Itiaki n te Aonaaba ae Baareka
Taani korea ana maekatiin te Ekaretia a kaitibo ma kurubu aika kairake n ikawai aika a tuai n iein man mwakoron te aonaaba ni kabuta ni maroroakin taian kakaewenako ao kakabwaia man kawakinan tuan te itiaki n te aonaaba are e aki kaawakin—ao ni bwainingarea—tuan te itiaki. Ti kunei baika a bon nako mai nanoia, te etieti, ao maroroo aika a kaunganano man anainano ao ni kantaningaia bwa ko konaa naba ni kunei inanon aia taeka tabeua aika a kona ni buokiko ni kaawakina tabun te mare ao te reitaki n rabwata imarenaia taanga.
Ma aomata aika a mwaiti a kaota bukin te katei ae buakaka, tera ana koaua te euangkerio ae buokiko n teimatoa n itiaki man te wenenibure?
Martin Isaksen, Norway: E taekinaki ni booki aika a tabu bwa ti na itiaki. Anne ae tau ibukiu.
Lizzie Jenkins, California, USA: Te Itiaki bon te motinnano. Ko maiuakina are e kaineti nako iai (te motinnano n tuan te itiaki). Bon aron te maiu.
Liz West, England: Ni kinaai bwa antai Ngai, n ataia bwa e mwaiti riki nakon te maiu nakon koauan te bwai ae riki n te tai ae onoti ae rangin ibuobuoki nakoiu. Te babaire ni kamaiu—e ngae ngke I a roko n te roro ae tebwi tabun I aki kona ni kamataata raoi—e bon rangi ibuobuoki. Te kantaninga ibukin te mare ae akea tokina e kamimii! Ngkana a mataata raoi aomata n te motinnano aei, a nooria bwa a na aki kakoaua ae te Atua e katikuira iaon te aba inanon te utu ao e a tia n anganiira taian tua bwa ti na aki tii kamanoaki mai iai ma n te aro are ti aonga ni kukurei. Ngkai I maiuakin taian reirei aikai ao n tibwai nakoia raoraou, ae kangai, “N na aki manga manging” ke “N na aki manga nako n te bootaki aei” ke “N na aki manga karaoa aei,” a karineai. N tokina a kamanoai. Ni mataata bwa iai kakawakiu n aron ae natin te Atua ao bwa te Tama are i Karawa e ataia bwa antai Ngai ao e bon tabeakinai bon te korakora ae bati.
Anna (Anya) Vlasova, Russia: E korakora buokakiu ngkana I iangoia n riki bwa mwakoron te utu mai karawa. I tangira ao ni karinea te Atua ao n aki tangiria bwa e na maama n taian rinerine ake I karaoi.
Kaylie Whittemore, Florida, USA: I iangoia ma te kamataataki raoi n tabun te utu e a tia n anganai te kekeiaki mwaaka ni maiuakina tuan te itiaki. Te bwai riki teuana bon ataakina bwa ngkana ti urui taian tua, e na iai mwiia aika a aki raraoi ae I aki tangiria bwa N na rinanona.
Falande (Fae) Thomas, Haiti: I a tia n rangin iangoia raoi bwa a na kanga aomata n taekinna, “Bukin tera ko kakantaninga ngkana ko kona ni karekei bwaai ni kabane ngkai?” Ma I mimii bwa e na ananaura te aekaki ni kukurei anne? N na maiuakina tuan te itiaki ao, n tokina, n na karekea te rau.
Hippolyte (Hip) Kouadio, Ivory Coast: Teuana mai buakon bwaai are I rangin buokaki iai bon te katanoata nakon te aonaaba: “Ti … katanoata riki bwa e a tia te Atua n tua bwa te mwaaka ae tabu ibukin te aro ni kariki a na ti kabonganaki imarenan te mwaane ao te aine, ake a tia ni mareaki iaan te tua bwa te mwaanenumwa ao te ainenumwa.”1
Te bwai teuana are e buokai bwa a kanga aroia Taari ni kamataata te itiaki nakoira. A kauringiira bwa te aro ae riai ni waaki ao n reireia bwa ngkana ti bwainikinii rabwatara, ti bwainikiniira te tamnei. Unimwaane Jeffrey R. Holland e reireiniira bwa te Tia Kamaiu e kabooi maiura ibukira bwa n te bongiina ti na manga karekea te rabwata ae e a manga uti. Te kawai are ti kona ni kakaitau iai ibukin kabooakira Irouna bwa ti na kawakin rabwatara bwa a na itiaki2
Liz: I uringa au maroroo ae onoti ma temanna ngke e koro 15 au ririki. Ti marorooakinna bwa I kanga n aki kakoaua te karekenano imwaain te mare, ao I uringa ngke e taku, Eng, ma terana ngkana arona bwa e riki? Terana ngkana n teuana te tairiki, ko tii … ?” Ma I ataia bwa iai au rinerine. Akea te bwai ae e na “riki.”
E kamimii nakoiu bwa te Tama are i Karawa e a tia n anganiira inaomatara n rinerine ao tuua ni kainaomataira ao bwa Tatan e karaoi bwaai ni kabane ake e konaa ni kabaei ke n totokoira. N taai ake a taetae iai raoraou ngkana iai te bwai ae e na kona n “riki” tii n tain taian bootaki ike a mooi manging iai aomata ao ni maenako n ikatoatoa i bon imarenaia. Ngaia are I aki karinai inanon kangaanga akanne. Te rinerine e na aki karaoaki n te kabane ngkana ko atonga eng ke tiaki. Te rinerine e karaoaki mai mwaaina, ngkana ko titirakiniko, “N na nako n te bootaki?”
Angiina aomata, ngkana a aki iangoi bwaai ni moantaai ao n aki iangoi mwiia, a na karaoa are a bon taku n te tai anne. Ma ngkana ko kangai, “I tangira aei bwa tokin tiau; ma ngaia are N nang karaoi rinerine aikai,” ngkanne ko na totokoi kanganga aika a mwaiti.
Ko taekina te inaomata n rinerine ao taian tua. Ma berita aika a tabu—berita aika a tabu n te bwabetito ke berita aika a tabu n te tembora—a buokiko ni maiuakin am kainibaire?
Fae: I iangoa maiu imwaain bwabetitoakiu ao mwaitira riki ni maiu ngkai I a karaoi berita aika a tabu. E kamimii bwa ti kanga ni kabwaraaki ara bure ibukin te Mwakuri ni Kamaiu. Ngkana I uring au berita aika a tabu, I iangoia bwa I kanga n rairananou, n tamaroa riki, ao n teimatoa ni waaki nako.
Anya: Ai moararariki n te tembora ko kona n noora te taratara ae akea tokina. Te tembora e buokiko n iangoa tiam ae akea tokina ao tiaki tii n te bong aei, ngaia are ko na karaoi rinerine aika a wanawana riki.
Lizzie: Angin te tai ti kakoaua bwa te karekenano e buakaka, ma e aki. E tii riai ni karaoaki man te kariaia ae eti, n te tai ae eti, ao ma te aomata ae eti. Anne bukin taekan berita aika a tabu. Ko karaoi motinnano. Ko taekinna, “I rangin tauraoi ngkai ibukin te mwaneka aei inanon maiu.” Berita aika a tabu a ibuobuoki ibukina bwa I ataia bwa I karaoi bwaai nakon aroia are I riai ni karaoi. Ao I ataia bwa ngkana I karaoa are e tangiria te Tama are i Karawa, N na boni kukurei.
Jonathan Tomasini, France: N na bon aki koaua nakoiu ao N na bon aki koaua nakon te Atua ngkana I urui au berita aika a tabu. Berita aika a tabu e buokai n ataa are N na kona n anga nakon buu te aine are iai ana atatai n te aro ni kairiri, e a tia ni katauraoia n riki bwa te buu mwaane ae raoiroi, ao n teimatoa ni kaawakinna bwa e na itiaki.
A mwaiti kakauntaeka n te aonaaba—angiina mai buakoia a taraa ni kairoro mani kaangaanga—n taekana bwa bukin tera e a toki kabonganaan tuan te itiaki. Tera kakauntaeka ake ko a tia n ongo ao ko kanga ni kaekaiia naake a katai am kainibaire?
Lizzie: N au kabanea n ririki n te reirei ae rietata, I uringa te tia reirei ngke e anganiira tabeua “taeka n reirei.” E mare imwiin raoi ana reirei, ao e aki nakoraoi n te kabane, ngaia are e tuangiira bwa “a mwaiti aomata ae ti kona ni kaitibo ma ngaiia.” E nanonna bwa a mwaiti bwaai ibukira ae ti kona ni katai, a mwaiti aomata aika ti kona ni katai. I uringnga tounakou ngkai e kona n taekina anne au tia reirei. Man te tai anne I tabe n iangoa te baerei, eng, a bati aomata, ma I aki tangira te mwaiti n aomata!
Jonathan: Temanna ae I ataia e taku bwa ngke iai reitakina ma temanna, e kan nooria ngkana e bootau arona ni karekenano ma te aomata arei. E anga ana katotoo ni maroroona ma temanna te roronga ae iai nanona irouna, ao imwiin aia kakarekenano, e namakinna neienne bwa aki bootau aroia ao aia reitaki e aki nakoraoi. E kabonganaa te bwai ane e rinanona anne ni kauntaeka iaona, ao e taraa n ae e kairoro. N te kabane, I kamataata nakon neienne bwa I kakoaua ae a konaa ni kinaiia riki imarenaia n aanga tabeua, ao ngkana ko karaoa anne ao ni karaoa onimakinam inanon maiuakinan tuan te itiaki, e na korakora bootaumi ngkana kam mare.
Anya: Te kabane ni kakauntaeka ae ataaki ae I aki toki n ongongo ngkana uoman aomata a tangira imarenaia, akea te kangaanga, te karekenano bon tii kaotan te tangira.
Martin: Teuana te bwai ae e roko n au iango ngke I ongo te karautaeka “Ti uaia n tangiriira i bon iroura” tabekan ana taeka Beretitenti Spencer W. Kimball. E taku n angin te tai bwa te kaibwabwaru e rinnako n ara iango n te kawai ae raba ngkana a taku aomata bwa a bon tangira.3 Anne te keiti ibukiia aomata aika a mwaiti ngkana a karekenano imwaain mareia: bon te kaibwabwaru e ngae ngke a taku bwa a bon tangiriia i bon irouia. Ngkana a bon tangiriia i bon irouia, a na karineiia riki i bon irouia, boutokaiia i bon irouiia, ao n oota bwa iai tain te karekenano. Ao, nakoiu, te reitaki n te karekenano imwaain te mare e kaotia bwa ko na aki konaa ni boutokaa temanna ma temanna n aron ae ko taku bwa ko kona. Ibukina bwa ngkana ko aki konaa ni buoka temanna ma temanna ni maiuakinan ami kainibaire ngkai, ngkanne kam na kanga n uaia ni boutoka rimwii?
Kaylie: Tabeman aomata ake a aki kakoaua te Atua a namakinna bwa te Baibara ao tuan te itiaki aikoa kabonganaaki. Iai tabeman raoraou n te reirei ae rietata ake a aki kakoaua te Atua ke ni kakewei baika a riki—ao iai temanna raoraou are e aki kakoauai reirein ana aro. E bon tii maiu nakon nanona are e tangiria, are e taku bwa e eti ibukina. Te karekenano n te rabwata, man ana iango neienne, bon kakukureiam i bon iroum, ao te bwai are e na tautaekana te kukurei n nano anne e bon aki butimwaeaki.
I taku bwa e na mimii raoraou ngkai I kakoaua te Baibara ao ana tua te Atua, ma I kataia ni buokia bwa e na oota bwa I aki tarai taian tua bwa bwaai n totoko; I maiuakin ibukina bwa a anganai te kukurei. E ngae ngke tiaki booraoi, e karineai, ao ti teimatoa n riki bwa raao aika a nakoraoi.
Liz: Kakauntaeka ni kabane aikai iai kaekaaia iaan reirein te euangkerio. Ngkana ko kakoaua bwa iai te Atua, ngkana ko kakoaua bwa iai te babaire ae korakora, ngkana ko kakoaua bwa iai te bukinaki, ngkana ko kakoaua bwa iai temanna ae tangiriko ao n tabeakiniko, ao ngkana ko kakoaua bwa iai bonganam ibukina ngkoe natin te Atua—ngkanne ko a moanna n ataiko ae iai bonganam ao ni karinea rabwatam. Ngkana aomata a aki ataa ke ni kakoauai reirei aikai, a katan iaaia aomata tabeman ao taabo n taraai bonganaia.
Tera anainano ke katotoo ake a tia ni buokiko ni maiukina tuan te itiaki?
Hip: Iai kaain au ruu ae e kabae. N te bong teuana ti marorooakina ana mare ae e a kaan roko, ao e titiraki temanna, “Tera motinnano ae kam iangoi ngkami akana uoman ae a na buokingkami bwa kam na matoatoa?” E taku ana kaeka teuanne, “Aki kaawakinan tuan te itiaki e kona n uruana aron ara reitaki. Ngaia are ti baireia bwa ti na aki karaoa te bwai ae ti na aki mweengaraoi iai ni karaoia imatan te bitiobi ke ara karo.” Anne e teimatoa n iai uaana nakoiu.
Jonathan: Ngkai I a riki bwa te kairake n ikawai, e bebete te kakauongo nakoia burabeti ao n iangoi bwaai ake a taekin taani kairiiri n te Ekaretia. Ma imwaain moa anne, I taku bwa angiin tenaan katabeaki bon tabeia ara karo ao ara utu. Te Ekaretia e kona ni katauraoa te rongorongo ao bwaai aika a korakora aika a mwaiti, ma aia katotoo au utu a rangin buokai n ataia bwa te euangkerio bon te bwai ae raoiroi ao e boni karika kukureira.
Liz: Ngke I a ikawairake, te membwa n te Ekaretia ae I rangin rena ma ngaia ae bon rorou e maeka teuana ma te iterana te aoa raroana, ngaia are ai akea riki tabeman membwa n te reirei. Ma te bwai ae I rangin kakaitau iai bwa e boni ngae ngke tii ngai, au tia kairiiri a aki toki n roroko nakon te Miutuoo; a aki toki n roroko n te tieminarii; a aki toki n roroko n angareirei nakoiu—ni katoa tai. A aki kona ni kangai, “E raoiroi, tii temanna ara ataei ngaia are e riai n akea ara kiraati n te bong aei.” I kakoaua bwa I reiakina n ae bati, ma te bwai ae I uringnga bwa au tia kairiiri a teimatoa. Ao tii ibukiia, I a karekei taai ni kakabwaia n namakinan te Tamnei.
I taku bwa ti na aki kona ni kabwanina butimwaean ana bwaintituaraoi te Tamnei ae Raoroi. E ngae ngkana iai au karo ao au utu ao au tia kairiiri, ngkana I mena n te reirei bon tii Ngai. Ma te Tamnei e boni mena irarikiu. Ngaia are kateimatoaan te Tamnei inanon maiun temanna e na riki bwa te anainano ni buoka te aomata anne ni kaawakina tuan te itiaki.
Lizzie: Teuana mai buakon taian anainano aika a korakora boni karekan au kakoaua i bon irou. Ngkana e aki matoatoa aam n te euangkerio, e rangin bebete touan te kawai ae kaokoro. Ma ngkana ko moanna ni kakoaua ae matoatoa aam n te euangkerio, a na nakoraoi bwaai ake imwiina.
Hip: Ngkana ko tangiria ni korakora n te maiu n rabwata, ko na mwakuri korakora, ao ngkana ko mwakuri korakora, iai mwiina ae ko na karekea. Ngkana ti kamwakura anne n te kawai n tamnei, ti na mwakuri korakora ma te tamnei. A rawata bwaai aika ti riai ni karaoi ibukin mwakurian te maiu n tamnei, n aron warekan booki aika a tabu ao karaoan bwaai nakon ara kabanea ni konaa ni karekean te Tamnei. Ti riai naba ni katei kouru aika a kororaoi ao ni mwakurii kouru akanne. Ma kakoroan bukin kouru akanne, tiaki kona ni karaoia n tii ngaira. Ti riai ni karekea ana ibuobuoki te Uea nakoira. Mairouna ti karekea te korakora ao te Tamnei n tokanikai iaon ara kangaanga. Ngkanne ti kona n iira ana bubuti Beretitenti Thomas S. Monson.
“Tai Kariaia korakoran tangiran te bwai teuana bwa e na urua miim. Kaitarai karirii.
“Uringa te taeka man ana Boki Moomon: ‘Te aro ae buakaka e bon aki kona ni karekea te kakukurei.’”4
Tamnei iroun Craig Dimond