Tao Ti Riai N Tataro
Scott Edgar, Utah, USA
N te Tiburing n 1975 Ngai ma au utu ti maeka n te aba ae unikaki kain aona n aroka aika a koro tamaroaia mani kiriin n te aono ae Rheinland-Pfalz i West Germany. Ni butira n oki nakon mweengara man te taromauri, n te Taabati teuana ae e kakarau, ti tei n taraa te kaa are e rabino iaon iterana ni mataniwin te kawai ae mwaimwai ni mwangeen te buakonikai. N te buakonikai ao e kaman roo ibukin matentenin taubukin aroka are a riki bon man taian aroka ao kaotin te tairki.
Imwiin noorakin te kaa ae e uruaki, ti a okira ara kaa ao ni kunea bwa e a bae inanon te bokaboka. I aki kona ni baeki, ma I kona ni buti nako mooa—inanon te buakonikai. Ti a tia ni buti rinanon te buakonikai ao ni kunea bwa kawain te buakonikai a boni kirimwanganga ao ti na manga oki naba, ngaia are I baireia bwa n na butinako inanon te roo.
I waekoa n nooria bwa I a tia ni karaoa te babaire ae kairua. Te kawai ae irariki, mani mwaimwai e boni kaonaki ma mwanono ni bokaboka mwiin mwaaken ma baan taian kaa ao e teimatoa ni kairiri nakon ae raroa nako nanon te buakonikai ae rotongitong. I kataia ni buti ni karaurau, ni maaku bwa ngkana ti toki, ti na bae. I noora te bwai ae rietata mai imoara ni kamatoa n taua rawawatan te kaa. Au babaire bwa n na kanakoa te kaa man te bokaboka n anganai au tai bwa n na anganaki au tai n iango. E keerake te kaa ao n otinako man te bokaboka.
I tiringa te kaa ao n otinako. Ni maten tauran moan te kaa, akea te bae I kona n nooria. I kamaiua tauran moan te kaa, ianaa au tooti, ao imwiin taraan te kaa, I baireia bwa au mwakuri ae tamaroa bon te oki nakon te buakonikai ao imwiina ni kawaekoa n oki nakon te kawai are ti moan toua.
I baeki ni kararoai nako nakon te buakonikai n aron ae I kona, kamaiua te intin teutana, keerake nako nakon te kawai, ao n iinako inanon te bokaboka. Ngkai ti a mena raoi inanon te kanganga. Itinanikun te kaa ai bon te rotongitong ae bwanin ao ni mabu. Inanon au kaa Ngai ma kainnabau ti tekateka ma natira teniman aika a rootaki n te maaku.
I titirakina kainnabau ngkana iai ana iango. Tabeua te tai imwiina e taku. “Tao ti riai n tataro.” A aki karongoa ataei n te tai ae waekoa, I anga au tataro ma te nanorino ao te nano n raraoma ibukin buokara. Ngke I tataro, e kaoti te iango n au kantaninga: “Kanim taian rabwa.”
N tei inanon 10 te inti (25 tientemita) n te bokaboka inanon oneana n taromauri n te Taabati, kainnabau ae tangiraki e taua te tooti inanon are I kaitiaki iai taian rabwa n nano ma baiu aika akea nangoaia ao ni kanim taian tiein. Ma te onimaki ao te kakoaua, ti a manga tataro riki ao ni kamaiua te intin. Ti buti ni karaurau rinanon te bokaboka ao n oki raoi nako nanon te kawai.
Inanon kukureira ngkai ti a tebenako man te bokaboka ao te rotongitong, I a kuri ni mwaninga taekan are e a tia ni buokira ni kaotinakoira man te buakonikai. Natira te aine ae nimaua ana ririki ni maiu e kauringai ngke e taku, “Tamau, Tamara are i Karawa e kaekai raoi ara tataro, ke E aki?”