Luaku, Undonde
Ngenyi ya Divuluka: Dibala dia Dipungila Dikulukulu


“Ngenyi ya Divuluka: Dibala dia Dipungila Dikulukulu,” Luaku, Undonde—Bua mu Dîku ne mu Ekelezia: Dipungila Dikulukulu 2026 (2026)

“Dibala dia Dipungila Dikulukulu,” Luaku, Undonde: 2026

ikone wa ngenyi

Ngenyi ya Divuluka

Dibala dia Dipungila Dikulukulu

Pavua Nefi musua kupesha bana babu baluma meji bua kueyemena Mukalenga, wakabanya miyuki pa Mose ne malongesha a Yeshaya. Pavua Mupostolo Paulo musua kukolesha Bena Kilisto ba bangabanga bua kuikala ne ditabuja mu milayi ya Nzambi, wakabavuluija pa ditabuja dia Noa, Abalahama, Sala, Akaba, ne bakuabu. Ne pavua Yezu Kilisto wambila balombodi ba Bena Yuda bua “nukeba dijingulula mu mifundu,” wakumvuija ne idi “ijadika bualu buanyi” (Yone 5:39), mifundu ivuaye wakula idi mikala itudi tubikila ne Dipungila Dikulukulu.

Mu tshiakuidi tshikuabu, pawudi ubala Dipungila Dikulukulu, udi mu dibala miaku ivua mifila meji, mikolesha ne mikankamika bantu ba Nzambi mu bidimu mbombu ya binunu.

Kadi tshintu kampanda tshidi tshifundibua kukadi mutantshi mula nunku tshidi mua kukuambuluisha bulelela bua kupeta mandamuna ku malu eba a lelu anyi? Eyowa, bidi bikumbana! Nangananga pawudi uvuluka pa nganyi udi Dipungila Dikulukulu diakula.

Bujadiki bua Yezu Kilisto

Nansha malu makola anudi wewa ne dîku dieba nututakena nawu, diandamuna didi anu Yezu Kilisto. Nanku bua kupeta mandamuna mu Dipungila Dikulukulu, umukeba. Kabiena anu biteketa to. Udi ne tshia kuela meji bikola ne kukeba buludiki bua nyuma. Ku misangu, bidi bituma Kudiyi mbimueka buludi, bu mu dimanyisha dia Yeshaya, “Bakutulelela muana, bakutupa muana mulume: … ne nebamuinyika dina … Mukalenga wa Ditalala” (Yeshaya 9:6). Mu miaba mikuabu, Mupandishi mmulejibua menamena, kupitshila ku bimanyishilu ne bimfuanyi—tshilejilu, ku diumvuija dia milambu ya nyama anyi mulubu wa Yosefe ufuila bana babu lusa ne ubasungila ku tshiyola tshia nzala.

Yezu muimana pa dibua ntanta kubula ne mbuwa

Munya wa ba pa Buloba, kudi Scott Sumner

Pawikala ukeba ditabuja dinena mu Mupandishi pawudi ulonga Dipungila Dikulukulu, neudipeta. Pamuapa etshi tshidi mua kuikala tshipatshila tshia dilonga dieba tshidimu etshi. Sambila ne nyuma neakuludika bua kupeta ne kushindamena pa bitupa, miyuki, ne mambi biakusemeja pabuipi ne Yezu Kilisto.

Mulamibua mu Bunzambi

Kuindidi ne Dipungila Dikulukulu dileja muyuki mujima ne muakana wa bukua bantu to. Ke ntshidi bafundi ne bakongakaji ba bangabanga bateta bua kuenza to. Tshipatshila tshiabu tshinena tshivua tshia kulongesha tshintu kampanda pa Nzambi—pa bulongolodi dienda bua bana benda, pa tshidi tshiumvuija kuikala tshisamba tshienda tshia tshipungidi, ne pa mushindu wa kupeta disungila patudi tuenza tshilema. Ku misangu bavua babienza ku dilonda malu a bikuma a kala bu muvuabu babiumvua, biangata miyuki ya ku nsombelu wa baprofete banena. Genese udi tshilejilu tshiabi, ne bu mudi mikanda bu wa Yoshua, Balumbuluishi, ne 1 ne 2 Bakalenga. Kadi bafundi bakuabu ba Dipungila Dikulukulu kabavua ne tshipatshila tshia kulonda miyuki ya kala to. Pamutu pa atshi, bavua balongesha kupitshila ku midimu ya bungambi bumudi tusala ne mianu. Misambu ne Nsumuinu bidi bia ku biobi ebi. Ne pashisha mudi mêyi malenga a baprofete, bu mudi Yeshaya ne Malaki, badi bakula mêyi a Nzambi kudi Isalele wa kala—ne, kupitshila ku tshishima tshia Bibiliya, badi bakula kutudi kabidi lelu.

Baprofete aba bonsu, bedi ba kasala ne bakongakaji bavua bamanya ne mêyi abu neabadibua kudi bantu pa buloba bujima bidimu bisambuka ku binunu bipita anyi? Katuena bamanya to. Kadi tudi tusanka ne etshi tshidi amu tshivua tshipitakana. Bisamba kujuka ne kukuluka, bimenga kukuatshibua, bamfumu kutumba ne kufua, kadi Dipungila Dikulukulu diakashala ku bionsu, ku nkongu ne nkongu, ku mufundi ne mufundi, ku dikudimuna ne dikudimuna. Eyowa bintu bikuabu biakajimina anyi biakakudimukibua, ne mu mushindu umua ne mukuabu, bintu bia bungi biakalamibua ku tshishima.

muprofete wa kala ufunda pa kaseba

Muprofete wa mu Dipungila Dikulukulu, kudi Judith A. Mehr (disulakaja)

Ebi bidi bikala bintu bikesa bia kulama mu meji pawudi ubala Dipungila Dikulukulu tshidimu etshi. Nzambi wakalama mifundu ya kala eyi bualu mmukumanya ne mumanya tshiwapitshila. Uvua mukulongoluela mukenji wa mu nyuma mu miaku eyi, wikala mua kukusemeja kudiye ne kuibaka ditabuja dieba mu bulongolodi Dienda ne mu Muanenda Munanga. Pamuapa neakulombola ku tshitupa anyi ku lungenyi ludi mua kubenesha muntu kampanda uwudi mumanya—mukenji uwudi mua kutangalaja ne mulunda, ne tshidimba tshia dîku, anyi Musantu mukuabu. Kudi mishindu ya bungi. Tshidi tshikumbana bua kuelapu meji?

Nefi wakamba, “Anyima wanyi udi usankila mu mifundu” (2 Nefi 4:15). Pamuapa udi mua kumvua mushindu wa momumua pawudi ubala misangu ya bungi miaku ya momumua bu muvua Nefi mubala—tshitudi tubikila mpindiewu ne Dipungila Dikulukulu.

Mikanda ya Dipungila Dikulukulu

Mu nkudimuinu ya Bena Kilisto ya bungi ya Dipungila Dikulukulu, mikanda mmilongolola mu mishindu mishilangana ne muvuaye milondangana mu nkongakajilu mu nsangilu wayi wa kumpala. Bibiliya wa Bena Ebelu udi usangisha mikanda mu bisumbu bisatu—mikenji, baprofete, ne mifundu—Bibiliya ya Bena Kilisto ya bungi idi yakaja mikanda mu bisumbu binayi: Mikenji (Genese–Dutelonome), miyuki ya kala (Yoshua–Esetê), mikanda ya tusala (Yobo–Musambu wa Solomo), ne baprofete (Yeshaya–Malaki).

Buatshinyi bisumbu ebi bidi ne mushinga? Bualu dimanya ne mushindu wa mukanda kayi uwudi ulonga tshidi mua kukuambuluisha bua kumvua mushindu wa kuwulonga.

Etshi tshidi tshintu tshia kulama mu meji pawudi ubanga kubala “mikenji,” anyi mikanda itanu ya kumpala ya Dipungila Dikulukulu. Mikanda eyi, idi mikala katshia ku kala ya Mose, mbimueneka ne mmipitshila mu bianza bia bafundi ba bungi ne bakunguiji mu bula bua tshikondu. Ne tudi bamanya ne, mu bula bua nkama ya bidimu, “bitupa bia bungi bidi bia patoka ne mushinga mupita” bivua biumbusha mu Bibiliya (tangila 1 Nefi 13:23–26). Nanku, mikanda ya Mose idi mikala muaku udi ufila meji wa Nzambi, nansha yoyi mikala—bu mudimu onsu wa Nzambi musambuluja kupitshila ku bantu ba lufu—udi muteka ku bilema bia bantu (tangila Mose 1:41; Tunungu tua Ditabuija 1:8). Miaku ya Moloni, mu dituma ku miandiku ya tshijila ya Mukanda wa Molomo utuye muambuluisha bua kusangisha, bidi biambuluisha apa: “bikalaku bilema bidi matupakana a bantu; bua nanku, kanupîshi malu a Nzambi to” (dibeji dia dîna dia Mukanda wa Molomo). Mu ngakuilu mukuabu, mukanda wa mifundu kawena ujinga bua kuikala kuwuyi tshilema bua kuikala dîyi dia Nzambi to.

Biakumanya

  1. Tangila 1 Nefi 4:2–3; 17:23–43; 19:22–23.

  2. Tangila Ebelu 11.

  3. Tangila Russell M. Nelson, “The Answer Is Always Jesus Christ,” Liahona, Ngondu Muitanu 2023, 127–28.

  4. Tangila Lewitiki 1:3–4.

  5. Tangila Genese 45–46.

  6. Mulombodi Mukulu M. Russell Ballard wakamba ne: “Ke nku diakalenga anyi ku mpukampuka kutudi ne mukanda wa Nzambi lelu. Bantu bakana bakasakibua ku Nyuma bua kufunda bionsu bibidi bintu bia tshijila bivuabu bamona ne mêyi a tshijila avuabu bumvua ne bakula. Bantu bakuabu badieyeka bavua basakibua bua kulama ne kukuba miandiku eyi” (“The Miracle of the Holy Bible,” Liahona, Ngondu Muitanu 2007, 80).