Seminelí
ʻAlamā 42, Konga 2: “ʻOku Maʻu ʻe he ʻAloʻofá ʻa e Faʻahinga ʻOku Loto-Fakatomalá”


“ʻAlamā 42, Konga 2: ‘ʻOku Maʻu ʻe he ʻAloʻofá ʻa e Faʻahinga ʻOku Loto-Fakatomalá,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻAlamā 42, Konga 2,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

ʻAlamā 42, Konga 2

“ʻOku Maʻu ʻe he ʻAloʻofá ʻa e Faʻahinga ʻOku Loto-Fakatomalá”

ʻĪmisi
tā valivali ʻo Sīsū Kalaisi ʻokú Ne fakamafao mai ha toʻukupu ʻaloʻofa

Ke tokoni ki he foha ʻo ʻAlamā ko Kolianitoní ke fakatomalá, naʻá ne akoʻi ia fekauʻaki mo e fakamaau totonu mo e ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá pea mo e founga “ʻoku ʻikai ha taha ka ko ia pē ʻoku loto-fakatomala moʻoní ʻoku fakamoʻuí” (ʻAlamā 42:24). ʻI he taimi ʻoku mahino ai kiate kitautolu e palani ʻo e ʻaloʻofa ʻa e Tamai Hēvaní, ʻoku tau fakahehema ai ke fakatomala. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke mahino kiate koe ʻa e founga ʻoku fakaʻatā ai koe ʻe he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ke ke maʻu ʻa e ʻaloʻofa kuo talaʻofa mai ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi. ʻE liliu ʻa e loto ʻo e kau akó ʻi heʻenau hiki mei he talanoa pē ʻo kau kia Sīsū Kalaisi ke fakamoʻoniʻi Ia ko honau Huhuʻi fakataautaha kuo nau ʻiloʻi, ʻofa mo falala ki aí. Kumi ha ngaahi founga lelei ke fakaafeʻi ʻaki e kau akó ke fevahevaheʻaki ʻenau ngaahi fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke kumi ha sīpinga ʻi he folofolá ʻo ha taha pe falukunga kakai naʻa nau fakahaaʻi ha fakatomala fakamātoató.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻOku fakahoko ʻe he fonó ʻa e tauteá

ʻOku fakataumuʻa ʻeni ke tokoni ke ke fakafuofuaʻi e mahino ʻa e kau akó ki he fakamaau totonu mo e ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá. Toe fakamanatu e ngaahi fakaʻuhinga ʻo e fakamaau totonú mo e ʻaloʻofá mei he lēsoni “ʻAlamā 42, Konga 1, ʻo ka fiemaʻu.”

  • Ko e hā ha ngaahi tūkunga ʻoku fiemaʻu ai ʻa e fakamaau totonú? Kae fēfē ʻa e ʻaloʻofá?

ʻOku tāpuekina kotoa kitautolu koeʻuhí ʻoku fakamaau totonu mo ʻaloʻofa fakatouʻosi ʻa e Tamai Hēvaní. Koeʻuhí ko e palani ʻa e Tamai Hēvaní, ʻe fakafoki kotoa kitautolu ki he ʻao ʻo e ʻOtuá ke fakamaauʻi (vakai, ʻAlamā 42:23). ʻI he tuʻunga faiangahala ʻo Kolianitoní, naʻe ʻikai ke ne mateuteu ki he fakamāú. Naʻe fakakaukau ʻa ʻAlamā ʻe hanga ʻe hono akoʻi ʻo Kolianitoni fekauʻaki mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní ʻo takiekina ia ke fakatomala mo tauhi ki he ʻOtuá. ʻI hoʻo ako ʻa e ʻAlamā 42, kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā kia Kolianitoni te ne lava ʻo fai ke maʻu ʻa e ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá.

ʻE ala ʻaonga ki he kau akó hono aleaʻi ha ngaahi lao kehekehe ʻi he sosaietí, founga ʻoku lelei ai ki he sōsaietí ʻa e taimi ʻoku tauhi ai e laó, mo e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke ʻi ai ha ngaahi nunuʻa ki hono maumauʻi ʻo e laó. ʻE lava ke teuteuʻi heni ʻa e kau akó ke nau lau ʻa e ʻAlamā 42:17–21.

Hangē ko hono fakahoko ʻe he ngaahi laó ha fatongia mahuʻinga ʻi he sōsaietí, ʻoku pehē pē ʻene hoko ʻa e fonó ko ha konga mahuʻinga ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Lau ʻa e ʻAlamā 42:17–21, ʻo kumi ha niʻihi ʻo e ngaahi taumuʻa ʻo e fonó ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní (vakai foki, 2 Nīfai 2:13).

  • Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e fonó ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní?

Tā ha ngaahi meʻafua ʻo hangē ko ʻení ʻi he palakipoé. Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ʻa e fakatātaá ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e fekauʻaki ʻa e fakamaau totonú, fonó, mo e ʻaloʻofá. Poupouʻi e kau akó ke nau ʻeke ha fehuʻi lolotonga e lēsoní.

ʻI hono maʻu ʻe he kau akó ha ngaahi fehuʻí, mahalo ʻe tokoni ke vahevahe ha fakamatala ʻe taha pe lahi ange mei he konga “Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá.”

ʻĪmisi
fakatātā ʻo ha ngaahi meʻafua

Fakahingoa e ngaahi meʻafuá ko e “Fakamaau Totonú.”

Fakatatau ki he fono ʻo e fakamaau totonú ʻoku tau maʻu ha ngaahi nunuʻa ki heʻetau ngaahi angafaí. ʻOku tau maʻu ha ngaahi tāpuaki ʻi he taimi ʻoku tau talangofua ai ki he fonó mo ha tautea ʻi he taimi ʻoku tau maumauʻi ai ʻa e fonó.

Fakahingoa e tafaʻaki ʻe taha ʻo e ngaahi meʻafuá ko e “maumauʻi ʻo e fonó” pea tafaʻaki ʻe tahá ko e “tautea ʻoku fuesia ʻe he tokotaha faiangahalá.”

Kapau te tau maumauʻi ha fono, ʻe ʻikai leva ke toe potupotutatau ʻa e ngaahi meʻafuá. ʻOku fiemaʻu ʻe he fakamaau totonú ke potupotutatau ʻa e ngaahi meʻafuá. ʻOku fiemaʻu ha totongi (pe tautea) ke fakapotupotutatau ʻa e ngaahi meʻafuá (vakai, ʻAlamā 42:22).

  • Ko e hā ʻe hoko kiate kitautolu kapau ʻe toki lava pē ke fakapotupotutatau ʻa e ngaahi meʻafua ʻo e fakamaau totonú ʻi hotau tauteaʻí?

Ko e tautea ki he angahalá ko e mate fakalaumālie, “ko e motuhi atu ʻa [kitautolu] mei he ʻao ʻo e ʻEikí” (ʻAlamā 42:11).

ʻOku maʻu ʻa e ʻaloʻofá ʻe kinautolu ʻoku fakatomalá

Koeʻuhí ko e ʻOtuá “ko ha ʻOtua haohaoa, mo angatonu, kae ʻumaʻā ko ha ʻOtua ʻaloʻofa foki” (ʻAlamā 42:15), naʻá Ne teuteu ha palani koeʻuhí ke tau lava ʻo maʻu ʻa e ʻaloʻofá ʻi he taimi ʻoku tau faiangahala aí.

Lau ʻa e ʻAlamā 42:15, 22–25, ʻo kumi e meʻa naʻe ʻomi ʻe he palani ʻa e Tamai Hēvaní ke fakapotupotutatau ʻaki e ngaahi meʻafua ʻo e fakamaau totonú.

Liliu e hingoa ʻo e ngaahi meʻafua ʻi he palakipoé ʻo fakatatau ki he ngaahi fakahinohino ko ʻení.

Kohiʻi pe tamateʻi ʻa e foʻi lea angahalá mei he ngaahi meʻafua ʻo e fakamaau totonú pea fetongi ʻaki ia ʻa e Fakamoʻuí.

Ke tokoni ki he kau akó ke nau tokanga taha kia Sīsū Kalaisi pea fakahoko ha fealēleaʻaki ʻoku mahuʻingamālié, fakakaukau ke lau ha niʻihi pe kotoa ʻo e ngaahi potufolofola ko ʻeni ʻoku haʻi atú. Aleaʻi e founga ʻoku tokoni ai e ngaahi potufolofola ʻoku fokotuʻu atú ke tali e ngaahi fehuʻí.

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē nai ʻa e fakatātā ʻo e ngaahi meʻafua ʻo e fakamaau totonú ʻi he ngaahi lea pē ʻaʻau?

  • Ko e hā naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisi kae lava ke fakahoko ʻa e ʻaloʻofá? (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 19:16–19).

  • Ko e hā ʻoku fiemaʻu meiate kitautolu ke tau maʻu ʻa e ʻaloʻofa ʻa e Fakamoʻuí? (vakai, ʻAlamā 12:32–34; 34:15–16).

Ko e tefitoʻi moʻoni ʻe taha ʻoku tau akó kapau ʻoku tau loto-fakatomala moʻoni, te tau maʻu ʻa e ʻaloʻofá ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí.

Ke mahino ʻa e ʻuhinga ʻo e “loto-fakatomala moʻoní,” ʻe lava ke lau ʻe he kau akó ha niʻihi ʻo e ngaahi potufolofola ʻoku fokotuʻu atu ʻi laló. Te nau lava foki ʻo manatuʻi ʻa e teuteu ʻa e tokotaha akó mo vahevahe ha ngaahi sīpinga mei he folofolá ʻo ha niʻihi fakafoʻituitui naʻa nau loto-fakatomala moʻoni.

ʻOku ʻuhinga ʻa e loto-fakatomala moʻoní ke loto-fakatōkilalo mo fakahaaʻi ʻa e mamahi koeʻuhí ko e angahalá (vakai, 2 Kolinitō 7:10; 2 Nīfai 2:7; Mōsaia 4:10)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fakamoʻui ai pē ʻa e tokotaha ʻoku loto-fakatomala moʻoní?

Fakakaukauloto ko Kolianitoni koe pea kuo teʻeki ke ke fakatomala mei hoʻo ngaahi angahalá kotoa. Lau ʻa e ʻAlamā 42:26–30, ʻo kumi e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea te ne fakaʻaiʻai koe ke ke fakatomalá.

  • Ko e hā ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea te ne ala fakaʻaiʻai koe ke ke fakatomala? Ko e hā hono ʻuhingá?

Hili hono akoʻi ʻe ʻAlamā ʻa Kolianitoni fekauʻaki mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní (vakai, ʻAlamā 40–42), naʻá ne fakamanatu kia Kolianitoni naʻe “ui [ia] ʻe he ʻOtuá ke malanga ʻaki ʻa e folofolá” ke “lava ʻo ʻomi ha kakai ke fakatomala” (ʻAlamā 42:31). Naʻe fakatomala ʻa Kolianitoni mei heʻene ngaahi angahalá mo fakahoko hono uiuiʻí (vakai, ʻAlamā 49:30).

Fakakaukau ki hoʻo fiemaʻu ke fakatomalá, pea fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo loto-fakatomala moʻoní. Manatuʻi ʻe fakamolemoleʻi koe ʻe he Tamai Hēvaní ʻi hoʻo fakatomalá (vakai, Mōsaia 26:30; ʻĪsaia 1:18).

Hiki ha sētesi ʻe tolu pe fā ʻo fakamatalaʻi e fatongia ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní. Fakakau ai e ngaahi fatongia ʻo e fakamaau totonú mo e ʻaloʻofá pea mo e meʻa kuo pau ke tau fai ke maʻu ai ʻa e ʻaloʻofá. Lekooti ha faʻahinga ongo ʻokú ke fie fakahaaʻi fekauʻaki mo e Fakamoʻuí.

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke lue takai ʻi he lokí pea fakamatalaʻi ki ha kaungā-ako kehekehe ʻa e fatongia ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní. Poupouʻi kinautolu ke aleaʻi ʻa e fakamaau totonú mo e ʻaloʻofá, ʻa e mahuʻinga ʻo e loto-fakatomala moʻoní, pea mo e founga ʻoku fakafaingamālieʻi ai ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ʻaloʻofá.

Ko e founga ʻe taha ko ha toe vakai ki he ngaahi tūkunga naʻe fakaʻaongaʻi ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní “ʻAlamā 42, Konga 1.” Fakaafeʻi e kau akó ke fakahoko ha tali ki he ngaahi tūkunga ko iá ʻo fakaʻaongaʻi e meʻa naʻa nau ako mei he ʻAlamā 42.

Vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he ʻaloʻofa mo e huhuʻi ʻoku lava ke maʻu ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí.