eratou taubale tiko ena mata ni valetabu e tolu na marama

23–29 ni Okotova

1 kei na 2 Timoci; Taito; Filimoni

“Mo Yaco Mo Nodrai Vakarau Era sa Vakabauta”

Ena so na gauna ena rawa ni veivuke ni o vakayacora na nomu vuli ivolanikalou ni vakasamataki tiko e dua se rua na taro. Sureta na Yalo me dusimaki iko ki na saunitaro ni o vulica tiko na ivolanikalou, ka vola eso na veivakauqeti o ciqoma.

Vola na Veika o Vakauqeti Kina

Ena ivola e vola o Paula vei Timoci, Taito kei Filimoni, eda rai yani kina utona e dua na italai ni Turaga. E sega ni vaka na ivola nei Paula tale eso kina ivavakoso raraba, oqo era volai vei ira na tamata yadua—o ira na itokani voleka i Paula ka vakailesilesi vata ena cakacaka ni Kalou—na noda wilika e vaka ni da vakarogoca tiko na nodra veivosaki tiko. Eda raica na nona vakayaloqaqataki Timoci kei Taito o Paula, e rua na iliulilu ni ivavakoso, ena nodrau veiqaravi ena Lotu. Eda raici koya ni vakamasuti Filimoni me vosota e dua na wekana Yalododonu ka okati koya me vaka e dua na tacina ena kosipeli. E sega ni volai vakadodonu kivei keda na vosa nei Paula, ka sega beka ni namaka o koya ni ra na mai wilika ena dua na siga e vuqa sara na tamata. Ia, eda raica ena ivola eso oqo nai vakasala kei na veivakayaloqaqataki vei keda, se cava ga na noda itavi vakayadua ena cakacaka i Karisito.

ivakatakilakila ni vuli ni tamata yadua

Vakasama Eso ni Vuli iVolanikalou ni Tamata Yadua

O cei beka o Timoci kei Taito?

Erau veiqaravi vata kei Paula o Timoci kei Taito ena so na nona ilakolako vakadaukaulotu. Ena nodrau gauna ni veiqaravi, esa nuitaki rau ka rokovi rau sara kina o Paula. E a qai kacivi emuri o Timoci me iliuliu ni Lotu e Efeso, ka kacivi o Taito me iliuliu e Kiriti. Ena veivola oqo, e a solia kina o Paula vei Timoci kei Taito na veidusimaki kei na veivakayaloqaqataki me baleta na nodrau itavi, ka oka kina na vunautaki ni kosipeli kei na nodra kacivi o ira na turaga me ra veiqaravi vaka bisopi.

Raica talega na iDusidusi ki na iVolanikalou, “Na iVola nei Pauline,” “Timoci,” “Taito.”

rau vosa tiko na daukaulotu vua e dua na tagane

“Me kakua ni beci iko e dua ni ko sa cauravou; ia mo yaco mo nodra ivakarau era sa vakabauta” (1 Timoci 4:12).

1 Timoci 4:10–16

“Mo yaco mo nodrai vakarau era sa vakabauta”

Se gone sara o Timoci, ia e kila o Paula ni na rawa ni yaco o koya me dua na iliuliu ni Lotu cecere dina ga ni se cauravou gone. Na ivakasala cava e a solia o Paula vei Timoci ena 1 Timoci 4:10–16? E rawa ni vukei iko vakacava na ivakasala oqo mo muataki ira yani eso vua na iVakabula kei na Nona kosipeli?

Raica talega na Alama 7:11.

2 Timoci

“Ni sa sega ni solia mai vei keda na Kalou na yalo ni rere; a yalo ni kaukauwa ga, kei na yalololoma, kei na yalomatua.”

Na2 Timoci e vakabauti ni iotioti ni ivola a vola o Paula, ka sa vaka me kila o koya ni nona gauna e vuravura sa lekaleka sara (raica na 2 Timoci 4:6–8). Ena vakaevei beka na nanuma nei Timoci, ni kila ni sa voleka sara ni yali o nona dauveituberi ka iliuliu nuitaki? Na cava a kaya o Paula me vakayaloqaqataki koya kina? O na rawa talega ni wilika ka vakasamataka tiko na nomu ibolebole kei na rere. Na itukutuku cava ni inuinui kei na veivakayaloqaqataki e solia vei iko na Turaga ena 2 Timoci?

Raica talega na Kelly R. Johnson, “Kaukauwa Tudei,” Liaona, Nove. 2020, 112–14.

2 Timoci 3

Na bulataki ni kosipeli e vakarautaka na veitaqomaki mai na veileqa vakayalo ni otioti ni veigauna oqo.

Eda sa bula tiko ena “veisiga mai muri” a tukuna o Paula, ka na yaco mai na “gauna ni veivakararawataki” (2 Timoci 3:1). Ni o wilika na 2 Timoci 3, vola na veivakararawataki ni veisiga mai muri me vaka e tukuni tiko (raica talega na 1 Timoci 4:1–3):

E rawa ni o vakasamataka beka eso na ivakaraitaki ni veivakararawataki oqo ena vuravura ka voliti iko tu—se ena nomu bula? Ena rawa vakacava ki na veivakararawataki, me vakataki ira na tamata e vakamacalataki tiko ena tikina e 6, mera “curu vakailawaki ki na [nomu vale], ka daurawai [iko]”? Na ivakasala cava soti o raica ena 2 Timoci 3. kei na veivanua tale eso ena ivola oqo, ka rawa me taqomaki iko kei na nomu matavuvale mai na veika rerevaki vakayalo oqo? (raica, me vakataka na, 1 Timoci 1:3–11; 2 Timoci 2:15–16; Taito 2:1–8).

O cei o Filimoni?

O Filimoni e dua e vakabauta Vakarisito ka saumaki mai ki na kosipeli mai vei Paula. A taukena tiko o Filimoni e dua na tamata bobula o Onesimo, ka a qai dro yani ki Roma. E kea a sotavi Paula kina o Onesimo ka saumaki mai ki na kosipeli. A talai Onesimo tale o Paula kivei Filimoni vata kei na dua na ivola ka vakayaloqaqataki Filimoni me ciqomi Onesimo “me kakua ni vaka na tamata walega, me sa uasivi cake e na tamata kecega, me wekamu lomani” (Filimoni 1:16).

Filimoni

O ira na tisaipeli i Jisu Karisito era dau veilomani vakataki ira me vaka na veitacini kei na veiganeni.

Ni o wilika na ivola nei Paula vei Filimoni, vakasamataka vakatitobu na sala o rawa ni vakayagataka kina na nona ivakasala ki na nomu veimaliwai kei ira tale eso. Sa koto oqo e ra eso na taro e rawa ni o vakasamataka:

• Tikina e 1–7: Na vosa cava me vakataka na “neirau itokani” kei na “itokani ena ivalu” e vakatura vei iko me baleta na veimaliwai kei ira na Yalododonu? Na gauna cava o a vakila kina ni ko a “vakacegui” mai vua e dua na tacimu se ganemu vei Karisito?

• Tikina e 8–16: Na cava na ibalebale ni “vakarota” kei na “vakamasuti”? Na cava na vuna a digitaka kina o Paula me vakamasuti Filimoni ka sega ni vakaroti koya? Na cava beka a nuitaka o Paula me na yaco ena nona talai Onesimo lesu kivei Filimoni?

• Tikina e 16: Na cava na kena ibalebale meda “wekana tacina [se ganena] lomani … ena Turaga”? O kila beka e dua o gadreva mo ciqoma ena sala oqo?

ivakatakilakila ni vuli vakamatavuvale

Na Vakasama Eso Me Baleta na Vuli iVolanikalou Vakamatavuvale kei na Lotu Vakamatavuvale

1 Timoci 2:9–10.Na cava na kena ibalebale me da “vakaisulu [o keda] … enai valavala vinaka”? Na cava eso nai valavala vinaka e rawa ni cakava na noda vuvale ena macawa oqo? Sa rawa mo ni lagata vata e dua na sere me baleta na caka vinaka, me vaka na “Na Cakavinaka?” (Serenilotu, naba. 131).

1 Timoci 4:12.Me vukea nomu vuvale mera gadreva me ra “nodra ivakarau era sa vakabauta,” sa rawa mo sureti ira me ra droinitaka eso nai yaloyalo ni tamata era sa ivakaraitaki vinaka tiko vei ira. Era sa vakauqeti keda vakacava tiko o ira na tamata oqo meda muri Jisu Karisito? Na itukutuku nei Peresitedi Thomas S. Monson “Mo Dua na iVakaraitaki ka Dua na Rarama” (Liaona, Nove. 2015, 86–88) e rawa ni solia eso na vakasama ena sala meda ivakaraitaki kina vei ira na tamata.

1 Timoci 6:7–12.Na cava o nanuma e vakatokai kina ni “sa vu ni ka ca kecega na daulomana na ilavo”? Na cava eso na ka rerevaki ni vakanamata vakatabakidua na noda bula ena ilavo? Ena rawa vakacava meda yalovinaka tiko ga ena veivakalougatataki sa tu vei keda?

2 Timoci 3:14–17.Me vaka na veitikina eso oqo, na veivakalougatataki cava ena yaco vei ira era kila ka vulica na ivolanikalou? Sa rawa ni ra wasea na lewe ni matavuvale eso na ivolanikalou e sa kunea ni “yaga oqo” vei ira.

Filimoni 1:17–21.Na cava e a gadreva o Paula me cakava ena vukui Onesimo? Na cava e tautauvata kina oqo kei na gagadre ni iVakabula me cakava vei keda? (raica talega na 1 Timoci 2:5–6; Vunau kei na Veiyalayalati 45: 3–5). Ena rawa vakacava meda muria na nodrau ivakaraitaki o Paula kei na iVakabula?

Me ikuri ni tukutuku ni vakavulici ni gone, raica na idusidusi ni macawa oqo ena Lako Mai, Mo Muri Au—Baleta na Lalai.

Sere vakaturi: “Cila Cila,” iVolanisere niGonelalai, 96.

Vakatorocaketaki Noda Veivakavulici

Vakavulica na ivunau e matata ka rawarawa. E totoka tu na kosipeli ena kena rawarawa (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 133:57). Mai na nomu via vakamarautaka na nomu matavuvale ena lesoni e taura na gauna na kena vakarautaki, sasagataka mo vakavulica na ivunau e savasava ka rawarawa (raica na 1 Timoci 1:3–7).

e rau vuli ivolanikalou na gonelalai

“Ni ko sa kila nai vola tabu ni ko a gone, oqori sa vakavukui iko rawa mo bula ni ko sa vakabauti Karisito Jisu.” (2 Timoci 3:15).