Seminelí
ʻAlamā 4: Ko e Maka Tūkiaʻanga ʻo e Hīkisiá


“ʻAlamā 4: Ko e Maka Tūkiaʻanga ʻo e Hīkisiá,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻAlamā 4,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

ʻAlamā 4

Ko e Maka Tūkiaʻanga ʻo e Hīkisiá

ʻĪmisi
Ko e malanga ʻa ʻAlamā ko e Siʻí ʻi Kitioné

Ko e hīkisiá ko e taʻemaʻu ia ʻa e loto-fakatōkilaló pea ʻokú ne hanga ʻo fokotuʻu ʻa e kakaí ke nau māʻolunga ange ʻi he niʻihi kehé pe fakafepaki ki he niʻihi kehé mo e ʻOtuá (vakai, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Loto-hīkisiá,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org). Fakakaukau ki he hīkisia ʻokú ke mamata ai ʻi he māmaní he ʻahó ni pea mo ʻene ngaahi uesia kovi kiate koe mo kinautolu ʻoku mou feohí. Naʻe fakatupu ʻe he loto-hīkisia mo e fakakikihi naʻe fakahaaʻi ʻe ha niʻihi ʻo e kāingalotu ʻo e Siasi ʻo e Fakamoʻuí ʻi he kuonga ʻo ʻAlamaá ke tuka ai e tupulaki ʻa e Siasí. Ko hono olá, naʻe ongoʻi ai ʻe ʻAlamā ke ne fakafisi mei he fakamaau lahí ke līʻoa ʻene moʻuí ki hono malanga ʻaki e folofola ʻa e ʻOtuá. ʻE lava ke tokoni e lēsoni ko ʻení ke ke fakaʻaongaʻi e folofola ʻa e ʻOtuá ke ikunaʻi ʻaki e hīkisiá mo e fakakikihí.

Tokoni ki he kau akó ke nau ʻiloʻi e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻOku totonu ke fakamatalaʻi lelei mo mahino ʻa e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní. Te nau lava ʻo akoʻi ki he fānau akó ʻa hono mahuʻinga ʻo e folofolá mo e founga ʻoku kaunga ai ʻa e ngaahi talanoa mo e ngaahi akonaki fakafolofolá ki heʻenau moʻui fakaʻahó. ʻE lava ʻe he mahino ʻo e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻo fakaʻaiʻai e kau akó ke nau ako mo fakaʻaongaʻi e ngaahi akonaki ʻo e ongoongoleleí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau omi mateuteu ke vahevahe ha potufolofola pe fakamatala mei ha taki ʻo e Siasí fekauʻaki mo e loto-fakatōkilaló.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko ha maka tūkiaʻanga

ʻI he faliki ʻo e matapā ʻo e kalasí, tepiʻi ha laʻipepa ʻoku tohi ai ʻa e foʻi lea “maka tūkiaʻanga.” ʻEke ange pe ko e kau ako nai ʻe toko fiha naʻa nau tuʻu [ʻi he laʻipepá] kimuʻa pea nau fakatokangaʻi naʻe ʻi ai ʻi heʻenau hū mai ki he kalasí. Kapau ʻe fiemaʻu, ʻe lava foki ke vahevahe ʻe he kau akó ha ngaahi aʻusia ʻo ha taimi naʻa nau humu pe tūkia ai.

Fakamanatuʻi ha taimi naʻá ke humu pe tūkia ai. ʻOkú ke manatuʻi pe ko e hā e meʻa naʻá ne fakatupu hoʻo humú? ʻOku tau faʻa humu he taimi ʻe niʻihi ʻi he moʻuí ʻi ha ngaahi meʻa ʻe lava ke ui ko e “ngaahi maka tūkiaʻanga.” ʻOku moʻoni fakalaumālie foki ʻeni.

ʻE lava ke fakahoko fakakalasi ʻi he palakipoé ʻa e kiʻi ʻekitivitī tā fakatātā ko ʻeni ʻoku fokotuʻu atú. Pe ko hano fakakakato fakafoʻituitui ia ʻe he kau akó.

ʻĪmisi
ʻīmisi ʻo ha ʻū poloka

Tā ha fanga foʻi poloka pea fakahingoa kinautolu ʻaki e ngaahi meʻa te ne ala fakatupu ke tūkia fakalaumālie ʻa e toʻu tupú. Hangē ko ʻení, mahalo ʻe faingataʻa ki ha niʻihi ke tokanga ki he palōfitá pe talangofua ki he Lea ʻo e Potó.

Fakakaukau ki he ngaahi nunuʻa ʻo e tūkia ʻi he ngaahi meʻa ko ʻení. Fakalaulauloto ki he ʻuhinga ʻokú ke fiemaʻu ai e tokoni ʻa e ʻOtuá ke fakatokangaʻi, fakaʻehiʻehi mo ikunaʻi ʻa e ngaahi maka tūkiaʻanga ko ʻení.

Naʻe aʻusia ʻe he kakai ʻo ʻAlamaá kimui ha mole lahi ʻi he tau mo e kau Leimaná. Koeʻuhí ko ʻenau ngaahi mamahí, naʻe “fakaake ai ʻa kinautolu ke manatu ki honau fatongiá,” pea naʻe papitaiso ha kakai tokolahi (vakai, ʻAlamā 4:1–5). Ka neongo ia, naʻe ʻikai fuoloa ʻenau nongá he naʻe kamata ke nau tūkia fakalaumālie.

Lau ʻa e ʻAlamā 4:6–8, ʻo kumi e ʻuhinga naʻe hohaʻa ai e kau taki ʻo e Siasí.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke vahevahe e meʻa naʻa nau maʻú pea tokoniʻi kinautolu ke nau ʻilo ʻe lava ke hoko ʻa e hīkisiá ko ha maka tūkiaʻanga fakalaumālie.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe “fuʻu loto-mamahi lahi” ai ʻa e kau taki ʻo e Siasí (ʻAlamā 4:7) ʻi he fakautuutu ʻa e hīkisia ʻa e kakaí?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni (1899–1994):

Ko e hīkisiá ko e maka tūkiaʻanga lahi ki Saione. Te u toe fakaongo atu: Ko e hīkisiá ko e maka tūkiaʻanga lahi ki Saione. (Ezra Taft Benson, “Beware of Pride,” Ensign, May 1989, 7)

Tā ha fuʻu maka lahi ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e maka tūkiaʻanga ʻo e hīkisiá. Lisi ʻi he fuʻu maká ʻa e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻOkú ke pehē ʻe fakatupu fēfē ʻe he hīkisiá ha taha ke tūkia fakalaumālie?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku taʻofi ai kitautolu ʻe he hīkisiá mei haʻatau hoko ʻo hangē ange ko e Fakamoʻuí?

ʻI he hokohoko atu hoʻo ako ʻa e ʻAlamā 4, fakakaukau ki he founga ʻe lava ke hoko ai ʻa e hīkisiá ko ha maka tūkiaʻanga kiate koe pea mo e meʻa te ke lava ʻo fai ke ikunaʻi ʻaki iá.

Lau ʻa e ʻAlamā 4:8–12, ʻo kumi e ngaahi ola ʻo e hīkisiá ʻi he Siasí. Fakatokangaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e fetēlení ki he ʻitá pe taʻefemahinoʻakí pe fakakikihí. Ko e fakafāsifasí ko e holi ke faikovi, pe loto-kovi.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke hiki ʻi he palakipoé ʻa e ngaahi ola ʻo e hīkisiá ʻi he Siasí. ʻE fai ha vakai ki he lisí ʻamui ange ʻi he lēsoní. Kapau ʻokú ke maʻu ha naunau feʻunga ke fai ʻaki ʻa e tohí, tuku ke haʻu ha kau ako kehekehe ki he palakipoé ʻi he taimi pē taha. Fakaafeʻi leva ʻa e kau akó ke tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā e ngaahi ola ʻo e hīkisiá ʻi he Siasí?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku taʻetaau ai e ngaahi tōʻonga ko ʻení mo e kāingalotu ʻo e Siasi ʻo e Fakamoʻuí?

  • Naʻe uesia fēfē ʻa kinautolu naʻe ʻikai kau ki he Siasí?

Fakaʻehiʻehi mei he hīkisiá mo e fakakikihí

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni ʻo pehē:

Ko e faitoʻo ki he hīkisiá ko e loto-fakatōkilalo—angamalū, angavaivai [vakai, ʻAlamā 7:23]. (Ezra Taft Benson, “Beware of Pride,” Ensign, May 1989, 6)

Lau ʻa e ʻAlamā 4:13–14, ʻo kumi e meʻa naʻe fai ʻe ha kāingalotu ʻe niʻihi ʻo e Siasí ke fakaʻehiʻehi ai mei he hīkisiá mo kei faivelenga pē. Fakatokangaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e fakavaivaiʻi ʻi he veesi 13 ki he hoko ʻo loto-fakatōkilalo mo angamalū ange.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke hiki e ngaahi tōʻonga fakatōkilalo ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi he palakipoé.

  • Ko e hā ha ngaahi ngāue mo ha ngaahi tōʻonga fakakaukau ʻi he veesi 13–14 ʻokú ne fakamanatu atu ʻa Sīsū Kalaisi?

  • ʻE tokoni fēfē hono fakatupulaki e ngaahi ʻulungaanga ko ʻení mo hono fakahoko ʻo e ngaahi ngāue ko ʻení ke tau hoko ai ʻo hangē ko Iá?

  • Kuó ke mamata fēfē ki hono moʻui ʻaki ʻe he niʻihi kehé ʻa e ngaahi ʻulungaanga pe tōʻonga faka-Kalaisi ko ʻení, pea naʻe tokoni fēfē ia kiate koe?

ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau fakalaulauloto fakalongolongo ai ki ha faʻahinga hīkisia pe fakakikihi ʻe ala hoko ʻi heʻenau moʻuí pea mo e founga te nau lava ai ʻo muimui ʻi he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí.

Naʻe fakapapauʻi ʻe ʻAlamā naʻe fiemaʻu ke ne fakaʻaongaʻi hono taimí ki hono tokoniʻi fakalaumālie ʻo e kakaí. Naʻá ne tukuange ʻa e nofoʻanga fakamāú kia Nīfaihā ka naʻe kei tauhi pē ʻa e lakanga ʻo e taulaʻeiki lahí (vakai, ʻAlamā 4:15–18).

Lau ʻa e ʻAlamā 4:19 ʻo kumi e meʻa naʻe ʻilo ʻe ʻAlamā te ne lava ʻo “taʻofi” ʻa e loto-hīkisia mo e fakakikihi ʻi he kakaí. Te ke lava foki ʻo mamata ʻi he “ʻOku Malangaʻi ʻe ʻAlamā ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá” mei he taimi 0:36 ki he 1:59, maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe ngāue ai ʻa ʻAlamā ʻo hangē ko Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he sīpinga ʻa ʻAlamaá?

Ko e moʻoni ʻe taha mei he ʻAlamā 4:19 ko e ʻe lava ʻe he folofola ʻa e ʻOtuá mo e fanongo ki he fakamoʻoni haohaoá ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau ikunaʻi ʻa e loto-hīkisiá mo e fakakikihí.

Kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni fekauʻaki mo e folofola ʻa e ʻOtuá ʻi he fakamatala ko ʻení.

Ko e folofola ʻa e ʻOtuá, ʻo hangē ko ʻene hā ʻi he folofolá, ʻi he lea ʻa e kau palōfita moʻuí, pea ʻi he fakahā fakatāutahá, ʻokú ne maʻu ʻa e mālohi ke maluʻi ʻa e Kāingalotú mo fakateungaʻi kinautolu ʻaki ʻa e Laumālié ke nau lava ʻo tekeʻi ʻa e koví, tuʻu maʻu ʻi he leleí, mo maʻu ha fiefia ʻi he moʻui ko ʻení. (Ezra Taft Benson, “The Power of the Word,” Ensign, May 1986, 80)

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe ala tokoni ai e folofola ʻa e ʻOtuá mo hono fakahoko ha fakamoʻoni haohaoá ke taʻofi ʻa e loto-hīkisiá mo e fakakikihí?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fili ha nunuʻa ʻe ua pe tolu ʻo e hīkisia naʻa nau hiki ʻi he palakipoé ʻi he kamatá, pea ʻoange ha taimi ke nau ako ai e founga ke ikunaʻi e ngaahi palopalema ko iá ʻi ha ngaahi kulupu iiki.

ʻE lava ke fekumi ʻa e kau akó ʻi he ngaahi tefito hangē ko e “Loto-fakatōkilaló” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá. ʻE ala tokoni foki ke fakaʻaliʻali kiate kinautolu ʻa e founga ke fekumi ʻi he Gospel Library app ke maʻu ha fakamatala.

Fakaafeʻi e ngaahi kulupú ke vahevahe e meʻa ʻoku nau akó mo e kalasí, kau ai e ngaahi founga te tau lava ai ʻo feohi mo e niʻihi kehé ʻo hangē ko ia naʻe mei fai ʻe he Fakamoʻuí. Ko e founga ʻe tahá ko ʻenau hiki ha kiʻi lea nounou hili ʻenau akó, fekauʻaki mo e ngaahi palopalema ʻo e loto-hīkisiá mo e fakakikihí.

Poupouʻi e kau akó ke nau ngāueʻi ha faʻahinga ongo pē naʻa nau maʻu fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke nau fakaʻaongaʻi ai e meʻa naʻa nau ako ʻi he lēsoni ko ʻení.

  • Hiki ha palopalema ʻe ua pe tolu ʻoku tupu mei he loto-hīkisiá mo e fakakikihí.

  • Hiki e ngaahi potufolofola mo e ngaahi akonaki ʻa e kau palōfita ʻo onopōní ʻokú ke ongoʻi ʻe lava ʻo tokoni ki he ngaahi palopalema ko ʻení.

  • Kumi ʻa e ʻuhinga pe founga ʻe tokoniʻi ai koe ʻe he ngaahi meʻa naʻá ke lisí ke ke fai ki he niʻihi kehé ʻo hangē ko ia naʻe mei fai ʻe he Fakamoʻuí.

Feinga ke fakatokangaʻi mo ʻiloʻi ʻa e ngaahi ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní ki he founga ʻe lava ke ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e meʻa naʻá ke ako ʻi he lēsoni ko ʻení. Kumi ha ngaahi faingamālie ke ke muimui ai ki he ngaahi ongo ko iá.