Seminelí
3 Nīfai 1: “Naʻe Kamata ke Fakahoko … ʻa e Ngaahi Kikite ʻa e Kau Palōfitá”


“3 Nīfai 1: ʻNaʻe Kamata ke Fakahoko ʻa e Ngaahi Kikite ʻa e Kau Palōfitá,ʻ” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“3 Nīfai 1,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

3 Nīfai 1

“Naʻe Kamata ke Fakahoko ʻa e Ngaahi Kikite ʻa e Kau Palōfitá”

ʻĪmisi
Mamata ʻa e kau Nīfaí ki he fetuʻu foʻoú

Naʻe fēfē nai ʻa e tatali mo e sio ki he fetuʻu naʻá ne fanongonongo ʻa e ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí? Naʻe fakasio ʻe he kau Nīfai tuí ʻa e ngaahi fakaʻilonga naʻe kikiteʻi ʻe Samuela ko e tangata Leimaná ʻe hoko maí (vakai, Hilamani 14), ka naʻe fakamanamana ʻa e kau taʻetuí ke tāmateʻi kinautolu kapau he ʻikai ke ʻasi mai ʻa e ngaahi fakaʻilongá. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke ke ongoʻi ha loto-falala lahi ange ʻe fakahoko ʻe he ʻEikí ʻa e ngaahi folofola kotoa pē ʻokú Ne folofola ʻaki ʻo fakafou mai ʻi Heʻene kau palōfitá.

Fakamoʻoniʻi ʻo Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke fakamālohia e kau akó ʻi hoʻo vahevahe hoʻo fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí. Kumi ha ngaahi faingamālie ke vahevahe mo e kau akó ʻa hoʻo ngaahi ongo fekauʻaki mo e Fakamoʻuí pea mo e ʻuhinga ʻokú ke feinga ai ke muimui kiate Iá.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: ʻE lava ke teuteu ʻa e kau akó ke vahevahe ha sīpinga ʻo e founga pe ʻuhinga ʻe lava ai ʻe he tui kia Sīsū Kalaisí ʻo fakamālohia ha taha ʻi he ngaahi taimi taʻepau mo faingataʻá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Fakamālohia ʻe he tuí

ʻOku fakataumuʻa ʻa e fehuʻi ko ʻení ke tokoni ki he kau akó ke vakaiʻi fakataautaha kinautolu. ʻOku ʻikai totonu ke fai ha ʻamanaki ʻe vahevahe ʻe he kau akó ʻenau ngaahi talí.

  • ʻI ha meʻafua ʻo e taha ki he nima, pea ko e nimá ʻa e mālohi tahá, te ke fakafuofuaʻi fēfē ho tuʻunga tuí pe loto-falala ʻoku fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi lea ʻa ʻEne kau palōfitá? Ko e hā hono ʻuhingá?

ʻI he haʻu ʻa Samuela ko e tangata Leimaná ki he kau Nīfaí, naʻá ne kikite ʻo pehē “ʻoku toe ʻa e taʻu ʻe nima, pea vakai, ʻe hāʻele mai leva ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá” (Hilamani 14:2). Kuo kikiteʻi ʻe he kau palōfitá ʻa e hāʻele mai ʻa Sīsū Kalaisí ʻi ha taʻu ʻe lau afe, pea kuo hokosia ʻa e taimi naʻe hanganaki mai ai ki Hono ʻaloʻí. ʻOku kamata ʻa e tohi 3 Nīfaí ʻi he fakaʻosinga ʻo e taʻu ʻe nima ko iá.

  • Kapau ko e taha koe ʻo kinautolu naʻe tui kia Samuelá, ʻokú ke pehē ko e hā naʻá ke mei ongoʻi ʻi he taimi ko ʻení?

ʻI hoʻo akó, kumi e ngaahi meʻa ʻoku faitatau ai e ngaahi tūkunga ʻi he 3 Nīfai 1 mo e ngaahi tūkunga ʻi hotau kuongá ni. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi ha ngaahi foʻi lea mo ha ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga ʻokú ne fakamālohia hoʻo falala ki he ʻOtuá mo e ngaahi lea ʻa ʻEne kau palōfitá.

Ko e kau Nīfai tuí

ʻOku tau ako ʻi he kamataʻanga ʻo e 3 Nīfai 1, kuo mavahe ʻa Nīfai, ko e foha ʻo Hilamaní, mei he fonuá pea kuo hoko hono foha ko Nīfaí he taimí ni ko e palōfita ʻi he kau Nīfaí.

Lau ʻa e 3 Nīfai 1:4–9, pea kumi ha ngaahi faingataʻa naʻe fepaki mo e kau Nīfai tuí ʻi he taimi ko ʻení.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe malava ai ʻe ha niʻihi ke “sio fakamamaʻu” (veesi 8) neongo ʻa e fakamanamana ʻo e maté?

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke lau mo aleaʻi ʻi ha fanga kiʻi kulupu e ngaahi fehuʻi ko ʻení: ʻE lava leva ke hiki ʻe ha tokotaha ako mei he kulupu takitaha ʻi he palakipoé ʻa e tali ʻenau kulupú ki he fehuʻi fakaʻosí.

Lau ʻa e 3 Nīfai 1:10–14 ke ʻilo ʻa e meʻa naʻe hokó.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e ongo ʻa Nīfaí ʻi heʻene fanongo ki he leʻo ʻo e ʻEikí?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e meʻa naʻe finangalo e ʻEikí ke mahino kia Nīfai mo e kakaí?

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni te ke lava ʻo maʻu mei he ngaahi veesi ko ʻení?

ʻE fakahoko e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá

ʻOku tau ako ʻi he ngaahi moʻoni lahi ʻoku maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení, ʻe fakahoko ʻe he ʻEikí ʻa e ngaahi folofola kotoa pē kuó Ne folofola ki Heʻene kau palōfitá. ʻE lava ke ke fakaʻilongaʻi ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi he veesi 13.

Ko e ngaahi moʻoni kehe ʻe lava ke maʻu ʻe he kau akó mei he ngaahi veesi ko ʻení ʻe kau ai ʻa e fanongo ʻa e ʻEikí ki heʻetau lotua e niʻihi kehé pe ko e hāʻele mai ʻa Sīsū Kalaisi ki he māmāní ke fai ʻa e finangalo ʻo e Tamaí.

Fakakaukau ke fakatauhoa e kau akó ke nau lau ʻa e ngaahi veesi ko ʻení.

Lau ʻa e 3 Nīfai 1:15–22, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe fai ʻe he kakaí ʻi he taimi naʻe hoko ai ʻa e kikité.

Te mou lava ʻo aleaʻi e ngaahi fehuʻi ko ʻení (pe ngaahi fehuʻi kehe ʻokú ke fakakaukau ki ai) ke tokoni ki he kau akó ke fakafekauʻaki e folofolá ki heʻenau moʻuí.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe fuʻu kehekehe ai e tali ʻa e kakaí?

  • Naʻe fakamālohia fēfē ʻa e kakai tuí lolotonga e aʻusia ko ʻení?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke fakatupulaki ai ʻe he aʻusia ko ʻení hoʻo falala moʻoni ki he palani ʻa e ʻEikí ki hoʻo moʻuí?

Ko Hoʻo Aʻusiá

Hangē ko e kau Nīfai ʻi he 3 Nīfai 1, ʻoku tau moʻui ʻi ha ngaahi taimi ʻoku ngali fuʻu taʻepau ʻa e kahaʻú. Te tau maʻu fēfē ha loto-falala ki he ʻEikí mo ʻEne folofola ʻoku fakafou mai ʻi Heʻene kau palōfitá?

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

Ko e tui faivelengá ʻoku ʻikai ke fakavalevale pe fuʻu tōtuʻa ia. Ka ko hano tokaʻi mo hano tuku ia ʻo ʻetau falalá ki hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí, ki Hono huafá, mo ʻEne ngaahi talaʻofá. ʻI heʻetau “vivili atu ki muʻa ʻi he tui mālohi kia Kalaisi, pea maʻu ʻa e ʻamanaki ʻoku mālohi haohaoa, mo ha ʻofa ki he ʻOtuá mo e kakai fulipē,” [2 Nīfai 31:20], ʻoku tāpuekina ʻaki kitautolu ha fakakaukau taʻengata mo ha vīsone ʻoku taukakapa mei he meʻa ʻoku tau malava fakamatelié. Te tau lava leva ke “kātoa fakataha, pea tuʻu ʻi he ngaahi potu toputapú” [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 101:22] pea “ʻoua ʻe hiki mei ai kae ʻoua ke hokosia ʻa e ʻaho ʻo e ʻEikí.” [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 87:8]. (David A. Bednar, “Te Tau Siviʻi ʻA Kinautolu,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2020, 11)

ʻOange ha taimi feʻunga ke fakalaulauloto ai e kau akó ki he ngaahi meʻá ni: Kapau ʻe fiemaʻu, vahevahe ha niʻihi ʻo e ngaahi tūkunga ʻoku lisi atú. Mahalo naʻa tokoni ki he kau akó ke lekooti ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻi heʻenau tohinoa akó. ʻAi ke ke ongoʻingofua mo ʻiloʻi ʻe ongoʻi loto-māfana ha niʻihi ʻo e kau akó ʻi heʻenau fakakaukau ki honau ngaahi faingataʻaʻia fakatāutahá. Muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié ʻi hoʻo feinga ke tataki kinautolu ki he Fakamoʻuí.

Fakakaukau ki he ʻuhinga te ke faingataʻaʻia ai ʻi he tui ki he ʻOtuá mo ongoʻi taʻepauʻia pe manavasiʻi ki hoʻo moʻuí. ʻOku fakataautaha ʻa e ngaahi ʻuhinga ko ʻení ki he tokotaha fakafoʻituitui takitaha ka ʻe lava ke kau ai ʻa e ngaahi meʻá ni:

  • Manukiʻi pe ʻohofi koeʻuhí ko hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí

  • ʻI ai ha faingataʻa ʻi he ngaahi vā fetuʻutaki fakafāmilí, kau ai e ngaahi mātuʻa ʻoku māvahevahe ʻi he vete malí

  • Aʻusia ʻo e loto-hohaʻá pe loto-mafasiá

  • Hohaʻa ki he ngaahi ʻofaʻanga ʻoku nau foua e fetokangaʻaki ʻa e tangata mo e tangata pe fefine mo e fefiné

  • Faingataʻaʻia ʻi he maʻunimaá pe fāifeinga ke ikunaʻi ʻa e ngaahi tōʻonga fakatupu maumaú

  • Ko e manavasiʻi he ʻikai lava ʻo maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e ongoongoleleí

  • Ongoʻi taʻetaau pe ʻikai fakamolemoleʻi

Naʻe folofola ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he Sione 16:33, ʻo pehē, “Te mou maʻu ʻa e mamahí ʻi māmani: ka mou loto-toʻa; kuó u ikuʻi ʻa māmani.”

  • Ko e hā kuo fakahā ʻe he kau palōfitá fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi te ne lava ʻo ueʻi koe ke ke tauhi maʻu ʻa e tui kiate Iá? (Mahalo te ke loto ke lau ʻa e ʻAlamā 7:11–13; ʻEta 12:27; ʻĪsaia 25:8–9.) ʻOkú ke pehē te Ne tokoniʻi fēfē koe ʻi ho ngaahi tūkungá?

  • Ko e fē ha taimi kuo fakamālohia ai koe pe ko ha taha ʻokú ke ʻilo ʻi ha taimi faingataʻa pe tailiili ʻaki ʻa e falala ki he ʻEikí pe ngaahi lea ʻa ʻEne kau palōfitá? ʻE tokoni fēfē hono manatuʻi e aʻusia ko ʻení ke ke fakatokangaʻi ai ʻEne tokoni ʻi hoʻo moʻuí?

Fakatatau mo e ueʻi ʻa e Laumālié, mahalo te ke fie kole ki he kau akó ke vahevahe ʻa e meʻa naʻe makehe kiate kinautolu ʻi he ʻaho ní. Fakakaukau ke vahevahe hoʻo fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí pea mo hoʻo falala ki he ngaahi lea fakaepalōfita mo e ngaahi kikite kau kiate Iá.

Mahalo te ke fie hiki hoʻo ngaahi ongo fekauʻaki mo e meʻa kuó ke ako he ʻaho ní. Te ke lava ʻo fakakau ai ha ngaahi ngāue naʻá ke ongoʻi naʻe ueʻi koe ke ke fai pe ko e founga ʻoku fakamālohia ai koe ʻe he ʻilo ʻoku fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi folofola ʻokú Ne folofola ʻaki ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá.