Pagsabut sa Stress

Sister missionaries talking to a man on a city train.

Ang Stress Normal nga Parte sa Kinabuhi

Sa imong pagsugod og bisan unsa nga bag-ong kasinatian (sama sa pagpamiyembro sa Simbahan o pagtungha sa bag-ong eskwelahan), maghinam-hinam ka sa oportunidad—ug makulbaan tungod kay wala ka masayud unsay mapaabot. Sa paglabay sa panahon makakat-on ka sa pagbuntog niini nga mga hagit, ug sa ingon ikaw naglambo.

Ang pag-misyon sama ra niini. Usahay ang pag-misyon mabati nga sama sa usa ka maanindot nga espirituhanong kasinatian—o sa pinakaminos usa ka hagit nga mabuntog ra nimo. Kalma lang ka nga mopadayon uban sa hugot nga pagtoo, nakaamgo nga ang kakulba ug kabalaka nga imong nasinati temporaryo lang. Nagmasaligon ka sa pagkasayud nga maka-adjust ra ka sa paglabay sa panahon, makalambo sa espirituhanong paagi, ug makaugmad og bag-ong mga kahanas. Ang mga kasinatian nga kaniadto imong gikahadlukan mahimo ra nga madumala. Imo pa gani nga imanggad ang mga aspeto sa misyonaryong kinabuhi nga sa una daw lisud. Nagsalig ka sa Espiritu, naglambo sa pagsalig, ug nakakaplag og kalipay sa imong pagserbisyo.

Usahay, hinoon, mag-atubang ka og wala damha nga mga problema o kasinatian nga mas lisud o bati kay sa imong gipaabot. Tingali maghunahuna ka unsaon nimo nga magmalampuson. Ang mga kapanguhaan nga kaniadto imong gisaligan nga makatabang nimo sa pagsugakod basin wala na. Imbis nga mobati og kadasig nga mosulay, tingali nahimo ka nga mabalak-on, mairita, gikapoy, o nahigawad. Tingali aduna kay pisikal nga mga sintoma [symptoms] sama sa naglain nga tiyan, dili katulog, o nasakit. Mahimong maglisud ka sa pagkat-on o makig-istorya sa ubang tawo. Tingali mawad-an ka sa kadasig o gustong moundang.

Sama sa mga instrumento diha sa dashboard sa sakyanan nga nagpahinumdom kanimo sa paghinay, pagpatubil, o pagtan-aw sa makina, kini nga mga sintoma nagpahinumdom kanimo sa paghinay, pagpuno sa imong espirituhanong “tangke,” ug pagpangita og bag-ong mga solusyon. Kini nga basahon adunay mga sugyot ug mga himan nga makatabang.

Upat ka Ang-ang sa Stress

Ang stress dili kanunay makadaut. Gani, ang stress usa ka normal nga pisikal ug emosyonal nga tubag sa mga kausaban ug mga hagit sa kinabuhi ug gikinahanglan alang sa paglambo. Apan ang pagsinati og sobrang stress sa taas nga panahon nga walay hunong moresulta og mga problema.

Samtang naningkamot ka sa epektibong pagdumala sa imong stress, makatabang ang paghunahuna sa upat ka ang-ang sa pagsinati sa stress.

		Mga Timailhan nga Anaa Ka Niini nga Ang-ang	Unsay Buhaton
Drawing of a missionary	BERDE [GREEN]	Masaligon, malipayon Andam sa pagsagubang sa mga hagit Daling makabawi gikan sa mga kapakyasan Maayong pakigrelasyon sa imong kompanyon Gibati ang Espiritu	Kini ang maayo kaayo. Dinhi nagdumala ka sa adlaw-adlaw nga hinungdan sa stress sa misyonaryo nga buhat, pagkat-on, ug paglambo. Padayon sa pagkugi ug salig sa Ginoo.
Drawing of a missionary	DALAG [YELLOW]	Tensyonado, nabalaka, walay salig, nakulbaan, dili andam Naglisud sa maayong pakigrelasyon sa uban Naglisud nga mobati sa Espiritu	Normal lang nga maanaa panagsa sa dalag nga ang-ang. Ang pagkamabination sa imong kaugalingon samtang nag-atubang sa mga hagit ug nagkat-on og bag-ong mga kahanas mas makapalig-on kanimo ug makadugang sa imong abilidad sa pagserbisyo. Padayon sa pag-ampo ug pagserbisyo inubanan sa hugot nga pagtuo. Dangup ngadto sa mga kasulatan ug mga pakigpulong sa komperensya, sa imong mga district ug zone leader, ug niining booklet alang sa tabang.
Drawing of a scared looking missionary	ORANGE	Gikapoy (sa pisikal ug sa emosyonal nga paagi) Nasakit (sama pananglit, naglain ang tiyan) Daling masuko Grabeng nawad-an og kadasig Dili makabati sa Espiritu	Walay ganahan nga maanaa sa orange nga ang-ang sa stress, apan talagsa ra kini nga mapermanente. Pag-ampo alang sa giya samtang nagtuon ka sa mga kasulatan ug mosunod sa mga sugyot niini nga booklet. Pahibaloa ang imong mission president kon sobra na sa tulo ka adlaw nga anaa ka sa orange nga ang-ang, aron makatabang siya.
Drawing of a scared looking missionary	PULA	Nagpadayon nga depresyon, kakulba, o kabalaka Pagkawala sa paglaum Naglisud sa pagkaon o pagkatulog (mahimong moresulta sa sakit) Nasanapan; dili makapadayon Mibati nga daw gipasagdan ka sa Dios	Kon anaa ka niini nga ang-ang, kontaka ang imong mission president alang sa tabang. Hangyoa ang imong kompanyon o district leader alang sa panalangin sa priesthood. Ikonsiderar ang paggahin og panahon sa pagsulat sa imong journal, pagpamalandong sa mga sugyot niini nga basahon, pag-ampo, ug tingali hunong sa pagbuhat sa mga butang diin ka naglisud kabahin sa misyonaryo nga buhat hangtud imong maistorya ang imong mission president.

Close-up of fuel gauge on empty. (horiz)

Sa panahon sa imong misyon, tingali makasinati ka og lain-laing ang-ang sa stress sa lain-laing higayon. Tingali mobati ka nga “orange” karon ug mobalik sa “berde” pagkaugma. Ang tuyo niining booklet mao ang pagtabang kanimo nga magpabilin —o mobalik ngadto sa—berde nga ang-ang.

Litrato sa Fuel gauge © Tetra Images/getty images

Mga Panginahanglan sa Misyonaryo nga Buhat

Ang pagserbisyo “sa tibuok ninyo nga kasingkasing, gahum, hunahuna ug kusog” (D&P 4:2) mopanalangin og maayo kanimo. Ang misyonaryo nga buhat dili sayon. Ang mga panginahanglan sa misyonaryo nga buhat mabutang sa pipila ka mga kategoriya:

Drawing of scales with categories titled "Demands" and "Resources." Cebuano language.

Mga Panginahanglan

Pagkat-on

Lisud Sabton nga Materyal

Maayong Pakigrelasyon sa mga Tawo

Mga Lagda

Mga Ekspektasyon

Mobuhat sa Dili Nimo Komportableng Buhaton

Mga Kapanguhaan

Espiritu Santo

Suporta gikan sa Ubang mga Tawo

Bag-ong mga Kahanas

Paghimo og Plano

Pag-ampo

Pag-dyeta ug Pag-ehersisyo

Pag-usab sa Atong Paghunahuna

Mga Kasulatan

Pagtrabaho

Ang Pag-ula

Kinatibuk-an (tan-awa sa mga pahina 17–22). Makasinati ka og daghang mga kausaban ug mga transisyon sa imong tibuok misyon. Ang mga pamilyar nga paagi sa pagsugakod dili kanunay nga maanaa, ug kinahanglan nga magkat-on ka og mga bag-o. Ang mga gabii ug mga tapos sa semana nga kaniadto makarelaks karon mao na ang imong pinaka-busy. Tingali mobati ka nga salikwaut. May mga panahon nga tingali manlimbasug ka. Tingali maghunahuna ka unsaon sa pagtabang ang ubang mga misyonaryo nga nanlimbasug.

Pisikal (tan-awa sa mga pahina 23–28). Tingali magtrabaho ka og mga 11–12 ka oras kada adlaw, maglakaw, magbiseklita, magsaka sa mga hagdanan, ug magbarug. Tingali ang imong kinatulgan dili na sama sa imong naandan. Tingali ang pagkaon dili pamilyar. Magtrabaho ka bisan bati ang panahon ug mabantang sa bag-ong mga kagaw. Ang kabag-o sa sitwasyon makakapoy kaayo.

Emosyonal (tan-awa sa mga pahina 29–34). Tingali mabalaka ka kabahin sa tanan nga kinahanglan nimong buhaton, ug tingali maglisud ka sa pagrelaks. Tingali mingawon ka sa inyoha, mawad-an sa kadasig, mobati og kalaay o mag-inusara. Tingali mobati ka nga gisalikway, nahigawad, o gani anaa sa kakuyaw. Tingali mabalaka ka kabahin sa pamilya ug kahigalaan diin wala ka didto nga motabang kanila.

Sosyal (tan-awa sa mga pahina 35–40]). Magpuyo ka sa usa ka gamay nga kapuy-an uban sa kompanyon nga tingali aduna o walay komon tali kaninyo. Gilauman ka nga makig-istorya sa mga wala nimo hiilhi, makigsandurot sa mga lider sa Simbahan, dali nga makaila sa mga miyembro sa Simbahan, ug makat-on sa paghigugma sa mga investigator.

Intelektwal (tan-awa sa mga pahina 41–43). Tingali nagkat-on ka og bag-ong pinulongan. Kinahanglan nga ma-master nimo ang mga leksyon ug mga kasulatan, makaangkon og mga kahanas sa pagtudlo, ug masulbad ang mga kahingawa nga moabot. Kinahanglan ka nga moplano, modumala sa mga tumong, mo-adjust sa mga kausaban, ug mosulbad sa tanang matang sa praktikal nga mga problema.

Espiritwal (tan-awa sa mga pahina 45–49). Maningkamot ka nga malig-on ang imong pagpamatuod, makabuntog sa tintasyon, ug makat-on nga mobati ug moila sa Espiritu. Kinahanglan nga modawat ka og mga pagsaway, maghinulsol, mapaubsanong moatubang sa imong mga kahuyang ug mga kasubo, ug mas mosalig sa Ginoo labaw pa kaysa kaniadto.

Ang Imong mga Kasinatian Makapanalangin sa Uban

Samtang magbasa ka sa mosunod nga kinutlo sa usa ka pakigpulong ni President Gordon B. Hinckley, hunahunaa kon sa unsang paagi ang imong mga kasinatian sa stress isip misyonaryo (bag-ong mga tawo, bag-ong pinulungan, bag-ong kultura) makatabang kanimo nga mas masabtan ang stress nga gibati sa daghang bag-ong mga kinabig (bag-ong mga higala, bag-ong mga pulong, bag-ong kultura). Uban niini nga bag-ong panabut, unsaon nimo pagpaapil sa ubang mga miyembro sa pagtabang sa bag-ong mga kinabig niini nga transisyon? I-rekord ang imong mga gihunahuna sa imong study journal.

“Nakadawat ko sa miaging adlaw og usa ka interesting kaayo nga sulat. Gisulat kini sa usa ka babaye kinsa mipasakop sa Simbahan sa miaging tuig. Misulat siya:

“‘Ang akong biyahe ngadto sa Simbahan talagsaon ug medyo mahagiton. Kadtong miaging tuig mao ang pinakalisud nga tuig nga akong nasinati sa akong kinabuhi. Mao usab kini ang labing magantihon. Isip usa ka bag-ong miyembro, padayon kong gihagit kada adlaw.’

“Nagpadayon siya sa pag-ingon nga sa dihang mipasakop siya sa Simbahan wala niya mabati ang suporta sa kapangulohan sa iyang ward. Ang iyang bishop daw lahi og tinagdan ngadto kaniya isip usa ka bag-ong miyembro. Mibati nga sinalikway, miadto siya ngadto sa iyang mission president, kinsa miabli og mga oportunidad alang kaniya.

“Miingon siya nga ‘ang mga miyembro sa Simbahan wala masayud kon unsay bation nga mahimong usa ka bag-ong miyembro sa Simbahan. Mao nga, hapit mahimong imposible alang kanila ang masayud kon unsaon sa pagsuporta kanamo.’

“Hagiton ko kamo, akong mga kaigsoonan, nga kon wala kamo masayud kon unsay bation, sulayi ninyo sa paghunahuna kon unsay bation. Usa kini ka hilabihan ka mingaw. Mahimong makapahigawad kini. Mahimo kining makahahadlok. Kita niining Simbahana lahi gyud kaayo sa kalibutan kaysa unsay dali natong mahunahuna nga mao kita. Kini nga babaye nagpadayon: ‘Sa dihang kita isip mga investigator nahimong mga miyembro niini nga Simbahan, nakurat kitang makadiskobre nga misulod sa hilabihan kalahi nga kalibutan, usa ka kalibutan nga adunay kaugalingon niya nga mga tradisyon, kultura, ug pinulongan. Atong nadiskobrehan nga wala gyuy bisan usa ka tawo o wala gyuy dapit nga atong kadangpan alang sa giya sa atong pagbiyahe ngadto niini nga bag-ong kalibutan. Sa pagsugod ang biyahe makapadasig, ang atong mga sipyat gani daghan, dayon nahimo kining makapahigawad [frustrating] ug sa katapusan, ang kahigawad nahimong kasuko. Ug dinhi niining mga yugtoa sa kahigawad ug kasuko nga kita mobiya. Mobalik kita ngadto sa kalibutan nga atong gigikanan, kon asa nahibalo kita kon si kinsa kita, kon asa kita nakatampo, ug kon asa makasulti kita sa pinulongan’” (“Find the Lambs, Feed the Sheep,” Ensign, Mayo 1999, 108, mga italic gidugang; tan-awa usab sa Isangyaw ang Akong Ebanghelyo [2004], 261 [Kalihokan: Personal nga Pagtuon o Pagtuon Kauban ang Kompanyon]).

Mga Kapanguhaan nga Makatabang Kanimo nga Magpabiling Balanse

Kon aduna kay mga kapanguhaan nga makasagubang sa mga panginahanglan sa misyonaryo nga buhat, molambo ug makatampo ka ug magpabilin ka diha sa berde nga ang-ang. Usahay makab-ot nimo kini nga balanse pinaagi sa pagpaminos sa wala gikinahanglan nga mga panginahanglan, sama sa sobra nga mga ekspektasyon sa kaugalingon o kabalaka kon unsay gihunahuna sa uban. Hinoon, daghang mga panginahanglan sa misyon nga dili maminusan. Kinahanglan ka nga makakat-on sa bag-ong mga materyal, maayong makig-uban sa ubang mga tawo, mosunod sa mga lagda, motudlo ug mopamatuod, ug mobuhat sa mga butang nga dili nimo komportableng buhaton.

Magpabilin gihapon ka nga balanse pinaagi sa pagdugang sa imong mga kapanguhaan aron sa pagsagubang niini nga mga panginahanglan. Pipila sa labing importanting mga kapanguhaan sa pagsagubang sa mga panginahanglan sa misyonaryo nga buhat mao ang pag-ampo, pagtuon sa kasulatan, giya sa Espiritu Santo, ug pagserbisyo sa uban. Dugang nga mga kapanguhaan naglakip sa Isangyaw ang Akong Ebanghelyo, tabang gikan sa mga lider sa misyon, ug uban pa nga makita niini nga booklet.

Ang paggamit niini nga mga kapanguhaan makahimo nimo nga mosalig sa Manluluwas nga si Jesukristo ug sa Iyang Pag-ula. Siya ang pinakatinubdan sa tabang aron sa pagdumala sa mga panginahanglan ug mga stress sa misyonaryo nga kinabuhi.

Caucasian and African elder missionaries riding their bikes down a dirt road through a town in Ghana, West Africa.

“Kanunay nakong gisulti nga usa sa pinakadakong sekreto sa misyonaryo nga buhat mao ang pagtrabaho! Kon ang misyonaryo motrabaho, iyang maangkon ang Espiritu; kon iyang maangkon ang Espiritu, siya magtudlo pinaagi sa Espiritu; ug kon siya magtudlo pinaagi sa Espiritu, iyang matandog ang kasingkasing sa mga tawo ug siya magmalipayon. Walay kamingaw, walay kabalaka mahitungod sa mga pamilya, kay ang tanang panahon ug mga talento ug mga interes nakasentro sa buhat sa pagpangalagad. Pagtrabaho, pagtrabaho, pagtrabaho—walay igo nga ikapuli, ilabi na sa misyonaryo nga buhat.”

—President Ezra Taft Benson, The Teachings of Ezra Taft Benson (1988), 200

Paghunahuna ngari Kanako

Jesus Christ portrayed as the Good Shepherd. Christ is portrayed standing and holding a shepherd's staff. There are sheep grazing in a field behind Him.

Hinumdumi, ang atong Langitnong Amahan nagmahal kanimo. Salig Kaniya ug sa gahum sa Pag-ula ni Jesukristo nga moayo ug motubos kanimo. Ang Dios adunay hingpit nga plano sa Iyang dili hingpit nga mga anak; kini ang maayong balita nga imong dad-on ngadto sa kalibutan. Hinumdumi kini nga mga saad: “Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, Ako moingon nganha kanimo, ingon nga Ako miingon ngadto sa akong mga tinun-an, diin duha o tulo nagpundok nga naghiusa diha sa akong ngalan, nga naghisgot sa usa ka butang, tan-awa, Ako anaa diha sa taliwala kanila—gani sama nga Ako anaa diha sa taliwala kaninyo.

Ayaw kahadlok sa pagbuhat og maayo, … kay bisan unsa ang inyong ipugas, kana usab ang inyong maani; busa, kon kamo magpugas og maayo kamo usab moani og maayo alang sa inyong ganti.

“Busa, ayaw kahadlok, gagmay nga panon; pagbuhat og maayo; tuguti nga ang yuta ug impyerno maghiusa sa pagbatok kaninyo, kay kon kamo gitukod diha sa akong lig-on nga sukaranan, sila dili makabuntog.

“Tan-awa, Ako dili manghimaraut kaninyo; padayon sa inyong panginabuhi ug ayaw na pagpakasala; buhata uban sa pagkamaligdong ang buhat nga Ako misugo kaninyo.

“Paghunahuna ngari kanako sa matag hunahuna; ayaw pagduha-duha, ayaw kahadlok.

“Hunahunaa ang mga samad nga milapos sa akong kilid, ug usab ang mga marka sa mga lansang sa akong mga kamot ug tiil; pagmatinud-anon, paghupot sa akong mga sugo, ug kamo makapanunod sa gingharian sa langit” (D&P 6:32–37).

Unsay Sunod Nakong Buhaton?

Kon mibati ka og sobra nga stress, gamita ang Rekord sa Pagtimbang-timbang sa Kaugalingon sa sunod nga pahina aron sa pag-ila sa mga sekyon niini nga booklet nga makatabang kanimo sa imong piho nga mga kabalaka. Basaha karon kadto nga mga seksyon. Balik ngadto sa ubang seksyon kon gikinahanglan nimo.