2016
Jerbal Irear in Jordan
October 2016


Jerbal Irear in Jordan

Ak jabdewōt jikin eo Irooj ej aikuji eok ie.

Pija
Amman Jordan

Pija ko © iStock/Thinkstock

Aikuj eo ekar lukkuun aorōk.

Ilo jinoin 2013 eo, ekar lōn̄ rinan̄inmej rebōk nan̄inmej in bok ekar ijjino ilo imōn kōbbād an armej in Za’atari rej riko̧o̧ne ilo Middle Eastern ilo Jordan. Elōn̄ļo̧k jān 100,000 armej in Syria ro, rej jokwe ilo wāween eo ekoboob im jabwe jikin, rekar pād ilo kauwōtata kōn nan̄inmej ekauwōtata im kapopo. Kien eo an armej in Jordan rekar karōke juon jerbal eļap n̄an leļo̧k wā n̄an bōbrae an nan̄inmej in ajedeed. Karōk eo ekar wāik diktata 90,000 armej in Syria ro jān iiō kein ikōtaan 6 allōn̄ im 30 iiō ilowaan wōt ruo wiik ko.

Bōtaab ekar waļo̧k juon jorrāān. The United Nations Children’s Emergency Fund (UNICEF) ekar wōr ippāer serum. Ministry eo an Jikin Ājmour eo an armej in Jordan ewōr an jikin taktō im kakkōlkōl ko ie. Ta eo ekar ejjeļo̧k ippāer ekar juon cold-chain juon men eo ej kam̧ōļoik uno kein—wāin bōk bōtōktōk ko, ninne ko n̄an kiin m̧wijm̧wij ko rekkan̄, serum kuļōr ko—im ekar ejjeļo̧k iien.1

Ron im Sandi Hammond, mijenede ro rerūtto jān welfare rej jerbal āinwōt tōreektōre ro an laļ en ilo Jordan n̄an LDS Charities. Āinwōt an Ron im Sandi kadede jerbal ippān UNICEF im Ministry eo an Jikin Ājmour, ekar m̧ōkaj aer kobaļo̧k ippān im jerbal ikōtaan ra kein n̄an ņa wāween ekōjkan an LDS Charities maron̄ jipan̄.

Ron ej ba, “Kōm̧ kar kajjitōk jete wōnāān wiaki cold-chain eo ej kam̧ōļoik uno ko. Ke rekar jiron̄ tok kōm̧, rekar ba, ‘Kōm̧ij ļōmņak bwe LDS Charities emaron̄ jipan̄.’ Rekar ba, ‘Elukkuun m̧ōkaj.’ Jej aikuj in wōnm̧aanļo̧k wōt ilo menin!’”

Ilowaan wōt 20 awa ko LDS Charities ekar kōmālim an wiaki cold-chain eo emenin aikuj. “Kōm̧ kar kōjjeļļāik ļo̧k Ministry of Health im UNICEF,” Ron ej ba, “rekar bwilōn̄. Elmen an juon NGO [doulul ejjab an kien] maron̄ m̧ōkaj an m̧akūtkūt? Ejjab wōt ilo an wōnm̧aanļo̧k wōt jikejuuļ in kam̧pein eo, ak barāinwōt kar im̧we juon kam̧pein aolepān āneo eo ekar kōjparok būkwi taujin armej in Jordan ro im Risyria ro.”

Pija
giving immunizations

Anmiin̄: pija eo em̧m̧an jān Samir Badran, UNIcef-Jordan; jon̄ak ko im peļaakin im pija in Amman, Jordan © iStock/Thinkstock

Jorrāān eo ekar jako.

Barāinwōt, jerbal in jipan̄ doon in ikōtaan UNICEF, Ministry eo an Ājmour ilo Jordan, im LDS Charities rekar ejaake juon kōjatdikdik n̄an jerbal ippān doon ilju im jekļaj.

Wāween an Ron im Sandi Hammondskar itaakļo̧k ilo juon iien eaorōk ilo Middle East ej juon kam̧ool in tōmak eo an Hammonds im im̧we n̄an būrookraam̧ eo an mijenede ro rerūtto rej mijenede ilo Kabun̄ in.

Aikuj: Mijenede ro Rerūtto

Ilo 2012, Hammonds rein rekar jerbal āinwōt rijerbal ro rej kōm̧m̧ani kain̄i ko ilo Rexburg Idaho Temple. Ron ekar jerbal in kōm̧m̧an im kar katakin ilo Religious Deprtment ilo Brigham Young University–Idaho. Bōtaab wāween m̧akūtkūt em̧m̧an an mour ko aer ekar idin̄ an oktak kōn juon im̧we bwe ren jilkinļo̧k peba in mijen ko aer n̄an jerbal e juon mijen. Iien eo ekar kabwilōn̄ er. Ajri ro nejier emōj aer m̧are repād ilo elōn̄ jekjek ko ikijeen jerbal im em̧m̧akūt n̄an bar jet jikin, im Ron ejjan̄in kar ļōmņak in retire. Bōtaab Jetōb eo ekar jiron̄ ļo̧k er bwe eļap aikuji er im men otemjej renaaj em̧m̧an.

Āinwōt juon uwaak, ritōl ro an priesthood ilo opiij ko an Kabun̄ in rekar jitlo̧k im jar n̄an pukot juon pea in mijenede ro rerūtto im renaaj ekkar n̄an jerbal āinwōt tōreektōr ro n̄an LDS Charities ilo Amman, Jordan.

“Ekar menin kam̧ool eo in,” Sandi ej ba,“Irooj ekar etal im̧aam̧, kōpooje meļeļe ko kōn ijjitōn̄ in Ekar letok n̄an kōm̧. Kōm̧ jeļā bwe E ej kōm̧m̧ane menin n̄an aolep mijenede ro rej jerbal. Elukkuun kaenōm̧m̧an kōj n̄e jej jeļā bwe Rilo̧mo̧o̧r eo ej karōk men otemjej n̄an eok n̄an am̧ jerbal m̧okta jān am̧ itaakļo̧k.”

“Ilo an meļeļe,” Ron ej ba, “kōm̧ij kam̧oolol bwe kōm̧ kar jab lukkuun jeļā ia eo kōm̧ kōņaan in jerbal ie. Kōm̧ kar likūt men otemjej ilo pein Irooj im kōtļo̧k bwe En letok n̄an kōm̧ juon en̄jake eo kōm̧ij jan̄in kar loe.”

En̄jake in ekitbuuj jerbal ippān irooj ro ilo Jordan ilo būrojāāk ko an humanitarian ko im irooj rein rej itok limo kaki. An Hammonds jerbal ippān aujipitōl ko im jikin kakkōlkōl ko n̄an leļo̧k kamminene ko n̄an rijerbal in Jordan ro kōjparok mour im wāween kōro̧o̧ltok n̄an mour nin̄nin̄ ro rej kab ļo̧tak, ej tōprak in juon bōnbōn eo em̧m̧an an dikļo̧k in mej ilubwilijin nin̄nin̄ ko rej kab ļo̧tak. Jān kijejeto kein aer im kijejeto ko an mijenede ro rerūtto, LDS Charities ej leļo̧k kamminene im kein jerbal n̄an jikin kakkōlkōl ko im doulul ko rej jerbal ippān rinan̄inmej ro ewōr utam̧e ippāer. Ilubwilijin jikin kein me Hammonds im mijenede ro an welfare rekar jipan̄ ļo̧k ekar wōr juon center eo ej katakin kōrā ro ewōr utam̧e in ānbwin ippāer eo ej kwaļo̧k wāween kōm̧m̧an im keke nuknuk ko im men ko jet kōm̧anm̧an jān pā. Kapāāl kein rekar leļo̧k n̄an rijikuuļ ro iien ko rem̧m̧an n̄an aer make kakke n̄an er make im baam̧le ko aer.

Pija
midwives practice neonatal resuscitation techniques

Anmiin̄: pija eo em̧m̧an jān LDS Charities; tuanmooņ: pija eo em̧m̧an an Hammonds rein.

Būroojaak ko jet ekoba jerbal ippān NGO ko jet im kien eo an armej in Jordan kōn jipan̄ ko redin̄ im etale rijikuuļ in Jordan ro n̄an bōk juon iaan jāān in jipan̄ jikuuļ ko ruo kajjojo iiō n̄an deļo̧n̄ e Brigham Young University. Juon iaan en̄jake ko rem̧m̧an Hammonds ekar jerbal e ippān Latin Catholic Church ekar kalōk ruum̧ in jikuuļ ko n̄an Rikūrijin in Irag ro ejjeļo̧k jikin aer jikuuļ.

Ippān Irooj ilo Jikin Kallib eo An

Ilo Jordan Hammonds ekar katak wāween an kallim̧ur in em̧ool an Irooj n̄an ro rej jerbal n̄an E: “Inaaj etal im̧aanļo̧k in mājāmi. Enaaj pād ilo tuanbwij maron̄in peid im ilo tuanmiin̄, im Jetōb eo aō enaaj pād ilo būruwōd, im enjeļ ro An renaaj jepooļ kōj, n̄an jipan̄ kōj (lale K&B 84:88).

“Anij ej bōk koņaan ilo jerbal in,” Ron ej ba. “Ej pād ilo jikin kallib eo ippān rikarejar ro An. Jabdewōt ripālele ro rej etal n̄an juon mijen rej kobaļo̧k ilo jikin kallib eo jān Irooj eo an jikin kallib eo. Kōm̧ij jab tōmak kōn kabwilōn̄lōn̄ ko ilo Jordan; kōm̧ kar mour kaki.”

Ilo juon wāween em̧ool, enjeļ ro rekar en̄jake “ipeļaakier” ekoba jarlepju in lan̄ ak rekar barāinwōt kobatok jarlepju in laļ, eļaptata ajri ro nejier, ro rekar rie kālet eo aer n̄an jerbal ilo juon jikin ettoļo̧k jān kapijuknen eo aer.

Im baam̧le eo aer rekar jeraam̧m̧an jān kōjparok eo an Irooj, kajoor in rejtak eo. Jerbal ko rem̧m̧an im jokālet ko n̄an em̧m̧akūt n̄an jikin ko jet rekar kōm̧m̧an, im inepata ko im jekjek ko reppen kōn ajri ro rej kab ļo̧tak tok kar ņamejļaer ilo an ajri ro nejier oktak tok n̄an Irooj, ko̧o̧njeļ ippān doon, im jar im jitlo̧k kōn kajjojo.

Kōjeraam̧m̧an ko an ajri ro nejier rekar būki rekar lukkuun kabwilōn̄lōn̄ ke Brother im Sister Hammond rekar kajjitōk bwe ren kaitokļo̧k ruo iiō in mijen ko aer n̄an jilu, kajjojo iaan ajri ro nejier rekar kwaļo̧k aer m̧ōņōņō in jipan̄. Rekar en̄jake bwe Irooj ekar kōm̧m̧ane juon men eaorōk n̄an er āinwōt tōprak in jerbal in jipan̄ eo an jineer im jemāer.

N̄an kiiō, jenolo̧k eo an baam̧le eo an Hammond kar en̄jake āinwōt juon menin wūjlepļo̧k. Ilo aer ettoļo̧k pād jimettan in laļ in jān ro rej iakwe ekar pen. Ak ekar jab āinwōt an pen āinwōt kar tōre ko m̧okta. Kein jerbal ko raan kein ekar kapidodoik menin n̄an an baam̧le eo koba ippān doon ilo mour eo an kajjojo uwaan baam̧le eo āinwōt an emakijkij im aikuj. Sandi ej ba, “Ripālele ro rej jab bōjrak aer kōnono ippān baam̧le ko aer. Kōm̧ kar kōnono ippān baam̧le ko an ajri ro nejūm̧ ilo kapijuknen eo am. Kōnke kein kōnono ko ilo taļboon im email ko, emān iaan ajri ro jibūm̧, rekar ļo̧tak ilo iien eo kōm̧ij jerbal, kar jeļā kajjeem̧ im kar m̧ōņōņō im karuwaineneik kōm̧ ke kōm̧ kar jepļaak.”

Kōppeļo̧k Ļōmņak ko im Bōro ko

Pija
the Hammond family

Anmiin̄: pija eo em̧m̧an jān LDS Charities; tuanmooņ: pija eo em̧m̧an an Hammonds rein.

Ilubwilijin elōn̄ kōjeraam̧m̧an ko Hammonds ro rej en̄jake bwe rekar bōke jān jerbal in jipan̄ eo aer ej ilo aer kar kōppeļļo̧k ļōmņak ko aer n̄an armej in Jordan ro rejouj im em̧m̧an. Ke Hammonds rein rekar bōk kūr eo aer, rekar jab jeļā kōn armej ro renaaj jerbal ippāer.

“Ak kōm̧ kar loe bwe Rimuslim ro jeram̧ rekar em̧m̧an im jouj,” Ron ej ba, “im kōm̧ kar jeļā bwe rekar en̄jake bwe n̄e kōm̧ij pād ilo wāween eo ej iten kakkure kōm̧, renaaj pukot iaļer tok im kōjparok kōm̧.

“Iakwe eo em̧ool aer ekabwilōn̄lōn̄. Rijordan ro rejjab kōņaan jeļā bwe elōn̄ ej pād ilo aikuj n̄e remaron̄ jipan̄ er. Rekar armej ro eļap karuwainene ippāer jān tōre ko an Nejin Maan. Baibōļ elōn̄ ie meļeļe ko kōn ‘irear in Jordan,’ im kōm̧ kar jino jaini leta ko am ‘Irear in Jordan’ āinwōt wāween kile jerbal in jipan̄ eo ejouj kōm̧ kar jeraam̧m̧an n̄an kōm̧m̧ane ilo laļ in ebun̄bun̄ kōn tūriam̧o̧. Ium̧win elōn̄ epepen ko, Jordan ekar juon jikin iakwe em̧ool, im Irooj ekar kōjeraam̧m̧an armej ro kōn menin.

Jerbal epaake armej in Jordan ro ekar kōm̧m̧an an Hammonds ejaak jet jem̧jerā ko rekajoor. “Rekar karuwaineneik kōm̧ n̄an jet iien m̧ōn̄ā ko, iien m̧ōn̄ā ko me Rimuslim ro rej kobatok im kajem̧ļo̧k jitlo̧k ko aer,” Sandi ej ba. “Rimuslim ro jeram̧ rekar barāinwōt karuwaineneik kōm̧ n̄an iien bade ko, m̧are ko, im iien ko jet an baam̧le.”

Kabun̄ in ekar jab kōtļo̧k bwe mijenede ro ren kwaļo̧k naan ak kōmālim an Muslim ro ilo Jordan ak jabdewōt jikin ijoko emōj kamo̧ kien in, kōn menin, Hammond rein rekar jab kwaļo̧k kōn Kabun̄ in. Ijjelo̧kin, rekar pedped wōt ioon aer kalōk im kōkōm̧anm̧an jem̧jerā ko—ippān baam̧ļe ko routiej, ro m̧ōttāer ilo humanitarian, mijenede ro jet rerūtto rej jerbal ippāer, im ritōl ro an kabun̄ in im kien eo. N̄e rej kajjitōk ippem̧ kōn meļeļe ko kōn Kabun̄ in, Hammonds rein rej rōjan̄ ro kajjitōk bwe ren etal n̄an LDS.org.

Kūr eo n̄an Jerbal

Ļōmņak kōn en̄jake ko rekabwilōn̄lōn̄ an Ron im Sandi, rej ke en̄jake bwe rej jenolo̧k ilubwilijin mijenede ro kar kūr er n̄an jerbal—ak remaron̄ kar kūr n̄an jerbal?

Aaet—im jaab. “Kōm̧ kar jerbal ilo jikin ko im iien eo Irooj ekar aikuji juon pea in mijenede ewōr kapāāl ko am̧ im imminene in mour ko,” Hammonds rein rej ba. “Ak menin em̧ool n̄an aolep mijenede ro rerūtto. Aolep mijenede ro rerūtto ewōr aer maron̄ n̄an jerbal e juon mijen rekar m̧aanjabpopo n̄an jerbal ilo wāween ko rejenolo̧k n̄an er. Rej aikuj in kōjerbal tōmak eo n̄an etal n̄an ijo Irooj ej aikuji er ie, im Enaaj kōjerbal er bwe ren kōm̧m̧an oktak ilo mour ko an ro jet.”

“Mijenede ro rerūtto remaron̄ kōm̧m̧an oktak,” Elder Robert D. Hales jān Doulul eo an Jon̄oulruo Rijilōk ro ekar ba. “Mijenede ro remaron̄ kōm̧m̧ani men ko rekabwilōn̄lōn̄ ejjeļo̧k juon emaron̄ kōm̧m̧ani. …

“… Wāween ko me mijenede ro rerūtto remaron̄ jerbali ejjeļo̧k jon̄aer. Jān jerbal in jipan̄ ko an mijen opiij im kamminene an ritōl n̄an bwebwenato an baam̧le, jerbal an tampeļ, im jerbal in jipan̄ an humanitarian—ewōr juon iien em̧m̧an n̄an kōjerbale enan̄in aolep kapāāl ak tōlaņ eo Irooj ekar kōjeraam̧m̧an eok kake. …

“… Eļap ijo kwaar bōke ilo mour eo am̧; etal im leļo̧k ilo jipan̄ ad Irooj im Rilo̧mo̧o̧r. Kwōn tōmak; Irooj ejeļā ia eo aikuji eok ie. Aikuj eo eļap, ro jeiū im jatū, im rijerbal ro ejjab lōn̄ uwaer.”2

Kakeeemej ko

  1. Lale “Mass Vaccination Campaigns in Syria, Jordan, Lebanon, Iraq and Turkey Amid Measles Outbreaks,” Apr. 30, 2013, unicef.org.

  2. Robert D. Hales, “Couple Missionaries: A Time to Serve,” Liahona, July 2001, 30, 31.