Ngenyi Ya kulama mu Meji

Kubadika Kasala mu Dipungila Dikulukulu

Mu mikanda ya Dipungila Dikulukulu kutuadija ku Genese tô ne ku Esetê, tudi tusangana nangananga miyuki—miyuki idi ileja malu a kala mu mushindu wa nyuima. Noa wakibaka buatu, Mose kupatula bena Isalele, Hana kusambila bua kupeta muana wa baluma, ne bikuabu. Kutuadija ku Yobo, tudi tupeta mushindu mukuabu wa kufunda. Mu mikanda eyi, bafundi ba mu Dipungula Dikulukulu bavua bafunda mu ngakuilu wa tusala bua kuleja lungenyi lukola anyi mêyi a buprofete manena mu mushindu wa kuvuluka.

Tukadi bamana kumona bilejilu bikesa bia kasala katapulula mu mikanda ya kala ya mu Dipungila Dikulukulu. Kutuadija ku mukanda wa Yobo kutungunuka, tudi tumona bia bungi. Mikanda ya Yobo, Misambu, ne Nsumuinu idi pakuamba yonsu tusala,anu mudi bitupa bia mikanda ya mêyi a ba profete bu Yeshaya, Yelemiya, ne Amosa. Bualu kubadika kasala nkushilangana ne kubadika muyuki, kubiumvua misangu ya bungi kudi kulomba mmuenenu mukuabu. Apa padi ngeny idi mua kukuambuluisha bua kupeta diumvuija dia bungi mu kasala ka mu Dipungila Dikulukulu.

Kumanya kasala ka tshiena Ebelu

Tshia kumpala, bidi mua kukuambuluisha bua kumanya ne kasala ka tshiena Ebelu mu Dipungila Dikulukulu kakena kalondeshila tshiambilu, bu mudi mishindu kampanda ya kasala. Nansha mudi luendu, manaya a miaku, ne diambulula dia mêyi bidi bipetangana ne kasala ka tshiena Ebelu ka kala, bintu ebi mbijimina mu dikudimuna. Bualu bumua buwamona, kadi, budi diambulula dia meji anyi ngenyi, imua misangu badibikila “dilondangana.” Apa padi tshilejilu tshikesa tshia Yeshaya:

Vuala bukola buanyi, wewa Siona;

Vuala bilamba bianyi bimpa, wewa Yelushalema. (Yeshaya 52:1)

Misambu 29 udi ne milongo ya bungi idi milondangana— bu tshilejilu:

Dîyi dia Mukalenga didi ne bukola;

Dîyi dia Mukalenga didi diûla tenta ne butumbi. (Misambu 29:4)

Ne apa padi musangu udi kumanya ne mulongu muibidi udi mulondela wa kumpala kupepeja ngumvuilu wa tshitupa etshi:

Nkadi kabidi munupesha mankenda a menu mu misoku yenu yonsu,

ne dijinga dia diampa mu miaba yenu yonsu. (Amosa 4:6)

Mu bilejilu ebi, mufundi wa tusala uvua wambulula lungenyi lumua ne dishilangana dikesa. Mushindu ewu udi mua kukosoloja lungenyi ludi luambulula ne kuenzela dishilangana bua kulumvuija anyi kuluvudija.

Mu bibadi bikuabu, miaku ibidi eyi idi ilondangana idi ne ngakuilu wa momumua bua kuleja ngenyi mishilangana, bu mudi tshilejilu esthi:

Diandamuna dia kalolu didi dijikija tshiji:

kadi diyi dikola didi dijula tshiji. (Nsumuinu 15:1)

Dilondangana dia mushindu ewu kadivua difika ku mpukampuka to. Mufundi uvua muenza nanku ku bukola. Bivua bibambuluisha bua kuleja ngenyi ya malu a mu nyuma anyi malelela ne bukola ne buimpa bonsu. Nanku pawudi umona mudi mfundilu wa mu Dipungila Dikulukulu mulondangana, udiebeja mushindu udiyi ukuambuluisha bua kumvua mukenji wa mufundi. Tshilejilu, ntshinyi tshivua Yeshaya mua kuikala usua kuamba pavuaye ufuanyikija “bukola” ne “bilamba bimpa” ne “Siona” ne “Yelushalema”? Yeshaya 52:1 Ntshinyi tshitudi mua kuamba bua tshiambilu tshia ne “Diandamuna dia kalolu” patudi bamanya ne “mêyi makola” mmashilangana nawu? (Nsumuinu 15:1).

Udi Upingajilula Anyima Wanyi, kudi Walter Rane

Kasala ka tshiena Ebelu bu Mulunda Mupia mupia

Bamua bantu badi bafuanyikija dibala dia kasala ne dituilangana ne muntu mupiamupia. Kubala kua kasala mu Dipungila Dikulukulu, tshikondu atshi, kuvua mua kuikala bu kutuilangana ne muntu wa mu ditunga dia kula ne sombelu wa babenda udi wakula muakulu mukuabu kutudi— ne udi umueneka muikala ne bidimu binunu bibidi. Muntu ewu udi mua kuikala wamba malu atudi katuyi tumvua ku ntuadijilu, kadi kabiena biumvuija ne kena ne tshintu tshia mushinga tshia kuamba. Tudi anu ne bua kupisha nabu diba, kuditatshisha bua kumona bintu bilondeshela mmuenenu wabu. Tudi mua kumona mu mioyo yetu ne, tudi tumvuangana bimpa menemena. Ne tuetu baleja lutulu ne lusa, muntu ewu udi mua kulua mulunda wetu wa pa moyo.

Nanku pawudi ubala tshitupa tshia mukanda wa Yeshaya, tshilejilu, ela meji bu ne udi utuilangana ne muntu mupiamupia. Udiebeja, “malu kayi andi mmona mu tshibungi?” Mushindu kayi udi tshitupa etshi tshikusaka bua kudiumvua—nasha wewa kuyi umvua miaku yonsu? Pashisha ubala kabidi, misangu ya bungi. Ela meji bua kubala ne dîyi dikola; bamua bantu badi bapeta mukuabu ngumvuilu mushindu awu. Tangila miaku misunguluka ivua Yeshaya musungula, nangananga miaku idi ipenta tshimfuanyi mu lungenyi lueba. Mushindu kayi udi bindidimbi abi bikusaka bua kudiumvua? Ntshinyi tshidibi bileja pa mushindu uvua Yeshaya udiumvua? Pawudi wenda ulonga miaku ya bafundi ba mu Dipungila Dikulukulu, newumona ne bavua basungula miaku ne mishindu bua kuleja ndondu wa mukenji wa mu nyuma.

Tusala tudi mua kuikala balunda bimpa bualu tudi tutuambuluisha bua kumvua mushindu utudi tudiumvua ne malu atudi tupeta. Tusala tua mu Dipungila Dikulukulu tudi ne mushinga wa bungi bualu tudi tutuambuluisha bua kumvua didiumvua dietu dia mushinga wa bungi ne malu atudi tupeta—adi atangila malanda etu ne Nzambi.

Pawudi ulonga kasala mu Dipungila Dikulukulu, vuluka ne kulonga kua mufundu kudi ne mushinga wa bungi padiku kutulombola kudi Yezu Kilisto. Keba bimanyinu, bimfuanyi, ne malelela adi ibaka ditabuja dieba mu Yeya. Teleja bulombodi bua kudi Nyuma wa Tshijila pawudi ulonga.

Mikanda ya Meji

Kamua kasumbu ka kasala ka mu Dipungila Dikulukulu ke kadi scholars ubikila “Mikanda ya Meji”. Yobo, Nsumuinu, ne Muambi bidi mu kasumbu aka. Padi misambu ileja ngumvuilu wa ditumbisha, dibungama, ne dikukuila, mikanda ya meji mmimanyina pa mibelu idi kayiyi ijika diba anyi ndondu, konku ya nkindi. Mukanda wa Yobo, tshilejilu, udi uleja buakana bua Nzambi ne tshidi tshikeba makenga a bantu. Nsumuinu idi itupesha mibelu ya mua kuikala ne nsombelu muimpa, idi kabidi ne mêyi a meji masangisha ne mafila kudi bantu ba kala. Ne Muambi udi wela tshipatshila tshia moyo nkayatshi mpata—padi bintu bionso bimueneka bu bidi bipita lukasa ne tshianana, kuepi kutudi tupeta ngumvuila wa bushuwa? Udi mua kuela meji mukanda wa meji bu miyuki ya meji ne balombodi ba meji badi bakeba kuleja dimona bitangila Nzambi ne buloba budiye mufuka— ne pamuapa kukuambuluisha bua kumvua bintu ebi bimpa kupita kumpala.