Seminelí
Mōsaia 19–20: “Kuo Fakahoko ʻa e Ngaahi Lea ʻa ʻApinetaí”


“Mōsaia 19–20: ʻKuo Fakahoko ʻa e Ngaahi Lea ʻa ʻApinetaí,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Mōsaia 19–20,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Mōsaia 19–20

“Kuo Fakahoko ʻa e Ngaahi Lea ʻa ʻApinetaí”

ʻĪmisi
Tuʻi ko Noá

ʻOku finangalo e Tamai Hēvaní ke ke fiefia mo malu. Ko e founga ʻe taha ʻe lava ke ke aʻusia ai ʻa e fiefiá mo e maluʻi fakalaumālié ko e muimui ki he ngaahi akonaki mo e fakatokanga ʻa ʻEne kau palōfitá. ʻI hono fakafisingaʻi ʻe he tuʻi ko Noá ʻa ʻApinetaí, naʻe mole ai meiate ia mo hono kakaí ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e malú pea nau aʻusia ha mamahi lahi. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke ongoʻi ha holi lahi ange ke tokanga ki he ngaahi fakatokanga mo e ngaahi akonaki ʻa e kau palōfita ʻa e ʻEikí.

Ko hono tokoniʻi e kau akó ke mahino kiate kinautolu e puipuituʻa ʻo e folofolá. Ko e puipuituʻá ʻa e ngaahi tūkunga ʻokú ne ʻātakaiʻi pe ʻomi ha ʻuhinga ʻo ha potufolofola pau, meʻa naʻe hoko, mo ha ngaahi fakamatala. ʻOku tokoni ʻa e puipuituʻa ko ʻení ke mahino kiate kitautolu ʻa e māmani ʻo e niʻihi ʻi he folofolá. ʻE lava ke tokoni hono maʻu ha mahino ki he puipuituʻa ʻo e ngaahi fakamatala ʻi he folofolá ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoní mo e ngaahi tokāteliné pea fakatatau e folofolá kiate kinautolu.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke fakakaukau ki ha sīpinga mei he folofolá pe ko ʻenau moʻuí ʻokú ne poupouʻi e fakamatala ko ʻení. Poupouʻi kinautolu ke nau omi mateuteu ki he kalasí ke vahevahe ʻenau sīpingá.

“ʻOku mahino pē mei he hisitōliá ʻoku ʻi ai ʻa e malu, nonga, tuʻumālie, mo e fiefia ʻi hono tali e faleʻi fakaepalōfitá” (M. Russell Ballard, “His Word Ye Shall Receive,” Ensign, May 2001, 65).

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Malu mei he fakatuʻutāmakí

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali e ngaahi ʻīmisi ko ʻení pe ʻomi ha ngaahi meʻa kehekehe ki he kalasí ʻoku fakaʻaongaʻi ke maʻu mei ai ha malu. Te ke lava foki ʻo kole ki he kau akó ke vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻo ha ngaahi meʻa pe ngaahi lao ʻoku nau fakaʻaongaʻi he ʻaho kotoa pē ke nau malu ai.

ʻĪmisi
sāketi fakahaofi moʻui, tatā pasikala, leta ki he kaka māʻolungá
  • Ko e hā ʻa e ngaahi fakatuʻutāmaki ʻoku maluʻi kitautolu ʻe he ngaahi meʻa ko ʻení mei aí?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fili ai ha kakai ʻe niʻihi ke tukunoaʻi e ʻū meʻangāue pe fakahinohino ki he tuʻunga malú?

Te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e palōfita lolotongá fakataha mo e ngaahi ʻīmisi kimuʻá.

ʻOku ʻikai ngata pē ʻi he ngaahi fakatuʻutāmaki fakatuʻasinó, ka ʻoku kau foki mo e ngaahi fakatuʻutāmaki fakalaumālié ko ha konga ʻo ʻetau aʻusia fakamatelié. Koeʻuhí ʻoku ʻofa ʻa e ʻEikí ʻiate kitautolú, ʻokú Ne ui ha kau palōfita ke nau ʻomi kiate kitautolu ha ngaahi fakahinohino mo ha ngaahi meʻangāue ʻe lava ʻo tokoni ke tau aʻusia ai ha malu fakatuʻasino, fakalaumālie, mo fakaeloto ʻi he kotoa ʻo ʻetau moʻuí.

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke fakakaukau ai ki he malu ʻoku foaki atu ʻe he ʻEikí ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló. ʻE lava ke tokoni atu e ongo fehuʻi ko ʻení:

Mahalo naʻa ʻaonga ki he kau akó ke lekooti ʻenau talí ʻi heʻenau tohinoa akó.

  • Ko e hā hono tuʻo lahi hoʻo vakai ki he kau palōfita mo e kau ʻaposetolo ʻa e ʻEikí ko ha founga ke maʻu ai ʻEne maluʻi fakalaumālié?

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo e founga ʻe lava ke tāpuekina ai koe ʻi hoʻo muimui ki he kau palōfita ʻa e ʻEikí?

ʻI hoʻo akó, kumi ki he ngaahi akonaki ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke ongoʻi ai ha holi lahi ange ke fekumi ki he malu mo e fiefia ʻoku maʻu ʻi he muimui ki he palōfita ʻa e ʻEikí.

Ko e aʻusia ʻe he kakai ʻo e Tuʻi ko Noá ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo ʻenau ngaahi angahalá

ʻĪmisi
Ko ʻApinetai ʻi he ʻao ʻo e Tuʻi ko Noá

Manatuʻi naʻe fekauʻi ʻa ʻApinetai ke fakatokanga ki he kakai ʻo e Tuʻi ko Noá fekauʻaki mo ʻenau faiangahalá koeʻuhí ke nau lava ai ʻo fakaʻehiʻehi mei he fakamaau ʻa e ʻEikí ʻe hoko maí. (Mahalo naʻa ʻaonga ke fakamanatu ha niʻihi ʻo e ngaahi fakatokanga ʻa ʻApinetai ʻi he Mōsaia 11:20–25; 12:1–8.)

Toe vakaiʻi e tali ʻa Noa mo hono kakaí ki he ngaahi fakatokanga ʻa ʻApinetaí ʻaki hono lau e Mōsaia 12:13–15; 17:11–20.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e ʻuhinga naʻe fili ai ʻe Noa mo ʻene kau taulaʻeikí ke tukunoaʻi e ngaahi fakatokanga ʻa ʻApinetaí?

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo e founga ʻe lava ke tukunoaʻi pe fakasītuʻaʻi ai ʻe he kakaí ʻa e ngaahi akonaki ʻa e kau palōfitá ʻi hotau kuongá? ʻOkú ke pehē ko e hā e ʻuhinga ʻoku nau fai ai ʻení?

Hangē pē ko e kikite ʻa ʻApinetaí (vakai ki he Mōsaia 17:15–19), naʻe foua ʻe he kakai ʻo Noá ha ngaahi ʻahiʻahi faingataʻa hili ʻenau fakafisingaʻi e ngaahi folofola ʻa e ʻEikí mo e fakaafe ke fakatomalá. Mahalo te ke manatuʻi mei hoʻo ako ʻa e Mōsaia 7 naʻe ʻikai fuoloa mei he mālōlō ʻa ʻApinetaí, naʻe ʻilo ʻa e kakai ko ʻení ʻe ha kulupu fekumi mei Seilahemala naʻe taki ʻe ha tangata ko hono hingoá ko ʻĀmoni (vakai ki he fakatātā ʻi laló). ʻI he taimi ne nau ʻilo aí, naʻe hoko ʻa e kau Nīfai ʻi he fonua ko Nīfaí ko ha kau pōpula ʻo e kau Leimaná.

ʻĪmisi
tā fakatātā ʻo e fononga ʻa e kau Nīfaí ke toe maʻu ʻa e fonua ko Nīfaí

Ko honau takí ko Limihai, ko e foha ʻo e Tuʻi ko Noá. Lau e ngaahi lea ʻa Limihai ʻi he Mōsaia 7:24–29, ʻo kumi e ngaahi ʻuhinga naʻá ne fakamatalaʻi ki he nofo pōpula ne nau aʻusiá.

  • Ko e hā naʻá ke vakai ki ai ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻe lava ʻo tokoni ki ha taha ʻoku ʻikai ke ne ongoʻi ʻoku mahuʻinga ke muimui ki he kau palōfita ʻa e ʻEikí?

Fakakaukau ke hiki e foʻi sētesi teʻeki kakato ko ʻení ‘i he palakipoé. Hili hono ʻoange ha taimi ki he kau akó ke nau fakakaukau ai ki aí, fakaafeʻi ha kau ako tokolahi ke vahevahe e founga te nau fakakakato ai iá.

Ko e taʻetokanga pe fakasītuʻaʻi e folofola ʻa e ʻEikí ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá, ʻoku iku ia ki he …

ʻE lava ke vahevahe e kau akó ki ha ngaahi kulupu pea fakaafeʻi kinautolu ke ako ha taha ʻo e ngaahi veesi ko ʻení: (1) Mōsaia 19:3–8; (2)Mōsaia 19:9–15; (3)Mōsaia 19:16–21; 20:3, 21. Fakaafeʻi kinautolu ke kumi e ngaahi fakaikiiki ʻokú ne fakahaaʻi e foʻi moʻoni ko e taʻetokanga pe fakasītuʻaʻi e folofola ʻa e ʻEikí ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá, ʻoku iku ia ki he faingataʻaʻia mo e mamahi.

  • Ko e hā ha fakamoʻoni naʻá ke vakai ki ai ʻo ha faingataʻaʻia pe mamahi naʻe aʻusia ʻe he niʻihi fakafoʻituitui ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Hili hoʻo vakai ki he faingataʻaʻia naʻe kātekina ʻe he kakaí ni mo ʻiloʻi naʻe fekauʻi mai ʻe he ʻEikí ha palōfita ke fakatokanga kiate kinautolú, ko e hā e meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e ʻEikí?

Naʻe vahevahe ʻe Palesiteni M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki te tau lava ʻo maʻu ʻi heʻetau tokanga ki he faleʻi ʻa e ʻEikí ʻoku fakafou mai ʻi Heʻene kau palōfitá:

Kuo fakahaaʻi ʻe he hisitōliá ʻoku ʻi ai ʻa e malu, nonga, tuʻumālie, mo e fiefia ʻi hono tali e faleʻi fakaepalōfitá. (M. Russell Ballard, “His Word Ye Shall Receive,” Ensign, May 2001, 65)

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga mei hoʻo moʻuí pe folofolá ʻokú ne poupouʻi e lea ʻa Palesiteni Pālatí?

Ko e faleʻi ʻa e ʻEikí maʻaú

Hangē ko e kau palōfita ʻi he kuonga muʻá, ʻoku ʻomi ʻe he kau palōfita ʻo e ʻaho ní ʻa e faleʻi, ngaahi fakatokanga, mo e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻEikí kuo talaʻofa maí. Ko e feituʻu ʻe taha te tau lava ʻo maʻu ai ha niʻihi ʻo e faleʻi ko ʻení ko e Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (kiʻi tohi, 2022).

Fakakaukau ke vahevahe e kau akó ki ha fanga kiʻi kulupu iiki pea vahe ki he kulupu takitaha ha tefito ʻe taha pe lahi ange ke ako mei he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (kiʻi tohi, 2022). Mahalo te ke fie ʻomi ha ngaahi tatau ki he kalasí ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó. Fakaafeʻi e kau akó ke kumi e meʻa ko ʻení:

  1. Ngaahi tuʻunga moʻui ʻoku fakaafeʻi koe ʻe he ʻEikí ke ke moʻui ʻakí

  2. Ngaahi fakatuʻutāmaki fakalaumālie ʻe ala hoko ʻi hono tukunoaʻi e faleʻi ʻa e ʻEikí

  3. Ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa mai tuʻunga ʻi he talangofua ki he ngaahi fakahinohino mo e ngaahi fakatokanga ʻa e ʻEikí

ʻI he ʻosi e ngāue ʻa e kau akó, fakaafeʻi ke nau vahevahe ʻa e meʻa naʻa nau maʻu ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻe tolu kimuʻá.

  • ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he muimui ki he ngaahi akonaki ko ʻení ke ke muimui lelei ange ai kia Sīsū Kalaisí?

Fakakaukau ki he meʻa kuó ke ako he ʻahó ni fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e muimui ki he palōfita ʻa e ʻEikí. Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke fakakaukau ai ki he founga ʻe lava ke ke muimui lelei ange ai ki he palōfitá pea mo e ʻuhinga ʻe mahuʻinga ai ke ke fai iá. Hiki hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e ongo fakalaumālié ʻi hoʻo tohinoa akó.