«Αργή Ανάγνωση: Βλέποντας τον Σωτήρα στις γραφές», Λιαχόνα, Ιαν 2024.
Αργή Ανάγνωση: Βλέποντας τον Σωτήρα στις γραφές
Δανειζόμενοι αυτήν την προσέγγιση από την τέχνη μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε τον Ιησού Χριστό στο Βιβλίο του Μόρμον.
Η Πιετά, του Μιχαήλ Άγγελου
Ο Μιχαήλ Άγγελος χρειάσθηκε πάνω από έναν χρόνο για να δημιουργήσει την Πιετά, ένα εκπληκτικό γλυπτό της Μαρίας που κρατεί το σώμα του Ιησού μετά τη Σταύρωση. Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι αφιέρωσε ακόμη περισσότερο χρόνο, περίπου τρία χρόνια, για να ζωγραφίσει την περίφημη απεικόνιση του Μυστικού Δείπνου.
Αν έπρεπε να μαντέψετε, πόση ώρα θα λέγατε ότι περνά ένας επισκέπτης σε ένα μουσείο τέχνης –κατά μέσο όρο– κοιτάζοντας κάθε έργο τέχνης;
Η απάντηση είναι 17 δευτερόλεπτα, σύμφωνα με μία μελέτη1.
Φαντασθείτε: 17 δευτερόλεπτα κοιτάζοντας ένα έργο τέχνης που ο καλλιτέχνης μπορεί να πέρασε χρόνια δημιουργώντας το.
Είναι κατανοητό. Υπάρχουν εκατοντάδες πίνακες και γλυπτά σε ένα μουσείο, και εμείς είμαστε πολυάσχολοι άνθρωποι. Έτσι, βιαζόμαστε να περάσουμε και να αποκομίσουμε όσα περισσότερα μπορούμε. Κατά ειρωνικό τρόπο, οδηγούμενοι από τον φόβο μας ότι θα χάσουμε κάτι, καταλήγουμε να χάνουμε τον ίδιο τον σκοπό της τέχνης – τα συναισθήματα και τις σκέψεις που οι καλλιτέχνες ήθελαν να βιώσουμε. Κοιτάμε φευγαλέα κάθε κομμάτι του μουσείου, αλλά δεν βλέπουμε πραγματικά κανένα από αυτά. Κατόπιν φεύγουμε από το μουσείο εξηντλημένοι και άνευ εμπνεύσεως. Μπορεί ακόμη και να αναρωτηθούμε τι βλέπουν οι άνθρωποι στην τέχνη – πεπεισμένοι, ίσως, ότι η τέχνη είναι για τους άκρως μορφωμένους, όχι για τον καθένα.
Αργό κοίταγμα
Για να επιληφθούν αυτού του προβλήματος, τα μουσείο τέχνης σε όλον τον κόσμο παροτρύνουν τους επισκέπτες να εξασκηθούν σε κάτι που αποκαλούν «αργό κοίταγμα»2. Καλούν τους ανθρώπους να επιλέξουν ένα έργο τέχνης στο μουσείο, να νιώσουν άνετα και να το εξετάσουν προσεκτικά για λίγο – 5 με 10 λεπτά. Να το κοιτάξουν από διαφορετικές γωνίες. Να πλησιάσουν για να παρατηρήσουν τις λεπτομέρειες. Να κάνουν ένα βήμα πίσω και να το εκλάβουν ως σύνολο. Ενίοτε, οι επισκέπτες ενημερώνονται ακόμη και να μην διαβάσουν την ερμηνευτική πινακίδα του μουσείου που αναλύει το έργο τέχνης – τουλάχιστον, όχι μέχρι να έχουν την ευκαιρία να σχηματίσουν τη δική τους γνώμη και να κάνουν τις δικές τους ανακαλύψεις.
Το αργό κοίταγμα έχει μεταμορφώσει την εμπειρία του μουσείου τέχνης για πολλούς ανθρώπους. Ορισμένοι που ποτέ δεν θεωρούσαν τον εαυτό τους λάτρεις της τέχνης έχουν παθιαστεί με την τέχνη. Αποκτούν πεποίθηση ότι μπορούν να ανακαλύψουν το νόημα σε οποιοδήποτε έργο τέχνης και βρίσκουν χαρά σε αυτά που ανακαλύπτουν. Μαθαίνουν ότι δεν χρειάζονται πτυχίο πανεπιστημίου στην ιστορία της τέχνης για να συγκινηθούν από την τέχνη· πρέπει απλώς να επιβραδύνουν και να δώσουν στην τέχνη την ευκαιρία να κάνει αυτό για το οποίο δημιουργήθηκε.
Θα μπορούσαν να ισχύουν οι ίδιες αρχές για την ανάγνωση των γραφών – για παράδειγμα, στη μελέτη μας του Έλα, ακολούθα με του Βιβλίου του Μόρμον φέτος;
Γνωρίζουμε ότι το Βιβλίο του Μόρμον, ως άλλη μία μαρτυρία για τον Ιησού Χριστό, γράφηκε με σκοπό να ενδυναμώσει την πίστη μας στον Σωτήρα (βλ. Νεφί Α΄ 6:4). Γνωρίζουμε ότι γράφηκε από εμπνευσμένους προφήτες του Θεού, ειδικά για την εποχή μας (βλ., για παράδειγμα, Μόρμον 8:35). Γνωρίζουμε ότι οι αρχαίοι προφήτες που έγραψαν το Βιβλίο του Μόρμον το έκαναν με μεγάλη προσωπική θυσία. Απλώς η διαδικασία της εγχαράξεως λέξεων επάνω σε μεταλλικές πλάκες ήταν ενδελεχής και επίπονη (βλ. Ιακώβ 4:1). Και μερικοί από αυτούς διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να διατηρήσουν το χρονικό, ώστε να είναι διαθέσιμο σε εμάς σήμερα (βλ. Μόρμον 6:6, Μορόνι 1).
Ωστόσο, ενίοτε, μέσα στην πολυάσχολη ζωή μας, βιαζόμαστε να διαβάσουμε το Βιβλίο του Μόρμον. Ίσως διαβάζουμε γρήγορα μερικά εδάφια κατά τη διάρκεια του πρωινού ή στον δρόμο για τη δουλειά. Μπορεί να διαβάζουμε φευγαλέα κάθε λέξη σε ένα κεφάλαιο, αλλά δεν καταλαβαίνουμε πολλά από αυτά. Όχι κάθε φορά, αλλά μερικές φορές, κλείνουμε το βιβλίο ή την εφαρμογή με το ίδιο αίσθημα που νιώθαμε όταν ξεκινήσαμε.
Αργή Ανάγνωση
Αν ένα έργο τέχνης αξίζει να εκτιμηθεί με αργό κοίταγμα, ίσως το Βιβλίο του Μόρμον αξίζει την «αργή ανάγνωσή» μας. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι η μελέτη των γραφών πρέπει να διαρκεί περισσότερο, απλώς ότι μπορεί να ωφεληθούμε από μια αλλαγή ρυθμού. Αντί να βιαστούμε να τελειώσουμε ένα κεφάλαιο, ίσως η σημερινή μελέτη να επικεντρωθεί μόνο σε τρία ή τέσσερα εδάφια. Όμως πραγματικά να απορροφηθούμε σε αυτά τα εδάφια. Παρατηρούμε λεπτομέρειες, λέξεις και φράσεις. Συλλογιζόμαστε γιατί το καθένα μπορεί να είναι σημαντικό – μου διδάσκει κάτι για τον Σωτήρα; Εμβαθύνει την αγάπη μου για Εκείνον και την πίστη μου σε Εκείνον; Υπάρχει κάτι που Αυτός θέλει να ξέρω;
Η αργή ανάγνωση μάς επιτρέπει να παρατηρούμε πράγματα στο Βιβλίο του Μόρμον που διαφορετικά δεν θα παρατηρούσαμε. Το πιο σημαντικό, μπορεί να μας βοηθήσει να βλέπουμε τον Σωτήρα πιο συχνά σε αυτό το βιβλίο που γράφηκε για να καταθέτει μαρτυρία για Εκείνον. Η αργή ανάγνωση είναι ένας τρόπος να ανοίξουμε τα μάτια, τον νου και την καρδιά μας στη δυνατή μαρτυρία του Βιβλίου του Μόρμον για τον Ιησού Χριστό. Ένα εμψυχωτικό έργο τέχνης, όταν αφιερώνουμε χρόνο για να το δούμε πραγματικά, μπορεί να αλλάξει τη ζωή μας. Με έναν ακόμη βαθύτερο τρόπο, το να βλέπουμε τον Σωτήρα στις γραφές μπορεί να επηρεάσει βαθιά τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας – και κατά συνέπεια, τη ζωή μας.
Για παράδειγμα, υποθέστε ότι διαβάζετε το Νεφί Α΄, κεφάλαιο 1. Η προσοχή σας προσελκύεται από το εδάφιο 6, οπότε επιβραδύνετε και μένετε εκεί για λίγο. Θα μπορούσατε να ελκυσθείτε προς τον «πύρινη στήλη» που είδε ο Λεχί που «παρέμεινε επάνω σε έναν βράχο». Αυτή είναι ασυνήθιστη συμπεριφορά για μία φωτιά. Τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό; Οι σκέψεις σας θα μπορούσαν να πάνε σε άλλες πύρινες στήλες που αναφέρονται στις γραφές (οι υποσημειώσεις θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν εκεί). Θα μπορούσατε να συλλογισθείτε γιατί η παρουσία του Κυρίου συγκρίνεται τόσο συχνά με φωτιά. Τι λέει αυτό για Εκείνον; Υπήρξε ποτέ σαν στήλη φωτιάς στη ζωή σας;
Είναι πολλά που πρέπει να σκεφθούμε. Και δεν έχετε καν τελειώσει το εδάφιο ακόμη.
Φυσικά, υπάρχει αξία στη γρήγορη ανάγνωση του Βιβλίου του Μόρμον. Μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε τη συνολική πλοκή της ιστορίας και να εντοπίσουμε τα γενικά, επαναλαμβανόμενα θέματα. Όμως υπάρχουν πολλά να μάθουμε για τον Ιησού Χριστό στις λεπτομέρειες του Βιβλίου του Μόρμον και μερικές φορές ο καλύτερος τρόπος να δούμε αυτές τις λεπτομέρειες είναι να επιβραδύνουμε και να κοιτάξουμε προσεκτικά.
Ο Νεφί είπε για τα λόγια που έγραψε στο Βιβλίο του Μόρμον: «Αυτά τα λόγια… είναι τα λόγια του Χριστού, και εκείνος μου τα έχει δώσει. Και… ο Χριστός θα σας δείξει, με δύναμη και μεγάλη δόξα, ότι είναι τα λόγια του» (Νεφί Β΄ 33:10-11). Δεν χρειάζεται να είστε ειδικός αναγνώστης για να βρείτε τα λόγια του Σωτήρος στο Βιβλίο του Μόρμον. Απλώς πρέπει να επιβραδύνετε και να δώσετε στο Βιβλίο του Μόρμον μία ευκαιρία να κάνει αυτό που δημιουργήθηκε να κάνει – να οικοδομήσει την πίστη σας στον Ιησού Χριστό.