • Tuʻumālie mo loto-fakatōkilalo?

  • Masiva mo hīkisia?

  • Poto mo loto-fakatōkilalo?

  • Taʻeako mo hīkisia?

Fakakaukau ki he meʻa ʻokú ne tataki ha kakai ʻe niʻihi ke nau hīkisia ʻi hotau kuongá. ʻOku uesia fēfē koe, niʻihi kehé, mo e sosaietí ʻi hoʻo loto-hīkisiá? ʻI hoʻo akó, fakalaulauloto ki he founga ʻe ala fakaʻaongaʻi ai ʻa e lēsoni ko ʻení ki hoʻo moʻuí mo ho ngaahi tūkungá.

Ko e hokohoko atu e ngaahi ʻahiʻahi ʻa Sētané

Hili hono ikunaʻi ʻe he kau Nīfaí ʻa Kitianehai mo e kau kaihaʻa ʻa Katianetoní ʻi he tokoni ʻa e ʻEikí, naʻa nau “fakangata ʻa e ngaahi kautaha kovi, mo fufū, mo fakalielia ko iá” (3 Nīfai 5:6). Naʻa nau foki ki honau ngaahi ʻapí ʻo kamata ke toe langa hake ʻenau moʻuí. Ka naʻe ʻikai ke tuku e feinga ʻa Sētane ke ne kākaaʻi ʻa e kakaí ke muimui ʻiate iá. Naʻe liliu ʻa e kau Nīfaí ʻi ha kiʻi taimi nounou. ʻI he 3 Nīfai 6–7, naʻe tokoni ʻa Molomona ke mahino kiate kitautolu ʻa e meʻa naʻe fai ʻe he kakaí pea iku ai ʻo mate honau tokolahi ʻi he ngaahi fakaʻauha kimuʻa pea toki hāʻele ʻa e Fakamoʻuí ki he Ongo ʻAmeliká (vakai, 3 Nīfai 8). ʻOku fakamatalaʻi foki ʻe he ngaahi akonaki ko ʻení ʻa e ʻuhinga naʻe teuteuʻi ai mo ha niʻihi kehe ʻi he hā ʻa Kalaisi ʻi he temipalé ʻi he fonua ko Mahú (vakai, 3 Nīfai 11).

ʻE lava ke tokoniʻi e kau akó ʻe he saati ko ʻení ke nau sio ki he liliu naʻe hoko ki he kau Nīfaí ʻi ha kiʻi taimi nounou. Ko e founga ʻe taha ke fakakakato ai ʻa e sātí ko hono tā ʻe he kau akó ha fakatātā faingofua ʻokú ne fakatātaaʻi ʻa e tuʻunga ʻo e kakaí ʻi he ngaahi veesi takitaha.

Faʻu ha saati hangē ko ʻení. Lau ʻa e ngaahi potufolofolá pea fakafonu ʻa e meʻa ʻokú ke ʻilo ki he tūkunga ʻo e kakaí.

Ko e taʻu hono 26 (3 Nīfai 6:4–9)

Ko e taʻu hono 29 (3 Nīfai 6:10–18)

Ko e taʻu hono 26 (3 Nīfai 6:4–9)

Ko e taʻu hono 29 (3 Nīfai 6:10–18)

  • Ko e hā naʻá ne fakatupu ʻa e liliú ʻi ha kiʻi taimi nounou?

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni ʻoku lava ke tau ako mei he ngaahi sīpinga ko ʻení?

Mahalo ko e moʻoni ʻe taha naʻá ke ʻiló ko e taimi ʻoku tau hīkisia aí, ʻoku tau foaki kia Sētane ha mālohi lahi ange ke ʻahiʻahiʻi mo tataki kitautolu ki he faiangahalá.

Fakakaukau ki he ʻuhinga ʻo e hīkisiá. Kumi ha ngaahi fakakaukau mei he lea ko ʻeni ʻa Palesiteni ‘Eselā Tafu Penisoni (1899–1994):

Ko e tefitoʻi fōtunga ʻo e hīkisiá ko e loto-tāufehiʻa—tāufehiʻa ki he ʻOtuá pea mo hotau kāingá. ʻOku ʻuhinga ʻa e tāufehiʻá ko e “fehiʻa ki ha taha, fakafili ki ha taha, pe ʻi ha tuʻunga fakafepaki.” Ko e mālohi ia ʻoku fakaʻamu ʻa Sētane ke ne puleʻi ai kitautolú. (Ezra Taft Benson, “Beware of Pride,” Ensign, May 1989, 4)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fakaʻatā ai ʻe he hīkisiá ʻa Sētane ke ne maʻu ha ivi tākiekina lahi ange kiate kitautolú?

  • ʻOku kehe fēfē ʻa e meʻá ni mei he founga ʻoku poupouʻi ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ke tau fakahokó?

Ngaahi nunuʻa ʻo e hīkisiá ʻi he taimi ko iá mo e taimí ni

Koeʻuhí ko e hīkisia ʻa e kakaí, naʻe kamata ke uesia ʻa e konga kotoa pē ʻo e sosaietí. Lau ʻa e 3 Nīfai 6:20–30 pe 7:1–14, ʻo kumi ha ngaahi sīpinga ʻo hono hanga ʻe he hīkisiá ʻo uesia ʻa e niʻihi fakafoʻituituí mo e sosaietí.

Fakakaukau ke lau ʻe he vaeua ʻo e kalasí ʻa e 3 Nīfai 6:20–30 pea lau ʻe he vaeua ʻe tahá ʻa e 3 Nīfai 7:1–14 ʻi ha ngaahi kulupu iiki. Pe fakaafeʻi e kau akó ke fili ha taha ʻo e ngaahi potufolofolá, lau ia, pea teuteu ke lipooti ʻa e meʻa naʻa nau maʻú.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke hiki e ngaahi tali ki he fehuʻi hokó ʻi he palakipoé. Mahalo ʻe maʻu ʻe he kau akó ha ngaahi meʻa hangē ko e māvahevahe, ngaahi ngāue fakapulipuli ʻoku faiangahala, faʻufaʻu fakafepaki ki he kau māʻoniʻoní, mo e ʻita ki he meʻa ʻoku leleí.

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo e nunuʻa ʻo e hīkisiá naʻá ke maʻu mei he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku fakaʻaongaʻi ai ʻe Sētane ʻa e hīkisiá ke tataki ʻa e kakaí ke faiangahala ʻi hotau kuongá?

Ko hono ikunaʻi ʻo e hīkisiá

Fakakaukau ki he founga ʻoku uesia ai koe ʻe hoʻo hīkisiá pe hīkisia ʻa e niʻihi kehé pea mo e founga te ke lava ai ʻo ikunaʻi ʻa e hīkisiá mo hono ngaahi nunuʻá.

Neongo naʻe fakatupu ʻe he hīkisiá ha fakaʻauha lahi, ka naʻe talangofua ha niʻihi ki he ngaahi lea ʻa e palōfitá pea hokohoko atu ʻenau muimui ki he Fakamoʻuí.

Lau ʻa e 3 Nīfai 7:15–26, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe Nīfai ki he kakaí pea mo ʻene ʻaonga kiate kinautolú. ʻE ala tokoni hano fakaʻilongaʻi ʻa e taimi kotoa pē ʻoku ʻasi ai e Fakamoʻuí.

ʻE lava ke hiki ʻe he kau akó ʻa e ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé. ʻI heʻenau hiki ʻenau ngaahi talí, ʻe lava ke nau tamateʻi mei he palakipoé ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e hīkisiá ʻa ia ʻe lava ke ikunaʻi ʻe he ngaahi tali ʻoku nau lisí.

ʻE lava foki ke maʻu ʻe he kau akó ha ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteline ʻokú ne ʻomi ha ngaahi founga lahi ange ke ikunaʻi ʻaki ʻa e hīkisiá.

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga naʻá ke maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ki he founga naʻe tokoniʻi ai ʻe he Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí ha kakai ʻe niʻihi ke nau ikunaʻi ʻa e hīkisiá mo e faiangahalá?

ʻOku fakataumuʻa ʻa e tūkunga mo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke ʻoange ha faingamālie ki he kau akó ke fakahaaʻi ʻoku nau ʻiloʻi ha ngaahi founga kehekehe ʻe lava ke uesia ai kinautolu ʻe he hīkisiá, ka ʻe lava foki ke tokoniʻi kinautolu ʻi he muimui kia Sīsū Kalaisí ke nau ikunaʻi ʻa e hīkisiá. Mahalo te ke fili ke fulihi e tūkungá ʻi ha ngaahi founga ʻe lava ke ʻuhingamālie ange ai ki he kau akó.

ʻĪmisi
talavou ʻoku ʻikai kau ki ha tafaʻaki

Ko Simi ʻeni. ʻOku teʻeki ai ke ne ʻiloʻi ia, ka ʻokú ne moʻua ʻi he hīkisiá.

  • Ko e hā ha fakamoʻoni ʻokú ke ʻamanaki te ke ʻiloʻi ʻi he moʻui ʻa Simí ʻokú ne moʻua ʻi he hīkisiá?

Mahalo ʻe maʻu ʻe he kau akó ha ngaahi meʻa ʻoku fekauʻaki mo e 3 Nīfai 6–7. Hangē ko ʻení, ʻokú ne fakakalakalasi fakakulupu ʻa e kakaí ʻi hono ʻatamaí—ngaahi kulupu ʻoku lelei mo ha ngaahi kulupu ʻoku kovi. ʻOkú ne fai foki mo ha ngaahi meʻa ʻokú ne ʻiloʻi ʻoku hala pea fūfuuʻi kinautolu. ʻOkú ne loto-mamahi ʻi he kakai ʻoku nau tokoniʻi ia ke liliú. ʻOkú ne toutou fakaangaʻi ʻene ongomātuʻá mo ʻene pīsopé ʻi he ngaahi meʻa ʻoku nau kole ange ke ne faí.

Hili hono ʻiloʻi ʻene palopalemá mo ʻiloʻi ko e tupuʻanga ʻo e ngaahi mamahi lahi taha ʻi heʻene moʻuí mei heʻene hīkisiá, ʻokú ne loto ke maʻu ha ngaahi tali ki he founga ke siʻaki ai ʻa e hīkisiá.

  • Ko e hā ha ngaahi solovaʻanga te ke fokotuʻu ke tokoni kia Simi ke ne ikunaʻi ʻa e hīkisiá?

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke kumi ha taha ʻoku nau maheni ʻo ʻeke haʻanau ngaahi fokotuʻu ki he anga hono ikunaʻi ʻo e hīkisiá. Fai haʻo fakamoʻoni ki hono tokoniʻi kitautolu ʻe he mālohi ʻo e Fakamoʻuí ke tau ikunaʻi ʻa e hīkisiá mo e faiangahalá.