Seminelí
Loma 12–15 


Loma 12–15

Faaitaha ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi

ʻĪmisi
Ko e lue ʻa e kau talavoú mo e kau finemuí ʻi he Ngoue Kilisitalá ʻi he Uafu Tautahi ʻi Sikākoú. ʻOku ʻi ai ha ngaahi fuʻu paame mo ha ʻakau kehe mei mui.

Kuo ʻi ai nai ha taimi kuo faingataʻa ai ke ke ongoʻi faaitaha mo e kau mēmipa kehe ʻo e Siasí? Naʻe haʻu ʻa e Kāingalotu ʻi Loma naʻe moʻui ‘i he kuonga ʻo Paulá mei ha ngaahi puipuituʻa mo ha ngaahi anga fakafonua kehekehe. Naʻe ʻi ai ha ngaahi taimi ʻe niʻihi ne nau fetaʻemahinoʻaki mo fekeʻikeʻi ai. Ko hono talí, naʻe fakalotolahiʻi kinautolu ʻe Paula ke nau “felototahaʻaki” (Loma 12:16). ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke ʻiloʻi ha ngaahi founga ke ke toe faaitaha ange ai mo e kau mēmipa ʻo e Siasi ʻo e Fakamoʻuí. 

Te tau lava kotoa ʻo faaitaha

Naʻe papitaiso ʻa Maika mo hono fāmilí ʻi he taʻu ʻe tolu kuohilí. Kuo fuoloa ʻeni ʻa e feinga ʻa e fāmili ʻo Maiká ke anga ki ha tōʻonga moʻui foʻou ʻi heʻenau hoko ko e kāingalotu ʻo e Siasí, ka naʻa nau maʻu ha poupou fakasōsiale mo ha tali mālohi mei he kāingalotu honau koló. Kimuí ni mai, naʻe tali ʻe he tamai ʻa Maiká ha ngāue foʻou, pea naʻe hiki hono fāmilí ki ha feituʻu kehe. Kuo ʻalu ʻa Maika ki he lotú mo e ngaahi ʻekitivitī ʻa e toʻu tupú ʻi hono uooti foʻoú ʻi ha ngaahi uike siʻi, ka ʻoku faingataʻa ke ne ongoʻi ʻoku tali lelei ia ai. ʻOku ngali angalelei ʻa e toʻu tupú, ka ko e tokolahi ʻo kinautolu ʻoku ngalingali ko e kau mēmipa fuoloa ʻo e Siasí, pea ʻoku fifili ʻa Maika pe te nau hanga ʻo fakamāuʻi ia koeʻuhí ko ʻene ngaahi tōnounoú mo e taʻetaukei ʻi he Siasí.

  • Ko e hā ha faleʻi te ke ʻoange kia Maika ke tokoni kiate ia ʻi he tūkunga ko ʻení?

  • Ko e hā ha faleʻi te ke fai ki he toʻu tupu ʻi he uooti foʻou ʻo Maiká?

Naʻe fai ʻe Paula ʻene tohi ki he kakai Lomá lolotonga ha taimi naʻe kamata lotu fakataha ai ha kāingalotu kehekehe ʻo e Siasí mei ha ngaahi puipuituʻa fakalotu mo fakafonua kehekehe. Naʻe ʻi ai ha ngaahi taimi naʻe ʻikai felotoi pe fakamāuʻi taʻetotonu ai ʻe he Kāingalotu ko ʻení ʻa e kāingalotu kehe ʻo e Siasí, ‘a ia naʻe kehe ʻenau ngaahi filí mei haʻanautolú. Ko e taha ʻo e ngaahi lēsoni te tau lava ʻo ako mei he ngaahi akonaki ʻa Paula ʻi he Loma 12–15, neongo ʻoku tau maʻu kotoa ha ngaahi faikehekehe, ka ʻe lava ke feinga ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ke nau faaitaha ʻo fakafou ʻi he ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisí.

  • Ko e hā ʻe lava ke faingataʻa ai ke ongoʻi uouangataha mo e kāingalotu kehe ʻo e Siasí?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ki he ʻEikí ke uouangataha ʻa e kāingalotu ʻo Hono Siasí?

Fakakaukau ki he ongo ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e kakai ʻi hoʻo uōtí pe koló, ko hoʻo kaungāako seminelí, pe kāingalotu kehe ʻo e Siasí. Lolotonga ʻa e lēsoni ko ʻení, fakakaukau ki ha founga ʻe lava ke ke toe uouangataha ange ai mo e kau mēmipa kehe ʻo e Siasi ʻo e Fakamoʻuí.

Ngaahi akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo e uouangatahá

Ako ʻa e ngaahi akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo e uouangatahá mei ha veesi ʻe ua pe lahi ange mei heni. ʻI hoʻo akó, kumi ʻa e ngaahi akonaki ʻe lava ʻo tokoni ke mahino lelei ange kiate koe mo poupouʻi ʻa e kau mēmipa kehe ʻo e Siasí. ʻE ala tokoni foki ke faʻu ha fakatātā ʻo ha akonaki ʻe taha pe lahi ange ʻa Paula ʻi he ngaahi veesi ʻokú ke akó.

  • Ko e hā naʻá ke ako mei he ngaahi veesi naʻá ke akó ʻe lava ʻo tokoni ke ke uouangataha ange ai mo e niʻihi kehé

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe heʻetau feinga ke faaitaha mo e niʻihi kehé ke tau hoko ʻo hangē ange ko Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā ha ngaahi aʻusia mei hoʻo moʻuí pe moʻui ʻa e niʻihi kehé kuó ne fakahaaʻi atu ʻa e mahuʻinga ʻo e faaitaha mo e kāingalotu kehe ʻo e Siasí?

Fakakaukau ke mamataʻi ʻa e vitiō “A Friend to All (Ko Ha Kaungāmeʻa ki he Tokotaha Kotoa Pē)” (4:01), ʻoku lava ke maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org. ʻI he foʻi vitiō ko ʻení, naʻe fakamatalaʻi ai ʻe ʻEletā ʻUlise Soalesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa naʻe aʻusia ʻe hono fāmilí ʻi heʻenau hoko ko e kau mēmipa foʻou ʻo e Siasí. ʻI hoʻo mamatá, fakakaukau ki ha founga ʻe lava ke toe lelei ange ai hoʻo poupou mo fakakaungāmeʻa ki he kāingalotu ʻo e Siasí.

  • Ko e hā ʻa e meʻa naʻe makehe kiate koe mei he pōpoaki ʻa ʻEletā Soalesí? Ko e ha hono ʻuhinga?

Fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa kuó ke akó

1. Fakakakato ‘a e ‘ekitivitī ko ʻení:

Fakakaukau ki he meʻa kuó ke ako mo ongoʻi fekauʻaki mo e uouangatahá ʻi hoʻo ako ʻi he ʻaho ní. Tuku ha kiʻi taimi ke palaniʻi ai ʻa e founga te ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi akonakí ni ʻi hoʻo moʻuí. Hiki ha taumuʻa fekauʻaki mo e founga te ke feinga ai ke uouangataha ʻi ha tūkunga ʻe taha pe lahi ange mei heni:

  • Feohi mo e kau mēmipa ʻo hoʻo kalasi ʻi he Kau Finemuí pe kōlomu lakanga fakataulaʻeikí

  • Feohi mo e kau mēmipa ʻo hoʻo kalasi seminelí

  • Feohi mo e kau mēmipa kehe ʻi hoʻo uōtí pe koló

ʻE ala tokoni foki ke hiki ha faʻahinga faingataʻa pē ʻokú ke fehangahangai mo ia ʻi hono aʻusia hoʻo taumuʻá. ʻE lava fēfē nai ke ke ikunaʻi ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ko ʻení? ʻE tokoniʻi fēfē nai au ʻe he ʻEikí?

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he ngaahi faingataʻa naʻe fehangahangai mo e Siasí ʻi Loma lolotonga ʻa e kuonga ʻo Paulá?

Naʻe fakamatala ʻa ʻEletā Kuenitini L. Kuki ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Tā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Kuenitini L. Kukí Naʻe ui ki he Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi he ʻaho 6 ʻo ʻOkatopa 2007.

Ko e tukufakaholo hotau Siasí ʻoku maʻu ia mei he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. Ko e Tohi ʻa e ʻAposetolo ko Paulá ki he kakai Lomá ʻoku loloto ʻaupito. …

… Naʻe enginaki ʻe Paula ki he kau Siú mo e kau Senitailé ke nau tauhi ʻa e ngaahi fekaú, pea feʻofaʻaki, pea ko e angamāʻoniʻoní ʻoku iku ia ki he fakamoʻuí.

Ko e tukufakaholo ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ʻoku ʻikai ko ha tukufakaholo faka-Siu pe faka-Senitaile ia. ʻOku ʻikai ke makatuʻunga ia mei he lanu ʻo e kilí pe feituʻu ʻoku nofo ai ha tahá. Neongo ʻetau fiefia ʻi ha ngaahi tukufakaholo mahuʻinga, ka ʻoku totonu ke tau tukuange ʻa e ngaahi konga ʻo e tukufakaholó ʻa ia ʻoku fepaki mo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

(Quentin L. Cook, “Taha Honau Lotó ʻi he Māʻoniʻoni mo e Uouangataha,” Liahona, Nōvema 2020, 20–21)

Ko e hā ʻe lava ke hoko ʻi heʻetau feinga ke hoko ko e kāingalotu uouangataha ʻo e Siasi ʻo e Fakamoʻuí?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Siaosi T. Pesela ʻo e Kau Fitungofulú ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Siaosi T. Pesela, Tā fakaʻofisiale ʻo e Kōlomu ʻUluaki ʻo e Kau Fitungofulú.

ʻOku tau fiemaʻu ʻa e tokotaha kotoa ʻi he uooti mo e kolo takitaha—ʻa kinautolu ʻoku mālohí mo kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá. ʻOku fiemaʻu ʻa e tokotaha kotoa ki he ngāue mahuʻinga ki hono fakamāmaʻi ʻo e “sino [kakato] ʻo Kalaisí.” ʻOku ou faʻa fifili pe ko hai nai ʻoku ʻikai kau mai ki heʻetau ngaahi haʻofangá ʻa ia ʻe lava ke ne fakamālohia mo fakamoʻui kitautolú.

(Jorge T. Becerra, “Siʻi Fānau Fakaʻofa,” Liahona, Mē 2021, 40)

Naʻe vahevahe ‘e Sisitā Seiloni ʻIupengi ʻo e Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Fineʻofá ʻa e talanoa ko ʻení:

ʻĪmisi
Laʻitā Fakaʻofisiale ʻo Sisitā Seiloni ʻIupengí. Faitaaʻi ʻi he 2017.

Naʻe ngāue mālohi ʻa e Kāingalotú ʻi he 1842, ke langa ʻa e Temipale Nāvuú. Hili hono fokotuʻu ʻa e Fineʻofá ʻi Māʻasí, naʻe faʻa haʻu ʻa e Palōfita ko Siosefá ki heʻenau ngaahi fakatahá ke teuteuʻi kinautolu ki he ngaahi fuakava faaitaha toputapu ʻe vavé ni ʻenau fakahoko ʻi he temipalé.

ʻI he ʻaho 9 ʻo Suné, naʻe pehē ʻe he Palōfitá “te ne malanga kau ki he ʻaloʻofá[.] Tau pehē ka taʻofi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi mo e kau ʻāngelo māʻoniʻoní ʻi ha ngaahi meʻa taʻemahuʻinga pehē, ko e hā nai ʻe hoko kiate kitautolú? Kuo pau ke tau feangaʻofaʻaki, pea ʻoua ʻe fakatokangaʻi ʻa e fanga kiʻi meʻa ʻoku ʻikai mahuʻingá.” Naʻe hoko atu ʻa Palesiteni Sāmita ʻo pehē, “ʻOku fakamamahi kiate au ʻa e ʻikai ke toe lahi ange ʻa e ongoʻi uouangatahá—kapau ʻoku faingataʻaʻia ha mēmipa ʻoku totonu ke ongoʻi ia ʻe he tokotaha kotoa—ʻi he uouangataha ʻa e lotó, ʻoku tau maʻu leva ʻa e mālohi mo e ʻOtuá” [“Minutes and Discourse, 9 June 1842,” 61, Joseph Smith Papers].

Naʻe ongo mamafa kiate au ʻa e kiʻi foʻi sētesi ko iá. ʻI he uouangataha ʻo e lotó, ʻoku tau maʻu ai ʻa e mālohi mo e ʻOtuá. Ko e māmani ko ʻení ʻoku ʻikai ko e meʻa ia ne u fakaʻamu ki aí. ʻOku lahi ʻa e ngaahi meʻa ʻoku ou loto ke tākiekina mo ngaohi ke lelei ange. Pea ko hono moʻoní, ʻoku lahi ʻa e fakafepaki ki he meʻa ʻoku ou fakaʻamu ki aí, pea ʻoku ou ongoʻi ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻikai haku mālohi. Kuó u fakalaulauloto ki ha ngaahi fehuʻi kimuí ni mai: ʻE founga fēfē ha mahino lelei ange kiate au ʻa e kakai ʻoku mau feohí? Te u tanumaki fēfē ha “uouangataha ʻo e lotó” hili ko iá ʻoku tau mātuʻaki kehekehe kotoa pē? Ko e hā nai ha mālohi mei he ʻOtuá te u maʻu ʻo kapau te u kiʻi faaitaha ange mo e niʻihi kehé?

(Sharon Eubank, “ʻI he Uouangataha ʻa e Lotó, ʻOku Tau Maʻu ai ʻa e Mālohi mo e ʻOtuá,” Liahona, Nōvema 2020, 55)

Ngaahi vitiō fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e uouangatahá

  • “To Love Them All (Ke ʻOfa ʻIate Kinautolu Kotoa)” (3:22), ʻoku lava ke maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org. ʻOku lea ʻa ʻEletā Petuliki Kealoni ʻo e Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú ʻo kau ki hono fakakau pea mo e anga fakakaumeʻa ʻi he Siasí.

  • “Till We All Come in the Unity of the Faith (Kae ʻOua Ke Tau Haʻu Kotoa ʻi he Uouangataha ʻo e Tuí)” (2:21), ʻoku lava ke maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.orḡ. ʻOku lea ʻa Brother ʻĀmati S. Kōpiti ʻo e Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Kau Talavoú ʻo kau ki he fakautuutu ʻo e faikehekehéʻa ia ʻoku hoko ʻi he Siasí.