Seminelí
Mōsese 4:5–32; 5:1–15, Konga 1: “Naʻe Fakaʻā Ai ʻa Hona Matá Fakatouʻosi”


“Mōsese 4:5–32; 5:1–15, Konga 1: ‘Naʻe Fakaʻā Ai ʻa Hona Matá Fakatouʻosi,’” Fuakava Motuʻá – Tohi Lēsoni maʻá e Faiako Seminelí (2026)

“Mōsese 4:5–32; 5:1–15, Konga 1: ‘Naʻe Fakaʻā Ai ʻa Hona Matá Fakatouʻosi,’” Fuakava Motuʻá – Tohi Lēsoni maʻá e Faiako Seminelí

Sēnesi 3–4; Mōsese 4–5: Lēsoni 11

Mōsese 4:5–32; 5:1–15, Konga 1

“Naʻe Fakaʻā Ai ʻa Hona Matá Fakatouʻosi”

ʻĀtama mo ʻIvi

Tatau ai pē pe ʻoku tau fakatokangaʻi pe ʻikai, ʻoku liliu kotoa kitautolu ʻi he ʻaho takitaha ʻe he Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví. Ko hono moʻoní, ka ne taʻeʻoua ia, naʻe ʻikai ke mei fanauʻi kitautolu. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e ngaahi ola ʻo e Hingá ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní pea ʻi heʻenau moʻuí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke ako maʻuloto ʻa e potufolofola fakataukei fakatokāteline 2 Nīfai 2:25 pea fehuʻi ki ha mātuʻa pe taki ʻo e Siasí pe ko e hā ʻene ʻuhinga kiate kinautolú.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Lelei pe kovi?

Ke kamata ʻa e lēsoní, tokoni ki he kau akó ke fakakaukau ki he founga ʻe lava ke hoko ai ha ngaahi meʻa faingataʻá ko ha ngaahi tāpuaki ʻi he palani ʻa e ʻOtuá. Ko e founga ʻe taha ke fakahoko ai ʻení ko hono fakaʻaongaʻi ʻa e meʻafuá ni. Te ke lava ʻo fili ke fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻokú ne fakahoʻata ʻa e ngaahi foʻi lea ʻe fakafuofuaʻi ʻe he kau akó.

  • ʻI he meʻafua ʻo e 1–10 (1 = kovi, 10 = lelei), ʻokú ke pehē ʻe anga fēfē hano fakafuofuaʻi ʻe he kakai tokolahi ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení?

Ngāue mālohí

Ngaahi ʻAhiʻahí

Mamahi

Mate

  • ʻI hoʻo vakai ki he ngaahi meʻá ni mei he tafaʻaki taʻengata ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní, ʻe kehe nai hoʻo fakafuofuaʻi ha taha ʻo e ngaahi meʻá ni? Kapau ʻoku ʻio, ko e hā hono ʻuhingá?

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ʻĀtama mo ʻIvi ʻo hangē ko e fakatātā ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoni ko ʻení. Mahalo te ke fie tuku ia ai ʻi he toenga ʻo e lēsoní.

Ko e lahi ʻo e ngaahi faingataʻa ʻoku tau fehangahangai mo ia ʻi he moʻuí ko e ola ʻo ha fili naʻe fai ʻe heʻetau ʻuluaki mātuʻá, ʻa ʻĀtama mo ʻIvi.

  • ʻOkú ke pehē ʻe fakafuofuaʻi fēfē ʻe he kakai tokolahi ʻa e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví ʻi he meʻafua ʻo e 1–10? Ko e hā hono ʻuhingá?

Fakalaulauloto ki he lahi ʻo e mahino ʻokú ke maʻu ki he Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví pea mo hono mahuʻinga ʻi hoʻo moʻuí. Tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • ʻOkú ke ongoʻi naʻe lelei nai pe kovi ʻa e Hingá?

  • ʻOku tokoniʻi fēfē nai hoʻo talí ʻe he mahino ʻokú ke maʻu ki he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí?

ʻI hoʻo ako ʻa e Mōsese 4–5 ʻi he ʻaho ní, fekumi ki ha ueʻi fakalaumālie mei he Laumālie Māʻoniʻoní ke tokoni ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke ke ʻiloʻi ko e Hingá ko ha konga ia ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní ke tokoniʻi kitautolu ke tau fakalakalaka pea hoko ʻo hangē ange ko Iá.

Ko e ngaahi ola ʻo e Hingá

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakamatalaʻi fakanounou ʻa e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e Ngoue ko ʻĪtení mo e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví. Kapau ʻoku nau fiemaʻu tokoni, fakaafeʻi kinautolu ke nau fekumi ʻi he 2 Nīfai 2:22–23; Mōsese 3:16–17; 4:6–12, ʻo kumi ki he ngaahi fakaikiikí. Te ke lava foki ʻo fakamatalaʻi fakanounou ʻaki hono huluʻi ʻa e vitiō ʻo e Ngaahi Talanoa Fakafolofola ʻo e Fuakava Motuʻá “Adam and Eve” (1:53), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

1:53

Hili iá pea tokoniʻi ʻa e kau akó ke ako fekauʻaki mo e ngaahi nunuʻa ʻo e Hingá kia ʻĀtama, ʻIvi, mo hona hakó. Ke tokoni ke fokotuʻutuʻu ʻe he kau akó ʻa e meʻa ʻoku nau akó, ʻoange ha pepa pea fakaʻaliʻali ʻa e ngaahi fakahinohino ko ʻení. Te ke lava ʻo fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau ngāue tautau toko ua ke fakakakato ʻa e ʻekitivitī ko ʻení. (Fakatokangaʻi ange: Lēsoni 21: ʻOku fokotuʻu mai ʻe he “Siviʻi 1 Hoʻo Akó” ke vakai ʻa e kau akó ki he fanga kiʻi tohi tufa ne nau faʻu ʻi he ʻekitivitī ko ʻení ke tokoni ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e Hingá.)

Fakakaukau ke fakangatangata ʻa e lahi ʻo e taimi ke faʻu ai ʻe he kau akó ʻenau fanga kiʻi tohi tufá koeʻuhí ke nau maʻu ha taimi feʻunga ki he toenga ʻo e lēsoní.

Ke tokoni atu ʻi hono fokotuʻutuʻu ʻa e meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Hingá, faʻu ha kiʻi tohi tufa ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi fakahinohino ko ʻení. Fakakaukauloto te ke fakaʻaongaʻi ʻa e tohitufa ko ʻení ke akoʻi ʻa e niʻihi kehé fekauʻaki mo e Hingá pea mo e ʻuhinga naʻe mahuʻinga ai ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní. Mohu founga ʻi hono fokotuʻutuʻu hoʻo kiʻi tohí.

  1. Pelu ua ʻa e laʻipepá. Faʻu ha peesi takafi ʻaki ha hingoa hangē ko e “Ko e Hingá ʻi he Palani ʻa e Tamai Hēvaní.” Tānaki atu ha tā fakatātā pe laʻiʻata ʻokú ne fakamanatu atu ʻa e Hingá, hangē ko ha fuʻu ʻakau fua pe ko ha konga fuaʻiʻakau.

  2. ʻI loto ʻi he kiʻi tohi tufá, fakahingoa ʻa e peesi toʻohemá ko e “Ngaahi Nunuʻa ʻo e Hingá.”

  3. Ako ʻa e Mōsese 4:13–16, 22–25, 28–29; 5:1–4. Lisi pe tā ha ngaahi fakatātā ʻo e ngaahi nunuʻa ʻo e Hingá ʻi he fānau ʻa e ʻOtuá. Fakakau ʻi hoʻo kiʻi tohí ʻa e ngaahi veesi naʻá ke ako ai fekauʻaki mo e nunuʻa takitaha.

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha kau ako ke vahevahe ʻenau kiʻi tohi tufá mo e kalasí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke tānaki ki heʻenau fanga kiʻi tohi tufá ha faʻahinga meʻa pē ne ʻikai ke nau tohi.

Fakapapauʻi ʻoku hiki ʻe he kau akó, ʻe aʻusia ʻe ʻĀtama mo ʻIvi mo hona hakó ʻi he taimí ni ʻa e:

  1. Ongoʻi taʻemateuteu ke ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá (Mōsese 4:13–16).

  2. Malava ke maʻu ha fānau (Mōsese 4:22; 5:2–3).

  3. Aʻusia ʻa e loto-mamahí, mamahí, mo e faingataʻá (Mōsese 4:22–24).

  4. Fiemaʻu ke ngāue mālohi ke moʻui (Mōsese 4:25; 5:1–3).

  5. ʻIloʻi ʻa e leleí mei he koví (Mōsese 4:28).

  6. Mate fakatuʻasinó (Mōsese 4:25).

  7. Fakamavaheʻi mei he ʻao ʻo e ʻOtuá (mate fakalaumālie) (Mōsese 5:4).

Fakamatalaʻi ange ko e mavahe mei he ʻOtuá ʻoku ui ia ko e “mate fakalaumālié”—ko ha meʻa ʻoku tau aʻusia kotoa.

Fakalaulauloto ki he founga ʻoku tokoniʻi ai kitautolu ʻe ha ngaahi ola pau ʻo e Hingá ke tau fakalakalaka ki he “moʻui taʻe-faʻa-maté mo e moʻui taʻengatá” (Mōsese 1:39).

  • ʻOku fakahaaʻi fēfē ʻe hono fakaʻatā ʻe he ʻOtuá ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ke na hingá, ʻa ʻEne poto mo e ʻofa ki Heʻene fānaú?

Fakalaulauloto pe ko e ngaahi nunuʻa fē ʻo e Hingá ʻokú ke faingataʻaʻia taha ai ʻi hoʻo moʻuí.

Fakamatalaʻi ange ki he kau akó te nau fakaʻosi ʻenau ngaahi tohi tufá lolotonga ʻa e lēsoni hokó ʻi heʻenau ako fekauʻaki mo e fatongia ʻo e Fakamoʻuí ʻi hono ikunaʻi ʻa e ngaahi nunuʻa kovi ʻo e Hingá.

Ko e fatongia mahuʻinga ʻo e Hingá

Naʻe fakamatalaʻi ʻe he palōfita ko Līhaí ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻa hono mahuʻinga ʻo e Hingá.

Ako ʻa e 2 Nīfai 2:22–25, ʻo kumi ʻa e ʻuhinga naʻe hoko ai ʻa e Hingá ko ha meʻa leleí.

  • Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e Hingá?

Mahalo ʻe talaatu ʻe he kau akó ha ngaahi moʻoni lahi, kae fakapapauʻi ʻoku mahino kiate kinautolu naʻe mahuʻinga ʻa e Hingá ki heʻetau fakalakalaka ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Mahalo te ke fie tokoniʻi foki hoʻo kau akó ke nau ʻilo naʻe fakaʻatā ʻe he Tamai Hēvaní ʻa ʻĀtama mo ʻIvi mo hona hakó ke na aʻusia ʻa e fiefiá tuʻunga ʻi he Hingá. Fakaafeʻi kinautolu ke hiki ʻa e “fiefiá” ʻi heʻenau kiʻi tohí ʻi lalo ʻi he “Ngaahi Nunuʻa ʻo e Hingá.” Fakakaukau ke fehuʻi ange pe ʻoku ʻi ai ha taha ʻi hoʻo kau akó te ne lava ʻo lau maʻuloto ʻa e 2 Nīfai 2:25.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e Hingá ʻi heʻetau moʻuí:

Palesiteni Jeffrey R. Holland

Ko e hingá ko e konga mahuʻinga ia ʻo e palani fakalangi ʻa e Tamai Hēvaní. Ka ne taʻeʻoua ia, naʻe ʻikai fanauʻi ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ha fānau ʻi he māmaní, pea ʻikai leva ha fāmili ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá ke nau aʻusia ʻa e fehangahangaí mo e fakalakalaká, tauʻatāina ke filí, pea mo e fiefia ʻo e toetuʻú, huhuʻí, mo e moʻui taʻengatá. (Christ and the New Covenant: The Messianic Message of the Book of Mormon [1997], 207)

Toe vakai ki he peesi “Ngaahi Nunuʻa ʻo e Hingá” ʻi hoʻo kiʻi tohi tufá.

  • Kuo tākiekina lelei fēfē nai hoʻo fakalakalaka taʻengatá koeʻuhí ko e Hingá?

  • Ko e fē ʻi he ngaahi nunuʻa ʻo e Hingá ʻoku fiemaʻu ke fakahaofi kitautolu mei aí?

Tokoni ke mahino ki he kau akó he ʻikai ke tau lava ʻo fakahaofi kitautolu mei he mate fakatuʻasinó pe mate fakalaumālié, fakataha mo ha ngaahi meʻa kehe.

Lau ʻa e sētesi ʻuluaki ʻi he 2 Nīfai 2:26, ʻo kumi ʻa e ongoongo lelei maʻá e fānau kotoa ʻa e ʻOtuá.

  • Ko e hā naʻá ke maʻú?

Talaange ki he kau akó ʻe nofotaha ʻa e lēsoni hokó ʻi he fatongia ʻo e Mīsaiá ʻi hono huhuʻi kitautolu mei he ngaahi nunuʻa kovi ʻo e Hingá.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakamanatuʻi ʻa e ʻekitivitī fakafuofua mei he kamataʻanga ʻo e lēsoní. Fehuʻi ange pe te nau fakafuofuaʻi fēfē ʻi he taimí ni ʻa e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví ʻi he meʻafua ʻo e 1–10. Hili iá, ʻe lava ke fakamatalaʻi ʻe he kau akó ki honau kaungāʻapí ʻa e ʻuhinga naʻe hoko ai ʻa e Hingá ko ha meʻa leleí pea mo e founga ʻokú ne liliu ai ʻenau moʻuí mo ʻenau fakalakalaka ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Fakakaukau ke fakaʻosi ʻaki hoʻo fakamoʻoni ki he poto mo e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní ʻiate kitautolú, ʻa ia naʻá Ne fakahaaʻi ʻaki ʻEne fekauʻi Mai Hono ʻAló ke huhuʻi kitautolu mei he Hingá.

(Fakamanatu ki he kau akó ke tauhi ʻenau fanga kiʻi tohi tufá—pe ʻoatu ia kiate koe—koeʻuhí ke nau lava ʻo fakaʻosi kinautolu ʻi he lēsoni hokó.)