Seminelí
ʻAlamā 18: Ko e Ngāue mo e Akoʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí


“ʻAlamā 18: Ko e Ngāue mo e Akoʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻAlamā 18,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

ʻAlamā 18

Ko e Ngāue mo e Akoʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí

ʻĪmisi
Ko hono akoʻi e Tuʻi ko Lamōnaí ʻe ʻĀmoní

ʻOku ʻikai ke tau ʻiloʻi ʻa e ʻuhinga ne fuʻu mahuʻingaʻia ai ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí ʻia ʻĀmoni he fuofua taimi ne na fetaulaki aí. Mahalo pē ko e loto-vilitaki ʻa ʻĀmoni ke ngāué pe ko e maama ʻa Kalaisi naʻe hāsino meiate iá, pe ko ʻene hoko ko e foha ʻo e Tuʻi ko Mōsaiá. Neongo pe ko e hā ʻa e ʻuhinga ki he makehe ʻa ʻĀmoni ʻi heʻena fuofua fetaulakí, ka naʻe ongo moʻoni kia Lamōnai ʻa e faivelenga ʻa ʻĀmoni kiate ia ʻi he ʻaho ʻe tolu hono hokó. Koeʻuhí ko e meʻa naʻá ne ongoʻí, naʻe loto-fiemālie ʻa Lamōnai ke tui ki he ngaahi lea kotoa pē ʻa ʻĀmoní. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoni ke ke ʻiloʻi ha ngaahi founga ke tokoniʻi ai ʻa e niʻihi kehé ke nau ofi ange ki he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi hoʻo ʻofa mo e tokoni faka-Kalaisí.

Fakaʻaongaʻi lelei ʻa e mītia ʻata ʻoku fakangofua ʻe he Siasí. ʻE lava ke fakatupulaki ʻe hono fakaʻaongaʻi fakapotopoto ʻo e mītia ʻatá ʻa e mahino ʻa e kau akó mo tokoniʻi kinautolu ke langaki ʻenau fakamoʻoní. Fakakaukau ke tuʻutuʻu e ngaahi vitiō ʻoku lōloa angé ki ha ngaahi konga ʻoku nounou angé. Fakaafeʻi e kau akó ke kumi mo aleaʻi ʻa e founga ʻoku fakatātaaʻi ai ʻa e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke kole ki ha kaungāmeʻa pe ha mēmipa ʻo e fāmilí ke fakahaaʻi ha kakai ʻoku nau ʻilo kuo nau tokoniʻi e niʻihi kehé ke ofi ange ki he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi heʻenau ʻofa pe tokoni faka-Kalaisí.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí

Vahevahe pe fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻení, pea fakaafeʻi e kau akó ke aleaʻi ʻa e meʻa ʻoku nau pehē ʻoku ʻuhinga ki aí. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻi ʻi he ʻosi ʻa e fakamatalá ke tokoni ki hono fakatupulaki ʻo e fealēleaʻaki ko ʻení.

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa, ʻi heʻene kei ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

Ko e taha ʻo e ngaahi malanga maʻongoʻonga taha kuo fai kau ki he ngāue fakafaifekaú ko e foʻi fakakaukau mahinongofua ko ʻeni naʻe lea ʻaki ʻe Sangato Falanisisi ʻo ʻĀsisí: “Malanga ʻaki e ongoongoleleí he taimi kotoa pē, pea ka ʻaonga, fakaʻaongaʻi ha ngaahi lea.” (Dieter F. Uchtdorf, “Ko e Tatali ʻi he Hala ki Tāmasikusí,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 77)

  • Te tau lava fēfē ʻo malangaʻi ʻa e ongoongoleleí taʻe ngāue ʻaki ha ngaahi lea?

  • Ko e hā ʻoku hoko ai ia ko ha founga mālohi ke malanga aí?

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e sīpinga haohaoa ʻo hono akoʻi ʻo e ongoongoleleí.

  • Te ke lava nai ʻo fakakaukau ki ha ngaahi talanoa ʻo hano tokoniʻi ʻe Sīsū ʻa e niʻihi kehé ke ako fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní ʻo aʻu ki he ngaahi taimi naʻe siʻi ai Haʻane leá?

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻo e founga naʻe tokoniʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e niʻihi kehé ke nau ofi ange ki he Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi Heʻene sīpingá, ngaahi maná, pe tokoni ki he niʻihi kehé. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa e ongo talanoa mei he Sione 11:41–45; 13:4–5, 13–15.

ʻĪmisi
Ko hono maluʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e tākangá

Mahalo te ke manatuʻi ʻi he taimi naʻe kamata ngāue fakafaifekau ai ʻa ʻĀmoni ʻi he lotolotonga ʻo e kakai Leimaná ʻi he fonua ko ʻIsimelí, naʻe ʻikai ke ne kamata akoʻi leva ʻa e ongoongoleleí. Ka naʻá ne palōmesi ki he tuʻí, “Te u hoko ko hoʻo tamaioʻeiki” (ʻAlamā 17:25). Naʻe vahe leva kia ʻĀmoni ke ne tokangaʻi ʻa e fanga sipi ʻa e tuʻí. ʻI he mālohi ʻo e ʻOtuá, naʻá ne maluʻi ʻa e fanga sipí mo e kau tamaioʻeiki kehé mei he kau Leimaná, ʻa ia naʻa nau feinga ke fakamoveteveteʻi ʻa e fanga sipí.

ʻI hoʻo ako ʻa e ʻAlamā 18 he ʻaho ní, tokanga ki he ola ʻo e ngāue faivelenga ʻa ʻĀmoni ki he Tuʻi ko Lamōnaí. Fakakaukau ki ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau ofi ange ki he ʻOtuá ʻaki haʻo ʻofa mo tokoniʻi kinautolu ʻi ha ngaahi founga faka-Kalaisi.

Ko e ola ʻo e ʻofa mo e ngāue tokoni faka-Kalaisi ʻa ʻĀmoní

ʻE lava ke ako fakataha ʻa e ngaahi veesi ko ʻení mo e kalasí, pe ʻe lava ke ako fakataha ʻe he kau akó mo hanau hoa.

Lau ʻa e ʻAlamā 18:1–11, ʻo kumi ki he ola ʻo e ngaahi ngāue ʻa ʻĀmoni ki he Tuʻi ko Lamōnaí. Te mou lava foki ʻo mamata ʻi he “ʻOku Maluʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e Tākanga Monumanu ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí” mei he taimi 2:57 ki he 5:24 ʻi hoʻo muimui ki ai ʻi hoʻo folofolá. ʻOku maʻu ʻa e foʻi vitioó ni ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

  • Ko e hā ʻoku makehe kiate koe fekauʻaki mo e ngaahi ngāue ʻa ʻĀmoni ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Ko e hā ʻa e ola ʻo e ngaahi ngāue ʻa ʻĀmoní ki he tuʻí?

Hili hono teuteuʻi ʻe ʻĀmoni e fanga hoosi mo e saliote ʻa Lamōnaí, naʻá ne haʻu ki he tuʻí ʻo fakatokangaʻi kuo liliu e fofonga ʻo e tuʻí. Naʻe fakafou ʻi he Laumālié ʻa hono ʻiloʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e ngaahi fakakaukau ʻa Lamōnaí peá ne ʻiloʻi naʻe ofo ʻa e tuʻí ʻi he founga fakaofo naʻe maluʻi ʻaki ʻe ʻĀmoni ʻa e tākanga monumanu ʻa e tuʻí (vakai ki he ʻAlamā 18:12–19).

Lau ʻa e ʻAlamā 18:20–23, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe fiemaʻu ʻe Lamōnaí. Te mou lava foki ʻo mamata ʻi he “ʻOku Akoʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí ʻo fekauʻaki mo e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí” mei he taimi 0:23 ki he 1:56 ʻi hoʻo muimui ki ai ʻi hoʻo folofolá. ʻOku maʻu ʻa e foʻi vitioó ni ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻa e fatongia ʻo e ʻofa faka-Kalaisi mo e ngāue tokoni ʻa ʻĀmoní ʻi he loto-fiemālie ʻa e tuʻí ke tui ki he ngaahi lea ʻa ʻĀmoní?

Ko ha moʻoni ʻe taha ʻe lava ke tau ako mei he talanoa ko ʻení ʻe lava ke teuteuʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e loto ʻo kinautolu ʻoku tau tokoniʻí ke nau maʻu ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻo fakafou ʻi heʻetau ʻofá mo e tokoni faka-Kalaisí.

Fakakaukau ke fakaafe‘i e kau akó ke aleaʻi ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi ha kulupu tokosiʻi. Pea ʻe lava leva ke vahevahe ʻe he kau mēmipa mei he kulupu takitaha ha niʻihi ʻo ʻenau ngaahi talí mo e kalasí.

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau ofi ange ai ki he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi heʻetau ʻofá mo e tokoni faka-Kalaisí?

Kapau ʻe lava, vahevahe ha sīpinga ʻo ha taimi kuó ke mamata ai ki ha niʻihi kehe ʻoku nau ofi ange ki he ʻOtuá koeʻuhí ko e ʻofa mo e tokoni faka-Kalaisi ʻa ha taha. Te ke lava foki ʻo kole ki he kau akó ke nau fakakaukau mo vahevahe ha ngaahi sīpinga kuo nau mamata ai.

Ko e akoʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí kia Lamōnaí

Makatuʻunga ʻi he ngaahi fiemaʻu mo e ngaahi meʻa ʻoku malava ʻe hoʻo kau akó, fakakaukau pe ʻe lelei taha ki he kau akó ke nau ako fakataha ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, ako mo ha hoa, pe ʻiate kinautolu pē.

Lau ʻa e ʻAlamā 18:24–43, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe ʻĀmoni kia Lamōnaí. Te ke lava ʻo hiki ha lisi ʻo e meʻa ʻokú ke maʻú, kae tokanga ki he foʻi lea ko e “fakamatala.” Te mou lava foki ʻo mamata ʻi he foʻi vitiō “ʻOku akoʻi ʻe ʻĀmoni ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí ʻo fekauʻaki mo e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí” mei he taimi 1:56 ki he 5:41, ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, pea muimui ki ai ʻi hoʻomou folofolá.

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi moʻoni mahuʻinga naʻe tokoni ʻa ʻĀmoni ke mahino kia Lamōnaí?

    Fakakaukau ke tuku ki he kau akó ke nau hiki ʻi he palakipoé ʻenau ngaahi tali ki he fehuʻi kimuʻá. ʻE lava foki ke fokotuʻu ʻe he kau akó ha foʻi fetuʻu ʻi he tafaʻaki ʻo e ngaahi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he kau faifekaú he ʻaho ní.

  • Ko e hā e meʻa naʻe hoko kia Lamōnai koeʻuhí ko e ngaahi moʻoni ko ʻení?

  • Ko e hā ‘oku mahuʻinga ai ke mahino kiate kitautolu he ‘ahó ni ‘a e ngaahi moʻoni ko ‘ení?

Vakai ki ha fokotuʻu ʻi he konga “Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó” ʻe lava ʻo tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e mahuʻinga ʻo e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe ʻĀmoni ki he tuʻí ʻi he ngaahi veesi ko ʻení.

Neongo naʻe fakakaukau ha tokolahi ʻo e kau Leimaná kuo mate ʻa Lamōnai ʻi heʻene tō ki he kelekelé, ka ʻi he hili iá naʻe tokoni ʻa ʻĀmoni ke mahino kiate kinautolu naʻe “moʻulaloa ʻa e tuʻi ko Lamōnaí ki he māfimafi ʻo e ʻOtuá,” pe “moʻulaloa … ki he mālohi ʻo e ʻOtuá” (ʻAlamā 19:6). Te ke ʻilo lahi ange ki he ului ʻa Lamōnaí ʻi hoʻo ako ʻa e ʻAlamā 19.

Fakaʻaongaʻi e meʻa kuó ke akó

ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he founga te nau lava ai ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi moʻoni kuo nau ako he ʻaho ní. Mahalo ʻe tokoni ke fakaʻaliʻali e ngaahi fakahinohino ko ʻení pea fakaafeʻi e kau akó ke hiki ʻenau talí ʻi heʻenau tohinoa akó. Te ke lava leva ʻo fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ha niʻihi ʻo ʻenau ngaahi taumuʻá pe palaní, kae ʻikai ko e hingoa ʻo e kakai ne nau fakakaukau ki aí.

Fakakaukau ki ha taha ʻokú ke ongoʻi te ke lava ʻo tokoniʻi ke ofi ange ki he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he ʻofa mo e tokoni faka-Kalaisí.

  • Te ke tokoniʻi pe fakahaaʻi fēfē ʻa e ʻofa faka-Kalaisí ki he tokotaha ko ʻení?

  • ʻE tokoni fēfē hoʻo ngaahi ngāué ke ofi ange ʻa e tokotahá ni ki he ʻOtuá?

  • Ko e hā ha ngaahi faingataʻa ʻokú ke mamata ki ai te ne lava ʻo fakafeʻātungiaʻi ʻa e tokoni ki he tokotaha ko ʻení ʻi he ʻofa haohaoá? Te ke lava fēfē ke ikunaʻi ʻa e ngaahi faingataʻa ko iá?