Seminelí
Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié, Konga 1: Ngāue ʻi he Tui


“Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié, Konga 1: Ngāue ʻi he Tuí,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié, Konga 1,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

Ngaahi Naunau Fakafeʻiloakí

Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié, Konga 1

Ngāue ʻi he Tuí

ʻĪmisi
Kau finemui ʻoku nau laukonga mo ako

Ko e taha ʻo e ngaahi taumuʻa ʻo e taukei fakatokāteliné ke tokoniʻi koe ke ke ako mo fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke tokoni kiate koe ki hono langa ho makatuʻungá ‘ia Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalais ʻi hoʻo fekumi ki he tali ki he ngaahi fehuʻi mo e ngaahi meʻa ʻokú ke hohaʻa ki ai ʻi hoʻo moʻuí.

Akoʻi ‘o e kau akó ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié. ʻI he taimi ʻoku ʻilo mo fakaʻaongaʻi ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié, te nau lava ʻo fakahoko lelei ange ʻa e ngaahi taumuʻa ʻo e taukei fakatokāteliné. Fakapapauʻi ke toutou vakaiʻi maʻu pē ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he kalasí pea tokoni ke mahino ia ki he kau akó. ʻE maʻu ʻe he kau akó ha ngaahi faingamālie ke fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he ngaahi lēsoni taukei fakatokāteliné.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiakó

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau ʻeke ki ha mēmipa ʻo e fāmilí pe taki ʻo e Siasí ‘a ia ʻokú ne fakahaaʻi ha tui lahi kia Sīsū Kalaisi pe ko e hā ʻoku nau fai ke nau kei mālohi ai pē ʻi he taimi ʻoku nau fehangahangai ai mo ha ngaahi fehuʻi pe hohaʻa fekauʻaki mo e ongoongoleleí.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiakó

Fakatokangaʻi ange: ʻE lelei taha pē ke akoʻi e lēsoni ko ʻení ʻi he kamataʻanga ʻo e taʻu fakaakó pe ko e taimi pē ʻoku fuofua fakafeʻiloaki ai e kau akó ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié.

ʻOku lelei pe kovi ʻa e ngaahi fehuʻí?

Fakakaukau pe ko e fē ʻi he ngaahi tali ko ʻení ʻoku kaunga ki he fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e fē ʻi he ngaahi meʻá ni ko ha ngaahi ʻuhinga ia ʻe ala ʻi ai ha ngaahi fehuʻi ʻa ha taha fekauʻaki mo e ongoongoleleí pe ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí?

    ʻĪmisi
    fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiakó

    Fakakaukau ke lau ʻa e ngaahi fili ko ʻení ki he kau akó. Kiʻi mālōlō hili e fili takitaha ke fehuʻi ki ha niʻihi ʻo e kau akó pe ko e hā ʻoku nau tui ai ʻe tonu pe ʻikai totonú. Tokoni ke mahino ki he kau akó ʻe lava ke tonu pe hala ha taha ʻo e ngaahi fili ko ʻení ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi holi mo e ngaahi fili ʻa ha taha.

    1. ʻOku teʻeki ai ke ʻi ai haʻanau fakamoʻoni ki he ongoongoleleí.

    2. ʻOku feʻunga ʻenau tokanga ki he ongoongoleleí ke nau fiemaʻu ha mahino lahi ange.

    3. ʻOku nau veiveiua ʻi he tui naʻa nau maʻu kimuʻá.

    4. Mahalo ʻe ueʻi fakalaumālie kinautolu ʻe he ʻOtuá ke nau fakakaukau ki ha meʻa ʻokú Ne finangalo ke akoʻi kiate kinautolu.

      ʻOku makatuʻunga ʻa e talí ʻi he tōʻonga mo e ʻuhinga ʻa e tokotaha takitaha ki hono fai ʻo e ngaahi fehuʻí. Lau ʻa e palakalafi 3 ʻo e konga “Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻo e Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Taukei Fakatokāteliné (2022), ʻo kumi e founga ʻe lava ke fakamālohia pe fakavaivaiʻi ai ʻe heʻetau founga ki he ngaahi fehuʻi ʻo e ongoongoleleí ʻa ʻetau tui kia Sīsū Kalaisí.

  • Ko e hā naʻe makehe kiate koe ʻi he fakamatala ko ʻení? Ko e hā hono ʻuhingá?

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiakó

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he founga kuo uesia ai ʻe he ngaahi fehuʻí pe ngaahi meʻa ʻoku nau hohaʻa ki aí ʻa ʻenau fakalakalaka fakalaumālié. ʻE lava ke tokoni ʻa e palakalafi ko ʻení ʻi he meʻá ni.

ʻOku ʻi ai ha ngaahi fehuʻi mo e hohaʻa ʻa e tokotaha kotoa pē. ʻOku totonu ke tau tokanga ke ʻoua naʻa tau fakamāuʻi ʻa e tui ʻa e niʻihi kehé ʻi he taimi ʻoku ʻi ai ai haʻanau ngaahi fehuʻí, pea ʻoku ʻikai fiemaʻu ke tau veiveiua ʻi heʻetau tuí ʻi he taimi ʻoku ʻi ai ai haʻatau ngaahi fehuʻí. ʻE lava ke fakamālohia pe fakavaivaiʻi ʻetau tui kia Sīsū Kalaisí mo ʻetau fakamoʻoni ki he ongoongolelei kuo toe fakafoki maí ʻo makatuʻunga ʻi he founga ʻoku tau tali ʻaki ʻetau ngaahi fehuʻí mo e ngaahi meʻa ʻoku tau hohaʻa ki aí. ʻI hoʻo ako he ʻaho ní, fakakaukau ki he fatongia ʻoku fakahoko ʻe hoʻo ngaahi fehuʻí ʻi hoʻo fakalakalaka fakalaumālié. Ko e hā haʻo ngaahi fehuʻi ‘oku ke maʻu fekauʻaki mo e ongoongoleleí pe Siasi ʻo Sīsū Kalaisí? ʻOkú ke ongoʻi nai ʻoku ʻomi koe ʻe hoʻo ngaahi fehuʻí ke ke ofi ange ki he Fakamoʻuí mo Hono Siasí?

Ko hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié

ʻI he kotoa hoʻo aʻusia ʻi he seminelí, te ke maʻu ha faingamālie ke akoako fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe tolu ko ʻení ke ke ofi ange kia Sīsū Kalaisi ʻi he taimi ʻoku hoko ai ha ngaahi fehuʻi pe hohaʻa ʻi hoʻo moʻuí:

  1. Ngāue ʻi he tuí.

  2. Vakaiʻi e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengata.

  3. Fekumi ki ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiako

Kapau naʻe ʻi ai ha kau ako ʻe niʻihi ʻi he kalasí kuo nau semineli ʻi he kuohilí, fakakaukau ke fehuʻi ange pe ko e hā kuo nau ʻosi ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe tolu ko ʻení. ʻE lava ke ʻoange ʻe he meʻá ni ki he kalasí ha vakai fakalūkufua nounou ki he ngaahi tefitoʻi moʻoní pea lava ke ne fakahaaʻi e tuʻunga mahino lolotonga ʻo e kau akó.

ʻE nofotaha e toenga ʻo e lēsoni ko ʻení ʻi he tefitoʻi moʻoni ʻo e ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí.

Lau ʻa e palakalafi 5–7 ʻo e konga “Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Taukei Fakatokāteliné, ʻo kumi ha ngaahi founga lahi te ke lava ʻo fakaʻosi ʻaki e sētesi ko ʻení.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiako

Fakakaukau ke tohi ‘a e foʻi sētesi teʻeki kakato ko ʻení ‘i he palakipoé.

‘I he taimi ‘oku ‘i ai ha fehuʻi pe ko ngaahi meʻa ke hohaʻa ki ai, te tau lava ‘o ngāue ‘i he tui kia Sīsū Kalaisí ‘aki ‘a e… .

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiako

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke omi ki he palakipoé ‘o fakaʻosi ‘a e fakamatalá. Fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi fakataautaha e meʻa ne nau maʻú. Hangē ko ʻení:

Kapau ʻe tohi ʻe ha tokotaha ako ʻo pehē, “Hokohoko atu hono tauhi e ngaahi fekaú” (vakai ki he palakalafi 5), ʻe lava ke hoko ha fehuʻi vakaiʻi ko e “ʻOkú ke pehē ʻe tokoni fēfē hono tauhi e ngaahi fekaú ke ke ofi ai kia Sīsū Kalaisi ʻi hoʻo fehangahangai mo e ngaahi palopalema faingataʻá? ʻOku ʻi ai ha taha ʻiate kimoutolu te ne fie vahevahe ha aʻusia kuó ke maʻu felāveʻi mo ia?”

Kapau ʻe tohi ʻe ha tokotaha ako ʻo pehē, “Pīkitai ki he meʻa kuo tau ʻosi ʻilo ʻoku moʻoní” (vakai ki he palakalafi 6), ʻe lava ke kau ʻi he fehuʻi vakaiʻí ʻa e “Tuku ha kiʻi taimi ke fakalaulauloto ai ki he meʻa ʻokú ke ʻiloʻi ʻoku moʻoní ʻa ia te ke lava ʻo pikitai ki ai ʻi he taimi ʻoku hoko ai ha ngaahi fehuʻí. ʻOkú ke ʻilo fēfē ʻoku moʻoni e ngaahi meʻa ko iá?”

Kapau ʻe tohi ʻe ha tokotaha ako ʻo pehē, “Falala ki he ʻOtuá kae ʻoua kuo maʻu ʻa e talí” (vakai ki he palakalafi 7), mahalo ko ha fehuʻi vakaiʻi ʻeni “Ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e ʻOtuá ʻoku tokoni atu ke ke falala kiate Ia lolotonga hoʻo tatali ki he ngaahi talí? Ko e hā ʻe fili ai ʻe he ʻOtuá he taimi ʻe niʻihi ke ʻoua te Ne ʻomi kakato ʻa e ngaahi talí he taimi pē ko iá?”

  • Ko e fē ʻi he ngaahi founga naʻá ke filí ʻokú ke pehē ʻoku ʻaonga taha ki he toʻutupu ʻo e ʻaho ní pe naʻa mo hoʻo moʻuí? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • ʻE uesia fēfē ʻe he fili ke ngāue ʻi he tuí ʻi he founga ko ʻení ha vā fetuʻutaki ʻo ha taha mo e Fakamoʻuí?

  • Ko hai ʻokú ke ʻilo kuo ngāue ʻi he tuí ʻi he taimi ʻokú ne fehangahangai ai mo e ngaahi fehuʻí pe hohaʻá? Ko e hā naʻá ne fakahokó?

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiako

     

 

   

Ngaahi sīpinga fakafolofolá

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiako

Fakakaukau ke fakatahaʻi ʻa e fokotuʻu ki he “Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó” mo e ʻekitivitī ko ʻení ke tokoni ke vakai e kau akó ki he founga ʻe lava ke iku ai ʻa e ngaahi ʻulungāngá mo e ngaahi filí ki ha tupulaki pe holo ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí.

ʻOku ʻi he folofolá ha ngaahi fakamatala lahi ʻo kinautolu naʻa nau fehangahangai mo ha ngaahi fehuʻi faingataʻa pe hohaʻa ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí. Ko e taha ʻo kinautolú ni ko e palōfita ko Nīfaí. Lau ʻa e ngaahi sīpinga ko ʻeni mei he moʻui ʻa Nīfaí, ʻo kumi ʻa e founga naʻá ne ngāue ai ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí ʻi he taimi ʻokú ne fehangahangai ai mo e ngaahi fehuʻí mo e ngaahi palopalema kehé.

  • 1 Nīfai 2:16—Naʻe ʻita ha niʻihi naʻá ne ʻofa ai ʻi he meʻa naʻe kole ange ʻe heʻene tamai, ko e palōfita ko Līhaí, ke nau faí.

  • 1 Nīfai 3:7—Naʻe kole ange ke ne fakahoko ha meʻa faingataʻa.

  • 1 Nīfai 9:5–6—Naʻe fekauʻi ia ʻe he ʻEikí ke fakahoko ha meʻa ʻi ha ngaahi ʻuhinga naʻe ʻikai mahino kiate ia.

  • 1 Nīfai 10:17; 11:1–5—Naʻá ne fiemaʻu ʻene fakamoʻoni pē ʻaʻana ki he meʻa naʻe akoʻi ʻe heʻene tamaí, ko e palōfitá.

  • 1 Nīfai 11:17—Naʻe ʻikai ke ne ʻiloʻi kakato ʻa e tali ki ha fehuʻi naʻe fai ange kiate ia fekauʻaki mo e ongoongoleleí.

  • Ko e fē ʻi he ngaahi ʻelemēniti ʻo e ngāue ʻi he tuí naʻe fakafōtunga lelei taha ʻe Nīfaí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakahinohino fakafaiako

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻeni ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki koeʻuhí ke tokolahi ange ʻa e kau ako te nau maʻu ʻa e faingamālie ke vahevahé.

Fakamatalaʻi ha fehuʻi pe hohaʻa ʻi onopooni ʻe lava ke ne uesia e tui ʻa ha taha kia Sīsū Kalaisi pe ko Hono Siasí. ʻE founga fēfē ha ngāue ʻa ha taha ʻi he tuí ʻi he taimi ʻoku fehangahangai ai mo e fehuʻi pe palopalema ko iá?

  • ʻE uesia fēfē ʻe he fili ke ngāue pe ʻikai ngāue ʻi he tuí ʻa hono vā fetuʻutaki mo e Fakamoʻuí?

  • Ko e hā ʻokú ke fie fakaʻaongaʻi lahi taha ʻi hoʻo moʻuí mei he meʻa naʻá ke ako he ʻaho ní? ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he meʻá ni ʻi hoʻo moʻuí?