Seminelí
Loma 1


Loma 1

“ʻOku ʻIkai Te U Mā ʻi he Ongoongolelei ʻo Kalaisí”

ʻĪmisi
Ko ha talavou ʻoku tui matasioʻata, ʻoku tangutu ʻi tuʻa ʻo lau ʻa e folofolá. (horiz)

ʻE ʻi ai ha taimi, ʻe fiemaʻu ke tau taukaveʻi kotoa ai ʻa e meʻa ʻoku tau tui ki aí. Naʻe fakahā ʻe Paula ʻi heʻene lea ki he Kāingalotu naʻe nofo ʻi Lomá “ʻoku ʻikai te u mā ʻi he ongoongolelei ʻo Kalaisí” (Loma 1:16). Naʻe hoko ʻene vēkeveke ke vahevahe ʻa e pōpoaki ʻo e ongoongoleleí ko ha fakamoʻoni. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ʻoua naʻá ke mā ke ʻiloa koe ko ha ākonga ʻo Sīsū Kalaisi.

Ko e hā ʻa e meʻa kuó ke ʻosi ʻiló?

Fakakaukauloto ʻokú ke talaange ki ha taha ho ngaahi kaungāmeʻá ʻoku kau ki ha tui faka-Kalisitiane kehe ʻokú ke ako ki he Fuakava Foʻoú ʻi he seminelí. ʻOkú ne tala atu ʻokú ne saiʻia ʻi he Fuakava Foʻoú ka ʻoku faʻa faingataʻa ʻi he taimi ʻe niʻihi ke mahino kiate ia ʻa e Ngaahi Tohi ʻa e Kau ʻAposetoló. ʻOkú ne fehuʻi atu pe ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo kinautolú. Fai ʻa e kiʻi sivi ko ʻení ke ke ʻiloʻi pe ʻe lelei fēfē nai haʻo tali kiate ia.

Tali ʻa e fehuʻí ʻi hoʻo tohinoa akó. ʻOku hiki ʻa e ngaahi tali tonú ʻi he ngataʻanga ʻo e lēsoni ko ʻení.

  1. Ko e hā ‘a e Ngaahi Tohi ʻa e Kau ʻAposetoló?

    1. Ko e ngaahi fanongonongo fakaʻofisiale ʻa e Siasí naʻe fai ʻe he palōfitá

    2. Ngaahi lea naʻe fai ʻe he kau taki ʻo e Siasí kuo tānaki ʻi he ngaahi taʻu kuohilí

    3. Ngaahi tohi kehekehe naʻe fai ʻe he kau taki ʻo e Siasí ki he Kāingalotú

  2. Ko hai ʻoku pehē naʻá ne hiki ʻa e ngaahi tohi ʻe 14 mei he ngaahi tohi ʻe 21 ʻoku fakakau ʻi he Fuakava Foʻoú?

    1. Pita

    2. Paula

    3. Luke

  3. Naʻe fokotuʻutuʻu fēfē nai ʻa e ʻuluaki ʻo e ngaahi tohi ʻe 13?

    1. Fakahokohoko (ki he taimi naʻe hiki ai kinautolú)

    2. Fakatatau mo hono mahuʻingá

    3. Fakatatau ki hono lōloá

  4. Ko hai ha niʻihi ʻo e kau faʻu tohi kehe ʻo e Ngaahi Tohí?

    1. Sēmisi, Pita, Sione, mo Sute

    2. Sēmisi, Pita, Sione, mo Sitīveni

    3. Sēmisi, Pita, Sione, mo Tīmote

Ko e Tohi ki he Kakai Lomá

Ko e tohi ki he kakai Lomá ko ha tohi ia naʻe hiki ʻe Paula ki he Kāingalotu ʻi Lomá ʻi he ofi ki he ngataʻanga ʻo ʻene fononga ʻi he ngāue fakafaifekaú. Loma—ko e kolomuʻa ʻo e ʻEmipaea Lomá—naʻe lahi ai ʻa e tui ʻa e kakaí ki he ngaahi fakakaukau fakamāmaní pea naʻe hoko ia ko ha feituʻu faingataʻa ke malangaʻi mo moʻui ʻaki ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. Naʻe tohi ʻa Paula ki he Kāingalotu ʻi Lomá ke fakamālohia ʻenau tuí, teuteuʻi kinautolu ki heʻene aʻu atú, ke fakamahinoʻi mo taukaveʻi ʻene ngaahi akonakí, pea ke fakaʻaiʻai ʻa e uouangatahá ʻi he vahaʻa ʻo e kau mēmipa Siu mo e Senitaile ʻo e Siasí.

ʻI hoʻo ako ʻa e Loma 1, kumi ki he ngaahi moʻoni ʻe lava ke nau poupouʻi koe ʻi hoʻo feinga ke hoko ko ha ākonga ʻa Sīsū Kalaisí.

ʻOku ʻikai te u mā

Mamataʻi ʻa e “Preparation of Joseph F. Smith: True Blue, Through and Through” (1:31) (Teuteuʻi ʻo e Siosefa Sāmita: Lanu Pulū Moʻoni, Kātoa pē) maʻu atu mei he ChurchofJesusChrist.org. ʻOku lava foki ke maʻu ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi he Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa F. Sāmita [1998], 177.

Lau ʻa e Loma 1:15–17, ʻo kumi ki he meʻa naʻe faitatau ai ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita mo Paulá. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻokú ke pehē ʻoku ʻuhingamālié.

Mahalo kuó ke ʻosi fakaʻilongaʻi ʻa e kupuʻi lea “ʻOku ʻikai te u mā ʻi he ongoongolelei ʻo Kalaisí” ʻi he Loma 1:16.

  • Mei he meʻa naʻá ke ako fekauʻaki mo Paula ʻi he tohi ʻa Ngāué, naʻá ne fakahaaʻi fēfē nai naʻe ʻikai ke ne mā ke ʻiloa ia ko ha Kalisitiane?

  • Ko e hā ha ngaahi tūkunga ʻe ala fehangahangai mo e toʻu tupú ʻi he ʻahó ni ʻa ia ʻoku fiemaʻu ai ke nau tuʻu hake pea ʻikai mā ʻi he ongoongolelei ʻo Kalaisí?

Naʻe ʻiloʻi ʻe Paula ko Lomá ko ha feituʻu faingataʻa ia ke moʻui ʻaki mo malanga ʻaki ai ʻa e ongoongoleleí. Naʻá ne fehangahangai foki mo ha fakafepaki meiate kinautolu naʻe maʻuhala pe fakasītuʻaʻi ʻene ngaahi akonakí. Ka neongo ia, naʻe vēkeveke ʻa Paula ke ʻalu ki Loma ʻo malanga ai ke ʻomi ʻa e niʻihi kehé kia Kalaisi (vakai, Loma 1:15).

Fakakaukau ki ha ngaahi aʻusia, hangē ko Paulá, ʻa ia kuó ke maʻu ai ha faingamālie ke taukaveʻi pe vahevahe hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí. Hiki ha lisi nounou ʻi hoʻo tohinoá. Fakakau ai hoʻo ngaahi fakakaukau mo e ongo ki he lahi hoʻo holi ke vahevahe hoʻo tuí ʻi he ngaahi tūkunga ko iá.

  • Ko e hā ka ongoʻi mā ai ha taha kei talavou ke ʻiloa ko ha Kalisitiane ia? Ko e hā te nau lava ʻo fai kapau te nau maʻu ʻa e ngaahi fakakaukau pe ongo ko iá?

Ngaahi sīpinga fakafolofola mo fakaonopōní

Toe vakaiʻi ha sīpinga ʻe ua ʻo e kakai ko ʻení naʻe ʻikai ke nau mā ke ʻiloʻi ʻenau tui ki he ʻEikí. Fakakaukau ki he ngaahi tūkunga naʻa nau ʻi aí, pea fekumi ki he ngaahi meʻa ʻoku faitatau ai ʻenau moʻuí mo haʻaú.

  • ʻI he taimi ʻoku fakamāuʻi ai koe ʻe he niʻihi kehé: Ko e fefine naʻá ne fufulu ʻa e toʻukupu kelekele ʻo Sīsuú ʻaki hono loʻimatá (Luke 7:36–50)

  • ʻI he taimi ʻoku fiemaʻu ai ke ke taukaveʻi ho toʻú: ʻApinetai mo ʻAlamā (Mōsaia 13:1–9; 17:1–4; 18:1–3)

  • ʻI he taimi ʻokú ke vahevahe ai ʻa e ongoongoleleí: Teleni Pingihemi mo Pelenitoni Makaʻiueni (“Ko ha Falani Tatau” [5:01], ChurchofJesusChrist.org)

  • Ko e hā ʻa e meʻa naʻá ke mālieʻia ai ʻi he ngaahi sīpinga ko ʻení?

  • Naʻe fakahaaʻi fēfē nai ʻe he niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení naʻe ʻikai ke nau mā ʻi he ongoongolelei ʻo Kalaisí?

  • Ko hai kuó ne hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga ʻi hoʻo moʻuí ʻo e ʻikai ke mā ʻi he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí? Naʻa nau fakahaaʻi fēfē nai ʻa ʻenau tuí?

ʻOku talamai ʻe he Loma 1:15–17 naʻe maʻu ʻa e loto-vēkeveke ʻa Paula ki he ongoongolelei ʻo Kalaisí mei he mahino ko ia “[ko e ongoongoleleí] ko e mālohi ia ʻo e ʻOtuá ki he fakamoʻuí” maʻá e fānau kotoa ʻa e ʻOtuá. ʻI hono fakalea ʻe tahá, koeʻuhí naʻe ʻiloʻi ʻe Paula he ʻikai lava ke fakamoʻui ha taha taʻe kau ai ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, naʻá ne loto ke vahevahe ia mo e tokotaha kotoa pē.

1.‘Omi ha tali ki ha fehuʻi ʻe ua pe lahi ange mei heni ‘i hoʻo tohinoa akó:

  • ʻE tokoni fēfē hono manatuʻi ʻa e meʻa kuo fai ʻe he Fakamoʻuí maʻaú ke ʻoua naʻá ke maaʻi Ia mo ʻEne ongoongoleleí?

  • Neongo ʻe ʻi ai ha ngaahi taimi ʻe fiemaʻu ai ke tau maluʻi ʻetau tuí ʻi ha ngaahi founga lalahi pe fakaofo, ka ko e taimi lahi ʻoku fakahaaʻi lelei taha ʻetau tuí ʻi ha fanga kiʻi founga iiki mo faingofua (vakai, ʻAlamā 37:6–7). ʻE ʻasi pe ongo fēfē nai ʻa e “ʻikai mā ʻi he ongoongolelei ʻo Kalaisí” ʻi hoʻo moʻui fakaʻahó?

  • Fakaʻosi ʻa e sētesi ko ʻení: ʻOku ʻikai ke u mā ʻi he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, koeʻuhí …

Ko e ngaahi tali ki he fehuʻí ko e: (1) f; (2) e; (3) f; (4) a

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

Te u lava fēfē ʻo vahevahe ʻeku fakamoʻoní ʻi ha ngaahi founga angamaheni mo fakanatula?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, 2006. Naʻe uiuiʻi ko e Tokoni Ua ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí, ʻi he ʻaho 3 ʻo Fēpueli 2008. Laʻitā fakaʻofisiale ʻi he 2008 ʻo fetongi ʻa e tā naʻe faitaaʻi ʻi he 2004.

ʻOku ou ʻilo ʻoku ʻi ai hatau niʻihi ʻoku anga fakamaheni ange ʻi ha niʻihi. ʻOku sai pē ia. ʻOku fakafaingofuaʻi ʻe he ʻEikí maʻatautolu takitaha, ʻi he founga pē ʻatautolú, ke fakaafeʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau haʻu ʻo mamata pea haʻu ʻo tokoni. Pea ʻe fakahoko leva ʻe he ʻOtuá ʻa ʻEne ngāue fakamoʻuí, pea te nau haʻu ʻo nofo.

Tuku muʻa ke u fokotuʻu atu ha meʻa ʻe nima ʻe lava ke fai ʻe ha taha ke kau ai ʻi he fekau maʻongoʻonga ʻa e Fakamoʻuí ke tokoni ki hono tānaki ʻo ʻIsilelí.

  1. ʻUnu ke ofi ki he ʻOtuá. …

  2. Fakafonu ʻaki ho lotó ha ʻofa ki he niʻihi kehé. …

  3. Feinga ke fononga ʻi he hala fakaākongá. …

  4. Vahevahe ʻa e meʻa ʻi ho lotó. …

  5. Falala ki he ʻEikí, ke fakahoko ʻEne ngaahi maná.

Ke ʻilo lahi ange fekauʻaki mo e ngaahi fokotuʻu ko ʻení, lau ʻa e fakamatala nounou ʻa ʻEletā ʻUkitofa ko e “Ko Hono Vahevahe ʻo e Ongoongoleleí ʻi he Ngaahi Founga Angamaheni mo Fakanatulá” ʻi he ChurchofJesusChrist.org.