2010-2019
Πνευματικοί ανεμοστρόβιλοι
Απριλίου 2014


Πνευματικοί ανεμοστρόβιλοι

Μην αφήσετε τους ανεμοστρόβιλους να σας σύρουν κάτω. Αυτές είναι οι ημέρες σας -- να σταθείτε δυνατοί ως μαθητές του Κυρίου Ιησού Χριστού.

Σας χαιρετώ αυτό το πρωινό -- ειδικώς τους νέους ανθρώπους που είναι τόσο εδώ στο Κέντρο Συνελεύσεων και σε όλον τον κόσμο. Ανήκετε σε μία εκλεκτή γενεά με έναν προορισμό και μιλώ ειδικώς προς εσάς.

Πριν από πολλά χρόνια, ενώ επισκεπτόμασταν την οικογένειά μου στη Φλόριδα, μία λαίλαπα συνέβη κοντά εκεί όπου μέναμε. Μια γυναίκα η οποία ζούσε σε ένα κινητό σπίτι, πήγε στο λουτρό της για ασφάλεια. Το κινητό σπίτι άρχισε να σείεται. Λίγα λεπτά πέρασαν. Μετά άκουσε τη φωνή του γείτονά της: «Είμαι εδώ στο μπροστινό δωμάτιο». Εξερχόμενη του λουτρού, προς μεγάλη της έκπληξη, ανεκάλυψε ότι η λαίλαπα είχε υψώσει και μεταφέρει το κινητό σπίτι της στον αέρα, προσγειώνοντάς το απολύτως όρθιο επάνω στο κινητό σπίτι του γείτονά της.

Νεαροί φίλοι μου, ο κόσμος δεν θα είναι ένα ήρεμο μέρος, ενώ πηγαίνουμε ολοένα και πιο κοντά στη Δευτέρα Παρουσία του Σωτήρος. Οι γραφές δηλώνουν ότι «τα πάντα θα βρίσκονται σε αναταραχή»1. Ο Μπρίγκαμ Γιανγκ είπε: «Μου απεκαλύφθη στην αρχή αυτής της Εκκλησίας ότι η Εκκλησία θα απλωνόταν, θα ευημερούσε, θα μεγάλωνε και θα διευρυνόταν και ότι ανάλογα με τη διάδοση του Ευαγγελίου ανάμεσα στα έθνη της γης, έτσι θα μεγάλωνε η δύναμη του Σατανά»2.

Εικόνα
illustration of tornado

Αυτό που είναι πιο ανησυχητικό από τους σεισμούς και τους πολέμους3 που έχουν προφητευθεί, είναι οι πνευματικοί ανεμοστρόβιλοι που μπορούν να σας εκριζώσουν από τα πνευματικά σας θεμέλια και να προσγειώσουν το πνεύμα σας σε μέρη όπου δεν φαντασθήκατε ποτέ δυνατά, ενίοτε χωρίς καν να προσέξετε ότι έχετε μετακινηθεί.

Οι χειρότεροι ανεμοστρόβιλοι είναι οι πειρασμοί του εναντίου. Η αμαρτία πάντοτε ήταν μέρος του κόσμου, αλλά ποτέ δεν υπήρξε τόσο προσβάσιμη, αδηφάγος και αποδεκτή. Ασφαλώς, υπάρχει μία ισχυρή δύναμη που θα υπερνικήσει τους ανεμοστρόβιλους της αμαρτίας. Αποκαλείται μετάνοια.

Δεν προκαλούνται από τις δικές σας πράξεις όλοι οι ανεμοστρόβιλοι στη ζωή. Ορισμένοι έρχονται λόγω λανθασμένων επιλογών άλλων και άλλοι έρχονται, επειδή αυτή είναι η θνητότητα.

Ως μικρό αγόρι, ο Πρόεδρος Μπόιντ Πάκερ υπέφερε από την ασθένεια της πολιομυελίτιδος, η οποία προκαλεί αναπηρία. Όταν ο Πρεσβύτερος Ντάλιν Όουκς ήταν επτά ετών, ο πατέρας του πέθανε ξαφνικά. Όταν η αδελφή Κάρολ Φ. ΜακΚόνκι της γενικής προεδρίας Νέων Γυναικών ήταν έφηβη, οι γονείς της χώρισαν. Δυσκολίες θα σας έλθουν, αλλά καθώς εμπιστεύεστε τον Θεό, θα ενδυναμώσουν την πίστη σας.

Εικόνα
illustration of tree and roots

Στη φύση, τα δένδρα τα οποία μεγαλώνουν σε ανεμώδη περιβάλλον γίνονται δυνατότερα. Καθώς οι άνεμοι φυσούν δυνατά γύρω από ένα δενδρύλλιο, δυνάμεις εντός του δένδρου κάνουν δύο πράγματα. Πρώτον, τονώνουν τις ρίζες για να μεγαλώσουν γρηγορότερα και να απλωθούν μακρύτερα. Δεύτερον, οι δυνάμεις στο δένδρο αρχίζουν να δημιουργούν δομές κυττάρων που στην πραγματικότητα κάνουν τον κορμό και τους κλάδους πιο χοντρούς και πιο ευλύγιστους στις πιέσεις του ανέμου. Αυτές οι δυνατότερες ρίζες και κλάδοι προστατεύουν το δένδρο από ανέμους που είναι βέβαιο ότι θα επιστρέψουν4.

Είστε απείρως πιο πολύτιμοι στον Θεό παρά ένα δένδρο. Είστε ο υιός ή η θυγατέρα Του. Έκανε το πνεύμα σας δυνατό και ικανό να γίνει ανθεκτικό στους ανεμοστρόβιλους της ζωής. Οι ανεμοστρόβιλοι στη νεότητά σας, σαν τον άνεμο εναντίον ενός νέου δένδρου, μπορούν να αυξήσουν την πνευματική σας ισχύ, προετοιμάζοντάς σας για τα χρόνια εμπρός.

Πώς προετοιμάζεστε για τους ανεμοστρόβιλους; «Να θυμάστε… επάνω στο βράχο τού Λυτρωτή μας, που είναι ο Χριστός, ο Υιός τού Θεού, εκεί πρέπει να χτίσετε το θεμέλιό σας. Ώστε όταν ο διάβολος στείλει τους ισχυρούς του ανέμους… τα άχυρά του στον ανεμοστρόβιλο… όταν όλο το χαλάζι του και η τρομερή θύελλά του χτυπάει επάνω σας, δε θα σας εξουσιάσει για να σας σύρει κάτω… ένεκα τού βράχου επάνω στον οποίο έχετε οικοδομηθεί»5. Αυτή είναι η ασφάλειά σας στον ανεμοστρόβιλο.

Ο Πρόεδρος Τόμας Μόνσον έχει πει: «Εκεί όπου κάποτε τα πρότυπα της Εκκλησίας και τα πρότυπα της κοινωνίας ήσαν κυρίως σε αρμονία, τώρα υπάρχει ένα ευρύ χάσμα μεταξύ μας και γίνεται ακόμη ευρύτερο»6. Για ορισμένους, αυτό το χάσμα προκαλεί δυνατούς πνευματικούς ανεμοστρόβιλους. Επιτρέψατέ μου να αναφέρω ένα παράδειγμα.

Αυτόν τον περασμένο μήνα, η Πρώτη Προεδρία και η Απαρτία των Δώδεκα εξέδωσαν μία επιστολή προς τους ηγέτες της Εκκλησίας σε όλον τον κόσμο. Εν μέρει έλεγε: «Αλλαγές στο αστικό δίκαιο δεν μεταβάλλουν, πράγματι δεν μπορούν να μεταβάλουν, τον ηθικό νόμο τον οποίο έχει θεσπίσει ο Θεός. Ο Θεός αναμένει από εμάς να υποστηρίζουμε και να τηρούμε τις εντολές Του, ανεξάρτητα από αντίθετες απόψεις ή τάσεις στην κοινωνία. Ο νόμος Του τής αγνότητας είναι σαφής: σεξουαλικές σχέσεις είναι αρμόζουσες μόνον μεταξύ ενός άνδρα και μίας γυναίκας, οι οποίοι είναι νομίμως και νομικώς νυμφευμένοι ως σύζυγοι. Σας παροτρύνουμε να επανεξετάσετε… τη διδαχή η οποία περιλαμβάνεται στο “Η οικογένεια: Μία επίσημη διακήρυξη προς όλο τον κόσμο”»7.

Μολονότι τα ηθικά πρότυπα του κόσμου απομακρύνονται ολοένα από τον νόμο του Κυρίου για την αγνότητα, εμείς εξακολουθούμε να ζούμε αυτόν τον νόμο. Ο Πρόεδρος Μόνσον είπε: «Ο Σωτήρας της ανθρωπότητος περιέγραψε τον Εαυτό Του να είναι στον κόσμο, αλλά όχι του κόσμου. Μπορούμε και εμείς να είμαστε στον κόσμο αλλά όχι του κόσμου καθώς απορρίπτουμε ψευδείς έννοιες και ψευδείς διδασκαλίες και παραμένουμε πιστοί σε αυτό που έχει προστάξει ο Θεός»8.

Ενώ πολλές κυβερνήσεις και καλοπροαίρετα άτομα έχουν ορίσει εκ νέου τον γάμο, ο Κύριος δεν το έχει κάνει. Στην αρχή, ο Θεός εισήγαγε τον γάμο ανάμεσα σε έναν άνδρα και μία γυναίκα -- τον Αδάμ και την Εύα. Καθόρισε τους σκοπούς του γάμου να περιλαμβάνουν πολλά περισσότερα από την προσωπική ικανοποίηση των ενηλίκων, να κάνουν κάτι πιο σημαντικό, (το οποίο είναι) να οδηγούν στο ιδανικό περιβάλλον για να γεννιούνται, να μεγαλώνουν και να γαλουχούνται παιδιά. Οι οικογένειες είναι ο θησαυρός των ουρανών9.

Γιατί εξακολουθούμε να μιλούμε γι’ αυτό; Όπως είπε ο Παύλος: «Εμείς δεν ατενίζουμε σ’ αυτά που βλέπονται, αλλά σ’ αυτά που δεν βλέπονται»10. Ως Απόστολοι του Κυρίου Ιησού Χριστού, έχουμε την ευθύνη να διδάσκουμε το σχέδιο του Δημιουργού μας για τα τέκνα Του και να προειδοποιούμε για τις συνέπειες από την αγνόηση των εντολών Του.

Προσφάτως, μίλησα με μία Δάφνη από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παραθέτω από το ηλεκτρονικό μήνυμά της:

«Αυτόν τον περασμένο χρόνο κάποιοι από τους φίλους μου στο Facebook άρχισαν να αναρτούν τη θέση τους για τον γάμο. Πολλοί υποστήριξαν τον ομόφυλο γάμο και διάφοροι νέοι Α.Τ.Η. έδειξαν ότι τους “άρεσαν” οι αναρτήσεις τους. Δεν έκανα κανένα σχόλιο.

»Απεφάσισα να δηλώσω το πιστεύω μου στον παραδοσιακό γάμο με έναν ευγενικό τρόπο.

Εικόνα
young woman using a mobile telephone

»Με τη φωτογραφία του προφίλ μου, προσέθεσα τη λεζάντα “Πιστεύω στον γάμο μεταξύ ενός άνδρα και μίας γυναίκας”. Σχεδόν στη στιγμή άρχισα να λαμβάνω μηνύματα. “Είσαι εγωίστρια”. “Είσαι επικριτική”. Κάποιος με συνέκρινε με κάτοχο δούλων. Και έλαβα αυτήν την ανάρτηση από έναν σπουδαίο φίλο που είναι δυνατό μέλος της Εκκλησίας: “Πρέπει να σταματήσεις να έχεις ξεπερασμένες απόψεις. Τα πράγματα αλλάζουν και έτσι θα πρέπει κι εσύ”.

“Δεν ανταπέδωσα” είπε “αλλά δεν αφαίρεσα τη δήλωσή μου”».

Ολοκληρώνει: «Ενίοτε, όπως είπε ο Πρόεδρος Μόνσον: “Πρέπει να σταθείτε μόνοι”. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, εμείς οι νέοι της Εκκλησίας θα σταθούμε μαζί και θα είμαστε πιστοί στον Θεό και τις διδασκαλίες των ζώντων προφητών Του»11.

Θα πρέπει να ανησυχούμε ειδικώς για ανθρώπους που παλεύουν με την έλξη προς το ίδιο φύλο. Είναι ένας ανεμοστρόβιλος τεράστιας ταχύτητας. Θέλω να εκφράσω την αγάπη και τον θαυμασμό μου για όσους αντιμετωπίζουν θαρραλέα αυτήν τη δοκιμασία πίστης και παραμένουν πιστοί στις εντολές του Θεού!12 Όμως, όλοι ανεξαρτήτως των αποφάσεων και των πιστεύω τους, αξίζουν την καλοσύνη και την αβρότητά μας13.

Ο Σωτήρας μάς δίδαξε να μην αγαπούμε μόνον τους φίλους μας, αλλά επίσης όσους διαφωνούν μαζί μας -- ακόμη και αυτούς που μας απορρίπτουν. Είπε: «Διότι, αν αγαπήσετε αυτούς που σας αγαπούν, ποιον μισθό έχετε; …Και αν χαιρετήσετε μονάχα τους αδελφούς σας, τι περισσότερο κάνετε;»14

Ο Προφήτης Τζόζεφ Σμιθ μάς προειδοποίησε να «προσέχουμε την αυταρέσκεια» και να διευρύνουμε την καρδιά μας προς όλους τους άνδρες και τις γυναίκες, έως ότου «να θέλουμε να τους πάρουμε επάνω στον ώμο μας»15. Στο Ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού, δεν υπάρχει χώρος για χλεύη, εκφοβισμό ή μισαλλοδοξία.

Αν έχετε μια ερώτηση για τη συμβουλή από τους ηγέτες της Εκκλησίας, παρακαλώ να συζητήσετε τις ειλικρινείς ανησυχίες σας με τους γονείς και τους ηγέτες σας. Χρειάζεστε την ισχύ που προέρχεται από την εμπιστοσύνη στους προφήτες του Κυρίου. Ο Πρόεδρος Χάρολντ Λη είπε: «Η μόνη ασφάλεια που έχουμε ως μέλη αυτής της εκκλησίας είναι να… μάθουμε να δίδουμε προσοχή στα λόγια και τις εντολές που θα δώσει ο Κύριος μέσω των προφητών Του. …Θα υπάρξουν ορισμένα πράγματα που απαιτούν υπομονή και πίστη. Μπορεί να μη σας αρέσει αυτό που θα έλθει. …Μπορεί να αντικρούεται με τις πολιτικές σας απόψεις… οι κοινωνικές σας απόψεις… παρεμβαίνουν στην… κοινωνική σας ζωή. Όμως, αν ακούσετε με προσοχή αυτά τα πράγματα, σαν να ήταν από το στόμα του Ίδιου του Κυρίου… “οι πύλες της κόλασης δε θα υπερισχύσουν εναντίον σας… και ο Κύριος ο Θεός θα σκορπίσει τις δυνάμεις τού σκότους από εμπρός σας…” (Δ&Δ 21:616.

Μία άλλη δυνατή προστασία από τους ανεμοστρόβιλους της ζωής είναι το Βιβλίο του Μόρμον.

Όταν ο Πρόεδρος Χένρυ Άιρινγκ ήταν έφηβος, η οικογένειά του μετακόμισε σε μία νέα πόλη. Αρχικώς βρήκε τη μετακόμιση δυσάρεστη και έκανε λίγους φίλους. Αισθανόταν ότι δεν ταίριαζε με τους μαθητές στο λύκειό του. Οι ανεμοστρόβιλοι περιδινούντο. Τι έκανε; Έριξε την ενέργειά του στο Βιβλίο του Μόρμον, διαβάζοντάς το πολλές φορές 17. Χρόνια αργότερα, ο Πρόεδρος Άιρινγκ κατέθεσε μαρτυρία: «Μου αρέσει να πηγαίνω πίσω στο Βιβλίο του Μόρμον και να λαμβάνω συχνή πνευματική γαλούχηση από αυτό»18. «Είναι η πιο δυνατή γραπτή μαρτυρία που έχουμε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός»19.

Ο Κύριος σάς έχει δώσει έναν άλλον τρόπο να στέκεστε σταθεροί, ένα πνευματικό δώρο πιο δυνατό από τους ανεμοστρόβιλους του εναντίου! Είπε: «Σταθείτε σε αγίους τόπους, και μη μετακινηθείτε»20.

Όταν ήμουν έφηβος, υπήρχαν μόνον 13 ναοί στην Εκκλησία. Τώρα υπάρχουν 142. Ογδόντα πέντε τοις εκατό των μελών της Εκκλησίας εντός 320 χιλιομέτρων από έναν ναό. Ο Κύριος έχει δώσει στη γενεά σας μεγαλύτερη πρόσβαση στους αγίους ναούς Του παρά σε οιανδήποτε άλλη γενεά στην ιστορία του κόσμου.

Έχετε σταθεί ποτέ στον ναό, ντυμένοι στα λευκά, περιμένοντας να κάνετε βαπτίσεις; Πώς αισθανθήκατε; Υπάρχει ένα απτό αίσθημα αγιότητας στον ναό. Η γαλήνη του Σωτήρος υπερνικά τους ανεμοστρόβιλους του κόσμου που περιδινούν.

Ο τρόπος που νιώθετε στον ναό αποτελεί πρότυπο για το πώς θέλετε να νιώθετε στη ζωή σας21.

Βρείτε τους παππούδες και τις γιαγιάδες και τα μακρινά εξαδέλφια σας που έχουν ζήσει πριν από εσάς. Πάρτε τα ονόματά τους στον ναό μαζί σας22. Καθώς μαθαίνετε για τους προγόνους σας, θα δείτε πρότυπα ζωής, γάμου, παιδιών, πρότυπα χρηστότητας και περιστασιακώς πρότυπα που θα θέλετε να αποφύγετε23.

Αργότερα, στον ναό θα μάθετε περισσότερα για τη Δημιουργία του κόσμου, για τα πρότυπα στη ζωή του Αδάμ και της Εύας και, κάτι πιο σημαντικό, για τον Σωτήρα μας, Ιησού Χριστό.

Νεαροί αδελφοί και αδελφές μου, πόσο σας αγαπούμε, σας θαυμάζουμε και προσευχόμαστε για εσάς. Μην αφήσετε τους ανεμοστρόβιλους να σας σύρουν κάτω. Αυτές είναι οι ημέρες σας -- να σταθείτε δυνατοί ως μαθητές του Κυρίου Ιησού Χριστού24.

Οικοδομήστε το θεμέλιό σας πιο γερά επάνω στον βράχο του Λυτρωτή σας.

Εκτιμήστε πληρέστερα την απαράμιλλη ζωή και τις διδασκαλίες Του.

Ακολουθήστε πιο επιμελώς το παράδειγμά Του και τις εντολές Του.

Ασπασθείτε πιο βαθιά την αγάπη Του, το έλεος και τη χάρη Του και τις δυνατές δωρεές της εξιλέωσής Του.

Καθώς το κάνετε, σας υπόσχομαι ότι θα δείτε τους ανεμοστρόβιλους όπως είναι -- δοκιμασίες, πειρασμοί, περισπασμοί ή δυσκολίες για να σας βοηθήσουν να μεγαλώσετε. Και καθώς ζείτε εναρέτως χρόνο με τον χρόνο, σας διαβεβαιώ ότι οι εμπειρίες σας θα σας επιβεβαιώνουν ξανά και ξανά ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός. Ο πνευματικός βράχος κάτω από τα πόδια σας θα γίνει στερεός και ασφαλής. Θα αγαλλιάσετε που ο Θεός σάς έχει θέσει εδώ να είστε μέρος των τελικών προετοιμασιών για την ένδοξη επιστροφή του Χριστού.

Ο Σωτήρας είπε: «Δεν θα σας αφήσω ορφανούς· έρχομαι σε σας»25. Αυτή είναι η υπόσχεσή Του σε εσάς. Γνωρίζω ότι αυτή η υπόσχεση είναι αληθινή. Ξέρω ότι ζει, στο όνομα του Ιησού Χριστού, αμήν.

Σημειώσεις

  1. Διδαχή και Διαθήκες 88:91.

  2. Discourses of Brigham Young, συλλογές υπό John A. Widtsoe (1954), 72.

  3. Βλέπε Ντάλιν Όουκς, “Preparation for the Second Coming,” Ensign ή Λιαχόνα, Μάιος 2004, 7–10.

  4. Βλέπε A. Stokes, A. H. Fitter, and M. P. Courts, “Responses of Young Trees to Wind and Shading: Effects on Root Architecture,”Journal of Experimental Botany, 1995, 46:1139–1146.

  5. Ήλαμαν 5:12.

  6. Τόμας Μόνσον «Δύναμη της Ιεροσύνης», Ensign ή Λιαχόνα, Μάιος 2011, 66.

  7. Επιστολή της Πρώτης Προεδρίας, 6 Μαρτίου 2014. Βλέπε, επίσης, Ντέιβιντ Μπέντναρ, «Πιστεύουμε στο να είμαστε αγνοί», Ensign ή Λιαχόνα, Μάιος 2013, 41–44. Ντάλιν Όουκς, «Όχι άλλους θεούς», Ensign ή Λιαχόνα, Νοέμβρ. 2013, 72–75. Για την ενδυνάμωση των νέων (βιβλιαράκι, 2011), 35–37.

  8. Τόμας Μόνσον, Ensign ή Λιαχόνα, Μάιος 2011, 67.

  9. Ο Πρεσβύτερος Ράσελ Νέλσον είπε: «Ο γάμος είναι το χυτήριο της κοινωνικής τάξεως. …Αυτή η ένωση δεν είναι μόνον μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας. Περιλαμβάνει τη συνεργασία με τον Θεό» (“Nurturing Marriage,” Ensign ή Λιαχόνα, Μάιος 2006, 36). Βλέπε, επίσης, Κατά Ματθαίον 19:5–6.

  10. Προς Κορινθίους Β΄ 4:18.

  11. Προσωπική αλληλογραφία και συζήτηση, 17 Μαρτίου 2014. Βλέπε, επίσης, Τόμας Μόνσον, “Dare to Stand Alone,” Ensign ή Λιαχόνα, Νοέμβρ. 2011, 60–67.

  12. Βλέπε Τζέφρυ Χόλαντ, “Helping Those Who Struggle with Same-Gender Attraction,” Ensign, Οκτ. 2007, 42–45, ή Λιαχόνα, Οκτ. 2007, 40–43.

  13. Ακόμη και όταν ο αντίχριστος, ο Κοριχόρ, επεδίωξε να καταστρέψει την πίστη των ανθρώπων, οι νόμοι του Θεού τον προστάτευσαν από τη δίκαιη τιμωρία: «Δεν υπήρχε νόμος εναντίον τού πιστεύω τού κάθε ανθρώπου, γιατί ήταν αυστηρώς εναντίον των προσταγών τού Θεού να υπάρχει νόμος που να έφερνε τους ανθρώπους σε άνιση θέση. …Αν κάποιος επιθυμούσε να υπηρετεί το Θεό, ήταν προνόμιό του… όμως αν δεν πίστευε στο Θεό δεν υπήρχε νόμος για να τον τιμωρήσει» (Άλμα 30:7, 9). Το ενδέκατο Άρθρο της Πίστεως λέει: «Αξιούμε το προνόμιο να λατρεύουμε τον Παντοδύναμο Θεό σύμφωνα με τις υπαγορεύσεις τής δικής μας συνείδησης, και αναγνωρίζουμε το ίδιο προνόμιο σε όλους τους ανθρώπους, ας λατρεύουν όπως, όπου και ό,τι μπορούν».

  14. Κατά Ματθαίον 5:46–47.

  15. Διδασκαλίες των Προέδρων της Εκκλησίας: Τζόζεφ Σμιθ (2007), 427, 429.

  16. Teachings of Presidents of the Church: Harold B. Lee (2000), 84–85. Βλέπε, επίσης, Ρόμπερτ Χέιλς, “General Conference: Strengthening Faith and Testimony,” Ensign ή Λιαχόνα, Νοέμβρ. 2013, 6–8.

  17. Βλέπε Ρόμπερτ Ίτον και Χένρυ Άιρινγκ, I Will Lead You Along: The Life of Henry B. Eyring (2013), 40.

  18. Χένρυ Άιρινγκ, Choose Higher Ground (2013), 38.

  19. Χένρυ Άιρινγκ, To Draw Closer to God (1997), 118.

  20. Διδαχή και Διαθήκες 87:8. Βλέπε, επίσης, Διδαχή και Διαθήκες 45:32.

  21. Βλέπε Διδαχή και Διαθήκες 52:14.

  22. Βλέπε Νιλ Άντερσεν, “Find Our Cousins!” (ομιλία δοθείσα στη Συνέλευση Οικογενειακής Ιστορίας RootsTech 2014). lds.org/prophets-and-apostles/unto-all-the-world/find-our-cousins.

  23. Βλέπε Ντέιβιντ Μπέντναρ, “The Hearts of the Children Shall Turn,” Ensign ή Λιαχόνα, Νοέμβρ. 2011, 24–27.

  24. Βλέπε Ήλαμαν 7:9.

  25. Κατά Ιωάννην 14:18.