2015
Ko e Ngaahi Kafo ʻo e Vetemalí
ʻAokosi 2015


Ko e Ngaahi Kafo ʻo e Vetemalí

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi Pilītisi Kolomupia, Kānata.

ʻI heʻeku hoko ko e mēmipa ʻo e Tautahi Fakatuʻi ʻo Kānatá, kuo fakataukeiʻi au ki hono fakahoko ha “toe vakaiʻi ʻo e ngāué” hili ha fepaki mo e filí pe ko ha fakatuʻutāmaki kehe. ʻE lava ʻe hono vakaiʻi e founga ʻe lava ai ʻe he niʻihi ʻoku kau ki aí ʻo fai hano fakaleleiʻi ke fakasiʻisiʻi pe fakaʻehiʻehi ha toe lahi ange e fakalaveá pe fakatuʻutāmakí neongo ʻene faingataʻá. ʻI he moʻuí, tautautefito ʻi he lolotonga e ngaahi ʻahiʻahi hangē ko e vetemalí, ʻe lava ʻe hono toe vakaiʻi ʻo e ngāué ke ʻomi ha ngaahi founga lahi ke ako mo tupulaki ai.

ʻOku kamata ʻaki ia hono toʻo totonu ʻa e lahi e fatongia ki he meʻa ne hokó. ʻI heʻetau siofi lelei e fakamatala ʻo ʻetau ngaahi ngāué, kau ai mo ha tokoni ʻa ha tokotaha faifaleʻi, te tau lava ʻo fakatokangaʻi ai ʻa e meʻa te tau lava ʻo liliu ʻiate kitautolú, ʻo ka tau ʻiloʻi ko fē ne kau ai ʻetau tauʻatāina ke filí mo fē ne kau ai ʻa e tauʻatāina ke fili ʻa e mali kimuʻá. Te tau lava foki ke fakafuofuaʻi ʻetau tuʻunga moʻui fakaʻatamaí, fakalaumālié, mo fakaelotó.

ʻI heʻetau fakaʻaongaʻi lelei ʻa e ngaahi lēsoni kuo tau akó, ʻoku hanga ʻe he ngaahi feinga ke liliú ʻo pouaki hoʻo fakaakeaké lolotonga hono tofa e hala ki ha kahaʻu lelei ange.

Maʻu e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí

ʻOku ʻi ai maʻu pē ha ngaahi kafo fakalilifu ʻi he taú. ʻE lava ke loloto mo mamahi ʻaupito, ka he ʻikai lava ke mahino moʻoni ia kiate kinautolu kuo teʻeki ke nau aʻusia iá. ʻOku mamahi tatau tofu pē ia mo e ngaahi kafo ʻi hotau lotó mo e laumālié ʻi hono fakatupunga ʻe he vetemalí pea faingataʻa foki ke mahino kiate kinautolu kuo teʻeki ke nau aʻusia ha meʻa tatau mo iá.

Ka ʻoku ʻikai ke tau tuenoa. ʻOku mateuteu ʻa e Fakamoʻuí ke tokoniʻi kitautolu. ʻE lava ʻe he mālohi fai fakamoʻui ʻo ʻene Fakaleleí ʻo haofakiʻi kitautolu. ʻOua naʻá ke sītuʻa mei he Siasí. Kole ha ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí pea ʻalu ki he temipalé ʻi he lahi taha te ke lavá. ʻOku faʻa fuoloa ʻa e fakaakeaké, ka ko hono maʻu ʻo e Laumālié ʻi hoʻo moʻuí ʻe vave ange ai hono foungá.

ʻOku faingataʻa ʻa e fuofua taʻu hili e vetemalí. ʻOku ʻi ai ha founga ʻo e loto mamahí ʻi ha mole ha vā fetuʻutaki ne hoko ko e uho ʻo ʻetau ʻamanakí. ʻOku hangē pē ha hake mo e hifo ʻo e ngaahi faingataʻá mo e ongo fakaelotó. ʻOku tau fakahoko hotau fatongia ʻi he founga ʻo e mamahí ʻi he taimi fakaakeaké ʻi heʻetau manatuʻi ko e fānau mahuʻinga kitautolu ʻa ʻetau Tamai Hēvaní pea mo ha ngaahi tūkunga fakalangi, ʻaki ʻetau ʻalu ki he ngaahi houalotu ʻa e Siasí, lau ʻetau folofolá, lotu, ngāue, mo ʻalu ki he temipalé. Neongo ʻe ngali lōloa e halá, ka ʻoku pau e talaʻofá. Muimui ki he ʻEikí, pea te ke lava ʻo maʻu ʻa e moʻui taʻengatá mo e ngaahi tāpuaki kotoa kuo talaʻofa kiate kimoutolú, kau ai ʻa e melino mo e fiefia ʻi ho laumālié.

Fakaofi Atu ke Toe Malí

Tokanga ʻi he taimi ʻokú ke fakakaukau ai ke kamata teití. Fakapapauʻi ʻokú ke ʻiloʻi pe ko hai koe mo e meʻa ʻokú ke fie maʻú. Fiemālie pē ʻi hoʻo nofo tokotahá (mo e Fakamoʻuí). ʻI hoʻo fiefia ʻi hoʻo ʻiloʻi koé mo e feituʻu ʻokú ke huʻu ki aí, ʻoku faingataʻa ange ki he filí ke ofeʻi koe pe ko haʻo iku fakafalala ki ha taha. Ne taimi lōloa hoʻo fakatupulaki ho vā fetuʻutaki mo ho mali kimuʻá kae toki aʻu ki ha ngaahi makamaile pau fakaeloto mo feʻofaʻaki. Pea naʻa mo e ngaahi vā fetuʻutaki ʻoku ʻikai leleí, ʻoku ʻi ai pē e ngaahi tafaʻaki ai ʻo e fakafiemālie, ko ia ʻe faingofua ke fakahoko vave ia mo ha taha. Tokangaʻi hoʻo laká.

Faitokonia ʻo e Kau Tangata Vetemalí

ʻOku hangē ʻa kinautolu kuo nau fekuki mo ha vetemalí ko ha kau sōtia taukei ʻi he malaʻe tau ʻo e feingatau ko ʻeni maʻa hotau laumālié. ʻOku nau fie maʻu ʻetau fakaʻapaʻapá, ʻofá, mahinó, poupoú, mo ʻetau talí. ʻOange ha fakahinohino loto-ʻofa mo ha fakalotolahi kapau pea ʻi he taimi ʻoku nau fie talanoa ai ki aí. Fakaʻaongaʻi ʻa e tui kiate kinautolú pea manatuʻi ʻoku ʻi ai e taimi-tēpile ʻa e Fakamoʻuí ke fakamoʻui ʻa e ngaahi konga ʻo ha lotó mo ha laumālie ʻoku lavea. ʻE hoko ʻa e fai fakamoʻuí mo e ngaahi maná ʻi hono taimí.

Faitā ʻa Justin Skinner/iStock/Thinkstock