Lesson 21

Health and Injuries

Katuyoan: Ako magkat-on sa pagsaysay mahitungod sa pagkaangol.

Personal Study

Pangandam alang sa inyong panag-istoryahanay nga grupo pinaagi sa pagkompleto sa mga kalihokan A hangtod E.

Study the Principle of Learning: Counsel with the Lord

Makigtambag uban sa Ginoo

I improve my learning by counseling with God daily about my efforts.

Mapalambo nako ang akong pagkat-on pinaagi sa pagpakigtambag uban sa Dios matag adlaw mahitungod sa akong mga paningkamot.

Si Jesukristo nagtudlo og grupo sa katawhan sa dihang usa ka batan-ong lalaki ang miduol Kaniya ug nangutana unsay angay niyang buhaton aron molambo. Ang pangutana sa batan-ong lalaki mao ang pangutana nga mahimong ipangutana sa matag usa kanato samtang kita makigtambag sa Langitnong Amahan aron molambo:

“Unsa pa ba ang angay kong buhaton?” (Mateo 19:20).

Mahimo ka nga mangutana niining sama nga pangutana diha sa pag-ampo. Mag-ampo kita sa Dios sa ngalan sa Iyang Anak, si Jesukristo. Uban sa tabang sa Dios, ikaw makatino sa mga kal-ang sa imong pagkat-on ug magtinguha sa pagpuno niini. Pananglitan, kon ikaw nanglimbasog nga larino nga mamulong, mahimo ka nga mogahin og 10 minutos sa pagpraktis og sulti nga dili mabalaka sa mga sayop. O kon masayop ka og kadaghan, mahimo ka nga mogahin og 10 minutos sa pagpraktis og sulti og hinay ug mainampingon. Ang pagpakigtambag uban sa Ginoo makatabang kanimo nga makasabot unsa ang gagmay nga mga lakang nga imong gikinahanglan aron makab-ot ang imong mga tumong.

Ponder

• Samtang ikaw makigtambag uban sa Dios, unsa nga mga kal-ang nga imong nakita sa imong pagkat-on?

• Unsa nga gagmayng mga lakang ang imong mahimo aron mapun-an kadto nga mga kal-ang?

Memorize Vocabulary

Pagkat-on sa kahulogan ug unsaon paglitok sa matag pulong sa wala pa ang inyong panag-istoryahanay nga grupo. Sulayi sa pagmarka ang mga butang sa imong panimalay aron sa pagtabang nimo nga makahinumdom sa Iningles nga mga pulong.

Nouns

ankle/ankles	buolbuol/mga buolbuol
arm/arms	bukton/ mga bukton
eye/eyes	mata/mga mata
foot/feet	tiil/mga tiil
hand/hands	kamot/mga kamot
head	ulo
knee/knees	tuhod/mga tuhod
leg/legs	bitiis/mga bitiis
nose	ilong
shoulder/shoulders	abaga/mga abaga
tooth/teeth	ngipon/mga ngipon
wrist/wrists	pulsohan/mga pulsohan

Verbs Present/Verbs Past

break/broke	mabali/nabali
bruise/bruised	mabun-og/nabun-og
burn/burned	mapaso/napaso
cut/cut	maputol/putol
hurt/hurt	masakitan/nasakitan
sprain/sprained	malisa/nalisa

Time

last week	miaging semana
three days ago	tulo ka adlaw ang milabay
yesterday	kagahapon

Tan-awa sa leksiyon 11 alang sa dugang nga times.

Practice Pattern 1

Pagpraktis sa paggamit sa mga sundanan hangtod nga ikaw masaligon na nga mangutana ug motubag sa mga pangutana. Mahimo nimong ilisan ang gilinyahan nga mga pulong og mga pulong diha sa “Memorize Vocabulary” nga seksiyon.

Q: What happened to your (noun)?A: I (verb past) my (noun).

Questions

Answers

Examples

Q: What happened to your ankle?A: I broke my ankle.

Q: What happened to his knee?A: He sprained his knee.

Practice Pattern 2

Pagpraktis sa paggamit sa mga sundanan hangtod nga ikaw masaligon na nga mangutana ug motubag sa mga pangutana. Sulayi sa pagbantay niini nga mga sundanan atol sa imong matag adlaw nga pagpraktis.

Q: When did you (verb present) your (noun)?A: I (verb past) it (time).

Questions

Answers

Examples

Q: When did you burn your arm?A: I burned it last week.

Q: When did she hurt her wrist?A: She hurt it yesterday.

Use the Patterns

Pagsulat og upat ka pangutana nga mahimo nimong ipangutana sa usa ka tawo. Pagsulat og tubag sa matag pangutana. Basaha kini og kusog.

Additional Activities

Kompletoha ang mga kalihokan sa leksiyon ug mga pagsusi sa online diha sa englishconnect.org/learner/resources o diha sa EnglishConnect 2 Workbook.

Act in Faith to Practice English Daily

Padayon sa pagpraktis og Iningles matag adlaw. Gamita ang imong “Tigsubay sa Personal nga Pagtuon.” Rebyoha ang imong tumong sa pagtuon ug sukda ang imong mga paningkamot.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Counsel with the Lord

(20–30 minutes)

• Basaha og kusog ang baroganan sa pagkat-on alang niini nga leksiyon.

• Hisgoti ang mga pangutana.

Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Rebyoha ang listahan sa bokabularyo uban ang usa ka kapares.

Pagpraktis sa sundanan 1 uban sa usa ka kapares:

• Pagpraktis sa pagpangutana.

• Pagpraktis og tubag sa mga pangutana.

• Pagpraktis og panag-istoryahanay gamit ang mga sundanan.

Balika alang sa sundanan 2.

Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Idrama-drama ang matag angol diha sa lista. Si Kapares B mao ang naangol. Si Kapares A mao ang usa ka doktor nga nangutana og mga pangutana ug naghatag og tambag. Gamita ang mga sundanan ug bokabularyo gikan niini nga leksiyon ug sa leksiyon 20. Sulti kutob sa imong mahimo. Pag-ilis og mga tahas.

New Vocabulary

back	bukobuko
finger/fingers	tudlo/mga tudlo
What happened?	Unsay nahitabo?

Example

• A: What happened?

• B: I hurt my shoulder.

• A: When did you hurt your shoulder?

• B: I hurt it two days ago. What should I do?

• A: You should take medicine and rest. You shouldn’t exercise.

• B: OK. Thank you.

List of Injuries

• broken leg

• bruised knee

• burned hand

• cut finger

• hurt back

• sprained ankle

Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

Idrama-drama ang matag sitwasyon. Si Kapares B mao ang naangol. Si Kapares A mao ang usa ka higala nga nangutana. Gamita ang mga pulong sa bokabularyo sa matag sitwasyon. Gamita ang bokabularyo gikan niini nga leksiyon ug sa leksiyon 20. Paghatag og maayo nga tambag ug dili maayo nga tambag. Pag-ilis og mga tahas.

Example:

You fell down the stairs.

Nahulog ka sa hagdan.

Vocabulary Words: leg, arm

• A: What happened to your leg and your arm?

• B: I broke my leg and my arm.

• A: When did you break them?

• B: I broke them last week.

• A: What happened?

• B: I was walking. I felt dizzy. I fell down the stairs.

• A: How are you feeling?

• B: I feel exhausted.

Situation 1

You got in a car accident.

Naaksidente ka diha sa usa ka sakyanan.

Vocabulary Words: knee, wrist

Situation 2

You got hurt playing soccer.

Nasakitan ka sa pagdula og soccer.

Vocabulary Words: head, nose

Situation 3

You fell off a ladder.

Nahulog ka sa hagdan.

Vocabulary Words: eye, tooth

Situation 4

You burned yourself while cooking.

Napaso ka samtang nagluto.

Vocabulary Words: hand, finger

Situation 5

You lifted a heavy box.

Gialsa nimo ang usa ka bug-at nga kahon.

Vocabulary Words: back, shoulder

Situation 6

You fell while running.

Nadagma ka samtang nagdagan.

Vocabulary Words: foot, ankle

Evaluate

(5–10 minutes)

Sukda ang imong pag-uswag sa mga katuyoan ug ang imong mga paningkamot sa pagpraktis og Iningles matag adlaw.

Evaluate Your Progress

I can:

• Ask about others’ injuries.

  Pangutana mahitungod sa mga pagkaangol sa uban.

  

• Talk about my and others’ injuries.

  Paghisgot bahin sa mga pagkaangol sa akong kaugalingon ug sa uban.

  

Evaluate Your Efforts

Sukda ang imong mga paningkamot sa:

1. Pagtuon sa baroganan sa pagkat-on.

2. Pagmemorya og Bokabularyo.

3. Pagpraktis sa mga sundanan.

4. Pagpraktis kada adlaw.

Pagtakda og tumong. Ikonsiderar ang mga sugyot sa pagtuon diha sa “Tigsubay sa Personal nga Pagtuon.”

Ipakigbahin ang imong tumong ngadto sa usa ka kapares.

Act in Faith to Practice English Daily

“Ang Espiritu Santo moaghat kanato nga molambo ug mogiya kanato aron makapauli, apan kinahanglan kitang mangayo og giya sa Ginoo samtang nagpadayon” (Larry R. Lawrence, “Unsa Pa May Akong Kulang?,” Liahona, Nob. 2015, 33).