Seminelí
ʻAlamā 17: “Fakatatau ki he Folofola mo e Mālohi ʻo e ʻOtuá”


“ʻAlamā 17: ʻFakatatau ki he Folofola mo e Mālohi ʻo e ʻOtuá,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻAlamā 17,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

ʻAlamā 17

“Fakatatau ki he Folofola mo e Mālohi ʻo e ʻOtuá”

ʻĪmisi
Ko hono maluʻi ʻe ʻĀmoni e tākanga sipi ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí

Fakakaukauloto ʻokú ke feinga ke malanga ʻaki e ongoongoleleí ki ha falukunga kakai ʻe lava ke fakamatalaʻi ko ha kakai loto-faingataʻa, loto-fefeka, mo anga fītaʻa. Ko e meʻa tofu pē ʻeni naʻe fili ʻe he ngaahi foha ʻo Mōsaiá ke nau fai ʻi heʻenau ō ki he fonua ʻo e kau Leimaná ke malanga ʻaki e ongoongoleleí kiate kinautolú. ʻOku fakamatalaʻi ʻi he ʻAlamā 17 ʻa e tokoni naʻe maʻu ʻe ʻĀmoni mei he ʻOtuá ʻi he kamata ʻene ngāue ʻi he lotolotonga ʻo e kau Leimaná ʻi he fonua ko ʻIsimelí. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke ʻiloʻi ʻa e tokoni mo e mālohi ʻoku ʻoatu ʻe he ʻEikí kiate koe ʻi he ngaahi tūkunga faingataʻa ʻokú ke fehangahangai mo iá.

Tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e kakanó mo e puipuituʻá. ʻE lava ke ʻoatu ʻe he kakano mo e puipuituʻa ʻo e folofolá ha ngaahi talanoa lahi fekauʻaki mo ha kakai mo ha ngaahi meʻa naʻe hoko ʻoku felālāveʻi. Tokoni ke mahino ki he kau akó pea nau fakafehokotaki ʻa e ngaahi talanoa ko ʻení koeʻuhí ke nau lava ʻo ʻiloʻi lelei ange ʻa e tokāteliné, ngaahi tefitoʻi moʻoní, mo e ngaahi pōpoaki fakalaumālie ʻa e kau faʻu tohí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke omi mateuteu ke vahevahe mo aleaʻi ha ngaahi palopalema pe faingataʻa angamaheni ʻoku fehangahangai mo e toʻu tupú pea mo e ʻuhinga te nau fiemaʻu ai e tokoni mo e mālohi ʻo e ʻOtuá ʻi heʻenau moʻuí. ʻE lava foki ke nau fakakaukau ki ha ngaahi taimi ne nau maʻu ai e tokoni ʻa e ʻOtuá ʻi heʻenau moʻuí.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko ʻetau fiemaʻu ʻa e tokoni ʻa e ʻOtuá

Tokoni ki he kau akó ke nau fakakaukau ki ha sīpinga ʻo ha ngaahi taimi ʻe fiemaʻu ai ʻe he toʻu tupú ʻa e tokoni pe mālohi ʻo e ʻOtuá ʻi heʻenau moʻuí. ʻE lava ke tokoni ʻa e ongo tūkunga ko ʻení ʻi he meʻá ni, pe ko hono faʻu ʻe he kau akó ha ngaahi tūkunga kehekehe.

Naʻe ongoʻi ʻe Lusi ʻoku fiemaʻu ke fakatomala pea liliu ʻene tōʻonga moʻuí, ka ʻoku hangē ʻoku ʻikai ha liliu ia ʻi he meʻa kotoa pē kuó ne feinga ke liliú.

ʻOku ongoʻi ʻe Kuilamoa ʻoku ueʻi ia ke ngāue fakafaifekau, ka ʻoku loto-mamahi ʻene ongomātuʻá koeʻuhí ʻokú na fiemaʻu ʻene tokoní ʻi he pisinisi ʻa e fāmilí.

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke tokoniʻi ai ʻe he ʻOtuá ʻa Lusi pe Kuilamoá?

  • Ko e hā ha ngaahi founga te na lava ai ʻo fekumi pe ʻiloʻi ʻEne tokoní?

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ange ʻa e palakalafi ko ʻení. ʻOange ha taimi feʻunga ki he kau akó ke nau fakalaulauloto mo tohi ai ʻi heʻenau tohinoa akó.

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke fakalaulauloto mo tohi ai ʻi hoʻo tohinoa akó fekauʻaki mo e founga ʻokú ke ongoʻi ʻokú ke fiemaʻu lahi taha ai ʻa e tokoni pe mālohi ʻo e ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí. Ko e hā ha ngaahi founga ʻokú ke ʻamanaki ʻe tokoniʻi ai koe ʻe he ʻOtuá? ʻI hoʻo ako ʻa e ʻAlamā 17 he ʻaho ní, kumi ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo ʻiloʻi mo fakaafeʻi ʻa e mālohi ʻo e ʻOtuá ki hoʻo moʻuí.

Ko e ngaahi foha ʻo Mōsaiá

Fakamatalaʻi ange ki he kau akó te nau ako ʻi he uike ʻe ua ka hokó, fekauʻaki mo e fononga fakafaifekau ʻa e ngaahi foha ʻe toko fā ʻo Mōsaiá ki he kakai Leimaná. Ke tokoni ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e founga ʻoku fenāpasi ai ʻa e fononga fakafaifekau ko ʻení mo e puipuituʻa fakalūkufua ʻo e tohi ʻa ʻAlamaá, fakakaukau ke fakamatalaʻi fakanounou ʻa e palakalafi ko ʻení.

ʻOku fakamatala ʻa e vahe 1–16 ʻi he tohi ʻa ʻAlamaá ki he ngaahi meʻa naʻe hoko ʻi he moʻui ʻa ʻAlamaá lolotonga e ʻuluaki taʻu ʻe 14 ʻo e pule ʻa e kau fakamāú. ʻI he ʻAlamā 17–27, ʻoku tau ako ai ki he fononga fakafaifekau ʻa e ngaahi foha ʻo Mōsaiá ki he kakai Leimaná ʻi he vahaʻa taimi tatau koiá. ʻOku kamata ʻa e ʻAlamā 17 ʻi he fuofua fakataha ʻa ʻAlamā mo hono ngaahi kaungāmeʻá, ʻa e ngaahi foha ʻo Mōsaiá, hili ia ʻenau māvahevahe ʻi he taʻu ʻe 14 ko iá (vakai ki he ʻAlamā 17:2–4; 27:16). Ko e hingoa ʻo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá ko ʻĀmoni, ʻĒlone, ʻOminea, mo Himinai.

Fakakaukau ke vahevahe e kalasí ki ha kulupu ʻe fā. Vahe ki he kulupu takitaha ha taha ʻo e ngaahi potufolofola ko ení ke nau ako. ʻE lava leva ke lipooti ʻe he kau mēmipa mei he kulupu takitaha ki he toenga ʻo e kalasí ʻa e meʻa ne nau maʻú.

Lau ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, ʻo kumi e ngaahi fakaikiiki mahuʻinga fekauʻaki mo e misiona ʻa ʻĀmoni, ʻĒlone, ʻOminea, mo Himinaí.

  • Ko e hā ʻoku makehe kiate koe fekauʻaki mo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá mei he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Ko e hā ha fakamoʻoni naʻá ke maʻu ki he tokoni pe mālohi ʻo e ʻOtuá naʻe ngāue ʻi heʻenau moʻuí? Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e fakamoʻoni ko ʻení ʻi hoʻo folofolá.

ʻĀmoni mo e Tuʻi ko Lamōnaí

Kimuʻa pea māvahevahe ʻa e kau faifekau ko ʻení ke malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí ʻi ha ngaahi feituʻu kehekehé, naʻe akoʻi mo tāpuakiʻi kinautolu ʻe ʻĀmoni. Naʻe ʻalu leva ʻa ʻĀmoni ki ha fonua naʻe ui ko ʻIsimeli. ʻI heʻene hū ki he fonua ko iá, naʻe puke pōpula ia pea ʻave ki he ʻao ʻo e tuʻí, ʻa ia ko hono hingoá ko Lamōnai (vakai ki he ʻAlamā 17:17–20).

Lau ʻa e ʻAlamā 17:21–25, ʻo kumi ki he fokotuʻu naʻe fai ʻe ʻĀmoni ki he Tuʻi ko Lamōnaí. Mahalo te ke toe fie mamata foki he vitiō “ʻOku hoko ʻa ʻĀmoni ko ha Tamaioʻeiki ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí” (3:47), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

  • Naʻe fakaʻatā fēfē nai ʻe he talaange ʻe ʻĀmoni ki he tuʻí “Te u hoko ko hoʻo tamaioʻeiki” (ʻAlamā 17:25) ke hoko ai ʻa ʻĀmoni ko ha faifekau lelei angé?

Lolotonga hono tokangaʻi ʻe ʻĀmoni mo e niʻihi kehe ʻo e kau tamaioʻeiki ʻa e tuʻí ʻa e tākanga sipí, naʻa nau fehangahangai mo ha tūkunga faingataʻa.

Te ke lava ʻo fakaafeʻi ha kau ako tokosiʻi ʻoku nau loto-fiemālie ke omi ki muʻa ʻi he lokí ke taufetongi ʻi hono lau leʻolahi ʻa e ngaahi veesi ko ʻení kae muimuiʻi ʻe he toenga ʻo e kalasí ʻi heʻenau folofolá.

Lau ʻa e ʻAlamā 17:26–39, pea kumi ʻa e meʻa naʻe fakahoko ʻe ʻĀmoni ʻi he tūkunga ko ʻení. Te ke lava foki ʻo mamata ʻi he “ʻOku Maluʻi ʻe ʻĀmoni e Tākanga Monumanu ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí” mei he taimi 0:00 ki he 3:10. ʻOku lava ke maʻu ʻa e vitiō ko ʻení ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

  • ʻOku fekauʻaki fēfē nai e loto-falala ʻa ʻĀmoni ʻi he tūkunga ko ʻení mo e talaʻofa naʻe fai ʻe he ʻEikí ki he tamai ʻa ʻĀmoni ko Mōsaiá, ʻi he Mōsaia 28:7?

  • Kapau naʻá ke ʻi ai, ko e hā naʻá ke mei fakakaukau ki ai fekauʻaki mo ʻĀmoní?

Lau ʻa e ʻAlamā 18:1–3, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe talaange ʻe he kau tamaioʻeiki Leimana kehé ki he Tuʻi ko Lamōnaí fekauʻaki mo e aʻusia ko ʻení.

  • Naʻe fakamatalaʻi fēfē ʻe he kau tamaioʻeiki ʻa e tuʻí ʻa ʻĀmoní?

Neongo naʻe faingataʻaʻia e kau tamaioʻeiki ʻa e tuʻí ʻi hono fakamatalaʻi e ʻuhinga naʻe lava ai ʻe ʻĀmoni ʻo maluʻi e tākanga monumanu ʻa e tuʻí ʻi ha founga fakaofo peheé, ka naʻa nau fakatokangaʻi naʻá ne maʻu ha mālohi naʻe māʻolunga ange ia ʻi he meʻa naʻe lava ke maʻu ʻe ha taha fakamatelié.

Te tau lava ʻo ako mei he meʻa naʻe aʻusia ʻe ʻĀmoní, ʻoku foaki ʻe he ʻEikí Hono iví mo e mālohí ki Heʻene kau tamaioʻeiki ʻoku feinga ke fai Hono finangaló.

ʻI he fakaʻosinga ʻo e ngāue fakafaifekau taʻu ʻe 14 ʻa ʻĀmoní, naʻá ne fakakaukau ki he ivi mo e mālohi naʻe foaki ange ʻe he ʻOtuá kiate ia ʻi he kotoa ʻo e taimi naʻá ne ngāue fakafaifekau ai ki he kakai Leimaná.

Lau ʻa e ʻAlamā 26:12, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe lea ʻaki ʻe ʻĀmoni fekauʻaki mo e maʻuʻanga ʻo hono mālohí.

Fakakaukau ke vahevahe e kalasí ki ha kulupu ʻe tolu, pea vahe ki he kulupu takitaha ha taha ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke nau aleaʻi. ʻE lava ke faʻu ʻe he kulupu takitaha ha lisi ki he lahi taha ʻo e ngaahi tali te nau lava ʻo fakakaukau ki aí ʻi ha miniti ʻe taha pe ua pea vahevahe leva ʻenau ngaahi talí mo e kalasí.

Pe, te ke lava ʻo hiki ʻa e ngaahi fehuʻí ʻi ha ngaahi tafaʻaki kehekehe ʻo e palakipoé. ʻE lava ke haʻu e kau akó ki he palakipoé ʻo hiki ha ngaahi tali ki ha fehuʻi ʻe taha pe lahi ange kae ʻoua kuo lahi ʻa e ngaahi tali kuo hiki ʻi he fehuʻi takitaha. ʻE lava leva ke aleaʻi fakakalasi ʻa e tali ʻa e kau akó.

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo ha ngaahi tūkunga ʻoku tau fiemaʻu ai e tokoni pe ivi ʻo e ʻEikí ʻi heʻetau moʻuí?

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi founga ʻe lava ke tāpuekina ai kitautolu ʻe he ʻEikí ʻaki ʻEne tokoní pe mālohí?

  • Ko e hā te ke lava ʻo fai ke fakaafeʻi pe maʻu ai e tokoni pe ivi ʻo e ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he meʻa kuo nau ako fekauʻaki mo e ʻOtuá he ʻahó ni ʻe lava ʻo tokoni kiate kinautolu ʻi heʻenau moʻui fakatāutahá. Fakaafeʻi ke hiki ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e ongo fakalaumalié ʻi heʻenau tohinoa akó. Poupouʻi ke nau fekumi ki ha tokoni mei he Tamai Hēvaní ke nau lava ʻo fakahoko e ngaahi meʻa he ʻikai ke nau lava ʻo fai ʻiate kinautolu peé.