Seminelí
Mōsaia 18: Ko e Fuakava ʻo e Papitaisó


“Mōsaia 18: Ko e Fuakava ʻo e Papitaisó,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Mōsaia 18,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Mōsaia 18

Ko e Fuakava ʻo e Papitaisó

ʻĪmisi
ko ha toʻu tupu ʻoku papitaiso

ʻOku ʻi ai ha ngaahi fili ʻe niʻihi ʻoku mātuʻaki mahuʻinga te ne lava ʻo liliu e meʻa kotoa pē ʻi heʻetau moʻuí. Ko e taha ʻo e ngaahi fili ko iá ko hono fakahoko ha fuakava mo e ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he ouau ʻo e papitaisó. Naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā hono kakaí ʻi he vai ʻo Molomoná fekauʻaki mo e fuakava ʻoku tau fai mo e ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku tau papitaiso aí. ʻE lava ke tokoni e lēsoni ko ʻení ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e fuakava ʻo e papitaisó mo e founga te ne lava ai ʻo tākiekina ho vā fetuʻutaki mo e ʻOtuá pea mo e niʻihi kehé.

Ko hono tokoniʻi e kau akó ke nau ʻiloʻi e tuʻunga felāveʻí. ʻI he taimi ʻoku vakai ai e kau akó ki he felāveʻi e tōfolofola ʻa e ʻOtuá ʻi he folofolá mo honau ngaahi tuʻungá mo e tūkungá, ʻoku faʻa lahi ange ke fakaʻaiʻai kinautolu ke nau ako pea moʻui ʻaki e ngaahi akonaki ʻo e ongoongoleleí. Ko e founga ʻe taha ke tokoniʻi ai e kau akó ke vakai ki ha fehokotakí ko hono fai ange ha ngaahi fehuʻi hangē ko e “ʻOku faitatau fēfē nai ʻa e meʻa ko ʻeni naʻe hokó pe akonakí mo hoʻo ngaahi aʻusiá?” pe “ʻOku kaunga fēfē nai e foʻi moʻoni ko ʻení ki hoʻo moʻuí?”

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke ʻomi ha laʻitā pe meʻa ne nau tohi ʻi heʻenau tohinoá ʻi he ʻaho ʻo honau papitaisó ki he kalasí. Te nau lava foki ʻo ʻeke ki ha niʻihi kehe ne nau ʻi ai, ʻa e meʻa ʻoku nau manatuʻí.

ʻE lava ke haʻu mateuteu ha taha pē kuo teʻeki papitaiso ke vahevahe ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi ongo naʻá ne aʻusia lolotonga ʻene ʻalu ki ha papitaiso, pe ko ha ngaahi fehuʻi ʻokú ne ala maʻu fekauʻaki mo e papitaisó.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko hoʻo papitaisó

Ke kamata hoʻo ako he ʻaho ní, fakakaukau ki hoʻo papitaisó pea feinga ke manatuʻi e ngaahi fakaikiiki mei he ʻaho ko iá. Kapau ʻoku teʻeki ai ke papitaiso koe, fakakaukau ki he meʻa ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e papitaisó pe ko e meʻa ʻokú ke manatuʻi mei hoʻo ʻalu ki ha papitaiso.

Kapau ʻe ʻomi ʻe he kau akó ha ʻū tā ʻo hangē ko hono fokotuʻu atu ʻi he teuteu ʻa e tokotaha akó, fakakaukau ke fakaʻaliʻali kinautolu pea fakaafeʻi e kalasí ke nau feinga ke ʻiloʻi pe ko e ʻū taá ʻo hai. Te ke lava leva ʻo fakaafeʻi ha niʻihi ʻe loto-fiemālie ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau manatuʻi fekauʻaki mo honau papitaisó. ʻE lava ke tokoni e ngaahi fehuʻi ko ʻení ki he kau akó ke nau manatuʻi mo aleaʻi ʻenau ngaahi ongo fekauʻaki mo e papitaisó.

  • Ko e hā hoʻo ngaahi manatu melie lelei taha mei he ʻaho ko iá? Naʻá ke ongoʻi fēfē?

  • Kuo tākiekina fēfē ʻe hoʻo fili ke papitaisó ho vā fetuʻutaki mo e ʻOtuá pea mo e kakai kehé?

Ko e akoʻi ʻe ʻAlamā e ngaahi lea ʻa ʻApinetaí

ʻĪmisi
Ko e fakamoʻoni ʻa ʻApinetai ʻi he ʻao ʻo Noá

ʻOku ʻi he Mōsaia 18 ʻa e fakamatala ki hono ʻakoʻi ʻe ʻAlamā, ʻa ia naʻe hoko ko ha taha ʻo e kau taulaʻeiki ʻa e Tuʻi ko Noá, ʻa e ngaahi lea ʻa ʻApinetaí ki ha niʻihi kehe. Naʻe pau ke faiako fakapulipuli holo pē ʻa ʻAlamā koeʻuhí naʻe loto e Tuʻi ko Noá ke tāmateʻi ia ʻi heʻene tui ki he fakamoʻoni ʻa ʻApinetai fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí.

Lau ʻa e Mōsaia 18:1–7, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā ki he kakaí.

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā fekauʻaki mo e Fakamoʻuí hili ʻene fanongo ki he fakamoʻoni ʻa ʻApinetaí?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe fili ai ʻe ʻAlamā ke akoʻi ʻa e meʻa naʻá ne akoʻí ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

Ko e fuakava ʻo e papitaisó

Hili hono akoʻi ʻe ʻAlamā ʻa e kakaí fekauʻaki mo e huhuʻí ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisí, naʻá ne akonaki fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e papitaisó. ʻOku lava ke tau ako mei heʻene ngaahi akonakí, ko e taimi ʻoku tau papitaiso aí, ʻoku tau fai ha fuakava mo e ʻOtuá. ʻI he hokohoko atu hoʻo ako e ngaahi akonaki ʻa ʻAlamaá, fakalaulauloto ki he meʻa ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e fuakava ʻoku tau fakahoko ʻi he papitaisó pea fakafoʻou ʻi he taimi kotoa pē ʻoku tau maʻu ai e sākalamēnití, pea pehē ki ha faʻahinga fehuʻi pē ʻokú ke ala maʻu. Fekumi ʻi he faʻa lotu ke mahino lelei ange ʻa e founga ʻe lava ke tākiekina ai ʻe he fuakavá ni ho vā fetuʻutaki mo e ʻOtuá pea mo e niʻihi kehé.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e ʻuhinga ʻo e fuakavá ʻo pehē:

“Ko e fuakavá ko ha aleapau ʻi he vahaʻa ʻo e ʻOtuá mo e tangatá, ko ha felotoi ko hono ngaahi fiemaʻú ʻoku fokotuʻutuʻu ʻe he ʻOtuá (vakai, Bible Dictionary, “Covenant,” 651). ʻI he ngaahi aleapau fakalangi ko ʻení, ʻoku haʻisia mai e ʻOtuá ke ne poupouʻi, fakamāʻoniʻoniʻi, mo hākeakiʻi kitautolu ʻi haʻatau tukupā ke tauhi kiate Ia mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú. (D. Todd Christofferson, “Ko e Mālohi ʻo e Ngaahi Fuakavá,” Ensign pe Liahona, Mē 2009, 20)

ʻI he ʻekitivitī ako ko ʻení, fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau ngāue mo ha hoa. ʻAi ke kumi ʻe ha hoa ʻe taha ʻa e meʻa ʻoku tau palōmesi ʻi he taimi ʻoku tau papitaiso aí pea kumi ʻe he tokotaha ʻe tahá ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní maʻatautolú. Fakaafeʻi leva ke nau fevahevaheʻaki e ngaahi meʻa ʻoku nau maʻú.

ʻI he Mōsaia 18:8–10, naʻe fakamatalaʻi ai ʻe ʻAlamā e fuakava ʻo e papitaisó. Lau ʻa e Mōsaia 18:8–10 pea fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻoku tau tukupā ke fai ʻi he taimi ʻoku tau papitaiso aí, pea fakaʻilongaʻi ʻi ha lanu pe founga kehe, ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní maʻatautolú.

Ko e Mōsaia 18:8–10 ko ha potufolofola fakataukei fakatokāteline ia. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻi ha founga makehe koeʻuhí ke faingofua ange hoʻo maʻu kinautolú. Te ke maʻu ha faingamālie ʻi he lēsoni hokó ke akoako fakaʻaongaʻi ʻa e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he potufolofola ko ʻení ki ha fehuʻi pe tūkunga.

Fakakaukau ke tā ha kōlomu ʻe ua ʻi he palakipoé pea tohiʻi ʻi ʻolunga ʻi he kōlomu ʻe taha ʻa e “ʻOku tau fuakava ke …” pea ʻi ʻolunga ʻi he kōlomu ʻe tahá ʻa e “ʻOku foaki ʻe he ʻOtuá ʻa e …”. Fakaafeʻi e kau akó ke nau omi ki he palakipoé ʻo fakafonu ʻa e meʻa ʻoku nau maʻu mei he Mōsaia 18:8–10.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa e “tangi fakataha mo kinautolu ʻoku tangí” mo e “fakafiemālieʻi ʻa kinautolu ʻoku ʻaonga ki ai ʻa e fakafiemālié”? (veesi 9).

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo “tuʻu ko e kau fakamoʻoni ʻo e ʻOtuá ʻi he taimi kotoa pē pea ʻi he meʻa kotoa pē, pea ʻi he feituʻu kotoa pēé”? (veesi 9). Ko hai ʻokú ke ʻilo ko ha sīpinga lelei ia ʻo hono fai e meʻa ko ʻení?

  • Ko e hā ha founga kuó ke mamata ai ki hono tāpuekina koe pe niʻihi kehé ʻe he ʻOtuá ʻaki e ngaahi talaʻofa ʻokú Ne fai mo kitautolu ʻo fakafou ʻi he papitaisó?

Ko hono tauhi hoʻo ngaahi fuakava ʻi he papitaisó

ʻOku fakataumuʻa e toenga ʻo e lēsoní ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e founga ke tauhi ai e ngaahi tukupā ʻo e papitaisó ʻa ia naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻAlamā ʻi he Mōsaia 18:8–10.

ʻE lava ke fakaʻaongaʻi e ngaahi vitiō ko ʻení ke fakaʻaliʻali ha ngaahi sīpinga. Fakaafeʻi e kau akó ke fakasio pea vahevahe ha ngaahi kupuʻi lea mei he veesi 8–10 ʻoku nau sio ʻoku fakatātaaʻi ʻi he ngaahi vitioó. (ʻOku maʻu e ngaahi vitioó ʻi he ChurchofJesusChrist.org.) ʻE lava leva ke haʻu e kau akó ʻo laineʻi ha sētesi ʻi he palakipoé naʻa nau ongoʻi naʻe fakatātaaʻi ʻi he vitioó. Te ke lava leva ʻo fehuʻi ange pe ko e hā naʻa nau fili ai ʻa e fakamatala ko iá.

Fili ha taha ʻo e ngaahi palōmesi ʻoku tau fai ʻi he papitaisó naʻe vahevahe ʻe ʻAlamā ʻi he Mōsaia 18:8–10. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fili ke “fefuaʻaki ʻa hoʻomou ngaahi kavengá” (veesi 8) pe “tauhi ʻene ngaahi fekaú” (veesi 10).

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali e ngaahi fehuʻi ko ʻení pea ʻoange ha taimi feʻunga ki he kau akó ke fakalaulauloto ai ki heʻenau talí. Fakaafeʻi leva ke nau vahevahe ʻenau ngaahi talí mo e fakakaukaú ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki.

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke tauhi ai ʻe ha taha taʻu hongofulu tupu ʻa e palōmesi ko iá?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe fakakau ai ia ʻe he Tamai Hēvaní ko ha konga ʻo ʻetau fuakava ʻi he papitaisó?

  • Kuo fakahaaʻi fēfē ʻe he Fakamoʻuí ʻa e sīpinga ʻo e founga ke tauhi ai e palōmesi ko iá?

  • Ko e fē ha taimi kuó ke tauhi ai, pe ko ha taha ʻokú ke ʻilo, ʻa e palōmesi ko iá? Ko e hā ha meʻa kuó ke ako mei he ngaahi aʻusia ko iá?

Fakaʻaongaʻi ha taimi ke hiki ʻi hoʻo tohinoá ʻa e ongo ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo tauhi e ngaahi palōmesi ʻo e papitaisó naʻe vahevahe ʻe ʻAlamā ʻi he Mōsaia 18:8–10. Kuo founga fēfē haʻo tauhi lelei ha niʻihi ʻo e ngaahi palōmesi ko ʻení? Ko e hā ha ngaahi tūkunga te ke lava ai ʻo tauhi ha taha ʻo e ngaahi palōmesí? ʻOkú ke pehē ʻe liliu fēfē nai ho vā fetuʻutaki mo e ʻEikí pea mo e kakai kehé kapau te ke fai ia?