Seminelí
Mōsaia 2:19–41: “Monūʻia ʻi he Meʻa Kotoa Pē”


“Mōsaia 2:19–41: ʻMonūʻia ʻi he Meʻa Kotoa Pē,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Mōsaia 2:19–41,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Mōsaia 2:19–41

“Monūʻia ʻi he Meʻa Kotoa Pē”

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku kata

Ko e hā ha meʻa te ke loto-fiemālie ke fai ke maʻu ai ʻa e fiefia taʻengatá? Naʻe fakaafeʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní hono kakaí ke nau fekumi ki he fiefia ko ʻení ʻo fakafou ʻi he moʻui māʻoniʻoni mo e līʻoa ki he ʻOtuá. ʻE lava ke tokoni e lēsoni ko ʻení ke ke fekumi ki he “tuʻunga monūʻia mo fakafiefia ʻo kinautolu ʻoku tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá” (Mōsaia 2:41).

Fokotuʻu ha ʻātakai ako ʻoku longomoʻuí. ʻE lava ke tokoni hono tokoniʻi e kau akó ke nau longomoʻui ʻi he akó ke nau ako lahi ange. Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ha ngaahi feituʻu ako kehekehe ke vahevahe ki ai e ngaahi kanotohi ʻoku lalahí pea fakaʻatā e kau akó ke nau fatongia ʻaki ʻenau akó. ʻI he fili mo vilo ʻa e kau akó mei he ngaahi feituʻu akó, tokanga ki he niʻihi te nau ala fiemaʻu ha tokoni fakafoʻituituí. Fakapapauʻi ʻoku fakaʻaongaʻi lelei e taimi kalasí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: ʻE lava ke fakaafeʻi e kau akó ke fakaʻosi e fakamatala ko ʻení pea mateuteu ke aleaʻi ʻenau talí: “ʻOku maʻu ʻa e fiefia moʻoni mo tuʻuloá ʻi he …”

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Tānaki ho ngaahi tāpuakí

Hivaʻi pe lau e fakalea ʻo e “Tānaki Ho Ngaahi Tāpuakí” (Ngaahi Himi, fika 148), pe mamataʻi ʻa e vitiō ko ʻení. Fakakaukau ki he fakaleá mo ʻenau fekauʻaki mo hoʻo moʻuí.

ʻE lava ke faʻu ʻe he kau akó ha lisi ʻo honau ngaahi tāpuakí ʻi heʻenau tohinoa akó fakafoʻituitui pe ʻi he palakipoé fakataha mo e kalasí. Fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe e meʻa ne nau fakatokangaʻi pe ako mei hono lisi honau ngaahi tāpuakí.

Hili e akonaki ʻa e Tuʻi ko Penisimaní fekauʻaki mo e ngāue tokoní, naʻá ne fakaafeʻi e kau Nīfaí ke nau fakakaukau ki he founga ʻoku nau fekumi mo maʻu ai e ngaahi tāpuaki ʻa e Tamai Hēvaní. ʻI hoʻo ako he ʻaho ní, fakalaulauloto ki he founga kuo tāpuekina ai koe ʻe he ʻEikí ʻi hoʻo feinga ke tauhi ʻEne ngaahi fekaú.

Fakakaukau ke vahevahe e kau akó ki ha ngaahi kulupu tautau toko tolu. Vahe ki he mēmipa takitaha ʻo e kulupú ha taha ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke fakalaulauloto ki ai ʻi heʻenau lau mo ʻenau kulupú e ngaahi veesi ko ʻení. Kole ange leva ke nau hiki ʻi he fakalea pē ʻanautolu ʻa e meʻa naʻa nau maʻú.

Lau ʻa e Mōsaia 2:19–25, ʻo kumi e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe tāpuakiʻi ai ʻe he ʻOtuá ʻa e kau Nīfaí? Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ha ngaahi tāpuaki ʻokú ke faitatau ai mo kinautolu.

  • Ko e hā ʻoku fai ʻe he ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku tau tauhi ai ʻEne ngaahi fekaú? Naʻe vave fēfē nai ʻEne fakahoko iá?

  • Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e ʻOtuá?

Hili hono tokoniʻi e kau Nīfaí ke nau ʻiloʻi honau ngaahi tāpuakí, naʻe fakahā ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ʻe hoko hono foha ko Mōsaiá ko honau tuʻi foʻou. Naʻá ne fakamanatu kiate kinautolu ʻa e ngaahi founga lahi ʻe lava ke mole ai mei he kakaí honau ngaahi tāpuakí ʻi he fakakikihí, maumaufonó, angatuʻú, mo hono maumauʻi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. Naʻá ne akoʻi foki e ngaahi nunuʻa taʻengata ʻo e ngaahi angafai ko iá pea ʻoange ha talaʻofa kiate kinautolu ʻoku nau tauhi e ngaahi fekaú. (Vakai, Mōsaia 2:29–40.)

Monūʻia pea mo fiefia

Lau ʻa e Mōsaia 2:41, ʻo kumi ha talaʻofa naʻe fai ʻe he Tuʻi ko Penisimaní.

Ko e Mōsaia 2:41 ko ha potufolofola fakataukei fakatokāteline ia. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻi ha founga makehe koeʻuhí ke faingofua ange hoʻo maʻu kinautolú. Te ke maʻu ha faingamālie ʻi he lēsoni hokó ke akoako fakaʻaongaʻi ʻa e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he potufolofola ko ʻení ki ha fehuʻi pe tūkunga.

  • Te ke fakamatalaʻi fakanounou fēfē ʻa e veesi 41 ki ha tefitoʻi fakakaukau ʻo e moʻoní?

Ko e taha ʻo e ngaahi talaʻofa naʻe fai ʻi he Mōsaia 2:41 ʻoku pehē, kapau te tau tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá, ʻe tāpuekina fakatuʻasino mo fakalaumālie fakatouʻosi kitautolu ʻe he ʻOtuá. Neongo ia, ka ʻoku ʻi ai ha ngaahi meʻa lahi ange te tau lava ʻo ako mei he veesi ko ʻení ʻaki hono ako mavahevahe ʻa e kupuʻi lea takitaha.

ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi tāpuaki fakatuʻasinó ʻa e ngaahi meʻa hangē ko e moʻui lelei fakaesinó, koloaʻiá, pe ngaahi tāpuaki kehe ʻoku fekauʻaki mo e moʻui fakamatelié. Ko e ngaahi tāpuaki fakalaumālié ko ha ngaahi meʻa ia ʻoku taʻengata. ʻOku kau heni ʻetau fakamoʻoní, ko hotau vā fetuʻutaki mo e ʻOtuá mo hotau ngaahi fāmilí, fakamolemoleʻi ʻo e ngaahi angahalá, fakahinohino ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní mo e ngaahi meʻa peheé.

ʻE lava ke vahevahe ʻa e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ki ha ngaahi feituʻu akoʻanga. ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó e ʻū laʻipepa tufa ʻoku ʻoatú ke vilo ʻi he ngaahi ʻekitivitií ʻiate kinautolu pē pe ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki. Fakakaukau ke fakakakato ʻa e ʻekitivitī A fakataha mo e kalasí, ke fakatātaaʻi ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu mei he kau akó.

Ko e Tuʻunga Monūʻia mo Fakafiefia ʻo Kinautolu ʻOku Tauhi e Ngaahi Fekaú

Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)—“Mōsaia 2:19–41: ‘Monūʻia ʻi he Meʻa Kotoa Pē’”

ʻEkitivitī A

“Fakaukau ki he tuʻunga monūʻia mo fakafiefia ʻo kinautolu ʻoku tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. … ʻOku nau monūʻia ʻi he meʻa kotoa pē, ʻa e meʻa fakamāmaní mo e fakalaumālié fakatouʻosi.”

Vakai ki he lisi ʻo e ngaahi tāpuaki naʻá ke hiki ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoni ko ʻení. Tānaki atu mo ha toe ngaahi tāpuaki ne ke fakakaukau ki ai. Laineʻi e ngaahi tāpuaki ʻoku lahi ange ʻene fakatuʻasinó pea siakaleʻi e ngaahi tāpuaki ʻoku lahi ange ʻene fakalaumālié. Mahalo te ke fakatokangaʻi ʻoku ʻi ai ha niʻihi ʻoku feʻunga mo e ongo kulupú fakatouʻosi.

  • Ko e hā ha fakamoʻoni ʻokú ke mamata ki ai ʻi hoʻo moʻuí ʻoku moʻoni ai ʻa e fakamatala ko ʻeni mei he Mōsaia 2:41?

  • Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 130:20–21. Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo e fehokotaki ʻo hono tauhi e ngaahi fekaú mo hono maʻu e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻOtuá? Mahalo te ke fie fakafekauʻaki pe fakafehokotaki e potufolofola ko ʻení ki he Mōsaia 2:41.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku tāpuekina ai kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻaki e ngaahi tāpuaki fakatuʻasinó mo fakalaumālié fakatouʻosi? Ko e hā ‘oku akoʻi ʻe he meʻá ni fekauʻaki mo Iá?


ʻEkitivitī E

“Kapau te nau kātaki ʻi he tui faivelenga ʻo aʻu ki he ngataʻangá ʻe maʻu hake ʻa kinautolu ki he langí koeʻuhi ke nau nofo mo e ʻOtuá ʻi he tuʻunga fiefia ʻoku ʻikai hano ngataʻanga.”

Hiki ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi lotomālie ʻi ha peesi ʻoku ʻikai tohi ai ha meʻa ʻi hoʻo tohinoa akó, pea fakaʻatā ai ha feituʻu ke hiki ai ha ngaahi fakamatala. Siakaleʻi e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻi he fakamatalá ʻoku mahuʻinga kiate koé. Fakapipiki ha foʻi siakale fetalanoaʻaki ki he foʻi lea pe kupuʻi lea takitaha ʻoku siakaleʻí, pea tohiʻi ha fakaʻuhinga, ngaahi potufolofola ʻoku fekauʻaki mo ia, pe ha toe ngaahi fakakaukau pē ʻokú ke maʻu.

Hangē ko ʻení, kapau te ke siakaleʻi ʻa e kupuʻi lea “maʻu hake kinautolu ki he langí,” ʻe lava ke kau ʻi he foʻi siakale talanoá ha meʻa hangē ko e “ʻOku fokotuʻu mai ʻe he foʻi lea maʻu haké, ʻoku ʻi ai ha taha ʻoku tatali pe ʻamanaki mai kiate au. Naʻe akoʻi ʻe Sīsū te Ne teuteu ha potu maʻatautolu ʻi he langí pea tali kitautolu ai (vakai, Sione 14:2–3). ʻOku ʻi ai ʻeku ongomātuʻa ʻofeina fakalangí pea mo Sīsū Kalaisi pea te nau tali au ʻo kapau te u kei faivelenga ai pē.”

Fakakakato ha foʻi siakale fetalanoaʻaki ki he foʻi lea pe kupuʻi lea takitaha naʻá ke siakaleʻí. Tokanga ki he ngaahi fehuʻi pe ngaahi ongo ʻoku haʻu ki ho fakakaukaú.

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau naʻá ke maʻu lolotonga hoʻo fai e ʻekitivitī ko ʻení?

  • ʻE lava fēfē ke tokoniʻi koe ʻe he ngaahi fakakaukau ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí he lolotongá ni?


ʻEkitivitī F

“ʻOiauē manatu, manatu ʻoku moʻoni ʻa e ngaahi meʻá ni; he kuo folofola ʻaki ia ʻe he ʻEiki ko e ʻOtuá.”

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻoku faingofua ke manatuʻi? Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻoku faingataʻa ange ke manatuʻi?

Manatuʻi ʻa e meʻa kuó ke ako fekauʻaki mo e ʻOtuá ʻi hoʻo ako ʻa e Mōsaia 2. Lau ʻa e Mōsaia 2:22, ʻo kumi ha ngaahi moʻoni taʻengata fekauʻaki mo e ‘Otuá.

  • Ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e ʻOtuá ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke falala ki Heʻene ngaahi talaʻofá mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú?

  • Ko e hā te ke lava ʻo fai ke ke manatuʻi ai ʻeni fekauʻaki mo Ia?

Fakaʻosi e kalasí ʻaki hono fakaafeʻi e kau akó ke nau aleaʻi e meʻa ne nau ongoʻi mo ako ʻi heʻenau akó. Poupouʻi kinautolu ke fekumi ki he ngaahi tāpuaki ʻa e ʻEikí ʻo fakafou ʻi he talangofua mo e fakatomala faivelengá.