Seminelí
Ngāue 10, Konga 1


Ngāue 10, Konga 1

“ʻOku ʻIkai Filifilimānako ʻa e ʻOtuá ki he Kakaí”

ʻĪmisi
Ko e feʻiloaki ʻa Koniliusi mo Pita ʻi tuʻa ʻi hono ʻapí. ʻOku kau ʻi he vitioó ʻa e tūʻulutui ʻa Koniliusí, ko hono fokotuʻu ʻe Pita ʻa Koniliusi mei he kelekelé, ʻātakaí, mo ha niʻihi kehe naʻe kau ʻi hono fakafaivaʻí.

ʻI he taimi naʻe hā ai ʻa Sīsū ki Heʻene kau ākongá hili ʻEne Toetuʻú, naʻá Ne fekauʻi kinautolu ke fakamafola ʻa e ongoongoleleí ki he māmaní kotoa (vakai, Mātiu 28:19–20). Kimuʻa atú naʻe vahevahe pē ʻa e ongoongoleleí mo e kau Siú, pea naʻe hokohoko atu ʻa e tokanga taha ʻa Pita mo e kau ākonga kehé ki heʻenau ngāue fakafaifekau kiate kinautolú. Ko Koniliusí, ko ha Senitaile naʻe ʻofa ki he ʻOtuá mo fekumi ki Heʻene tatakí, naʻe tataki ia ʻe ha talafekau fakalangi ke fekumi ki he ʻAposetolo ko Pitá. ʻI he taimi tatau, naʻe maʻu ʻe Pita ha vīsone naʻe tokoni ke mahino lelei ange kiate ia ʻa e ongo ʻoku maʻu ʻe he Tamai Hēvaní ki Heʻene fānaú kotoa. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke fakakaukau lahi ange ki he kakai kehé ʻo hangē ko e fakakaukau ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū kiate kinautolú.

Ko e hā ʻokú ke sio ki aí?

ʻĪmisi
Ngaahi ʻao ʻi ha langi ʻoku laʻalaʻā

Sio ki he ngaahi ʻaó (ʻi tuʻa pe ʻi he fakatātā ko ʻení) pea fakamatalaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke sio ki aí.

  • Ko e hā ka vakai ai ha toko ua ki he ngaahi ʻao tatau kae kehekehe ʻa e ngaahi meʻa ʻokú na mamata ki aí?

  • Ko e hā nai ha ʻuhinga ʻe sio ai ha toko ua ki ha tokotaha kehe pea kehekehe ʻa e meʻa ʻokú na sio ki aí ʻi he tokotaha ko iá?

  • Ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e founga ʻoku ʻafio mai ai ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi kiate kitautolu takitahá?

ʻI hoʻo akó, manatuʻi ko e anga hoʻo fakakaukau ki he kakaí ʻoku kehe ia ʻi he taimi ʻe niʻihi mei he anga e fakakaukau ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi kiate kinautolú. Tuku ke tataki koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he meʻa ʻe ala fiemaʻu ke ke fai ke fakafenāpasi kakato ange ai hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fakakaukau ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

Ko e akoʻi ʻe Pita ʻa Koniliusi, ko ha Senitailé

‘I heʻene aʻu mai ki he taimi ko ‘ení ʻi he Fuakava Foʻoú, ko e kau Siú pē kuo malangaʻi ki ai ʻa e ongoongoleleí tukukehe ha niʻihi tokosiʻi ʻo fakatatau ki he fakahinohino ʻa e Fakamoʻuí. (vakai, Mātiu 10:5–6). Naʻe ʻi ai ha niʻihi tokosiʻi ʻo e kāingalotu ʻo e Siasi ʻo Kalaisí ko e kau Senitaile ʻi hono fanauʻi kinautolú (ʻikai ko e kau Siu), ka naʻa nau ʻosi ului ki he tui faka-Siú kimuʻa pea nau muimui ʻia Kalaisí. Ka neongo iá, naʻe folofola ʻa e Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá te nau malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí ʻo aʻu “ki he ngataʻanga ʻo māmaní,” hili ʻenau maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní (Ngāue 1:8). ʻI he Ngāue 10 ʻoku tau lau ai kau ki ha liliu mahuʻinga ki he founga naʻe fakalele ʻaki ʻa e Siasí ʻa ia te ne fakafaingofuaʻi ai ʻení.

Lau ʻa e Ngāue 10:1–8 ke ako fekauʻaki mo Koniliusi. Fekumi ki ha ngaahi fakaʻilonga ʻo e vakai ʻa e Tamai Hēvaní kiate iá.

  • Ko e hā ʻa e meʻa naʻá ke ako fekauʻaki mo e Koniliusi mei he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Ko e hā ʻa e meʻa naʻá ke maʻu ʻokú ne fakahaaʻi ʻa e ongo naʻe maʻu ʻe he Tamai Hēvaní fekauʻaki mo Koniliusí?

ʻI he fononga ʻa e kau tangata ʻa Koniliusí ke kumi ʻa e ʻAposetolo ko Pitá, naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí ʻa Pita fekauʻaki mo ʻEne vakai ki he kakai kotoa pē. Lau ʻa e Ngāue 10:9–16 pea tā ha fakatātā ʻo e meʻa ʻokú ke pehē naʻe hā mai kia Pitá.

  • Ko e hā naʻe hohaʻa ai ʻa Pita fekauʻaki mo e meʻa naʻe fakahinohinoʻi ia ke ne fai ʻi he meʻa-hā-maí?

Naʻe tupu hake ʻa Pita ko ha Siu, ʻo muimui ki he ngaahi fekau mo e tukufakaholo ʻo e fono ʻa Mōsesé. Naʻe ʻi he fono ko ʻení ha ngaahi fiemaʻu pau ki he meʻa naʻe lava pea ʻikai lava ke kai ʻe he kakaí (vakai, Levitiko 11). Naʻe ui ʻa e fanga monumanu naʻe fakangofua ke kai ʻe he kau Siú ʻoku “maʻa,” kae ui ʻa e fanga monumanu naʻe tapuʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e kau Siú ke nau kaí ʻoku “taʻemaʻa.”

Naʻe ʻikai mahino kia Pita ʻa e ʻuhinga kakato ʻo e meʻa-hā-maí. ʻI heʻene fakalaulauloto ki aí, naʻe aʻu mai ʻa e kau tangata naʻe fekauʻi mai ʻe Koniliusí. Naʻe fakahā ʻe he Laumālié kia Pita ke ʻalu mo e kau tangatá ni ki he ʻapi ʻo Koniliusí (vakai, Ngāue10:17–20).

Lau ʻa e Ngāue 10:25–29, 34–35, ʻo kumi ki he meʻa naʻe haʻu ʻa Pita ke ako fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e mata meʻa-hā-mai naʻá ne maʻú. Pe te ke lava ʻo mamata ʻi he foʻi vitiō ko e “Peter’s Revelation to Take the Gospel to the Gentiles” (ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org) mei he taimi 3:29 ki he 5:29.

Kumi ʻi he veesi 34 ʻa e moʻoni naʻe ako ʻe Pita fekauʻaki mo e anga ʻo e vakai ʻa e Tamai Hēvaní ki Heʻene fānaú kotoa. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e moʻoni naʻá ke maʻú.

1.Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó ʻa hono ʻuhinga kiate koe ʻo e pehē “ʻOku ʻikai filifilimānako ʻa e ʻOtuá ki he kakaí.”

  • ʻOkú ke pehē naʻe liliu fēfē nai ʻe he fakahā ʻa e Tamai Hēvaní ʻa e loto mo e fakakaukau ʻa Pitá? ʻE liliu fēfē nai ʻe he mahino ʻo e fakahā ko ʻení ʻa e loto ʻo e kakai ʻo e ʻaho ní?

ʻI he taimi naʻe mahino ai kia Pita naʻe finangalo ʻa e ʻOtuá ke akoʻi ʻa e ongoongoleleí ki he kakai kotoa peé, naʻá ne malanga ʻaki ʻa e pōpoaki ʻo Sīsū Kalaisí kia Koniliusi mo hono fāmilí mo e ngaahi kaungāmeʻá (vakai, Ngāue 10:36–43).

Mahalo te ke fie mamata ʻi he foʻi vitiō ko e “Peter’s Revelation to Take the Gospel to the Gentiles,” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 5:30 ki he 7:44.

2. Tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • ʻOkú ke pehē ʻoku fakahaaʻi fēfē nai ʻe he moʻui mo e misiona ʻo Sīsū Kalaisí ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá ki he kakai kotoa pē?

  • ʻE lava fēfē nai ke tākiekina ʻe hono manatuʻi ʻa e founga ʻoku mahuʻingaʻia ai ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻi he kakai kotoa peé, ʻa e anga hoʻo vakai mo feohi mo e niʻihi kehé?

  • Ko e hā ʻa e meʻa te ke lava ʻo fai ke fekumi ki he tokoni ʻa e Tamai Hēvaní ke vakai ki he niʻihi kehé ʻo hangē ko Iá?

Lolotonga hono fakamoʻoniʻi ʻe Pita ʻa Sīsū Kalaisí, naʻe hoko mai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní kia Koniliusi mo hono falé. Naʻe fakaafeʻi leva ʻe Pita ke papitaiso kinautolu (vakai, Ngāue 10:44–48). Naʻe liliu ʻe he fakahā ʻa e ʻOtuá kia Pitá ʻa e ngaahi founga ngāue ʻo e Siasí, pea naʻe kamata ke malangaʻi ʻa e ongoongoleleí ki he kakai kotoa pē.

3. Fakakakato ʻeni ʻi hoʻo tohinoa akó:

Fakakaukau ki he founga naʻe mei kehe ai ʻa e māmaní pe ko ho fonuá, kaungāʻapí, ʻapiakó, pe fāmilí kapau naʻe fevakaiʻaki a e fānau kotoa ʻa e Tamai Hēvaní ʻi he founga ʻo ʻEne vakai mai kiate kitautolú.

Fili ha taha ʻo e ngaahi ‘ātakai ko ʻení. Fakamatalaʻi ange pe ko e hā ha ngaahi faikehekehe te ke ala sio ki ai kapau naʻe mamata ʻa e kakai ʻi he ʻātakai ko ʻení ki he niʻihi kehé ʻi he founga ʻoku ʻafio ai ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi kiate kinautolú.

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

Ko hai ʻe tali ʻe Sīsū Kalaisi ki Hono Siasí mo e puleʻangá?

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo pehē:

ʻĪmisi
Tā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Russell M. Nelson naʻe faitaaʻi ʻi Sānuali 2018

ʻOku tau takitaha moʻona ha tuʻunga malava fakalangi koeʻuhí ko e fānau kitautolu takitaha ʻa e ʻOtuá. ʻOku tau tuʻunga tatau kotoa ʻi Hono ʻaó. ʻOku loloto hono fakahoko ʻo e moʻoni ko ʻení. ʻE kāinga, kātaki ʻo fakafanongo lelei ki he meʻa ʻoku ʻai ke u lea ʻakí. ʻOku ʻikai ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻi ha matakali ʻe taha ʻo laka ange ʻi ha matakali ʻe taha. ʻOku mahino ʻEne tokāteliné ʻi he meʻa ko ʻení. ʻOkú Ne fakaafeʻi ʻa e taha kotoa ke haʻu kiate Ia, “ʻa e ʻuliʻuli [mo e] hinehina, pōpula [mo e] tauʻatāina, tangata [mo e] fefine’” [2 Nīfai 26:33].

ʻOku ou fakapapauʻi atu ʻoku ʻikai ke makatuʻunga hoʻo tuʻu ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻi he lanu ho kilí. ʻOku makatuʻunga ʻa e hōifua mo e ʻikai ke hōifua mai ʻa e ʻOtuá mei hoʻo tauhi mateaki ki he ʻOtuá mo ʻEne ngaahi fekaú kae ʻikai ko e lanu ho kilí.

(Russell M. Nelson, “Tuku ke Lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá,” Liahona, Nōvema 2020, 94)

Ngāue 10:45. ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e “[meʻafoaki] ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní”?

ʻI he Ngāue 10:45, ʻoku ʻuhinga a e kupuʻi lea “[meʻafoaki] ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní” ki he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻa ia kuo hoko mai ki he kau Senitaile ko ʻení. ʻOku faikehekehe ʻeni mei he meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻa ia ʻoku tau maʻu hili ʻa e papitaisó ʻi he ouau ʻo e hilifakinimá (vakai, Ngāue 8:14–17; vakai foki, Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 112).

Naʻe liliu fēfē nai ʻe he mata meʻa-hā-mai ʻa Pitá ʻa e founga ngāue ʻa e Siasí?

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā D. Toti Kulisitofāsoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā ʻo ʻEletā D. Todd Chirstofferson. Faitaaʻi ʻi Māʻasi 2020.

ʻI he aʻusia ko ʻení pea mo e fakahā kia Pitá, naʻe liliu ai ʻe he ʻEikí ʻa e founga angamaheni ʻo e Siasí ʻo ne ʻomi ha mahino fakatokāteline kakato ange ki Heʻene kau ākongá. Pea ko ia naʻe fakalahi ai hono malangaʻi ʻo e ongoongoleleí ke fakakau ʻa e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá.

(D. Todd Christofferson, “Ko e Tokāteline ʻo Kalaisí,” Liahona, Mē 2012, 88)

Ko e hā ha ngaahi faitatau ʻoku maʻu ʻe he mata meʻa-hā-mai ʻa Pitá ki he fakahā ke ʻoatu ʻa e lakanga fakataulaʻeikí ki he kau mēmipa tangata moʻui taau kotoa pē ʻo e Siasí?

ʻE ala tokoni ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení kapau ʻokú ke fiemaʻu ke mahino lahi ange fekauʻaki mo e fakahā ʻi he 1978 ʻa ia naʻe foaki ai ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e fakanofo lakanga fakataulaʻeikí ki he kāingalotu tangata moʻui taau kotoa pē ʻo e Siasí: