Seminelí
ʻAlamā 5:33–62: “ʻOku Ui Kiate Kimoutolu ʻa e Tauhi-Sipi Leleí”


“ʻAlamā 5:33–62: ʻʻOku Ui Kiate Kimoutolu ʻa e Tauhi-Sipi Leleí,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻAlamā 5:33–62,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

ʻAlamā 5:33–62

“ʻOku Ui Kiate Kimoutolu ʻa e Tauhi-Sipi Leleí”

ʻĪmisi
Sīsū Kalaisi ko ha tauhi-sipi

Hili hono poupouʻi ʻe ʻAlamā e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Seilahemalá ke nau fakakaukau lahi ki honau tuʻunga mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí (vakai, ʻAlamā 5:1–32), naʻe fakaafeʻi kinautolu ʻe ʻAlamā ke nau haʻu kia Kalaisi ʻo fakaʻaongaʻi ha fakatātā ongongofua hangē ko e “mafao atu [Hono] toʻukupu ʻo e ʻaloʻofá” (ʻAlamā 5:33), “fakatomala, pea te u tali ʻa kimoutolu” (ʻAlamā 5:33), mo e “ʻoku ui kiate kimoutolu ʻa e tauhi-sipi leleí” (ʻAlamā 5:38). ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ʻi hoʻo feinga ke haʻu kia Sīsū Kalaisi mo maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻokú Ne foaki maʻaú.

Nofotaha hoʻo tokangá ʻi he ngaahi fatongia ʻo Sīsū Kalaisí. Tokoniʻi e kau akó ke nau ʻilo mo ʻofa ʻi he Fakamoʻuí ʻaki ʻenau fakatokangaʻi ʻa e founga ʻo ʻEne fakahoko Hono ngaahi fatongia ko honau Fakamoʻui mo e Huhuʻí. Poupouʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki he founga kuo fakahaaʻi ai ʻe Sīsū Kalaisi ʻEne ʻofá mo e tokanga fakataautaha kiate kinautolú.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau ako ʻa e ʻAlamā 5:33–34 pea omi mateuteu ki he kalasí ke vahevahe ʻa e meʻa naʻa nau ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei he ongo veesi ko ʻení.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Fakatomala pea te u tali koe

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻe ua ʻe ngali mahuʻinga ki he kau akó pea fakaafeʻi e kalasí ke nau aleaʻi e ʻuhinga ʻe lava ke moʻoni ai e lea ko ʻení.

ʻOku pehē ʻe ha kupuʻi lea motuʻa, ʻ“Oku mahuʻinga tatau ʻa e fakatātā ʻe tahá mo ha foʻi lea ʻe lauiafe.”

Fakaʻaliʻali he taimí ni e ʻū fakatātā ko ʻení pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau fakahāʻí.

ʻĪmisi
Ko e mafao atu e toʻukupu ʻo Kalaisí
ʻĪmisi
Ko e mafao atu e toʻukupu ʻo Kalaisí

Mahalo te ke manatuʻi ʻoku ʻi he ʻAlamā 5 ʻa e ngaahi akonaki ʻa ʻAlamā ki he kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Seilahemalá, ko honau niʻihi kuo nau hīkisia pea tō ki he angahalá (vakai, ʻAlamā 4:8–12). Hili hono fai ʻe ʻAlamā ha ngaahi fehuʻi hokohoko ki he kakai ko ʻení ke tokoni ke nau vakaiʻi ʻenau fakalakalaka fakalaumālié, naʻá ne akoʻi ha ngaahi moʻoni mahuʻinga fekauʻaki mo e Fakamoʻuí.

Lau ʻa e ʻAlamā 5:33–34, ʻo kumi e meʻa naʻe fiemaʻu ʻe ʻAlamā ke mahino ki hono kakaí fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí.

ʻE lava ke hoko ʻeni ko ha faingamālie lelei ke fakaafeʻi ai e kau akó ke vahevahe ʻa e mea naʻa nau ako ʻi he teuteu ʻa e tokotaha akó.

  • Ko e ngaahi lea pe ngaahi kupuʻi lea fē mei he ongo veesi ko ʻení naʻe ʻuhingamālie taha kiate koé? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā ha ngaahi faitatau naʻá ke mamata ki ai ʻi he ongo veesi ko ʻení pea mo e ngaahi ʻīmisi ʻo e Fakamoʻuí naʻá ke mamata ki aí?

  • ʻE liliu fēfē ʻe he mahino ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ongo veesi ko ʻení ʻa e anga e vakai ʻa ha taha kia Sīsū Kalaisí?

Kapau ʻe ʻaonga ki he kau akó ha ako lahi ange ki he fakaafe ʻa e Fakamoʻuí ke haʻu kiate Iá, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke ako ha niʻihi pe kotoa ʻo e ngaahi folofola ko ʻení, ʻe lava pē ke ako mo ha hoa pe kulupu tokosiʻi: Mātiu 11:28–30; 2 Nīfai 26:33; 3 Nīfai 9:14; mo e ʻEta 12:27. ʻE lava foki ke tānaki atu ʻe he kau akó ʻa e ngaahi potufolofola ko ʻení ko ha ngaahi potufolofola fakafekauʻaki ki he ʻAlamā 5:33–34 ʻi heʻenau folofolá. ʻI he ʻosi hono ako ʻe he kau akó ʻa e ngaahi potufolofola ko ʻení, fakaafeʻi ha niʻihi ʻe loto-fiemālie ke vahevahe ha ngaahi fakakaukau lahi ange naʻa nau maʻu fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mei he ngaahi veesi ko ʻení.

Fakakaukau ki hoʻo ngaahi holi lolotonga ke tali ʻa e fakaafe ʻa Sīsū Kalaisi ke fakatomala pea haʻu kiate Iá pea ʻokú ke fehangahangai nai mo ha ngaahi pole ʻokú ne fakafaingataʻaʻiaʻi hoʻo hoko ko ha taha ʻoku muimui ʻiate Iá. ʻI he hokohoko atu hoʻo akó, kumi ha ngaahi akonaki ʻe lava ʻo tokoni atu ʻi hoʻo feinga ke ikunaʻi e ngaahi faingataʻa ko iá pea muimui ʻia Sīsū Kalaisí.

Ko e fakaongo ki he e leʻo ʻo e Tauhi-Sipi Leleí

Hili hono akoʻi ʻe ʻAlamā ʻa e fakaafe ʻa e Fakamoʻuí ke fakatomala pea haʻu kiate Iá, naʻá ne vahevahe ha toe ngaahi akonaki fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi ke fakalotoʻi hono kakaí ke nau muimui ki he Fakamoʻuí.

Lau ʻa e ʻAlamā 5:37–39 ʻo kumi ʻa e pōpoaki ʻa ʻAlamā ki hono kakaí.

Fakakaukau ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke aleaʻi ʻa e fehuʻi ko ʻení mo haʻanau hoa.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe fakaʻamu ʻe ʻAlamā ke ʻilo mo ongoʻi ʻe hono kakaí fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi (ko e Tauhi-Sipi Leleí) mei he talanoa fakatātā ko ʻení?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe fakaʻamu ʻe ʻAlamā ke ʻilo mo ongoʻi ʻe hono kakaí fekauʻaki mo kinautolu (ko e fanga sipi) mei he talanoa fakatātā ko ʻení?

Ko e moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo ako mei he ngaahi veesi ko ʻení kuo pau ke tau tokanga ki he leʻo ʻo e Tauhi-Sipi Leleí kae lava ke tau hoko ko ʻEne fanga sipi.

Naʻe vahevahe ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻa e fakaʻuhinga ko ʻeni ʻo e foʻi lea ko e tokanga:

ʻOku ʻuhinga ia “ke fanongo ʻi he taumuʻa ke talangofua.” ʻOku ʻuhinga e tokangá ke “fanongo kiate Ia”—ke fanongo ki he meʻa ʻoku folofola ʻaki ʻe he Fakamoʻuí pea talangofua ki Heʻene naʻinaʻí. (Russell M. Nelson, “Fanongo kiate Ia,” Ensign pe Liahona, Mē 2020, 89)

  • Ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e Fakamoʻuí ʻokú ne ʻai koe ke ke fie fakafanongo kiate Ia pea lau ko e taha ʻo ʻEne fanga sipí?

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Keuli E. Sitīvenisoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki ʻoku foaki mai ʻe he Fakamoʻuí ʻi he taimi ʻoku tau fakaʻatā ai Ia ke Hoko ko hotau Tauhi-Sipi Leleí. Lau ʻa e fakamatala ko ʻení pe mamata ʻi he foʻi vitiō “Taha e Lotó,” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 13:56 ki he 14:51.

ʻI heʻetau vakai mei he tafaʻaki ʻo e ongoongoleleí, ʻoku tau ʻiloʻi ʻoku tokangaʻi foki mo kitautolu ʻe ha tauhi manavaʻofa, ʻa ia ʻokú Ne ngāue ʻi he angaʻofa mo ha laumālie ʻo e lehilehiʻi. ʻOku ʻafioʻi ʻe he Tauhisipi Leleí hotau hingoá takitaha pea ʻoku tokanga fakatāutaha mai kiate kitautolu. Naʻe folofola ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí, “Ko au ko e tauhi lelei, [ʻoku ou ʻilo ʻeku fanga sipí]. … Pea ʻoku ou tuku hifo ʻeku moʻuí koeʻuhí ko e fanga sipí” [Sione 10:14, 15].

… ʻOku ou maʻu ha nonga lahi ʻi heʻeku ʻilo “ko hoku tauhí ʻa e ʻEikí” [Saame 23:1] pea ʻokú Ne ʻafioʻi mo tokangaʻi kitautolu takitaha. ʻI heʻetau fehangahangai mo e matangi mo e ʻuha-lōvai ʻo e moʻuí, mahamahakí mo e lavelaveá, ʻe hanga ʻe he ʻEikí—ko e Tauhisipi mo hotau Tauhí—ʻo tokangaʻi kitautolu ʻi he ʻofa mo e angaʻofa. Te Ne faitoʻo hotau lotó mo fakafoki mai hotau laumālié. (Gary E. Stevenson, “Taha e Lotó,” Liahona, Mē 2021, 23)

  • Ko e hā ʻoku makehe kiate koe fekauʻaki mo e ʻuhinga te tau fie muimui ai ki he Tauhisipi Leleí, ʻa Sīsū Kalaisi?

Ngaahi founga te ke lava ai ʻo tokanga ki he leʻo ʻo e Tauhisipi Leleí

Naʻe fokotuʻu ʻe ʻAlamā ha ngaahi founga ʻe lava ai e kakai ʻo Seilahemalá ʻo tokanga ki he leʻo ʻo e Tauhisipi Leleí. Lau ʻa e ʻAlamā 5:40–41, 50–51, 57 pea kumi ʻa e meʻa naʻe faleʻi ʻe ʻAlamaá.

ʻI hono tali ʻe he kau akó ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení, mahalo te ke fie hiki ʻenau ngaahi talí ʻi he palakipoé pe fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau omi ʻo hiki ʻenau ngaahi talí.

  • Ko e hā naʻá ke ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e ngaahi founga te ke lava ai ʻo tokanga ki he leʻo ʻo e Tauhisipi Leleí?

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo “haʻu mei he kau angahalá” pea “ʻoua naʻa ala ki heʻenau ngaahi meʻa taʻemaʻá”? (veesi 57).

Fakakaukau ke fakaafeʻi ha niʻihi ʻe loto-fiemālie ke vahevahe ha ngaahi aʻusia kuo nau maʻu ʻi heʻenau moʻuí ʻi heʻenau fili ke fakafanongo ki he leʻo ʻo e Tauhisipi Leleí pea mo e ngaahi tāpuaki naʻa nau fakatokangaʻi ʻi hono fai iá. Te ke lava ʻo fakakaukau ke vahevahe foki mo haʻo aʻusia mei hoʻo moʻuí foki.

  • Ko e niʻihi ʻo e ngaahi ʻuhinga ʻoku ou fie muimui ai kia Sīsū Kalaisí ko e

  • Ko e founga ʻe taha te u tokanga ai ki Hono leʻó ko e