Seminelí
ʻEta 6: Ko e Folau ʻa e Kakai Sēletí ki he Fonua ʻo e Talaʻofá


“ʻEta 6: Ko e Folau ʻa e Kakai Sēletí ki he Fonua ʻo e Talaʻofá,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻEta 6,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

ʻEta 6

Ko e Folau ʻa e Kakai Sēletí ki he Fonua ʻo e Talaʻofá

ʻĪmisi
Ko e felīlīʻaki ʻa e ʻū vaka lafalafa ʻo e kau Sēletí ʻi he peaú

Fakakaukauloto pe naʻe ongo fēfē nai ki he kakai Sēletí ʻenau hū ki honau ʻū vaka lafalafá ʻo kolosi ʻi he ngaahi vai lahí ʻi heʻenau fononga ki he fonua ʻo e talaʻofá. Neongo naʻe lōloa mo faingataʻa e fononga ʻa e kau Sēletí, ka naʻa nau ʻiloʻi naʻe tokoniʻi kinautolu ʻe he ʻEikí ʻi heʻenau fonongá. ʻE lava foki ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻEikí lolotonga ʻetau fononga ʻi he matelié pea mo e foki ki he ʻao ʻo e Tamai Hēvaní. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke fakatatau ʻa e folofolá kae lava ke ke ako ʻa e ngaahi moʻoni ʻe lava ʻo tokoni atu lolotonga hoʻo fononga ʻi he moʻuí.

Tokoni ki he tokotaha ako takitaha ke tānaki ki he aʻusia fakaakó. Fakahaaʻi fakamātoato ʻoku mahuʻinga ʻa e tokotaha ako takitaha pea ʻe lava pē ke ne fakahoko ha tānaki. Mahalo ʻe ongoʻi mālohi ange ha kau ako ʻe niʻihi ke nau kau mai ʻo laka ange ʻi he toengá. Feinga lahi ange pea mohu founga ke poupouʻi ʻa e tokotaha ako takitaha ke tokoni ʻi ha ngaahi founga mahuʻingamālie.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: ʻE lava ke lau ʻe he kau akó ʻa e ʻEta 6:1–12 pea fakakaukau ki he ngaahi tafaʻaki ʻo e fakamatala ko ʻení ʻe lava ke fakataipe hono fakaʻaongaʻ.i ki heʻenau moʻuí. ʻE lava ke tokoni ʻa e ʻekitivitī ako ki he ngaahi veesi ko ʻení ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Tohi ʻa Molomoná 2024 ki he meʻá ni.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e fonongaʻanga ʻo e moʻuí

ʻOku fakataumuʻa ʻeni ke tokoni ki hono teuteuʻi ʻo e kau akó ke fakatatau ʻenau ako ʻa e ʻEta 6 ki heʻenau moʻuí. Makehe mei hono fakaafeʻi ʻo e kau akó ke fakakakato ʻa e ʻekitivitií ʻi heʻenau tohinoa akó, fakakaukau ke fakakakato ia ʻi he palakipoé.

ʻE lava ke fakafehoanaki ʻetau moʻui fakamatelié ki ha fononga lōloa, pea ko e moʻui taʻengatá ʻa e feituʻu ʻoku tau fakataumuʻa ki aí. Tohi ʻi hoʻo tohinoa akó ʻa e “Ko Au” ʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e pēsí pea “Moʻui Taʻengata” ʻi he tafaʻaki ʻe tahá. ʻI he vahaʻa ʻo e ongo ʻuluʻi tohi ko ʻení, hiki ha niʻihi ʻo e ngaahi faingataʻa ʻe lava ke hoko lolotonga ʻetau fonongá te ne fakafaingataʻaʻiaʻi ʻetau foki taau ki he Tamai Hēvaní. Fakakaukau leva ki he tuʻunga ʻoku ʻi ai hoʻo fononga ki he moʻui taʻengatá pea ko e ngaahi fakafeʻātungia fē ʻokú ke lolotonga fehangahangai mo iá.

Te ke ako ʻi he ʻahó ni fekauʻaki mo e fononga naʻe fai ʻe he kau Sēletí ki he fonua ʻo e talaʻofá hili ʻenau foʻu honau ʻū vaka lafalafá. Kumi ha ngaahi moʻoni ʻi hoʻo akó ʻe lava ʻo tokoni ke ke ikunaʻi ʻa e ngaahi faingataʻa ʻokú ke fehangahangai mo ia ʻi hoʻo fononga ke foki ki he ʻao ʻo e ʻOtuá.

Ko hono fakatatau ʻo e folofolá ki hoʻo moʻuí

ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi sitepu ko ʻení ke ke fakafehoanaki, pe fakatatau, ʻa e meʻa te ke lau ʻi he folofolá ki ho tūkunga fakatāutahá. Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó ʻa e ʻuluʻi tohi “Ngaahi founga ke fakatatau ai ʻa e folofolá ki heʻeku moʻuí.” Lekooti ʻa e ngaahi sitepu ko ʻení ʻi lalo ʻi he ʻuluʻi tohí.

Fakaʻaliʻali ʻa e ngaahi sitepu ko ʻení ke lava ke hiki kinautolu ʻe he kau akó ki heʻenau tohinoá.

  1. Kumi ha ngaahi fakaikiiki mahuʻinga.

  2. Fai ha ngaahi fakafehoanaki.

  3. ʻIloʻi ha ngaahi lēsoni mahuʻinga.

  4. Fakapapauʻi hono fakaʻaongaʻi fakatāutahá.

Kimuʻa pea ʻoange ki he kau akó ha faingamālie ke akoako fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sitepu ko ʻení ʻiate kinautolu peé, fakakaukau ke fakahoko fakakalasi ʻa e sīpinga ko ʻení. Fakapapauʻi ke tuku ha taimi lahi ke akoako ai ʻa e kau akó ʻiate kinautolu pē ʻamui ange ʻi he lēsoní.

Sitepu 1: Kumi ha ngaahi fakaikiiki mahuʻinga

Lau ʻa e ʻEta 6:1–3, ʻo kumi ha ngaahi fakaikiiki mahuʻinga. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi fakaikiiki ko ʻení ha kakai, ngaahi feituʻu, ngaahi meʻa, pe ngaahi ngāue ʻoku fakamamafaʻi.

Kole ki he kau akó ke vahevahe ha ngaahi fakaikiiki mahuʻinga naʻa nau maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. ʻE lava ke hiki ʻeni ʻi he palakipoé. Te ke lava ʻo fakamahinoʻi ange ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení:

Ko e fakaikiiki mahuʻinga ʻe taha mahalo naʻá ke fakatokangaʻí ko hono ngaohi ʻe he ʻEikí ʻa e fanga foʻi maka naʻe ʻomi ʻe he tokoua ʻo Sēletí kiate Iá (vakai, ʻEta 3:1–6) ke ulo koeʻuhí ke maʻu ʻe he kau Sēletí ha maama ʻi honau ʻū vaká.

Sitepu 2: Fai ha ngaahi fakafehoanaki

Fakakaukau ki he founga ʻe lava ke fakafehoanaki ai ʻa e ngaahi fakaikiiki naʻá ke ʻilo ʻi he sitepu kimuʻá ki ha meʻa fakalaumālie pe ngaahi tūkunga ʻi hoʻo moʻuí.

  • Ko e hā ha ngaahi fakafehoanaki te ke lava ʻo fakahoko ʻaki ʻa e ngaahi fakaikiiki naʻá ke ʻilo ʻi he sitepu kimuʻá?

Hangē ko ʻení, mahalo naʻá ke fakafehoanaki ʻa e fanga foʻi maka uló ki he tupuʻanga ʻo e maama ʻo e laumālié kuo tāpuekina ʻaki kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní, hangē ko e ngaahi akonaki mo e sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí, ko e Laumālie Māʻoniʻoní, ngaahi folofolá, mo e kau palōfita moʻuí. (Vakai, Saame 119:105; Sione 8:12; mo e 1 Nīfai 17:13. Te ke lava ʻo fakafekauʻaki ʻa e ngaahi veesi ko ʻení mo e ʻEta 6:3.)

Sitepu 3: ʻIloʻi ha ngaahi lēsoni mahuʻinga

Fakakaukau pe ko e hā ha ngaahi lēsoni pe ngaahi moʻoni ʻokú ke ako ʻi hoʻo fakafehoanaki ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ki hoʻo moʻuí pe ki ha meʻa fakalaumālie. Fakakaukau foki ki he meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

  • Ko e hā ha ngaahi lēsoni pe ngaahi moʻoni ʻokú ke ako mei he ngaahi veesi ko ‘ení? Ko e hā ha meʻa ʻokú ke maʻu ʻe ala tokoni atu ʻi hoʻo moʻui fakaʻahó?

Ko e moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo akó ʻoku ʻomi ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ha fakahinohino mo ha maama ke tokoniʻi kitautolu lolotonga ʻetau fononga ʻi he moʻui fakamatelié.

Te ke lava ʻo fakaafeʻi ʻa e kau akó ke vahevahe ha niʻihi ʻo e ngaahi founga kuo foaki ange ai ʻe he ʻOtuá ha fakahinohino mo ha maama fakalaumālie ki heʻenau moʻuí.

Sitepu 4: Fakapapauʻi hono fakaʻaongaʻi fakatāutahá

Fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo fakaʻaongaʻi ʻi hoʻo moʻuí ʻa e ngaahi lēsoni naʻá ke ʻiloʻi ʻi he sitepu kimuʻá.

  • Ko e hā te ke lava ʻo fai ke ke muimui pe maʻu lahi ange ai ʻa e maama ʻa e ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí?

Mahalo kuó ke fakakaukau ki ha ngaahi ngāue hangē ko hono fakatupulaki hoʻo ako folofolá, fekumi ʻi he faʻa lotu ki ha fakahinohino mei he Tamai Hēvaní ʻi hoʻo ngaahi fili fakaʻahó, pe feinga faivelenga ange ke tauhi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke hoko ko ho takaua maʻu pē.

Akoako fakatatau ʻa e ngaahi veesi kehe mei he fakamatala ko ʻení

ʻĪmisi
Ko e vaka lafalafa ʻa e kau Sēletí

ʻE lava ke fakakakato fakafoʻituitui ʻe he kau akó ʻa e ʻekitivitī ko ʻení pe mo ha hoa, pe ʻi ha kiʻi kulupu tokosiʻi.

Ako ʻa e toenga ʻo e fakamatala ki he fononga ʻa e kakai Sēletí ki he fonua ʻo e talaʻofá ʻaki haʻo lau ʻa e ʻEta 6:4–12. Fekumi ki ha ngaahi founga lahi ange ʻe lava ke fekauʻaki ai e fononga ʻa e kau Sēletí mo hoʻo fononga ʻi he moʻuí. ʻI hoʻo akó, akoako fakaʻaongaʻi ʻa e founga sitepu ʻe fā ki hono fakatatau ʻo e folofolá.

Tokanga makehe ki he meʻa ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke nau ako aí, aleaʻi ʻa e meʻa naʻa nau akó. Kapau te nau fiemaʻu ha tokoni lahi ange, fakakaukau ke ʻeke ange ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e hā naʻe akoʻi atu ʻe he ngaahi potufolofola ko ʻení fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e “[ngaahi] matangi fakamanavahē” (ʻEta 6:5) ʻoku fakaʻatā ʻe he ʻEikí ke tau aʻusia ʻi heʻetau moʻuí? Te tau fakapapauʻi fēfē ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe hotau ngaahi ʻahiʻahí pe faingataʻaʻiá ke tau toe ofi ange ki he ʻOtuá?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke ke ongoʻi ai ʻokú ke “ngalo hifo” (ʻEta 6:6) ʻi hoʻo fononga ʻi he matelié? Ko e hā naʻá ke vakai ki ai ʻi he veesi 7 ʻe lava ʻo tokoni kiate koe lolotonga ʻa e ngaahi taimi peheé?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe fakafetaʻi ai ʻa e kau Sēletí ki he ʻEikí lolotonga ʻenau fononga faingataʻá? (vakai, ʻEta 6:9). Ko e hā te ne lava ʻo tokoniʻi koe ke ke maʻu ha loto-houngaʻia ki he ʻOtuá, neongo hoʻo fehangahangai mo e ngaahi faingataʻá?

Hili ʻa e fealēleaʻakí, fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoniʻi ai kinautolu ʻi heʻenau moʻuí ʻe he meʻa kuo nau ako ʻi he ʻaho ní, kau ai mo e ngaahi faingataʻa ne nau lave ki ai kimuʻá. Poupouʻi ke nau lekooti ʻi heʻenau tohinoa akó ha faʻahinga ueʻi fakalaumālie pē pe ngaahi fakakaukau ʻoku nau fie manatuʻi.

Fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuo mou aleaʻi he ʻaho ní. Poupouʻi ʻa e kau akó ke hokohoko atu ʻenau fakatatau ʻa e meʻa naʻa nau lau ʻi he folofolá ki heʻenau moʻuí.