Eng, te Uea, N na Iririko

Iroun Unimwaane Eduardo Gavarret

Man te Itingaun

Te Uea e kaoiira ao ni kamanenai weabe aika a kakaokoro: “Mai nako Iu,” “Ko na irai,” “Nakonako ma ngai.” Inanon taetae aikai ao bon te kakao ni mwakuri.

“Bwa nooria, te Uea e bon angaanga nakoia aaba nako, bwa tabemwaang ake bon kaain te aba ma neweia, a na bon reirei ana taeka.”¹ N te bong aio te koroboki ae tabu aio e a kakoroaki bukina teuana riki ngkai I a tia n anganaki te tai ni kabwarabwara au namakin n oin neweu.

Te ririki bon 1975, ao I mwakuri n te Mition i Uruguay-Paraguay bwa te kairake ni mitinare ngai. Inanon au moan namakin n te mition, taan kairiiri te tioun a karaoa te mwakuri ni kaota aia reirei iaon te euangkerio. Mitinare n tatabemaniia nako n te tioun a kabaeaki mataia, ao ti tuangaki bwa ti na toua te kawai nakon te tabo ni kamarurung. Ti na ira bwanaan temanna te tia kairiiri, te bwanaa are ti ongo imwaain mwanangara. E ngae n anne, ti bon kauringaki bwa inanon te mwananga, ti na ongo bwanaa aika bati are a na kataia ni kairiira nako man te kawai.

Imwiin tabeua te miniti n ongo bwanaa, n taetae, ao—ibuakona ni kabane—te bwanaa are e taku, “Ko na irai,” I namakina te aki nanououa bwa I bon irira te bwanaa ae e eti. Ngke ti a roko n ana tabo ni kamarurung n te umwantabu, ti tuangaki bwa ti kanakoi rabunan matara. Ngke I a kanakoa, I kina bwa iai uoua te kurubu ao bwa I mena n te kurubu are e a tia n iira te bwanaa ae bure. “Tangina e rangi n titebo ma are teuana ae eeti,” I taku nakoiu.

Te taneiai anne man 39 te ririki n nako iai mwiina ae e rangi ni maan irou. I tuangai i bon irou, “Tai, manga ira te bwanaa ae bure.” Imwiina I tuangai i bon irou, “Eng, te Uea, N na iririko.”

I tangiria ni karekerekea te taneiai aio ma ana kakao te Tia Kamaiu ae nanoanga nakoira:

“Boni ngai te tia kawakin tiibu ae raoiroi, ao I ataia au tiibu. …

“A ongo bwanaau au tiibu, ao I kinaia, ao a irirai.”²

Te kakao nakon “Iriria” bon te kabanea ni beebete, ni kaineti, ao ni mwaaka ni kakao are ti kona ni karekea. E roko man te bwanaa ae itiaki are e aki kona ni kamangaoaki (ma bwanaa ake tabeua).

Te Uea e kaoiira ni kamanenai weabe aika kaokoro: “Mai nako Iu,” “Ko na irai,” “Nakonako ma ngai.” Inanon taetae aikai bon tiaki te kakao ae n akea te korakora; bon te kakao ni mwakuri. E bon kanakoaki nakoia aomata ni kabane mai iroun temanna ae bon aia Burabeti burabeti, aia Tia reirei taan tia reirei, Natin te Atua, te Mesia.

Te Kakao nakon “Mai nako Iu”

“Bane mai nakoiu, ngkami akana kam kua ao kam rawawata, ao N na motiki rawami.”³

Ngkoe ae ko tuai n riki bwa kaain te Ekaretia ko na karekea te kakao aio rinanon bwanaaia mitinare ma taeka, “Ko na wareka ana Boki Moomon? Ko na tataro? Ko na iira te taromauri? Ko na iira ana katooto Iesu Kristo ao ni bwabetitoaki irouia ake iai te kariaia irouia?”⁴ Ko na kanga ni kaeka te kakao aio n te bong aio?⁵

I kaoko bwa ko na kakauongo nakon ao ni butimwaea te rongorongo man taekinna, “Eng, te Uea, N na iririko!”

Carlos Badiola ao ana utu, mai Minas, Uruguay, a bootaki ma mitinare. Ngkai mitinare a titiraki titiraki aika bati n tain te reirei, a baireia bwa a na kaoia kaain rarikiia ae tiaki te membwa—te ataeinaine ae tikiraoi ae te 14 ana ririki ae arana Norma—ni buokiia ni kaekai. Norma bon ataein te reirei ae kakaonimaki ae kamatebwaia te Baibara n te reirei n te ririki anne.” ngaia are ngke mitinare a anga aia titiraki, Norma e kaekai. Bon te tia kakae ae bongana.” Te reirei are e reireiaki n te bong anne bon ibukin Tuan te Mauri.

Ngke e a okira mwengana imwiin te reirei ma mitinare, Norma e ataia bwa tera ae e na karaoia. E taku nakon tinana, “Tinau, ni moa mangkai a na akea riki te kobee ma te miriki ibukiu. Tii te miriki” Te kaeka anne bon te kanikina ae kona n nooraki n tangiran butimwaean te kakao n iririra Kristo, n aron ae karababaaki irouia mitinare.

A kaai ni bwabetitoaki Carlos Badiola ao Norma. Imwiina riki, n iira ana katooto Norma, tinana, tamana, ao tarina ma mwaanena a bwabetitoaki naba. Norma ao ngai ti uaia n rikirake inanon te mwaanga ae uarereke man korakora anne i Minas. Imwiina, ngke I a oki man au mwakuri ni mitinare, ti bon mareaki. I ataia n taainako bwa e na beebete riki irakin te Tia Kamaiu ni menana irarikiu.

Temanna ae kaain te Ekaretia ao n tia ni butimwaea te kakao aio ni kaboua te mwioko ni katoa wiiki ni kana te toa.⁶Mwakoron te mwioko anne kanoana ni kawakini tuua, man karaoakina a taekina, “Eng, te Uea, N na iririko!”⁷

Te Kakao nakon “Ko na Irai”

“Ko na Irai,” bon ana kakao te Uea nakon te mataniwi ae te rorobuaka ae kaubwai. Te rorobuaka ae e a tia ni kawakinii tuua rinanon maiuna.. Ngke e titiraki bwa terana riki ae e kona n karaoia, e karekea te kaeka ma te kakao ae mataata: “Mai, … irai.”⁸ E ngae n anne, te kakao e bon beebete, bon tiaki n akea te angakarea. E kainnanoa te kekeiaki—ni bootaki ma te babaire ao te mwakuri.

Te burabeti Nibwaai e kaoa te bon taraiko ibon iroum ngke e titiraki: “Ao [Iesu] e taku ana taeka nakoia natiia aomata: Kam na irirai. Mangaia, ae tariu aika kam tangiraki, ti na kan irira Iesu ngkana ti aki tauraoi ni kawakin ana tua te Tama?”⁹

Te kakao nakon “mai nako Ina,” ni kakauongo nakon Bwanaana, ao n iiria e a tia n riki bwa aia rongorongo mitinare mai moana, ni buokiia aika bati ni bitii maiuia nakon te tamaroa.

Nimabwi te ririki n nako a rinnako mitinare n ana titoa ni karao tai tamau i Minas, Uruguay, ni katuka te tai ni bai bwa e na karaoaki. N aroia mitinare aika tamaroa ae a kakaraoia, a karekea aia tai n taetae ma tamau ao tinau ibukin te euangkerio. Tamau e butimwaaia mitinare, ao tinau e butimwaea te rongorongo ao te kakao n iira te Kristo. Man te bong anne nakon aio, e a tia n reitinako ni kakaonimaki n te Ekaretia. E taku, “Eng, te Uea, N na iririko!”

Ngkai ko rangi ni kataia n nakoina, ko na karekea te mwaaka ni kabeebetea bwaikorakin te maiu, bwa tao n te rabwata ke te tamnei, ao n rinanon te bitaki ae tamaroa, are e na buokiko ni kakukurei riki.

Te Kakao nakon “Nakonako ma Ngai”

E weteaki Enoka n tataekina te euangkerio nakoia aomata aika kaangaanga ao ni matoa nanoia. E namakinna bwa e aki tau. Iai ana nanououa n arona ngkana e kona ni karaoia. Te Uea e kabebetea ana nanououa ao ni kakorakora ana onimaki rinanon te kakao “Nakonako ma Ngai”—te kakao are, n ai aron okon te matakii ke bain te rao, e kona ni kaira mwanekan temanna ake a aki matoa mwanekana. Man tauan bain te Tia Kamaiu ao n nakonako ma Ngaia, e kunea Enoka bwa mwanekana a matoa riki ao e riki bwa te mitinare ae kakannato ao te burabeti.¹⁰

Te motinnano nakon “mai nakoiu” ao “ko na iriirai” bon nakon te aomata. Ngkana ti butimwaea te kakao aio, e na rikirake rietan ara motinnano ni karaoa te bwai teuana, ao aio ngkanne are ti kona “nakonako ma Ngaia.” Te rieta aio e karika te reitaki ae e a tena riki ma te Tia Kamaiu—te kaniwanga ni butimwaean te moan kakao.

Norma ao Ngai n tatabemaniira ti butimwaea te kakao nakon “mai nakoiu” ao “ko na iriirai.” Ngkanne, ni bootaki, ni boutokaira i bon iroura, ti a tia n reireiaki n nakonako ma Ngaia.

Te kekeiaki ao te nanomatoa n ukoukoria ao n iriria e na kaniwanganaki ma kakabwaia ake ti kainnanoia.

N ana kaangaanga te aine ae n raaraa are, ma ana kekeiaki ae korakora, e kataia n riinga niniran te Tia Kamaiu¹¹ ke n aron Batimea, ae te mataki, are n ana kekeiakimwaaka bon oin te anainano n te kakai are e riki inanon maiuna.¹² Ni kaangaanga aika uoua aikai kamaiuan te rabwata ao te tamnei e butimwaeaki.

Kaenakoa baim, taua ninirana, butimwaea Ana kakao, ao taekinna, “Eng, te Uea, N na iririko!” —ao nakonako ma Ngaia

“Nakomai,” “Irirai,” ao “Nakonako ma ngai” bon kakao aika iai te mwaaka inanoia ae mwakorona —ibukiia naake a butimwaia—ni bita maium ao ni karekea te bitaki inanom are e na kairiko n taekina, “[Ngai] akea te nano ni kan karaoa ae buakaka riki, ma n teimatoa ni karaoa ae raoiroi.”¹³

Ngkai kaotan te bitaki anne ko na namakina te iango ae korakora ni “buokiia aika mamaara, n tabeki baai ake a tinetine inano, ao ni kakorakorai bubua ni wae aika mamaara.”¹⁴

Terana mwaneka aika ti na toui n te bong aio n “nakonako ma Ngaia”?

1. Kamwarakea te nano ni kan riki bwa te tia iriira te Kristo ae tamaroa riki.¹⁵

2. Tataro ibukin te nano aio bwa am onimaki Irouna e na kona n rikirake.¹⁶

3. Karekei rabakau man booki aika tabu, kaotaa te kawai ao kakorakora nanom ni bitaki.¹⁷

4. Karaoa te moti n te bong aio ni mwakuri ao n taekina, “Eng, te Uea, N na iririko!” N tii ataakin te koaua e na aki bita am aonaaba ni karokoa ae ko bita te rabakau nakon te mwakuri.¹⁸

5. Teimatoa inanon te moti are ko a tia ni karaoia man kamwakuran koaua aikai ni katoa bong.¹⁹

A bia ana taeka ara burabeti ae tangiraki, Beretitenti Thomas S. Monson, ni kaungaira ni karaoa te mwakuri inanora ni butimwaea ana kakao te Tia Kamaiu. Beretitenti Monson e taku: “Antai te Uea ae ana bwai te neboaki, ae aia Uea tanganibuaka? Ngaia bon ara Mataniwi. Ngaia bon ara Tia Kamaiu. Ngaia bon Natin te Atua. Ngaia te Tia korea taekan Kamaiuakira. Ngaia are e anganiira te kanikina, ‘Ko na irai.’ E anganiira kaetieti, ‘Ko na nako, ao kakairi irouna.’ E butiira, ‘Kawakin au tua.’”²⁰

Ti bia karaoa te moti n te bong aio ni karikirakea ara karinan n nebonebo ao ara berita nakon te Atua, ao e bia ara kaeka nakon Ana kakao n ongoraeaki ni baibati ao ni mataata: “Eng, te Uea, N na iririko!”²¹ N aran te Uea ae Iesu Kristo ae tabu, amen.

Bwaai aika a na taraaki

1. Aramwa 29:8.

2. Ioane 10:14, 27.

3. Mataio 11:28; taraa naba Itaia 55:3.

4. Taraa Preach My Gospel: A Guide to Missionary Service (2004), 31, 195–202.

5. Taraa Mwakuri 2:37–38.

6. Taraa Doctrine ao Covenants 20:37, 77–79.

7. Taraa Doctrine ao Covenants 42:29.

8. Mareko 10:21.

9. 2 Nibwaai 31:10.

10. Taraa Moses 6:33–35.

11. Taraa Ruka 8:43–48.

12. Taraa Mareko 10:46–52.

13. Motiaea 5:2.

14. Doctrine ao Covenants 81:5; taraa naba Itaia 35:3.

15. Taraa Aramwa 22:15–16; Dallin H. Oaks, “Desire,” Ensign ke Riaona, Meei 2011, 42–45.

16. Taraa Aramwa 34:17–27; 37:37.

17. Taraa Taian Areru 119:105; Ereman 3:29.

18. Taraa Motiaea 5:5.

19. E taku Ralph Waldo Emerson, “Are ti imanonoia ni karaoia e rikirake ni bebete karaoana, tiaki bwa aron te bwai anne e a tia ni bitaki ma mwaakara ni karaoia e a tia n rikirake” (inanon Heber J. Grant, Gospel Standards, comp. G. Homer Durham [1941], 355).

20. Thomas S. Monson, “Finding Joy in the Journey,” Ensign ke Riaona, Nobembwa. 2008, 88.

21. Taraa “Lord, I Would Follow Thee,” Boki n Anene, nambwa. 220.