Seminelí
ʻAlamā 19: “ʻOku Hōifua ʻa e ʻEikí ke Tali ʻa e Kakai Fulipē ʻa ia ʻe Fakatomala mo Tui ki Hono Huafá”


“ʻAlamā 19: ‘ʻOku Hōifua ʻa e ʻEikí ke Tali ʻa e Kakai Fulipē ʻa ia ʻe Fakatomala mo Tui ki Hono Huafá,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻAlamā 19,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

ʻAlamā 19

“ʻOku Hōifua ʻa e ʻEikí ke Tali ʻa e Kakai Fulipē ʻa ia ʻe Fakatomala mo Tui ki Hono Huafá”

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku vahevahe e ongongoongoleleí mo e ngaahi kaungāmeʻá

ʻI hoʻo fakakaukau ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé, ʻokú ke faʻa ongoʻi nai ʻoku ʻi ai ha kakai ʻe niʻihi he ʻikai ke nau teitei tali ʻe kinautolu ʻa e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí? ʻOkú ke pehē ‘oku ʻafio fēfē mai ʻa e Tamai Hēvaní ki he kakai ko ʻení? ʻI he ngaahi aʻusia fakafaifekau ʻa ʻĀmoni mo e kakai Leimaná, ʻoku tau vakai ai ki hono teuteuʻi ʻe he ʻEikí ʻa e loto ʻo e kakaí mei he ngaahi puipuituʻa kehekehe kotoa pē ʻo e moʻuí ke tali ʻEne ongoongoleleí. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke mahino kiate koe ʻoku ʻofa ʻa e ʻEikí ʻi he kakai kotoa pē pea mo finangalo ke nau haʻu kiate Ia.

Ko hono fakaʻapaʻapaʻi ʻa e tui mo e fakakaukau ʻa e niʻihi kehé. Feinga ke fakatupulaki ha ʻātakai ʻoku fakaʻapaʻapaʻi ai ʻe he kakaí ʻa e tui mo e fakakaukau ʻa e niʻihi kehé. Poupouʻi e kau akó ke nau fakafanongo mo feinga ke mahino ʻa e ʻuhinga ʻoku kehe ai e tui ʻa e niʻihi kehé mei he meʻa ʻoku nau tui ki aí. Tokoniʻi e kau akó ke nau ako ke fakaʻapaʻapaʻi e tui ʻa e niʻihi kehé pea akoako vahevahe ʻenau tuí ʻi he angaʻofa mo e fakaʻatuʻi. ʻE lava ke teuteuʻi kinautolu ʻe he tōʻonga ko ʻení ke nau vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé ʻi he fakaʻapaʻapa.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke ako ʻa e ʻAlamā 19 pea kumi ʻa e liliu naʻe fakahoko ʻe he ongoongolelei ʻa e Fakamoʻuí ki he kau Leimana naʻe akoʻi ʻe ʻĀmoní.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Saveaʻi pē koe

Fakaʻaliʻali ʻa e savea ko ʻení pea ʻoange ha taimi ki he kau akó ke fakahoko ha tali ʻi he faʻa fakakaukau mo e moʻoni. Kapau ʻoku ʻikai fuʻu fakataautaha, fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi talí.

Fakafuofuaʻi koe ʻi ha meʻafua 1–5 ʻi he tuʻunga ʻokú ke pehē te ke fakaafeʻi ai ʻa e kakai ko ʻení ke nau ako lahi ange fekauʻaki mo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

  1. Ko ha taha ʻokú ke ʻilo kuó ne fakahaaʻi ʻene fie ʻilo ki he Siasí

  2. Ko ha kaungāmeʻa pe mēmipa ʻo e fāmilí kuó ne ʻosi muimui ki he ngaahi tuʻunga moʻui ʻo e ongoongoleleí ka ʻoku teʻeki ai ke ne hoko ko ha mēmipa

  3. Ko ha kaungāmeʻa pe mēmipa ʻo e fāmilí ʻoku ʻikai muimui he ngaahi tuʻunga moʻui ʻo e ongoongoleleí

  4. Ko ha taha ʻokú ke ʻilo kuó ne taʻe tali e ngaahi fakaafe kimuʻa mei he niʻihi kehé ke ako lahi ange ki he ongoongoleleí

Fakalaulauloto ki he ngaahi ʻuhinga naʻá ke tali ai ʻi he founga naʻá ke fakahokó.

  • ʻE uesia fēfē nai ʻe heʻetau ngaahi fakakaukau fakataautaha fekauʻaki mo e niʻihi kehé ʻa ʻetau feinga ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí?

ʻI he taimi naʻe kamata ngāue fakafaifekau ai ʻa e ngaahi foha ʻo Mōsaiá ki he kakai Leimaná, naʻe kataʻi kinautolu ʻe ha kakai tokolahi mo nau veiveiua pe te nau lavameʻa nai ʻi he lotolotonga ʻo ha kakai faiangahala pehē (vakai, ʻAlamā 26:23–25). Ka neongo ia, naʻe lavameʻa ʻa ʻĀmoni mo hono ngaahi tokouá. Mahalo te ke manatuʻi ʻi he hili hono akoʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e ongoongoleleí ki he Tuʻi ko Lamōnaí, naʻe tui ʻa e tuʻí ki he ngaahi lea ʻa ʻĀmoní, naʻá ne lotua ha ʻaloʻofa, pea naʻá ne tō ki he kelekelé ʻi hono toʻoa ia ʻe he Laumālié (vakai, ʻAlamā 18:40–43).

ʻĪmisi
Ko e lotu ʻa Lamōnaí

Te ke ako he ʻahó ni fekauʻaki mo e ngaahi meʻa naʻe hoko ʻi he fale ʻo Lamōnaí hili hono akoʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e tuʻí. ʻI hoʻo akó, fekumi ki he ngaahi moʻoni ʻe lava ʻo tokoni ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e founga ʻoku ʻafio mai ai ʻa e Tamai Hēvaní ki Heʻene fānaú, kau ai ʻa kinautolu ʻoku ngalingali he ʻikai ke nau tali ʻa e ongoongoleleí.

Naʻe hokohoko atu hono akoʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e fāmili ʻo Lamōnaí

Ko e taumuʻa ʻo e konga ko ʻeni ʻo e lēsoní ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke nau ako e ngaahi meʻa naʻe hokó ʻa ia ʻoku lekooti ʻi he ʻAlamā 19 pea feinga ke ʻiloʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he veesi 36. Te ke lava ʻo fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ha ngaahi founga kehekehe mei he ngaahi founga ʻoku lisi atu ʻi he konga ko ʻení ke tokoni ki he kau akó ke ako e vahe ko ʻení kimuʻa pea nau toki kumi ʻa e tefitoʻi moʻoní.

Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo akoʻi ʻa e vahe ko ʻení ko ha laukonga ʻa ia te ke fili ai ha kau ako ʻe toko ono pea vahe ha konga ki he tokotaha takitaha. ʻE lava ke hoko ha tokotaha ako ʻe taha ko e tangata/fefine fakamatalá (ʻa ia te ne lau ʻa e veesi 1, 6–7, 11–12, 15, 33–36), pea ʻe lava ke lau ʻe he toko nima kehé ʻa e ngaahi lea ʻa e kuiní pe fekauʻaki mo e kuiní (veesi 2, 4–5, 9, 29–30), ʻĀmoni (veesi 3, 6–8, 10, 14, 22–23), Tuʻi ko Lamōnaí (veesi 12–13, 31), ʻĀpisi (veesi 16–17, 28), mo e kau Leimana kehé (veesi 18–21, 24–27, 32). ʻE ala tokoni ke vahe ʻa e ngaahi ngāue ko ʻení kimuʻa he kamataʻanga ʻo e kalasí koeʻuhí ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e ngaahi veesi te nau laú.

Ko ha founga ʻe taha ko hono huluʻi e foʻi vitiō “ʻOku Ngāue ʻa ʻĀmoni mo Akoʻi ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí” mei he taimi 15:18 ki he 23:04. ʻOku fakatātaaʻi ʻe he foʻi vitiō ko ʻení, ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, ʻa e ngaahi meʻa naʻe hoko ʻoku lekooti ʻi he ʻAlamā 19:1–36. ʻE lava ke muimui ʻa e kau akó ʻi heʻenau folofolá lolotonga ʻenau sio he vitioó.

ʻI he taimi naʻe ʻilo ai ʻe he kuini ʻo e kau Leimaná ʻa e pekia hono husepānití, naʻá ne fekau ke ʻomi ʻa ʻĀmoni ke ne lea kiate ia (vakai, ʻAlamā 19:1–3).

Lau ʻa e ʻAlamā 19:4–17, ʻo kumi e meʻa naʻe aʻusia ʻe he kuiní mo e niʻihi kehé hili ʻenau talanoa mo ʻĀmoní. Mahalo te mou fie mamata foki ʻi he “ʻOku Ngāue ʻa ʻĀmoni mo Akoʻi ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí” mei he taimi 15:18 ki he 20:06. ʻOku maʻu ʻa e foʻi vitioó ni ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

  • Ko e hā ha meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e kuiní mei he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Ko e hā nai ha meʻa kuo ʻilo ʻe Lamōnai fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi ʻi he ʻaho ʻe tolu kimuʻá?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe ʻomi ai ʻe he ʻilo ko ʻení ha fiefia pehē kia Lamōnaí?

Hili hono tānaki fakataha ʻo e niʻihi kehé ki he fale ʻo e tuʻí, naʻe ʻohovale mo loto-mamahi ʻa e sevāniti ʻa e kuiní ko ʻĀpisí, ʻi he kamata ke fakakikihi ʻa e kakaí ʻiate kinautolu fekauʻaki mo e ʻuhinga naʻe tākoto ai ʻa e tuʻí mo e niʻihi kehé ʻi he kelekelé ʻo hangē kuo nau maté (vakai, ʻAlamā 19:18–28).

Lau ʻa e ʻAlamā 19:29–36, ʻo kumi e meʻa naʻe fai ʻe ʻĀpisi ʻi he mōmeniti fakakikihi ko ʻení pea mo e meʻa naʻe hoko ʻi he lotolotonga ʻo e kau Leimaná ʻi he hili iá. Mahalo te mou fie mamata foki ʻi he “ʻOku Ngāue ʻa ʻĀmoni mo Akoʻi ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí” mei he taimi 20:07 ki he 23:04. ʻOku maʻu ʻa e foʻi vitioó ni ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

  • Ko e hā ʻa e lelei ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí naʻe maʻu ʻe he kau Leimana tokolahi naʻe fili ke tuí?

  • Ko e hā ha foʻi moʻoni fekauʻaki mo e ʻEikí naʻe akoʻi ʻe Molomona ʻi he veesi 36 hili ʻene vahevahe ʻa e fakamatala ko ʻení?

Ko e finangalo ʻa e ʻEikí ke haʻu ʻa e kakai kotoa pē kiate Ia

ʻOku tau ako mei he ngaahi lea ʻa Molomona ʻi he veesi 36, ʻoku hōifua ʻa e ʻEikí ke tali ʻa e kakai fulipē ʻe fakatomala mo tui ki Hono huafá. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo folofolá.

ʻI he tūkunga ko ʻení, ʻoku kau ʻi he hōifua ʻa e ʻEikí ʻa ʻEne ʻaloʻofa mo e finangalo lelei ke fakamolemoleʻí.

  • Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuó ne tokoniʻi koe ke ke vakai ai ki he moʻoni ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí pe ʻi he moʻui ʻa e niʻihi kehé?

Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ha ngaahi aʻusia ʻoku ʻikai fuʻu fakataautaha. Mahalo te ke fie vahevahe foki haʻo aʻusia.

ʻE ala tokoni foki ke tuku ha taimi ke kumi ha ngaahi sīpinga mei he moʻui ʻa e Fakamoʻuí naʻá Ne fakahaaʻi ai ʻEne finangalo lelei ke mafao atu ki he kakai mei he ngaahi puipuituʻa kehekehe ʻo e moʻuí ke tokoniʻi kinautolu ke haʻu kiate Ia. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi potufolofola te ke lava ʻo ʻoange ki hoʻo kau akó ʻa e Mātiu 9:10–13; Maʻake 5:25–34; Luke 5:18–25; mo e Sione 8:2–11. Te ke lava foki ʻo ʻai ke ako ʻe he kau akó ʻa e 2 Nīfai 26:33 pea ʻai ke nau fakafehokotaki ʻa e veesi ko ʻení mo e ʻAlamā 19:36 ʻi heʻenau folofolá.

Ko e taimi ʻe niʻihi mahalo ʻe hala ʻetau fakakaukau he ʻikai fie ʻilo ha taha ki he ongoongoleleí koeʻuhí ko e fōtunga ʻo e tokotaha ko iá pe ko e meʻa kuó ne fai ʻi he kuohilí. Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke fakakaukauloto ai ki ha taha ʻoku ʻi he tuʻunga ko ʻení. ʻE lava pē ko ha tokotaha pau ʻeni ʻokú ke ʻilo, pe ko haʻo fakakaukau pē ki ha kakai ʻoku nau feʻunga mo e fakamatala ko ʻení.

Te ke lava ʻo kole ki he kau akó ke tā ha kiʻi fakatātā faingofua ʻi heʻenau tohinoa akó ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e tokotaha naʻe fakamatalaʻi ʻi he palakalafi kimuʻá. Te nau lava ʻo lekooti ʻenau ngaahi tali ki he ongo fehuʻi ko ʻení ʻi lalo ʻi he kiʻi fakatātā naʻa nau taá. Hili iá pea aleaʻi e meʻa naʻe tohi ʻe he kau akó.

  • ʻOku fēfē nai e ongo ʻoku maʻu ʻe he ʻOtuá ki he tokotaha ko ʻení?

  • ʻE tākiekina fēfē ʻe he mahino ʻokú ke maʻu ki he ongo ʻa e ʻOtuá fekauʻaki mo e tokotaha ko ʻení ʻa hoʻo ngaahi ongo kiate iá?

Fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni kuo mou aleaʻi he ʻaho ní, pea poupouʻi e kau akó ke nau feinga ke vakai ki he niʻihi kehé ʻo hangē ko ia ʻoku fakahoko ʻe he ʻOtuá.