Seminelí
1 Nīfai 8:1–18: ʻOku Lelei Taha ʻa e ʻOfa ʻa e ʻOtuá ʻi he Meʻa Kotoa Pē


“1 Nīfai 8:1–18: ʻOku Lelei Taha ʻa e ʻOfa ʻa e ʻOtuá ʻi he Meʻa Kotoa Pē Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“1 Nīfai 8:1–18: ʻOku Lelei Taha ʻa e ʻOfa ʻa e ʻOtuá ʻi he Meʻa Kotoa Pē” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

1 Nīfai 8:1–18

ʻOku Lelei Taha ʻa e ʻOfa ʻa e ʻOtuá ʻi he Meʻa Kotoa Pē

ʻĪmisi
ʻAkau ʻo e Moʻuí

Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá? Naʻe mata meʻa-hā-mai ʻa Līhai ʻa ia naʻá ne mamata ai ki ha fuʻu ʻakau fakaʻofoʻofa. Naʻá ne kai ʻa e fua ʻo e ʻakau ko iá, pea naʻe “melie ʻaupito ia, ʻo laka hake ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē” kuó ne kai aí (1 Nīfai 8:11). ʻOku fakafofongaʻi ʻe he fuʻu ʻakaú ni mo hono fuá ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá, ʻa ia ʻoku hā ʻi he ʻaloʻi, moʻui, ngāue fakafaifekau, mo e feilaulau fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Naʻe “fakafonu [ʻe he ʻofa ko ʻení] ʻa [e] laumālie [ʻo Līhaí] ʻaki ha fuʻu fiefia lahi” (1 Nīfai 8:12). ʻOku fakataumuʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoni atu ke ke fakatupulaki hoʻo holi ke ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Ko hono poupouʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá. ʻOku maʻu ʻe he tokotaha kotoa pē ʻi hoʻo kalasí ha fakamoʻoni, ʻilo, mo ha taukei lahi ʻi hono moʻui ʻaki e ongoongoleleí. ʻOange ha ngaahi faingamālie ki he kau akó ke nau vahevahe ha ngaahi aʻusia fakatāutaha ʻoku tāú. Fakahaaʻi hoʻo houngaʻia ki he kau akó ʻi he taimi ʻoku nau loto fiemālie ai ke vahevahe ha ngaahi aʻusia peheé.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení: Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke ongoʻi ai ʻe ha taha ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá? Ko e fē ha taimi kuó ke ongoʻi ai ʻEne ʻofa maʻaú? ʻE lava foki ke talanoa e kau akó ki ha mēmipa ʻo e fāmilí pe taki ʻo e Siasí fekauʻaki mo ʻenau aʻusia e ʻofa ʻa e ʻOtuá kiate kinautolú.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Poʻulí mo e māmá

Fakakaukau ke huluʻi ha vitiō ʻo ha taha ʻo e ngaahi talanoa ko ʻeni naʻe vahevahe ʻi he konifelenisi lahí. Te ke lava foki ʻo vahevahe ha aʻusia fakataautaha ke tokoni ki he kau akó ke nau kamata ongoʻi ʻa e ongo ʻoku maʻu ʻi he nofo ʻi he fakapoʻulí pea holi ki he māmá. ʻE lava ke tokoni ʻeni ki he kau akó ke nau teuteu ke ako fekauʻaki mo ʻenau fiemaʻu ke ikunaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e fakapoʻulí ʻi heʻenau moʻuí.

Ko e heka pasikala ʻi ha tānolo maile ʻe 15 (vakai, Vern P. Stanfill, “Fili ʻa e Māmá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 55–57).

Ko e ʻikai ulo e ngaahi maama ʻi he Temipale Sōlekí ʻi he poʻulí (vakai, Sharon Eubank, “Ko Kalaisi ʻa e Maama ʻOku Ulo ʻi he Fakapoʻulí,” Ensign pe Liahona, Mē 2019, 73–76).

Ko e hifo maea ki ha ʻana loloto (vakai, Timothy J. Dyches, “ʻOku Pikitai ʻa e Māmá ki he Māmá,” Liahona, Mē 2021, 112–15).

Ko e lotua ʻe Līhai e ʻaloʻofa ʻa e ʻEikí

Lolotonga e nofo ʻa Līhai ʻi he feituʻu maomaonganoá, naʻá ne vahevahe e fakaikiiki ʻo ha meʻa-hā-mai naʻá ne maʻu mo hono fāmilí. ʻI he meʻa-hā-mai ko ʻení, naʻá ne ʻi ha “feituʻu maomaonganoa fakapoʻuli mo fakataʻelata” (1 Nīfai 8:4).

Ke tokoni ki he kau akó ke nau fakakaukauloto ki he ngaahi veesi ko ʻení, mahalo ʻe tokoni ke kole ange ke nau lau māmālie pe ko hoʻo lau ʻa e ngaahi vēsí pea fakaafeʻi e kau akó ke kuikui honau matá ʻo fakakaukauloto ki he meʻa ʻoku fakamatalaʻi ʻe he ngaahi vēsí.

Lau ʻa e 1 Nīfai 8:5–8, ʻo kumi e meʻa naʻe hoko kia Līhaí pea mo e ongo naʻá ne maʻú. ʻE ala tokoni ke ke fakakaukauloto ki he meʻa ʻokú ke laú. Fekumi ki ha ngaahi fakamatala fakaikiiki ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke faʻu ha fakatātā fakaʻatamai pe fakakaukauloto ki he ngaahi meʻa naʻe hokó ʻo hangē ha foʻi faivá.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e faʻahinga fakakaukau pe ongo naʻá ne fakatupu ʻa Līhai ke ne lotua ha ʻaloʻofa?

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke fakalaulauloto ai ki he ngaahi founga kehekehe te tau ala ongoʻi ai ʻa e fakapoʻulí ʻi heʻetau moʻuí mo e ngaahi ʻuhinga ʻe lava ke tau tangi ai ki he ʻEikí ke maʻu ha ʻaloʻofá.

Lau ʻa e 1 Nīfai 8:9–12ʻo kumi e founga naʻe tokoniʻi ai ʻe he ʻEikí ʻa Līhaí.

Ke tokoni ki he kau akó ke hokohoko atu ʻenau fakakaukauloto ki he folofolá, fakakaukau ke huluʻi ʻa e vitiō “Ko eʻIloʻi ʻe Līhai ʻa e ʻAkau ʻo e Moʻuí” (4:32) mei he taimi 1:52 ki he 4:32.

Tā ha fakatātā faingofua ʻi hoʻo tohinoa akó ke ne fakafofongaʻi ʻa e fuʻu ʻakau naʻe mamata ki ai ʻa Līhaí. Tā ʻa e fuá ki he fuʻu ʻakaú, pea fakahingoa ʻa e fuá ʻo fakatefito ki he ngaahi fakamatala ʻa Līhai ʻi he 1 Nīfai 8:10–12. (Ki ha ngaahi fakamatala lahi ange ke fakahingoa ʻaki e fuaʻiʻakau ʻo e fuʻu ʻakaú, lau ʻa e 1 Nīfai 15:36 mo e ʻAlamā 32:42.) ʻI hoʻo tā fakatātaá, fakakaukau pe ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he fuʻu ʻakau ko ʻení mo hono fuá.

Naʻe fiemaʻu ʻe Nīfai kimui ange ke ne ʻiloʻi mo mahino fakatāutaha kiate ia ʻa e meʻa-hā-maí, kau ai mo e ʻuhinga ʻo e fuʻu ʻakau ne mamata ki ai ʻa Līhaí. Lolotonga e fakalaulauloto ʻa Nīfai ki he meʻa ne akoʻi kiate iá, naʻe fakahā kiate ia ʻe he Laumālié, ʻi ha meʻa-hā-mai ʻo hono fua ʻe he Taupoʻou ko Melé ʻa e pēpē ko Sīsuú (vakai, 1 Nīfai 11:13, 20).

Sio ki he fakatātā ko ʻení pea fakakaukau ki he ʻuhinga naʻe fakahā ai ʻeni kia Nīfaí ʻi Heʻene fiemaʻu ke ʻilo ʻa e ʻuhinga ʻo e fuʻu ʻakaú.

ʻĪmisi
Ko Mele mo e valevale ko Sīsuú

Lau ʻa e 1 Nīfai 11:21–23, ʻo kumi pe ko e toe hā mo ha meʻa naʻe fakahā kia Nīfai pea mo e founga naʻe tokoni ai kiate ia ke ne ʻilo ʻa e ʻuhinga ʻo e fuʻu ʻakaú. Te ke lava ʻo fakahingoa ʻa e fuʻu ʻakaú ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa ʻokú ke akó.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke tau ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

Ko hono fakahaaʻi maʻongoʻonga ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá ki Heʻene fānaú, ʻa e ngāue feilaulau huhuʻi mo e Toetuʻu ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke pehē ko e fua ʻo e ʻakaú ko e fakaʻilonga ia ʻo e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí. (David A. Bednar, “Hau ʻo Mamata,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2014, 109)

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni te ke lava ʻo ʻilo fekauʻaki mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá mei he mata meʻa-hā-mai ʻa Līhaí mo e fakamatala ʻa ʻEletā Petinaá?

Mahalo ʻe ʻilo ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni mahuʻinga. Poupouʻi e kau akó ke nau fakahaaʻi e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai kiate kinautolu e moʻoni ne nau ʻiló.

Ko hono ongoʻi e ʻofa mo e fiefia lahi ʻa e ʻOtuá ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisí

Ko e moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo ako ko e lelei ange ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá, ʻa ia ʻoku fakafou mai ʻia Sīsū Kalaisí, ʻi ha toe meʻa pea ʻokú ne ʻomi ʻa e fiefia lahi tahá.

ʻE lava ke tokoni atu e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ke ke fakatokangaʻi ʻa e founga te ke ala ongoʻi ai e ʻofa ʻa e ʻOtuá kiate koé koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi. ʻI hoʻo fai e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení, feinga ke ʻiloʻi e ngaahi tāpuaki lahi ʻoku maʻu ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí pea hiki kinautolu ʻi he fua naʻá ke taá.

Mahalo naʻa ʻaonga ke fakahoko kehekehe ʻa e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení. ʻE lava ke ngāue tautau toko ua pe fakakulupu iiki e kau akó ki he ʻEkitivitī 1. ʻE lava ke fakahoko lelei taha ʻa e ʻekitivitī hono 2 ʻaki hano fili ha foʻi vitiō ʻe taha pea mamataʻi fakakalasi ia. ʻE lava ke fakahoko fakafoʻituitui pē ʻe he kau akó ʻa e ʻekitivitī 3.

ʻEkitivitī 1

Lau ʻa e meʻa naʻe fakamoʻoniʻi ʻe Līhai hili ʻene mamata ki he mata meʻa-hā-mai ko ʻení ʻi he 1 Nīfai 10:5–6. Lau foki ha niʻihi ʻo e ngaahi potufolofola ko ʻení pe kumi ha ngaahi potufolofola kehe ʻoku nau fakahaaʻi e ngaahi tāpuaki te tau lava ʻo maʻu ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí: ʻĪsaia 53:4–5; Sione 1:17; Mōsaia 4:2–3; ʻAlamā 7:11–12; Hilamani 5:12.

ʻEkitivitī 2

Mamata ʻi he vitiō ko ʻení, ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, ʻo kumi e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisí:

Fakalelei—ʻOku ʻIkai Hoko Tuʻo Taha Pē” (3:00)

 

 

ʻEkitivitī 3

Fakalaulauloto ki he ngaahi founga kuó ke aʻusia ai e ngaahi tāpuaki ʻoku foaki ʻe Sīsū Kalaisí pe ko e founga kuó ke mamata ai ki he ngaahi tāpuaki ko ʻení ʻi he moʻui ʻa e kakai kehé. ʻE lava ke kau heni ʻa e ngaahi founga naʻe tāpuekina ai koe ʻe he ʻEikí ʻi he ngaahi taimi ʻo e fakapoʻulí.

Ko e hā naʻá ke akó?

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke toe vakaiʻi ai e ngaahi tāpuaki te tau lava ʻo maʻu ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻa ia naʻá ke hiki ʻi hoʻo fakatātā ʻo e fuaʻiʻakaú. Fakalaulauloto ki he ʻuhinga ʻe hanga ai ʻe he ngaahi tāpuaki ko ʻení ʻo “ngaohi ha taha ke fiefiá” (1 Nīfai 8:10), ke “melie ʻaupito ia, ʻo lahi hake ʻi he ngaahi meʻa kotoa peé” (1 Nīfai 8:11), pea fakafonu koe “ʻaki ha fuʻu fiefia lahi” (1 Nīfai 8:12).

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke vahevahe ʻa e meʻa ne nau akó mo e ʻuhinga naʻe ʻuhingamālie ai ia kiate kinautolú. Mahalo ʻe ʻaonga e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

  • Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá maʻaú?

  • Ko e ngaahi tāpuaki fē ʻoku lava ke maʻu ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi ʻokú ke fiemaʻu lahi taha ʻi hoʻo moʻuí? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Kuo tāpuekina fēfē koe koeʻuhí ko e ʻofa kuo fakahaaʻi ʻe he ʻOtuá ʻi hono fekauʻi mai Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí ke fakalelei maʻaú?

Hili hoʻo fanongo ki he ngaahi aʻusia ʻa e kau akó, fakakaukau ke vahevahe hoʻo ngaahi fakakaukaú mo hoʻo fakamoʻoni ki he ʻofa ʻa e ʻOtuá mo e ngaahi tāpuaki te tau lava ʻo maʻu ʻo fakafou ʻi he Fakamoʻuí mo ʻEne Fakaleleí.