2023
Si Jesukristo Mao ang Bahandi
Nobiyembre 2023


Si Jesukristo Mao ang Bahandi

Ipunting ang hunahuna ngadto ni Jesukristo. Siya ang atong Manluluwas ug Manunubos, ang “tumong” nga kinahanglan natong tan-awon, ug ang atong labing mahinungdanon nga bahandi.

Niadtong 1907 usa ka adunahan nga Englishman nga ginganlan og George Herbert, ang ikalima nga Earl of Carnarvon,1 mibalhin ngadto sa Ehipto ug nahimong interesado sa arkeyolohiya. Giduol niya ang usa ka inila nga Egyptologist, si Howard Carter, ug misugyot og usa ka panagtambayayong. Si Carter mao ang modumala sa arkeyolohikal nga mga pagkalot, ug si Carnarvon mao ang mohatag sa pundo.

Magkauban, malamposon nilang nasuhid ang nagkadaiya nga mga lokasyon. Dayon nakadawat sila og pagtugot nga magkalot diha sa Valley of the Kings, nahimutang sa modernong adlaw nga Luxor, diin nakit-an ang mga lubnganan sa daghang paraon. Midesisyon sila nga mangita alang sa lubnganan ni Hari Tutankhamun. Si Tutankhamun nahimong hari sa Ehipto labaw pa sa 3,000 ka tuig ang milabay ug naghari sulod sa 10 ka tuig sa dili pa ang iyang wala damha nga kamatayon.2 Nailhan siya nga gilubong diha sa Valley of the Kings,3 apan wala mahibaloi ang lokasyon sa iyang lubnganan.

Si Carter ug Carnarvon migahin og lima ka tuig nga wala nagmalamposon sa pagpangita sa lubnganan ni Tutankhamun. Sa kataposan si Carnarvon mipahibalo ni Carter nga nahuman na siya sa walay resulta nga pagpangita. Nangamuyo si Carter alang sa usa na lang ka panahon sa pagkalot, ug si Carnarvon mitugot ra sa kataposan ug miuyon sa pagpundo.

Naamgohan ni Carter nga ang tibuok yuta sa Valley of the Kings gikalot sa mainampingon nga paagi—gawas lang sa dapit sa ilang kaugalingon nga kampo. Sulod sa pipila ka adlaw sa pagkalot didto, nakaplagan nila ang unang mga tikanganan nga mogiya paubos ngadto sa lubnganan.4

Sa dihang si Carter mitan-aw og maayo sa lawak hulatanan sa lubnganan ni Tutankhamun, nakakita siya og bulawan bisan asa. Human sa tulo ka bulan sa paglista sa mga sulod sa lawak hulatanan, ilang giablihan ang giselyohan nga lawak lubnganan niadtong Pebrero 1923—100 ka tuig kaniadto. Kini mao ang labing inila nga arkeyolohikal nga nakit-an sa ika-20 nga siglo.

Atol niadtong mga tuig sa kawang nga pagpangita, nataligam-an ni Carter ug ni Carnarvon ang unsay anaa ra gayod ilawom sa ilang gibarogan. Mga lima ka siglo sa wala pa ang pagkatawo sa Manluluwas, ang Basahon ni Mormon nga propeta nga si Jacob mipasabot sa pagbaliwala o paghatag og ubos nga bili sa unsay anaa sa duol isip “pagtan-aw lapas sa tumong.” Si Jacob nakakita daan nga ang mga tawo sa Jerusalem dili makaila sa gisaad nga Mesiyas sa dihang Siya mianhi. Si Jacob nanagna nga sila mahimong usa ka “katawhan [kinsa] mibiay-biay sa kayano sa mga pulong … ug [mangita] niana nga mga butang nga sila dili makasabot. Busa, tungod sa ilang pagkabuta, diin nga pagkabuta [modangat] pinaagi sa pagtan-aw lapas sa tumong, sila kinahanglan gayod nga mapukan.”5 Sa laing pagkasulti, sila mapakyas.

Ang panagna ni Jacob namatud-an nga tukma. Atol sa mortal nga pangalagad ni Jesus, daghan ang mitan-aw lapas sa tumong, lapas Kaniya. Mitan-aw sila lapas sa Manluluwas sa kalibotan. Imbes nga moila sa Iyang tahas sa pagtuman sa plano sa Langitnong Amahan, sila mihimaraot ug milansang Kaniya. Sila nangita ug naghulat og laing tawo nga magdala kanila og kaluwasan.

Sama niadto nga mga tawo didto sa Jerusalem, ug sama kang Carter ug Carnarvon, kita usab adunay kalagmitan nga motan-aw lapas sa tumong. Gikinahanglan natong magbantay batok niini nga kalagmitan aron makalikay kita nga atong mataligam-an si Jesukristo sa atong mga kinabuhi ug mapakyas sa pag-ila sa daghang panalangin nga iyang gitanyag kanato. Gikinahanglan nato Siya. Kita gitambagan nga mosalig “sa hingpit diha sa mga maayo nga buhat kaniya kinsa gamhanan sa pagluwas.”6

Siya mao ang atong tumong. Kon kita sayop nga maghunahuna nga adunay panginahanglan alang sa usa ka butang nga labaw sa unsay Iyang gitanyag, kita molimod o mopagamay sa sakop ug gahom nga Siya maana sa atong mga kinabuhi. Siya miangkon sa mga kahigayonan sa kaluoy ug nagpadangat niana nga kaluoy kanato.7 Siya ang labing dako nga “tinubdan [diin kita kinahanglan] nga mangita alang sa kapasayloan sa [atong] mga sala.”8 Siya ang atong Manlalaban ngadto sa Amahan ug nagsuporta sa unsay gusto gayod sa Amahan: nga kita mobalik ngadto Kaniya isip mga manununod sa Iyang gingharian. Kita kinahanglan nga, sa mga pulong ni propeta Alma, “ipunting ang [atong] mga mata ug sugdi ang pagtuo sa Anak sa Dios, nga siya moanhi sa pag-ula sa iyang dugo alang sa iyang mga katawhan, ug nga siya mag-antos ug mamatay aron sa pagtubos sa [atong] mga sala; ug nga siya mobangon pag-usab gikan sa mga patay, nga mao ang magpahinabo sa pagkabanhaw.”9 Si Jesukristo mao ang atong bahandi.

Ang Manluluwas mihatag kanato og daghang paagi aron tuyo nga motutok Kaniya, lakip sa inadlaw nga kahigayonan sa paghinulsol. Usahay gihatagan nato og gamay nga bili kon unsa kamahinungdanon kining gitanyag nga panalangin. Sa dihang ako otso anyos, gibunyagan ko sa akong amahan. Pagkahuman, gigunitan nako ang iyang kamot samtang molabang kami sa usa ka bisi nga dalan. Ako wala nagbantay ug mitikang gikan sa daplin sa dalan samtang naghaguros ang usa ka dako nga trak. Ang akong amahan mibunlot kanako, padaplin sa dalan ug balik ngadto sa ngilit. Kon wala pa niya gibuhat, nadasmagan unta ko sa trak. Nahibalo sa akong pagkasiaw nga kinaiya, ako naghunahuna, “Tingali mas maayo pa nga ako mapatay sa trak tungod kay dili na gayod ako mahimong ingon ka limpyo kay sa unsa ako karon human sa akong bunyag.”

Isip usa ka otso anyos, nasayop akong nagtuo nga ang tubig sa bunyag mihugas sa mga sala. Sa pagkatinuod dili. Sa mga tuig sukad sa akong bunyag, akong nakat-onan nga ang mga sala malimpyohan pinaagi sa gahom ni Jesukristo pinaagi sa Iyang maulaong sakripisyo samtang kita mohimo ug motuman sa pakigsaad sa bunyag.10 Dayon, pinaagi sa gasa sa paghinulsol, kita mahimong magpabilin nga limpyo. Akong nakat-onan usab nga ang sakramento nagdala og usa ka gamhanan nga mahiyason nga sikulo sa atong mga kinabuhi, nga makapahimo kanato sa paghupot og kapasayloan sa atong mga sala.11

Sama lang sa bahandi nga anaa ubos sa gibarogan nila ni Carter ug Carnarvon, ang gibahandi nga mga panalangin sa sakramento anaa kanato sa matag higayon nga kita motambong og panagtigom sa sakramento. Kita gisaaran nga ang Espiritu Santo mahimo natong kanunay nga kauban kon kita motagad sa sakramento sa paagi nga ang usa ka bag-o nga kinabig motagad sa bunyag ug kompirmasyon, uban sa usa ka masulob-on nga kasingkasing ug usa ka mahinulsolon nga espiritu ug sa usa ka tinguha nga mosunod niana nga pakigsaad sa bunyag. Ang Espiritu Santo mopanalangin kanato sa Iyang makapalimpyo nga gahom aron nga kita kanunay nga makapabilin og kapasayloan sa atong mga sala, sa tanang higayon.12

Ang atong espirituwal nga pundasyon mapalig-on pinaagi sa paghinulsol ug pinaagi sa makugihon nga pag-andam alang sa ug sa takos nga pag-ambit sa sakramento. Pinaagi lang sa usa ka lig-on nga espirituwal nga pundasyon nga kita makasugakod sa mapasumbingayon nga ulan, hangin, ug mga lunop nga moatubang kanato sa atong mga kinabuhi.13 Sa pikas bahin, ang atong espirituwal nga pundasyon mahuyang kon kita mopili nga dili motambong sa panagtigom alang sa sakramento o kon kita dili motutok sa Manluluwas atol sa sakramento. Kita mahimong wala gituyo nga “mopahilayo sa [atong] mga kaugalingon gikan sa Espiritu sa Ginoo, nga kini mahimo nga wala nay dapit diha [kanato] aron sa pag-agak [kanato] diha sa mga agianan sa kaalam aron [kita] mapanalanginan, mouswag, ug matunhay.”14

Kon anaa nag-uban kanato ang Espiritu Santo, kita madasig ug magiyahan sa paghimo ug pagtuman sa ubang mga pakigsaad, sama niadtong atong gihimo diha sa mga templo. Ang pagbuhat sa ingon mopalawom sa atong relasyon sa Dios.15 Kamo tingali nakabantay nga daghang bag-o nga mga templo ang gipahibalo sa bag-ohay nga mga tuig, nagdala sa mga templo nga mas duol gayod ngadto sa mga miyembro.16 Sa sukwahi nga paagi, samtang ang mga templo mahimong mas dali nga maadtoan, tingali mas sayon kanato nga mahimong dili kaayo seryoso mahitungod sa pagtambong sa templo. Kon ang mga templo layo, atong giplano ang atong panahon ug mga kapanguhaan aron mobiyahe ngadto sa templo ug mosimba didto. Kita naghatag og prayoridad niini nga mga panaw.

Uban sa usa ka templo nga duol, mahimong sayon nga tugotan ang gagmay nga mga butang nga mobabag sa pagtambong, mag-ingon sa atong kaugalingon, “Aw, moadto lang ko sa laing panahon.” Ang pagpuyo duol sa usa ka templo makahatag og mas sayon nga pagpahaom-haom sa pag-eskedyul og panahon sa templo, apan kana nga mismong pagpahaom-haom makahimo niining mas sayon sa pagbaliwala sa templo. Kon kita mobuhat niana, kita “motan-aw lapas sa tumong,” naghatag og mas gamay nga bili sa kahigayonan nga mas magpaduol ngadto sa Manluluwas diha sa Iyang balaan nga balay. Ang atong pasalig nga motambong kinahanglan nga labing menos ingon ka lig-on kon ang templo duol sama kon kini layo.

Human nga si Carter ug Carnarvon mikalot sa laing dapit diha sa Valley of the Kings nga nangita alang sa lubnganan ni Tutankhamun, nakaamgo sila sa ilang kasaypanan. Kita dili kinahanglang maghago nga dili magmalamposon, sama sa ilang gibuhat sulod sa usa ka panahon, aron sa pagpangita sa atong bahandi. Ni kita kinahanglan nga magtinguha og tambag gikan sa dili pamilyar nga mga tinubdan, maghatag og bili sa kabag-o sa tinubdan ug maghunahuna nga ang ingon nga tambag mahimong mas makapalamdag kaysa niana nga atong madawat gikan sa usa ka mapainubsanon nga propeta sa Dios.

Sama sa narekord diha sa Daan nga Tugon, sa dihang si Naaman nagtinguha og tambal alang sa iyang sanla, siya naglagot nga gihangyo nga ituslob ang iyang kaugalingon sa pito ka higayon diha sa usa ka duol nga ordinaryo nga suba. Apan naagni siya sa pagsunod sa tambag ni propeta Eliseo kaysa mosalig sa iyang kaugalingon nga nag-unang mga ideya kon sa unsa nga paagi kinahanglan nga mahitabo ang milagro. Isip usa ka resulta, naayo si Naaman.17 Kon kita mosalig sa propeta sa Dios dinhi sa yuta karon ug molihok sa iyang tambag, makakaplag kita og kalipay, ug kita usab mahimong maayo. Kita dili na kinahanglan nga mangita og lain pa.

Mga kaigsoonan, nag-awhag ko kaninyo sa paghinumdom ug pagtutok kanunay kang Jesukristo. Siya ang atong Manluluwas ug Manunubos, ang “tumong” nga kinahanglan natong tan-awon, ug ang atong labing mahinungdanon nga bahandi. Samtang kamo moduol ngadto Kaniya, kamo magantihan sa kalig-on nga moatubang sa mga hagit sa kinabuhi, sa kaisog sa pagbuhat sa unsay husto, ug sa abilidad sa pagtuman sa inyong misyon sa mortalidad. Higugmaa ang kahigayonan sa paghinulsol, ang pribilihiyo sa pag-ambit sa sakramento, ang panalangin sa paghimo ug pagtuman og mga pakigsaad sa templo, ang kahimuot sa pagsimba diha sa templo, ug ang hingpit nga kalipay sa pagbaton og usa ka buhi nga propeta.

Ako mohatag sa akong ligdong ug segurado nga saksi nga ang Dios, ang Amahan sa Kahangtoran, mao ang atong Langitnong Amahan ug nga Siya buhi; si Jesus mao ang Kristo, Siya ang atong mabination, maalamon nga langitnon nga Higala,18 ug kini mao ang Iyang gipahiuli nga Simbahan. Salamat sa inyong hugot nga pagtuo ug kamatinud-anon. Ako nag-ampo nga kamo mapanalanginan, mouswag, ug mapatunhay, sa ngalan ni Jesukristo, amen.

Mubo nga mga sulat

  1. Ang tibuok nga ngalan sa ikalima nga Earl of Carnarvon mao si George Edward Stanhope Molyneux Herbert.

  2. Usa ka computed tomography (CT) scan nga gibuhat niadtong 2005 nagpakita nga si King Tutankhamun mahimong nahiagom sa usa ka grabe nga bali sa usa sa iyang mga bukog sa paa, tingali misangpot ngadto sa usa ka impeksiyon ug sa kamatayon.

  3. Kadaghanan sa mga paraon sa Bag-o nga Gingharian sa Ehipto gilubong diha sa Valley of the Kings. Kadaghanan niadto nga mga lubnganan nakit-an ug gikawatan sa karaan nga mga gamit.

  4. Kini nga asoy sa pagkadiskobre sa lubnganan ni Tutankhamun nag-unang gibase sa Eric H. Cline, “King Tut’s Tomb,” sa Archaeology: An Introduction to the World’s Greatest Sites (2016), 60–66.

    Daghang mga hinungdan ang nakatampo sa mga pagpili ni Carter ug Carnarvon kon asa mokalot—ug kon asa dili mokalot—diha sa Valley of the Kings. Ang dapit palibot sa kampo dili kaayo nindot alang sa pagkalot. Ang triyanggulo nga dapit naghatag og agianan sa bisita ngadto sa lubnganan ni Ramses VI, mao nga ang mga pagkalot didto mahimong makasamok. Ang dapit natabonan og, sa mga pulong ni Carter, “pipila ka dili tarong pagkatukod nga mga payag sa mga trabahante, gigamit tingali sa mga mamumuo diha sa lubnganan ni Rameses[,] … [ug] tulo ka piye nga yuta nga anaa sa ubos niini.” Dili kadto lagmit nga gitukod ang mga payag ibabaw sa entrada ngadto sa usa ka lubnganan (tan-awa sa Howard Carter ug A. C. Mace, The Tomb of Tut-ankh-Amen: Discovered by the Late Earl of Carnarvon and Howard Cartervol. 1 [1923], 124–28, 132).

    Alang sa ubang mga asoy sa pagkadiskobre sa lubnganan ni Tutankhamun, tan-awa sa Zahi Hawass, Tutankhamun and the Golden Age of the Pharaohs (2005); Nicholas Reeves, The Complete Tutankhamun: The King, the Tomb, the Royal Treasure (1990), 80–83; ug Nicholas Reeves ug Richard H. Wilkinson, The Complete Valley of the Kings: Tombs and Treasures of Egypt’s Greatest Pharaohs (1996), 81–82.

  5. Jacob 4:14.

  6. 2 Nephi 31:19.

  7. Tan-awa sa Moroni 7:27–28.

  8. 2 Nephi 25:26.

  9. Alma 33:22.

  10. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 76:52.

  11. Tan-awa sa David A. Bednar, “Teach to Build Faith in Jesus Christ” (pakigpulong nga gihatag atol sa seminar alang sa bag-ong mga lider sa misyon, Hunyo 23, 2023); Rachel Sterzer Gibson, “Teach to Build Faith in Jesus Christ, Elder Bednar Instructs,” Church News, Hunyo 23, 2023, thechurchnews.com.

  12. Ang sakramento, hinuon, wala miestablisar og usa ka piho nga paagi sa pagseguro og usa ka kapasayloan sa atong mga sala (tan-awa sa James E. Talmage, The Articles of Faith, 12th ed. [1924], 175). Ang usa ka tawo dili tinuyo nga magpakasala sa Sabado sa gabii ug magdahom nga ang tanan nga iyang gikinahanglan nga buhaton mao ang pagkaon sa usa ka piraso sa pan ug moinom og usa ka tasa sa tubig pagka Dominggo ug mahikanhon nga malimpyohan. Apan ang makapalimpyo nga epekto sa Espiritu Santo makalimpyo sa tanan kinsa maghinulsol uban ang usa ka sinsero nga kasingkasing ug uban ang tinuod nga katuyoan.

  13. Tan-awa sa 3 Nephi 18:12–13.

  14. Mosiah 2:36.

  15. Si Presidente Russell M. Nelson miingon: “Ang Dios adunay espesyal nga gugma alang sa matag tawo nga mohimo og pakigsaad Kaniya diha sa mga tubig sa bunyag. Ug kana nga balaanon nga gugma mapalawman samtang ang dugang pa nga mga pakigsaad gihimo ug matinud-anong gituman” (“Mga Pagpili alang sa Kahangtoran” [tibuok kalibotan nga debosyonal alang sa mga young adult, Mayo 15, 2022], Librarya sa Ebanghelyo). Ang daghang pakigsaad diha sa dalan sa pakigsaad dili lang nagkasunod-sunod apan magkadugang sa usag usa ug gani magtambayayong. Kini mopasiugda og mas suod ug lig-on nga koneksiyon ngadto sa Dios. Ang mao nga koneksiyon motugot kanato nga mausab hangtod sa punto nga ang Iyang imahe anaa na sa atong mga panagway ug ang atong mga kasingkasing nausab sa gamhanan ug permanente nga paagi (tan-awa sa Alma 5:14).

  16. Si Presidente Nelson mipasabot nga ang Ginoo “gibuhat ang Iyang mga templo nga mas dali nga maadtoan. Iyang gipaspasan ang gikusgon sa atong pagtukod og mga templo. Iyang gipalambo ang atong abilidad sa pagtabang sa pagpundok sa Israel. Iya usab nga gihimong mas sayon alang sa matag usa kanato nga mahimong malamboon sa espirituhanon nga paagi” (“Magpunting sa Templo,” Liahona, Nob. 2022, 121).

  17. Tan-awa sa 2 Mga Hari 5:9–14.

  18. Tan-awa sa “Buhi ang Manunubos Ko, Niini Nasayud Ako,” Mga Himno, nu. 80.