Geen neutraal terrein: hoe de media ons beïnvloeden
De auteur woont in Utah (VS).
Het is niet zo dat we de media volledig moeten vermijden of dat we de negatieve media alleen maar moeten verwerpen. We moeten voor gezonde en opbouwende media kiezen.
In onze moderne, technologische wereld worden we bestookt met mogelijkheden: kijk hiernaar, lees dit, luister daarnaar. Onze samenleving is doordrenkt met media en amusement. De invloed daarvan op onze overtuigingen, gedachten en daden is subtiel, maar krachtig. Wat we in onze gedachten toelaten, vormt ons wezen — we worden waar we over nadenken. Tijdens mijn doctorale studie heb ik de invloed van de media onderzocht. De overweldigende conclusie is dat de media die wij kiezen ons onvermijdelijk beïnvloeden, ten goede of ten kwade.
Ouderling David A. Bednar van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft uitgelegd: ‘Technologie is op zichzelf niet goed of kwaad. Maar de doeleinden die met en door technologie bereikt worden, zijn de uiteindelijke aanwijzingen van goed of kwaad.’1 We hoeven technologie niet te verwerpen, maar we kunnen die gebruiken op manieren die ons leven verrijken.
We kunnen de kracht van de media in ons voordeel gebruiken, om onze gedachten en ons gedrag te verbeteren, door:
(1) Onze vatbaarheid voor de media te erkennen en te beseffen hoe die ons beïnvloeden.
(2) Positieve media op te zoeken en te kiezen.
Wat voor invloed hebben de media op ons?
Niemand is immuun voor de invloed van de media. Als we ons laten meeslepen door de media die ons mentaal en emotioneel beïnvloeden, blijft die invloed nog lang in ons onderbewustzijn hangen nadat de film voorbij, het boek uitgelezen of het lied afgelopen is. Wie van mening zijn dat de media geen invloed op hen hebben, zijn vaak degenen die er het meest door getroffen worden, omdat ze die invloed ontkennen en zich er daarom niet tegen beschermen. Net als water in een lekke boot blijft lopen, of we dat lek nu erkennen of niet, zullen de media onze gedachten blijven beïnvloeden, of we nu iets aan de gevolgen ervan doen of niet.
Amusementsmedia kunnen onze gedachten beïnvloeden als we die gebruiken voor verlichting van de stress van het dagelijks leven. We zoeken vaak bepaald amusement op als tijdelijke verlichting van onze dagelijkse beslommeringen, zoals films, boeken, televisie, tijdschriften of muziek. Hoewel we dat amusement opzoeken om ons te ontspannen, mogen we onze normen niet verlagen. Juist op die momenten moeten we oppassen wat we in onze geest toelaten.
Om volledig van het amusement te genieten, accepteren sommige mensen instinctief de boodschappen die de media uitzenden. Zo worden hun inzichten door de aanbevolen perspectieven beïnvloed. Filmcritici beschrijven het gebruik van dit concept als volgt:
‘Waarheid is afhankelijk van het vroegtijdig, grondig en overtuigend neerzetten van een vreemde of fantastische omgeving, het gevoel van een andere tijd of ongebruikelijke personen, zodat we worden meegesleept in de algemene geest, sfeer en atmosfeer van de film. Wanneer de filmmaker deze schijn van waarheid vaardig uitbeeldt, zijn wij bereid ons ongeloof op te schorten en laten we onze scepsis en rationele vermogens achter zodra we de denkbeeldige wereld van de film betreden.’2
Als we ons ongeloof opschorten, staan we meer open voor de waarden, verwachtingen en overtuigingen die de media voorstellen. Op die manier kunnen de media onze gedachten subtiel beïnvloeden. Maar in die invloed schuilt het gevaar dat wij standpunten accepteren die niet overeenstemmen met de beginselen van het evangelie.
Ouderling Jeffrey R. Holland van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft de aandacht gevestigd op de functie van amusement. Hij zei: ‘Wist u dat de Latijnse betekenis van het woord amusement “een afleiding van het verstand is met de bedoeling om te misleiden”?’3 Soms zijn we op zoek naar afleiding. We wenden ons tot de media voor afleiding van onze echte problemen. Dan gaan we geloven wat ons geboden wordt. Hoe geloofwaardiger het medium is, waar of niet, hoe meer we ervan genieten.
Sociaal psychologe Karen E. Dill heeft gezegd: ‘Als we ons in een fictieve wereld bevinden, raken onze houding en opvattingen meer in overeenstemming met de ideeën en beweringen in het verhaal. We schorten ons ongeloof op, waardoor we onvrijwillig het geloofssysteem in ons opnemen dat in de fictieve wereld wordt voorgesteld, met het risico dat we ook naar die overtuigingen gaan handelen. Wat we op het scherm zien, heeft vaak een onbewuste verandering of reactie tot gevolg. Op die manier vormt de fantasiewereld van de media onze realiteit.’4
Als wij toestaan dat de media het doel bereiken om ons te vermaken, kunnen onze gewone rationele gedachten worden vervangen door gedachten die de media aandragen, waardoor onze opvattingen en ons gedrag uiteindelijk veranderen. Ouderling David B. Haight (1906–2004) van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft gezegd: ‘Aangezien gedachten aan ons gedrag voorafgaan, kan blootstelling ertoe leiden dat wij gaan uitvoeren wat in ons verstand is gevoed.’5
Om de invloed van de media in bedwang te houden, is het belangrijk dat we voor opbouwende media kiezen en beseffen hoe vatbaar we ervoor zijn. De media beïnvloeden onze gedachten en kunnen daardoor ook ons gedrag beïnvloeden. De raad van koning Benjamin is ook op ons van toepassing: ‘Let […] op uw gedachten en op uw woorden en op uw daden’ (Mosiah 4:30).
Hoe kunnen we voor positieve media kiezen?
Als we begrijpen hoeveel invloed de media op ons hebben, kunnen we onze mogelijkheden bewust afwegen. Onze keuzes bepalen onze gevoeligheid voor de Geest en al het goede om ons heen. Door elke beslissing die wij nemen, komen we dichter bij onze Vader in de hemel of verwijderen we ons van Hem.
De christelijke schrijver C.S. Lewis heeft geschreven: ‘Onze recreatie, zelfs ons spel, is een ernstige zaak. Er is geen neutraal terrein in het universum: elke vierkante centimeter en elke fractie van een seconde wordt door God gevorderd, maar Satan dient altijd een tegenvordering in.’6
Het is niet zo dat we de media volledig moeten vermijden of dat we de negatieve media alleen maar moeten verwerpen. We moeten actief naar gezonde en opbouwende media op zoek gaan. Gelukkig zijn er veel goede en opbouwende media te vinden die traditionele waarden bevorderen en respecteren. Er zijn talrijke boeken, films, liedjes en dergelijke met boodschappen van hoop, geluk, liefde, vriendelijkheid, vreugde en vergevensgezindheid.
Ouderling M. Russell Ballard van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft gezegd: ‘Vanwege hun enorme omvang bieden de media ons tegenwoordig grote en scherpe tegenstellingen. Naast hun schadelijke en tolerante programma’s, hebben de media ook veel te bieden dat positief en productief is. […] Het moeilijkste is dus om verstandig te kiezen waar we naar luisteren en kijken.’7
Een televisieprogramma of een serie boeken waar we eerst van genoten, is wellicht in moreel verval geraakt, maar we vinden het moeilijk om er afstand van te nemen. Of een nieuwe film is zo populair of aantrekkelijk dat we er geen kwaad in zien. Maar als we een beetje toegeven, wordt het steeds gemakkelijker om dat te doen, totdat we onszelf volledig overgeven aan uitspattingen waarvan het moeilijk is om ons te bekeren. Als we normen stellen en alleen opbouwende media toelaten, stellen we ons meer voor de Geest open.
We kunnen het tijdloze advies opvolgen dat Susanna Wesley in 1725 aan haar zoon John, een van de oprichters van het methodisme, gaf: ‘Wil je de rechtmatigheid of onrechtmatigheid van plezier [van de onschuld van kwaadaardig gedrag] beoordelen? [Volg dan deze regel.] Alles wat je verstand verzwakt, wat de gevoeligheid van je geweten aantast, je gevoel voor God verduistert, je van geestelijke zaken verwijdert en de macht van het lichaam over de geest vergroot, is gevaarlijk voor je, hoe onschuldig het op zich ook lijkt.’8
Het vermogen om te kiezen
Als we voor opbouwende media kiezen, nodigen we de Geest uit en kunnen we gesterkt worden. Volgens het evangelie van Jezus Christus hebben we het vermogen om zelfstandig te handelen (zie 2 Nephi 2:26). Als we op zoek gaan naar wat ‘deugdzaam, liefelijk, of eerzaam of prijzenswaardig is’ (Geloofsartikelen 1:13), stellen we ons hart en verstand open voor gedachten en opvattingen die tot rechtschapen gedrag leiden. Daarbij worden we met bescherming tegen de invloeden van de duivel gezegend (zie Helaman 5:12).
Door de grote ontwikkeling in mediatechnologie waarmee de Heer ons heeft gezegend, hebben wij de verantwoordelijkheid om te kiezen hoe we die technologie gebruiken. Door studie en ervaring heb ik de invloed van de media gezien, of we die nu erkennen of niet. Wij kunnen voor moreel onterende of gezonde en opbouwende opties kiezen. Wij nemen die beslissing — maar het is nog belangrijker dat we het vermogen hebben om te kiezen.