2009
Ko e Tohi Fakatātā Foʻou ʻo e Ongoongoleleí
ʻOkatopa 2009


Ko e Tohi Fakatātā Foʻou ʻo e Ongoongoleleí

Kuo ʻi ai ha tohi maʻamaʻa he taimí ni ʻe lava ke maʻu ai ʻe he Kāingalotu ʻo e Siasí ha ngaahi fakatātā fakalanu ʻe 137, ke nau fakaʻaongaʻi ʻi hono ako mo akoʻi ʻo e ongoongoleleí.

ʻOku tautau ʻi he ʻōfisi ʻo Palesiteni Tōmasi S. Monisoní, ha tā valivali ʻo e Fakamoʻuí naʻe tā ʻe he tangata tā fakatātā ko ia ko Heneliki Hofimani. ʻOku pehē ʻe he palōfitá ʻoku fakamanatu ange ʻe he tā valivali ko ʻení kiate ia ke ne fai ʻa e meʻa naʻe mei fai ʻe he Fakamoʻuí. ʻOku lava ke tākiekina kitautolu ʻe he ngaahi fakatātaá ʻo hangē ko hono tākiekina ʻo Palesiteni Mosisoni ʻe he tā valivali ko ʻení.

Kuo ʻomi ʻe he Siasí ke tau maʻu ʻa e Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí ko ʻenau fakaʻamu ke maʻu ʻe he kāingalotú ha ngaahi fakatātā totongi maʻamaʻa ke nau fakaʻaongaʻi ʻi he ngaahi kalasi ʻa e Siasí mo hotau ngaahi ʻapí, pea ʻoku ʻi ai ha ʻū tā valivali mo ha ʻū tā ʻe 137 ai. ʻE lava ke tokoni e ngaahi fakatātā ko ʻení ki he ngaahi lēsoni ʻoku akoʻi ʻi ha faʻahinga feituʻu pē mei he Tokāteline ʻo e Ongoongoleleí ʻo aʻu ki he taimi feʻinasiʻaki ʻa e Palaimelí. ʻE lava ke fakaʻaongaʻi foki kinautolu ʻi he efiafi fakafāmili ʻi ʻapí, ako fakafoʻituitui ʻo e folofolá, ngāue fakafaifekaú pea mo e faiako fakaʻapí pe faiako ʻaʻahí.

ʻOku hanga ʻe he fakatātā takitaha ʻi he tohí ni ʻo fakaafeʻi mai ha momeniti akoʻi—ʻa ia ko e faingamālie ke fakamatalaʻi ai ha foʻi talanoa ʻi he folofolá mo akoʻi ha tefitoʻi moʻoni. Ko ia ʻoku fakakau ai ʻi he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí ha lisi ʻokú ne fakafehokotaki ʻa e ngaahi fakatātaá ki honau ngaahi talanoa ʻi he folofolá. ʻE hanga ʻe he fekumi ki he ngaahi potu folofola ko ʻení ʻo fakalahi ʻetau mahino ki he ngaahi meʻa naʻe hokó pea mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku fakahaaʻi mai ʻe he fakatātā takitaha.

ʻOku ʻoatu heni ha founga ʻe tolu ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí ke akoʻi ʻaki ha lēsoni:

  1. Fakakaukau ke ke fakaafeʻi ha niʻihi fakafoʻituitui ke nau fakatotolo ʻi he ngaahi potu folofola ʻoku fehokotaki mo ha fakatātā tukupau. Kole ange ke nau lau leʻolahi ʻa e potu folofolá pe fakamatalaʻi fakanounouʻi ia ʻi hoʻomou aleaʻi fakataha ʻa e fakatātā ko iá.

  2. Fakakaukau ke ke kole ki ha niʻihi fakafoʻituitui ke nau fakamatalaʻi e meʻa ʻoku nau mamata ki ai ʻi ha fakatātā. Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku akoʻi mai ʻe he fakatātaá? Ko e hā ha founga ʻe lava ke tau fakaʻaongaʻi ai e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko iá ʻi heʻetau moʻuí he ʻahó ni?

  3. Hili hono akoʻi ha tefitoʻi moʻoni tukupau ʻo e ongoongoleleí, fakaafeʻi leva ʻa e niʻihi kehé ke nau fekumi ʻi he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí, ki ha ngaahi fakatātā ʻokú ne fakahaaʻi mai e tefitoʻi moʻoni ko iá. Fehuʻi ange kiate kinautolu pe ko e hā ʻa e faʻahinga ongo ne nau maʻu ʻi heʻenau sio he taimí ni ki he fakatātaá, hili ko ia ʻenau aleaʻi ʻa hono ʻuhingá.

Tau fekumi muʻa ʻi he faʻa lotu ke maʻu ha ueʻi fakalaumālie ʻi he taimi kotoa pē ʻoku tau ako mo akoʻi ai ʻa e ongoongoleleí (vakai, T&F 42:14–17). ʻI heʻetau fai iá, ʻe fakahū mai leva ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ha ngaahi fakakaukau kehe ki hotau ʻatamaí, ke feau ʻaki e ngaahi fie maʻu ʻa kinautolu ʻoku tau akoʻí. ʻOku hoko ʻa e Tohi Fakatātā foʻou ko ʻeni ʻo e Ongoongoleleí ko ha meʻangāue mahuʻinga ia ke tokoni ke tau fetokoniʻaki ai ke tau haʻu kia Kalaisi ʻo maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e moʻui taʻengatá.

Mei toʻohemá: Ko e ʻĪmisi ʻo Kalaisí, tā ʻe Heinrich Hofmann, ʻi he angalelei ʻa e C. Harrison Conroy Co.; tā valivalí naʻe fai ʻe Matthew Reier, Hyun-Gyu Lee, mo Christina Smith