Seminelí
Sēkope 2:1–21: “ʻOua Naʻa Tuku ke Hanga ʻe he Loto-hīkisiá Ni … ʻo Fakaʻauha ʻa Homou Laumālié”


“Sēkope 2:1–21: ‘ʻOua Naʻa Tuku ke Hanga ʻe he Loto-hīkisiá Ni … ʻo Fakaʻauha ʻa Homou Laumālié,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Sēkope 2:1–21,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Sēkope 2:1–21

“ʻOua Naʻa Tuku ke Hanga ʻe he Loto-hīkisiá Ni … ʻo Fakaʻauha ʻa Homou Laumālié”

ʻĪmisi
Ko e akonaki ʻa Sēkope ʻi he temipalé

Naʻe ʻilo ʻe he palōfita ko Sēkopé ʻi ha fakahā mei he ʻOtuá naʻe fefaʻuhi e kakai Nīfaí mo ha ngaahi angahala lahi. Naʻá ne malanga ʻi he temipalé ke lea fekauʻaki mo e ngaahi angahala ko ʻení, kau ai ʻa e angahala ʻo e loto-hīkisiá. ʻOku tau fefaʻuhi kotoa pē mo e hīkisiá he taimi ʻe niʻihi. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke hoko ʻo hangē ko Sīsū Kalaisí ʻaki hoʻo ʻiloʻi mo tekeʻi ʻa e angahala ʻo e hīkisiá.

ʻEke ha ngaahi fehuʻi ʻokú ne fakaafeʻi ʻa e ʻiló. ʻEke ha ngaahi fehuʻi ʻe tokoni ki he kau akó ke nau fekumi ke ʻiloʻi ʻiate kinautolu pē ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE lava ke hanga ʻe he ngaahi fehuʻí ʻo fakakau e kau akó ʻi he feinga ke mahino e folofolá pea lava ke tokoni ke nau ʻiloʻi mo mahino kiate kinautolu e ngaahi moʻoni mahuʻinga ʻo e ongoongoleleí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke omi mateuteu ke vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻo e anga ʻo ʻenau vakai ki he hāsino ʻa e hīkisiá ʻi he māmaní he ʻaho ní.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Hīkisiá

Fakaʻaliʻali e ngaahi tūkunga ko ʻení pea fakaafeʻi e kau akó ke kumi ha fakamoʻoni ʻo e hīkisiá.

  • ʻOku fakaʻamu ʻa Kosi ke fakahoko ʻe hano kaungā-vaʻinga ha fehalaaki lolotonga ha vaʻinga koeʻuhí ke ne maʻu ha taimi vaʻinga lahi ange.

  • ʻOku talanoa fakalahi ʻe Silivia ʻene ngaahi lavameʻá kae lava ke hā lelei pe mahuʻinga ange ki he niʻihi kehé.

  • ʻOku ʻikai fakahaaʻi ʻe Sēnisi ʻene loto-houngaʻiá pea ʻikai ke ne fakatokangaʻi e lelei ʻoku fakahoko ʻe he niʻihi kehé.

  • ʻOku manukiʻi ʻe ʻEimi e niʻihi kehé mo fakakata ʻaki kinautolu taʻe te nau ʻilo ki ai.

  • Ko e hā ha sīpinga ʻo e hīkisiá naʻá ke fakatokangaʻi?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni (1899–1994) ʻo pehē:

Ko e hīkisiá ko ha angahala ʻoku faingofua ke fakatokangaʻi ʻi he niʻihi kehé ka ʻoku tātātaha ke tau fakahaaʻi ʻiate kitautolu. (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: ʻEselā Tafu Penisoni [2014], 274)

Fakakaukau leva ki he Fakamoʻuí. Neongo ʻEne ngaahi lavameʻá mo e meʻa lahi ʻokú Ne malavá, ka naʻá Ne angavaivai mo loto-fakatōkilalo maʻu pē (vakai, Mātiu 11:29). ʻI hoʻo akó, fakakaukau ki he ngaahi founga ʻe lava ke hoʻata atu ai ʻa e hīkisiá ʻi hoʻo moʻuí. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke hoko ʻo hangē ange ko Sīsū Kalaisí ʻaki hoʻo fakaʻehiʻehi mei he angahala ʻo e hīkisiá.

“ʻOua naʻa Tuku ke hanga ʻe he loto-hīkisiá ni … ʻo fakaʻauha ʻa homou laumālié”

Naʻe tokoniʻi ʻe he ʻEikí ʻa e palōfita ko Sēkopé ke ne ʻiloʻi e ngaahi fakakaukau ʻa e kakaí pea fekauʻi ia ke ʻalu ki he temipalé ʻo fakamoʻoni ki heʻenau ngaahi angahalá, kau ai e angahala ʻo e hīkisiá (vakai, Sēkope 2:1–13).

Fakakaukau ke fakakakato ʻa e ʻekitivitī ko ʻení mo e kalasí ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakakakato ia ʻi heʻenau tohinoa akó.

Tā ʻi hoʻo tohinoa akó ha laine ki lalo ʻi he lotomālie ʻo e pēsí. Tohiʻi ʻi ʻolunga ʻi he tafaʻaki toʻohema ʻo e pēsí ʻa e “Ngaahi founga ʻoku hāsino ai ʻa e hīkisiá.” Tohiʻi ʻi ʻolunga ʻi he tafaʻaki toʻomataʻú ʻa e “Ngaahi founga te tau lava ai ʻo hangē ko e Fakamoʻuí ʻo fakafepakiʻi ʻa e hīkisiá.”

Fakaafeʻi e kau akó ke fakakaukauʻi mo hiki ha lisi ʻi he toʻohema ʻo e palakipoé ʻo e ngaahi founga ʻoku hāsino ai e loto-hīkisiá ʻoku nau maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení.

Lau ʻa e Sēkope 2:12–16, ʻo kumi ki he ngaahi founga ʻoku hāsino ai ʻa e hīkisiá. Tānaki kinautolu ki he tafaʻaki toʻohema ʻo hoʻo tohinoá. Te ke lava foki ʻo mamata ʻi he “Ko e Akonaki ʻa Sēkope kau ki he Hīkisiá,” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 0:23 ki he 4:39.

Mahalo te ke fie hiki e ngaahi moʻoni ko ʻeni ʻoku fakaʻilongaʻi mataʻāʻā ʻi he palakipoé pea fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke tokoni ke fakamahinoʻi ki he kau akó e founga ʻe lava ke tākiekina ai kitautolu ʻe he hīkisiá he ʻaho ní.

Ko e moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo ako mei he potufolofola ko ʻení ʻoku fakaʻauha ʻe he hīkisiá hotau laumālié (Sēkope 2:16).

  • ʻOkú ke pehē ʻe lava fēfē ʻe he hīkisiá ʻo fakaʻauha hotau laumālié?

  • ʻOkú ke pehē ʻoku kei ʻaonga fēfē ʻa e fakatokanga ʻa Sēkopé he ʻahó ni?

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻi heʻene kei kau ʻi heKau Palesitenisī ʻUluaki kimuʻá, pea mo Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni (1899–1994) ha ngaahi founga kehe ʻe lava ke ʻasi ai ʻa e hīkisiá ʻi heʻetau moʻuí. Tānaki atu ha ngaahi fakakaukau mei heʻena ngaahi leá ki he tafaʻaki toʻohema hoʻo tohinoá.

Fakaʻaliʻali e ongo fakamatala ko ʻení pea fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ha ngaahi fakakaukau mei he ongo fakamatalá pea tānaki kinautolu ki he tafaʻaki toʻohema ʻo e palakipoé.

Ko e fili lahi ʻo e manavaʻofá ʻa e hīkisiá. Ko e hīkisiá ko e taha ia ʻo e ngaahi ʻuhinga lalahi taha ki he faingataʻaʻia ʻa e nofomalí mo e fāmilí. Ko e hīkisiá ʻoku ʻitangofua, taʻeangaʻofa, mo meheka. Ko e hīkisiá ʻoku pōlepole ʻi hono mālohi ʻoʻoná kae tukunoaʻi e lelei ʻa e niʻihi kehé. Ko e hīkisiá ʻoku siokita mo ʻitangofua. ʻOku fakaʻapē ʻe he hīkisiá ko e kovi kae tā ʻoku ʻikai, mo fūfuuʻi hono vaivai ʻoʻoná ʻaki ʻa e fie ngutu-potó. Ko e hīkisiá ʻoku mahalo kovi, fakatuʻatamaki, ʻita, mo ʻikai faʻa kātaki. ʻIo, kapau ko e manavaʻofá ko e ʻofa haohaoa ia ʻa Kalaisí, ta ko e hīkisiá ko e ʻulungaanga totonu ia ʻo Sētané. (Dieter F. Uchtdorf, “Ko e Fakahīkihikiʻi ʻo Kinautolu ʻOku Fakahaofí,” Ensign pe Liahona, Mē 2016, 80)

Ko hotau tokolahi ʻoku tau lau ʻa e hīkisiá ko ha angahala ʻiate kinautolu ʻoku ʻi ʻolungá, hangē ko e kau tuʻumālié mo e kau potó, ʻo sio hifo ki hotau toengá. (Vakai, 2 Nīfai 9:42.) Ka, ʻoku ʻi ai ha fokoutua tatau ʻiate kitautolu—ʻa ia ko e hīkisiá ʻoku sio hake mei lalo ki ʻolunga. ʻOku hāsino ia ʻi ha ngaahi founga kehekehe, hangē ko e fakamāú, laú, fakaangá, lāungá, fakamole noaʻiá, loto meheká, mānumanú, taʻofi ʻo e fakahoungaʻi mo e fakahikihiki naʻá ne mei hiki hake ha tahá, pea mo e loto taʻe-fie-fakamolemolé mo e loto meheká. (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: ʻEselā Tafu Penisoni [2014], 274)

Fakaafeʻi e kau akó ke fakakaukauloto ki heʻenau teuteu ki he kalasí ʻi heʻenau aleaʻi e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

  • Ko e hā mo ha ngaahi founga kehe ʻokú ke vakai ai ki he hāsino ʻa e hīkisiá ʻi hotau māmaní he ʻahó ni?

  • ʻOku fehangahangai fēfē ʻa e hīkisiá mo e ʻulungaanga ʻo Sīsū Kalaisí?

Fakaʻaliʻali ʻa e ueʻi ko ʻení pea fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau moʻoni ki he ngaahi founga ʻe lava ke hāsino ai ʻa e hīkisiá ʻi heʻenau moʻuí.

Kiʻi tuʻu hifo ʻo fakalaulauloto ki hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi tōʻongá. Ko e hā ha ngaahi founga ʻokú ke fefaʻuhi ai he taimi ʻe niʻihi mo e angahala ʻo e hīkisiá? ʻOku uesia fēfē ʻe he hāsino ko ʻeni ʻo e hīkisiá hoʻo ngaahi vā fetuʻutakí mo e fiefiá? Ko e hā ha meʻa te ke fiemaʻu ke liliú? Ko e hā hono ʻuhingá?

Ko hono ikunaʻi ʻo e hīkisiá

Naʻe akoʻi ʻe Sēkope ʻa e founga te tau lava ai ʻo maʻu ha ʻamanaki lelei ʻia Kalaisi mo fakafepakiʻi e angahala ʻo e hīkisiá.

ʻI hono ako ʻe he kau akó e ngaahi meʻá ni, fakaafeʻi kinautolu ke nau haʻu ʻo hiki ʻa e meʻa ʻoku nau maʻú ʻi he tafaʻaki toʻomataʻu ʻo e palakipoé.

Lau ʻa e Sēkope 2:17–21, ʻo kumi e ngaahi founga te ke lava ai ʻo fakaʻehiʻehi mei he angahala ʻo e hīkisiá. Tānaki kinautolu ki he tafaʻaki toʻomataʻu ʻo hoʻo tohinoa akó. Te ke lava foki ʻo mamata ʻi he “Ko e Akonaki ʻa Sēkope kau ki he Hīkisiá,” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 4:40 ki he 5:44.

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke aleaʻi tauhoa pe ʻi ha ngaahi kulupu iiki e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he muimui ki he faleʻi ʻa Sēkopé ke tau fakafepakiʻi ʻa e hīkisiá pea maʻu ha ʻamanaki lelei ʻia Kalaisí?

  • Ko hai ʻokú ke ʻilo ko ha sīpinga lelei ʻo hono fakafepakiʻi ʻo e hīkisiá ʻi he ngaahi founga ʻoku fakamatalaʻi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení? Ko e hā ʻoku nau faí?

  • Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻe lava ke tau tokanga taha ki ai mo fakatupulaki, te ne tokoniʻi kitautolu ke tau fakaʻehiʻehi mei he hīkisiá? Ko e hā hono ʻuhinga pe ʻe tokoni fēfē ʻa e ngaahi ʻulungaanga ko iá?

Fakaʻaliʻali ʻa e fakaafe ko ʻení.

Fakakaukau ki he fiemaʻu pē ʻaʻau ke fakatokangaʻi mo fakafepakiʻi ʻa e angahala ʻo e hīkisiá ʻi hoʻo moʻuí. Fakakaukau ki ha ngaahi tūkunga pe ngaahi vā fetuʻutaki ʻokú ke fakahaaʻi ai ʻa e hīkisiá. Feinga ke ke fakatokangaʻi e founga ʻe ala uesia ai ʻe he hīkisiá ho ngaahi vā fetuʻutakí. Fekumi ki he tokoni ʻa e Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní ke ke hoko ʻo tatau ange mo e Fakamoʻuí ʻaki hono fakafepakiʻi ʻa e hīkisiá lolotonga hoʻo fai ʻení:

  1. Fili ha founga ʻe taha ʻoku hāsino ai e hīkisiá mei he tafaʻaki toʻohema ʻo hoʻo tohinoá ʻokú ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke tokanga taha ki hono ikunaʻi he taimi ní.

  2. Fili mei he tafaʻaki toʻomataʻu hoʻo tohinoá, ha founga ʻe taha te ke lava ai ʻo fakafepakiʻi ʻa e hāsino ko ia ʻo e hīkisiá. Fakakaukau ki ha ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi pea hiki ha ngaahi ngāue pau te ke lava ʻo fai.

Fakakaukau ke vahevahe ha fakamoʻoni ki he malava ʻa e Fakamoʻuí ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau ikunaʻi ʻa e hīkisiá pea hoko ʻo hangē ko Iá.