Mwichenapen Mwichefen
Achufengeni ekkewe Ru Annuk Mi Nap
April 2024 mwichenap


Achufengeni ekkewe Ru Annuk Mi Nap

Ach tufichin atapwa Jises Kraist a anongonong won ach pochokun ne manaueni ewe aewin me oruwan annuk ren ukufengen me angang fengen me ru.

Nepoputan

Nupwen punuwei we, Lesa, me angang aua sai ren wisem non unusen ewe fonufan, aua pwapwaiti ewe tufich ne churi kemi non watten me kukkunun mwich. Ami nikitu ngeni ewe angangen ewe Samon a peseikem me a fis pwe ew kapasen pwarata ngeni ewe kapas allimen Jises Kraist. Aua niwin ngeni neimw seni ew me ew sai me ekieki ika mi tufich aupwe fang nap seni aua angei.

Sasing
Rainbow Piris.
Sasing
Tsing Ma Piris.
Sasing
Tower Piris.

Nupwen aua sai fetan, a chok wor am ekis fansoun ren am aupwe kunou ne nenefetan. Inamo, atun a tufich, Uwa awora ekis fansoun ne kutta met uwa sani fori. A wor ai efich non angangen foruta mettoch me kokkotun me ew ingeno ren piris. Piris mi eitiw ra amwarar ngeniei. Ika pwe ewe Piris Rainbow non Tokyo, ewe Piris Tsing Ma non Hong Kong, ewe Piris Tower non London, ika ekkoch ua fen kuna, ua ingeno ren amwararen angangoch mi kauta non ekkei weiresin mettoch mi kauuta. Piris ra uwei kich ngeni neni ikewe sise tufichin no ie me nukur. (Mwen upwe sopono, Upwe affata pun atun ei afanafan a fen monota, ewe feiengaw aksitenin piris a fis won non Baltimore. Sia netipechou ren ekkewe ra mano me atoura kapasen ourur ngeni kewe famili mi turutiw non netipeta.)

Ew Amwararen Piris mi Eitiw

Arapeto chok, eu angangen mwichenap a uwei ei ngeni California, ikei uwa pwan fetano sefan won ewe amwararan Golden Gate Piris, ew amararen kauuta won fonufan. Mi ochufengeni napanapan mi ning, popun mwokutun, me amwararen pwomochun kauutan. Ew echipworun piris mi eitiw fiti tower nesopun, ir mi aninis me ren watten woroor. Ewe wesewesen, watten choun minne kewe ru tower ra anisata asan ewe sat ir ekkewe aewin kinikinin ewe kauuta. Ir me ru ra wisen anisata ekkewe seninap mi eitiw me ekkewe senin mi weneno, minne ra amwochata ewe anenap fan. Ewe amwararen ekkewe tower — ir ekkewe popun— a wor nukuchar ngeni kauutan ewe piris.

Sasing
Golden Gate Bridge a kauuta.

Golden Gate Bridge tischrik

Sasingin nepoputan kauutan ewe piris ra pwarata usun ei nongonongen pwomochun kauuta. Ekkewe ru tower mi nonno fengen ra awora aninis ngeni ew me ew kinikinin ewe piris, ir me ru ra akoko fengen.

Sasing
Golden Gate Bridge a kauuta.

Getty Sasing/Underwood Isoiseno

Nupwen ekkewe piris ra wesino, me fiti ekkewe tower ra nukuchar non nenier, me ekkewe woroor ra angko non nongonongen fau, ir ra eniosu pochokun me ning.

Sasing
Golden Gate Bridge.

Ikenai ua tingor oupwe nenengeni ei eingeingen piris—fiti tekian towerun kewe mi nonopok ra kauuta won ew pochokunen nongonong— ren ekiekin kapas allim.

Arap ngeni nesoponon an Jises Kraist angang won fonufan, ewe fansoun sia eita ngeni Wik mi Pin, emon Pharisee sou annuk1 a eisini ewe Chon Amanau ew kapaseis i mi sinei pwe esap tufich epwe ponuweni:2 “Sense, menni nein ekkewe annuk a fakkun nap seni meinisin?” Ewe sou annuk, “a sotuni” me kutta ew ponuwan ren annuk, ren popun tipemwocho, a angei ew ponuwan me ren Jises Kraist mi och, monomon, pin, me ennet.

“Jises a apasa ngeni i, Kopwe tongei ewe Samon om Kot ren unusen nenukom, ren unusen ngunum o ren unusen om ekiek.

“Iei ewe aewin annuk a fokkun napanap o auchea.” Anono ngeni ach kapas awewe ren piris, ewe aewin tower!

“Ewe aruan Annuk mi fakkun auchea ussun chok ewe aewin: ‘Kopwe tongei monun unukum ussun chok ka pwisin tongeok.” Iei ewe oruwen tower!

“Won ekkei ruu annuk ra anongonong won meinisin ekkewe annuk me ekkewe soufos.”3 Ekkewe nusun kinikinin pekin ewe piris!

Meni sipwe atonaochu ew me ew ekkewe ru annuk mi nap, mi pwano me affat non an Jises Kraist ponuweni. Nupwen oupwe fori, mut ngeni esisinen ewe amwararen piris mi eitiw, repwe nom non om ekiek.

Tongei ewe Samon

Ewe aewin, tongei ewe Samon ren unusen netipom, ngunum, me om ekiek.

Non ei ponuwan, Jises Kraist a ammwochu fengeni auchean ewe Annuk mi nom non afanafanen ewe Testamen Noom mi pin. Ne tongei ewe Samon epwe akkom non netipom—nongonongen nikinikum. Ewe Samon a tingor pwe kopwe tong ren unusen ngunum4—unusen pinin inisum—me omuchunon, ne tong ren unusen om ekiek—om tipachem me sinei. Tongen Kot ese kouk ika oukuk. Mi fochofoch me esemuch.

Me rei, ewe aean ewe aewin annuk mi nap fan ekkoch usun mi chok kefisita, pwan mwo aweires. Kinisoun, nupwen ua ekieki ekkewe kapas an Jises a ngeni Noun kewe chon kuno, ei annuk mi weweoch: “Ika ami mi tongei ei, iwe oupwe anneasochisi ai kewe annuk.”5 Ei ngang mi tongeni fori. Ua tongeni tongei Samach non Nang me Jises Kraist, minne a emwen ngeni iotek, kaeo pukefel, me fenin non tempel. Sia tongei ewe Sam me ewe Nau ren ach moni ew ne engon, epini ewe ranin Sabbath, manaueni ew manau murino me nimenimoch, me aneasochis.

Tongei ewe Samon a soun pwano non kukkun mwokutukut iteiten ran, eipweipw won ewe aanen pwon: ren serafo, aea social media ne anisata aramas nge ousap angawer; suseni ewe pari, kachito, ika urumot ika epwe ungeni ami nongonong; pwarano sufonun mettoch mi pin.

Ekieki ei awewe. A ew ranin achikipinin Raninfel nupwen Vance6 me ngang aua fichifich won asamen ew kukkun imw. Am me ekkoch tiken non ewe mwich aua esuku ekkewe kapas “Ewer tonong,” epwe puchoruu non ngingin German nouwemong am pwe rong me nukun ewe asam. Sister Mueller emon nein ekkewe ekkoch fefin non ewe ward mi mano punuwan. I ese tawen suki ewe asam, pokiten an mese chuun. Nupwen am aua tonong non ewe ekis saramen imw, A etiwa kem ne kapasais: Ifa itemi? Ifa usumi? Ami mi tongei ewe Samon? Am wa ponuweni me ureni am wa etto ne angei an asoren achikipin. Inamo am er kukkun, nonnomun an nafangaw a fen fat, me ponuwan me ren mi uren nuku a ku netipem: “Uwa eseta senis engon won en chepen iwe nesosor. Uwa kinisou ne ngeni kemi ai asoren achikipin. Ouse mochen anisiei ne wanong non eu futo me makei nei ricitin ai asoren achikipin?” An tongen ewe Samon a sachetai am nuku iteiten fansoun aua no seni imwan we.

King Benjamin a pwonei ew amwararen manaman epwe fis ngeni ekkewe ra apwonueta ewe aewin annuk mi nap. “Ua mochen pwe oupwe ekieki usun ewe feioch me pwapwan nikinikin ekkewe ra aneasochisi ekkewe annukun Kot. … Ra feioch non mettoch meinisin, … iwe ika ir mi achocho ne nikitu ngeni nesoponon repwe mumuta ne tonong non nang … non ew nikinikin pwapwa ese tongeni much.”7

Tongei ewe Samon a emweni ngeni pwapwa esemuch!

Tongei Chon Orum

Jises mwirin a apasa “Me ewe aruan annuk mi usun ewe aewin, Kopwe tongei monun unukum ussun ka pwisin tongek.”8 Iei ewe oruwen towerun ewe piris.

Ikei Jises a achufengeni ach neneta nang, ne tongei ewe Samon, ngeni ach neneno won fonufan, ne tongei chiechiach. Ew mi anongonong won ewe pwan ew. Tongen ewe Samon ese unusoch ika sia nikitano chon oruch. Ei tongen ekkoch mi pachenong meinisin noun Kot semirit ese nifinifin ir met, kinikinir, mwicher, mwokutun nisou, pekin moni, ierir, ika ir chon ia. Sia kutta ekkewe ir mi metek me ngaweno, ekkewe mi koturuno pun “meinisin ra nonno chok ngeni Kot.”9 Sia “anisi mi apwangapwang, ekieta ekkewe pau mi chou, me apochokuna peche mi apwangapwang.”10

Nengeni ei awewe: Brother Evans11 a mairu nupwen a memef pwe epwe akounoi wan we me fichifich won ew asamen ew famini ese sisinei. Nupwen emon fefin mi mano punuwan inen 10 semirit a suki ewe asam, nonnomur mi weires me met mi namot ngenir a pwaochuno ngeni atei. Ewe aewein mi mecheres, peinit fan iten imwer we mi tapw ren chommong ierin iamwir ren pekin inis me ngun ngeni ei famini.

Ei iin mi uren kinisou a makkei echo toropwe usun chienan we mi emwenito seni nang: “Ka fen ounusa manauom ne anisikem kewe mi kisifochofoch. Amo ua rong ekkewe mettoch ewe Samon epwe apasa ngeni kemi nupwen A apasa An kinisou ren ewe och oua fen fori ren pekin moni me ngun ngeni ekkewe aramas ami chok me I oupwe sinei usun. Kinisou ngonuk ren om efeiochu kem non chommong napanap, … ren ekkewe misineri ka fen anisir. … Ua soun ekieki ika ewe Samon a chok finuk, ika en chok ewe ka ausening.”

Ne tongei chon orumi mi pachenong usun an Kraist mwokutukutun kirekiroch me angang. Oupwe nikitano koum, omusano chon oput ami, etiwa me iamwir ngeni chon orumi, me anisi ekkewe mi chinnap? Emon me emon ami oupwe angei ourour nupwen oupwe aueta ami tower ren tongen chon orumi.

Preseten Russell M. Nelson a aiti kich: “Awora aninis ngeni ekkoch—nikitu ne tumunu ekkoch ren ukukun ika nap seni sia pwisin ekieki kich—ina ach pwapwa. Akkaewin … nupwen ese mecheres me a atou kich seni ach kinamwe. Manaueni ena aruwen annuk mi nap ina ewe kii ne winiti emon ennetin chon kuno noun Jises Kraist.”12

Ew Anongonong fengen

Jises a sopweno ne aitikich pwe won ekkei ruu annuk ra anongonong meinisin ekkewe annuk me ekkewe soufos.13 Mi fokkun ourouroch. Mi wor ew auchean anongonong fengen nefinen tongei ewe Samon me tong fengen. Ren an ewe Golden Gate Bridge epwe fori kooten mwokutun, ir me ru ekkewe tower ra nonno fengen pochokuner me ra nonno ne amwochata senin kewe mi eitiw, ewe aan, me ekkewe taraku mi sano won. Me nukun ei angangen kauutan nonnopok, ewe piris mi tongeni epwe ta, pwan mwo turutiw. Ren an ew piris mi eitiw epwe fori met a kauuta pwe epwe fori, towerun repwe angang fengen non unusen nonnopok. Usun chok, ach tufichin atapwa Jises Kraist a anongonong won ach pochokun ne manaueni ewe aewin me oruwan annuk ren ukufengen me angang fengen me ru.

Sasing
Golden Gate Bridge.

Ewe napenon anini fengen non ewe fonufan a pwarata, pwe inamo kich fan ekkoch sia tur ne kuna ika chemeni ei. Ekkoch ra kon anonga ar repwe aneasochisi ekkewe annuk iwe rese awora ar engino ngeni ekkewe ra kuna pwe ir mi kis ar tupwon. Ekkoch ra kuna pwe mi weires ar repwe tongei ekkewe ra fini ar resap apwonueta ar pwon mi pin ika fini ar resap fiti mwokutukutun namanam.

Sokono seni, mi wor ekkewe ra pesei pochokunen tongei ekkoch me nukun ar etiwa pwe kich meinisin sipwe ponuweni Kot. Ekkoch rese unusen etiwa ewe ekiek pwe mi wor mettoch usun ennet, ika pung me muan me nuku ewe chok mettoch a namot ina sipwe ungeni me etiwa finien ekkoch. Ew me nein ekkei ukufesen mi tongeni efisi om pirisen ngun epwe nupeno ika fen turutiw.

Preseten Dallin H. Oaks a awewei ei nupwen a apasa: “Sia annuk pwe sipwe tongei meinisin, usun an Jises we kapas monomon usun ewe Re Samarita mi murino a afanafana pwe meinisin chon oruch. Nge ach tiniken ne aponueta ei oruen annuk esapw efisi ach sipwe monukano ewe aewin, ne tongei Kot ren unusen netipach, ngunuch, me ekiek.”14

Nesoponon

Iwe ewe kapaseis ngeni kich pwe, ifa usun sipwe aueta ach pwisin pirisen nuku me nukuchar—aueta taman towerun piris ren ir me ru tongei Kot me tongei chon oruch? Iwe, sipwe chok poputa. Ach akkomwen achocho meni epwe nikinikin ew kokkot won nukunupen ew napkin ika ew poputan chungan kokkotun ewe piris sia aneanei sipwe aueta. Meni epwe pachenong ekkoch ennetin kokkot ne weweitiochu an ewe Samon kapas allim ika pwon ne ekisi ach apungu ekkoch. Ese wor emon a kon kukkun ika chinnapeno an epwe poputa.

Sasing
Chungan kokkotun Piris.

Non nakamen fansoun, ren iotek me ekiekochun kokkot, fitikokon ekiek ra ochuno. Minafon foffor ra winiti oreni. Akkomwen chungan ra winiti murinon kokkot. Sia aueta ach pwisin pirisen ngun ren netip me ekiek mi nukuchar ngeni Sam non Nang me Noun we Anamon me pwan pwich me fefinach kewe sia angang rer, kukunou rer, me nom rer.

Non ekkewe ran mwach, nupwen oua sano won efoch ningen piris mi eitiw ika pwen nupwen oua kuna echo sasing, ren tekian tower, ua tingor oupwe chechemeni ekkewe ru annuk mi nap, a wewetiw me ren Jises Kraist non ewe Testamen Sofo. Amwo an ewe Samon ourour repwe pesei kich. Amwo netipach me ach ekiek repwe sacheta ne tongei ewe Samon me kunnuu ne tongei chon oruch.

Amwo ei epwe apochokuna ami nuku non Jises Kraist me An Achasefan usun ua fen pwarata non iten Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. “Non ewe Testamen Sofo, [ewe kapas sou annuk a] nonno ngeni sou mak, emon chon sukun me sensen ewe annuk, mi pachenong ewe annukun ewe Pentateuch, me pwan ‘ekkewe orenien ekkewe elter’ (Matt. 22:35; Mark 12:28; Luke 10:25)” (Bible Dictionary, “Lawyer”).

  2. Me nom, sou mak chon Jew ra etetteni 613 annuk non ewe Torah me soun kakapas usun auchean ew uwokisin seni pwan ew. Menin ita ewe sou annuk epwe aea ponuwan me ren Jises ne ungeni I. Ika I a apasa ew annuk a nap auchean, epwe awora an epwe eitengawa Jises ren an pepeni pwan ew pekin ewe annuk. Nge ponuwan me ren ewe Chon Amanau a afanenoi ekkewe ra etto repwe sarei I ren ew kapas minne, ikenai, ina ewe nongonongen mettoch meinisin sia fori non ewe Mwichefen.

  3. Matthew 22:36–40.

  4. Nengeni Doctrine and Covenants 88:15.

  5. John 14:15.

  6. Iter me ruu a siwin non ei poraus faniten mi monomon.

  7. Mosaia 2:41.

  8. Matthew 22:39.

  9. 2 Nifai 26:33.

  10. Doctrine and Covenants 81:5.

  11. Akasiwin it ren amonomonano.

  12. Russell M. Nelson, “The Second Great Commandment,” Liahona, Nov. 2019, 100.

  13. Matthew 22:40.

  14. Dallin H. Oaks, “Two Great Commandments,” Liahona, Nov. 2019, 73–74.