Seminelí
Fakataukei Fakatokāteliné: ʻAlamā 39:9—“ʻIkai Toe Muimui ʻi he Ngaahi Holi ʻa Ho Matá”


“Fakataukei Fakatokāteliné: ʻAlamā 39:9—ʻʻIkai Toe Muimui ʻi he Ngaahi Holi ʻa Ho Matá,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Fakataukei Fakatokāteliné: ʻAlamā 39:9,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Fakataukei Fakatokāteliné: ʻAlamā 39:9

“ʻIkai Toe Muimui ʻi he Ngaahi Holi ʻa Ho Matá”

ʻĪmisi
Ko e lue fakalaka atu ʻa ʻIsapela ʻia Kolianitoní

ʻI hoʻo ako ʻa e ʻAlamā 39, naʻá ke ako ai fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo hono moʻui ʻaki e fono ʻo e angamaʻá mo e founga ke tekeʻi ʻaki e ʻahiʻahí ʻi he falala kia Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke ako maʻuloto ʻa e potufolofola fakataukei fakatokāteline mo e kupuʻi lea folofola mahuʻinga ki he ʻAlamā 39:9, fakamatalaʻi ʻa e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he potufolofolá ni, pea fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi ha tūkunga moʻoni ʻo e moʻuí.

Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau feinga ʻi he ʻiloʻilo pau ke hoko ʻo hangē ko Sīsū Kalaisí. ʻI he feinga ʻa e kau akó ke hoko ʻo hangē ko Sīsū Kalaisí, tokoni ke nau fakatokangaʻi ʻa e ngaahi ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní ke ʻiloʻi e ngaahi founga te nau lava ʻo fakalakalaka aí. Poupouʻi e kau akó ke nau fakakaukau ʻi he faʻa lotu ki ha ngaahi sitepu pau te nau lava ʻo fakahoko ʻi heʻenau feinga ke hoko ʻo hangē ko e Fakamoʻuí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke feinga ke kamata ako maʻuloto ʻa e kupuʻi lea folofola mahuʻinga ki he ʻAlamā 39:9. Te ke lava foki ʻo poupouʻi ke nau feinga ke ako maʻuloto ʻa e vēsí kakato.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e lēsoni fakataukei fakatokāteline ko ʻení ke akoʻi ia ʻi he hili ʻa e lēsoni “ʻAlamā 39,” ʻa ia ko e lēsoni puipuituʻa ki he potufolofola fakataukei fakatokāteline ʻAlamā 39:9. Kapau ʻoku fiemaʻu ke hiki e lēsoni fakataukei fakatokāteline ko ʻení ki ha uike kehe, fakapapauʻi ke akoʻi foki mo hono lēsoni puipuituʻá ʻi he uike ko iá.

Fakamatalaʻí mo e ako maʻulotó

Ko e kupuʻi lea folofola mahuʻinga ʻo e fakataukei fakatokāteline ki he ʻAlamā 39:9 ko e “ʻIkai toe muimui ʻi he ngaahi holi ʻa ho matá.” Fakaʻaongaʻi ʻa e founga ko ʻení, pe ko ha founga ʻe taha te ke fili, ke tokoni atu ke ke ako maʻuloto ʻa e potufolofolá mo e kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e folofolá.

ʻĪmisi
ongo foʻi mata ʻi loto ʻi ha siakale kuo kolosi

Fakakaukau ke hiki ʻi he palakipoé ʻa e ʻAlamā 39:9 pea tā ha ongo foʻi mata ʻi ha siakale kuo kolosiʻi. ʻOange ki he kau akó ha ngaahi miniti siʻi ke nau ako ai ʻa e kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e folofolá, pea fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke nau haʻu ki he palakipoé pea hiki ʻa e kupuʻi leá takatakai ʻi he fakatātaá. Lau maʻuloto fakataha mo e kalasí ʻa e potufolofolá mo e kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e folofolá kae ʻoua kuo maʻuloto ia ʻe he kau akó.

Fakakaukau leva ke fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke omi ki muʻa ʻi he loki akó ke fakafaivaʻi ʻa e tūkunga ko ʻení.

Fakakaukauloto ko ha faifekau koe, ko e fuofua taimi ia ke ke akoʻi ai ha taha fekauʻaki mo e fono ʻo e angamaʻá. Fakamatalaʻi nounou pe ko e hā ʻa e fono ʻo e angamaʻá, pea fakaʻaongaʻi ʻa e ʻAlamā 39:9 ke fakamatalaʻi ʻa e founga ke tauhi ai iá.

Akoako hono fakaʻaongaʻí

ʻOange ha faingamalie ki he kau akó ke nau toe vakaiʻi nounou pē ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi he palakalafi 5–12 ʻi he konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokateliné (2022). Hili ʻenau toe vakaiʻí, fakaafeʻi ke nau fili ha foʻi lea mahuʻinga mei he tefitoʻi moʻoni takitaha ʻoku nau ongoʻi ʻokú ne fakamatalaʻi lelei taha iá. ʻE lava leva ke vahevahe ʻe he kau akó ʻa e foʻi lea naʻa nau filí pea mo hono ʻuhingá.

Fakaʻaongaʻi ʻa e tūkunga ko ʻení, pe fakakaukau ke liliu ia ki ha founga te ne feau lelei taha e ngaahi fiemaʻu ʻa e kau akó, ke tokoniʻi e kau akó ke fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu e ʻilo fakalaumālié.

ʻOku fiefia ʻa ʻAiveni ke fakaʻaongaʻi hono taimí ʻi he mītia fakasōsialé. ʻOkú ne mohu founga mo fakaʻaongaʻi ha ngaahi mītia fakasōsiale kehekehe ke vahevahe ai ha ngaahi pōpoaki lelei. Ka neongo ia, ʻokú ne mamata foki ki ha ngaahi meʻa lahi ʻoku taʻefeʻunga pea ʻi ai mo e taimi ʻe niʻihi ʻoku ponokalafi ia. ʻI he kamataʻangá, naʻá ne hohaʻa ki ai, ka ʻi he fakalau ʻa e taimí, ʻoku fakaʻau ke ne fiemālie ange ki ai. Kimuí ni mai, ʻokú ne fekumi lahi ange ki he faʻahinga meʻa ko ʻení. ʻOku ʻikai ke ne tokanga ki he ngaahi fili ʻokú ne fakahokó.

Aleaʻi ʻa e founga ʻe lava ke tokoni ai ʻa e mahino mo hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke vakai ʻa ʻAiveni ki he ngaahi tuʻunga fakahohaʻa ʻo ʻene ngaahi angafai lolotongá. ʻE lava ke tokoni atu e ngaahi fehuʻi mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení.

Fakakaukau ke hiki ʻa e fehuʻi ʻuluaki ʻo e konga takitaha ʻi laló ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi e kau akó ke nau aleaʻi tautau toko ua pe fakakulupu iiki ʻenau ngaahi talí. ʻI he ngāue fakakulupu ʻa e kau akó, lue takai ʻo fakafanongo ki he meʻa ʻoku nau aleaʻí. Tānaki atu mo ha toe ngaahi fehuʻi ki he ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku hiki atu ʻi laló ʻo ka fiemaʻu ke tokoniʻi e kau akó ke nau toe fakaʻaongaʻi lahi ange ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié.

Vakaiʻi mo sivisiviʻi e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí, ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá

  • ʻE lava fēfē ke vakaiʻi ʻe ʻAiveni hono tūkungá ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá?

  • ʻE fakahoko fēfē ʻe heʻene ngaahi feinga ke tauhi ʻene ngaahi fakakaukaú ke maʻá ha liliu ʻi he kotoa ʻo ʻene moʻui ʻi he māmaní pea ʻi he moʻui ka hokó?

  • ʻE tokoni fēfē nai ʻa ʻene ngaahi feingá ki hono vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní?

Fekumi ke maʻu ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻe niʻihi ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí ʻe lava ʻo tokoni kia ʻAivení? ʻE lava fēfē ke tokoni ʻa e ʻAlamā 39:9?

Kapau ʻoku fiemaʻu tokoni ʻa e kau akó ʻo kau ki hono maʻu ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí, fakakaukau ke ke vahevahe ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení.

Ngāue ʻi he tuí 

  • Ko e hā ha meʻa ʻe lava ke fai ʻe ʻAiveni ke ngāue ai ʻi he tuí pea “ʻikai toe muimui ʻi he ngaahi holi ʻa [hono] matá”? (ʻAlamā 39:9).

  • ʻE tokoni fēfē ʻa e fāifeinga ke tafoki kia Kalaisí ki heʻene ngaahi ngāué?

  • Ko e hā ha tokāteline mei he palani ʻa e Tamai Hēvaní ʻe lava ʻo tokoni kia ʻAivení pea ko e hā hono ʻuhingá?

  • ʻOkú ke pehē ʻe tokoni fēfē ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke fakatokangaʻi ai ʻe ʻAiveni ʻa e fakatuʻutāmaki ʻo ʻene ngaahi angafai lolotongá?

  • Ko e hā ha meʻa te ne lava ʻo fai ke fakahoko ai ha ngaahi liliu ʻoku tuʻuloá?

ʻI he fakaʻosi ʻe he ngaahi kulupú ʻenau fealeaʻakí, fakaafeʻi ke nau vahevahe mo e kalasí ʻa e meʻa naʻa nau akó. ʻI he vahevahe ʻa e kau akó, fakahaaʻi ʻa e mahuʻinga ʻo ʻenau ngaahi fakamatalá. Fakakaukau foki ke ʻeke ha ngaahi fehuʻi ʻe tokoni ki he kau akó ke nau fengāueʻaki fakakalasi, hangē ko e “ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai e meʻa naʻe toki vahevahe ʻe hoʻo kaungāakó?” pe “ʻE tokoni fēfē hono fakaʻaongaʻi e meʻa naʻe vahevahe ʻe hoʻo kaungāakó kia ʻAivení?”

Toe vakaiʻi ʻo e fakataukei fakatokāteliné

Lolotonga ha lēsoni ʻi he kahaʻú, fakaʻaliʻali ki he kau akó ha fakatātā ʻo ha ongo foʻi mata ʻi loto ʻi ha siakale kuo kolosiʻi pea fakaafeʻi ke nau fakamanatu pe ko e potufolofola fakataukei fakatokāteline fē ʻoku kau fakataha mo iá. Toutou lau maʻuloto fakataha ʻa e kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e folofolá ke fakamanatu atu.