Seminare
1 Timoteo 3:1–7; Tito 1:6–9


1 Timoteo 3:1–7; Tito 1:6–9

O Le Epikopo: O Se Tamalii e “Logoleleia”

Ata
A young man meets with his Bishop.

Na e iloa sa auauna atu epikopo i le Ekalesia i ona po o Paulo? E mafai faapefea e epikopo ma peresitene o paranesi ona faamanuiaina lou olaga? I tusi a Paulo ia Timoteo ma Tito, sa ia otooto atu ai agavaa mo alii o e na valaauina o ni epikopo. O lenei lesona e mafai ona fesoasoani e te malamalama atili ai i uiga o epikopo ma peresitene o paranesi ma le auala e mafai ai e nei auauna a le Alii ona fesoasoani ia te oe i lou olaga.

O le gauai atu. Maitau tagata aoga ma auala latou te tali atu ai i taualumaga o le lesona. Afai e foliga le mautonu tagata aoga, valaaulia i latou e fai mai ni fesili. Afai e foliga mai ua i ai se mea o fia faasoa mai e tagata aoga, valaaulia i latou e faasoa mai.

Sauniuniga a le tagata aoga: Valaaulia tagata aoga e mafaufau i le fesili lenei ma o mai saunia i le vasega e faasoa mai o latou manatu: Ua faapefea ona faamanuiaina oe po o lou aiga e le Tama Faalelagi ma Iesu Keriso e ala i se epikopo po o se peresitene o le paranesi?

Gaoioiga e ono Mafai Ona Aoao Ai

O ai e te liliu atu i ai?

Manatu faapea o loo e tauivi ma se faafitauli taua i lou olaga. Atonu o se faaiuga e uiga i lou lumanai, o se luitau o loo e feagai ai, po o se amioga masani leaga o loo e tauivi e suia.

  • O fea e te liliu i ai mo le taitaiga pe a o loo e tauivi ma ni faafitauli taua?

  • O ai e te talanoa atu i ai ma aisea?

Faitau i le faamatalaga lenei a Elder Quentin L. Cook o le Korama a Aposetolo e Toasefululua:

Ata
Official portrait of Elder Quentin L. Cook. Called to the Quorum of the Twelve Apostles on 6 October 2007.

O outou tagata talavou taua … ua outou i ai i le faitotoa o faaiuga aupito sili ona taua tou te faia i ō outou olaga. Faamolemole fefautuaa’i ma ou mātua uma, ma lau epikopo e uiga i filifiliga taua o le a lua feagai i se taimi o i luma. Faia ina ia avea le epikopo ma au uo ma fautua.

(Quentin L. Cook, “O Epikopo—O Leoleo Mamoe i Lafu Mamoe a le Alii,” Liahona, Me 2021, 60)

Faaaoga sina taimi e manatunatu loloto ai i fesili nei:

  • E te mafaufau i lau epikopo po o le peresitene o le paranesi o se uo ma se fautua?

  • Pe a e feagai ma se faaiuga taua, po o le taimi e te manaomia ai le fesoasoani faaleagaga, mata e te ono sailia se fautuaga mai lau epikopo? Aisea?

  • E mafai faapefea e le liliu atu i lou epikopo po o le peresitene o le paranesi mo se taitaiga ona fesoasoani ai ia te oe?

A o e suesueina lenei lesona, vaavaai mo ni auala e mafai ai e se epikopo po o se peresitene o le paranesi ona lagolagoina oe i ou luitau, faaiuga, ma le faatuatua ia Iesu Keriso.

I le gasologa atoa o le lesona, afai e i ai soo se faailoga o lagona le lelei po o le faamasino mai se tagata aoga e uiga i lona epikopo, mafaufau e faasoa atu le saunoaga a Elder Jeffrey R. Holland i le vaega o “Tala Auiliili ma Faamatalaga o Talaaga”.

Ua aoao mai Paulo e uiga i agavaa o se epikopo

O tusi a Paulo ua taua o le 1 Timoteo, 2 Timoteo, ma le Tito e tele ina faaigoa o tusi faafaifeau aua o loo i ai fautuaga a Paulo i faifeau, po o taitai, i le Ekalesia (o le upu faifeau e sau mai le upu Latina mo le leoleo mamoe). O Timoteo ma Tito o ni paaga faatuatuaina a Paulo o e sa galulue faatasi ma ia i taimi eseese i ana malaga faafaifeautalai. I lena taimi, sa auauna atu Timoteo o se taitai o le Ekalesia i Efeso, ma sa i ai Tito i le motu Eleni o Kereta.

Faatasi ai ma le tele o upumoni na aoao mai e Paulo i nei tusi musuia, sa ia lisiina ai nisi o agavaa mo alii o e na valaauina o ni epikopo. O se epikopo o se alii ua uma ona faauuina ma vaetofia o se faitaulaga sili pulefaamalumalu mo se uarota, po o se faapotopotoga. Ua ia te ia se tiutetauave aoao mo le pulea o auaunaga i mataupu faaletino ma faaleagaga o le faapotopotoga. O se peresitene o le paranesi e i ai sana matafaioi talitutusa faapena. E filifilia e le Alii se epikopo e ala i se au peresitene o le siteki, o e o loo sailia faaaliga. A o lei valaauina, e faamaonia le epikopo e le Au Peresitene Sili o se ua agavaa ma mafai ona auauna atu.

Faitau le 1 Timoteo 3:1–7 ma le Tito 1:6–9 , ma vaavaai mo agavaa mo epikopo. Saili se tolu o nei uiga o le a fesoasoani i se epikopo po o le peresitene o le paranesi e taiala ma faamanuiaina ai lou olaga.

A uma ona faailoa mai e tagata aoga ia uiga agavaa o se epikopo, mafaufau e fai le gaoioiga lenei. I le faaaogaina o se polo vaivai e faigofie mo tagata aoga ona sapo, fesili atu mo se volenitia ona togi atu lea o le polo i ai. A maua loa e le tagata aoga le polo, e mafai loa ona latou filifili se tasi o uiga agavaa o se epikopo ma faamatala mai pe mafai faapefea e le i ai o lena uiga ona fesoasoani i le epikopo e taiala ma faamanuia tagata o loo latou auauna atu i ai. A uma ona faamatala mai e le tagata aoga, e mafai ona latou togi lemu atu le polo i se isi tagata aoga, ma faaauau ai ona fai le faagasologa. Faaauau le gaoioiga seia oo ina maua e ni tagata aoga se toatele le avanoa e sapo ai le polo ma ua talanoaina ni uiga agavaa eseese se tele.

  • E faapefea ona faaalia e Iesu Keriso nei uiga? (Mafaufau e faasino nei fuaiupu i le 1 Peteru 2:25 , lea na faasino ai Peteru i le Faaola o “le Leoleo Mamoe ma le Epikopo o o [tatou] agaga.”)

  • E mafai faapefea e le i ai o nei uiga ona agavaa ai se epikopo po o se peresitene o le paranesi e fesoasoani ia te oe e pei ona ono faia e le Faaola?

  • E faapefea ona e aoteleina mea ua e aoaoina e uiga i epikopo ma peresitene o paranesi?

  • O a uiga lelei faaKeriso ua e maitauina i lou epikopo po o le peresitene o le paranesi? Na faapefea e nei uiga ona agavaa ai o ia e avea o se meafaigaluega i aao o le Alii?

  • Sa mafai faapefea ma pe e mafai faapefea e se epikopo ona fesoasoani ia te oe e faalatalata atili atu ai ia Iesu Keriso ma faamalosia ai lou faatuatua ia te Ia?

O se leoleo mamoe na te leo i le lafu a le Alii

Mafaufau e faailoga soo se upu po o fasifuaitau i le 1 Timoteo 3:2 po o le Tito 1:7–9 o loo ta’u mai ai le tiutetauave o se epikopo e aoao atu.

E mafai e le epikopo po o le peresitene o le paranesi ona aoao atu i ni auala eseese, e aofia ai fonotaga, vasega, ma faatalanoaga patino, atoa ai ma lana faataitaiga.

  • Na faapefea ona avea fautuaga po o faatonuga a se epikopo po o se peresitene o le paranesi ma se faamanuiaga ia te oe po o se tasi e te iloa?

  • O a isi auala e tausia ma fesoasoani mai ai le Alii ia i tatou e ala i epikopo ma peresitene o paranesi?

E mafai e se epikopo ona fesoasoani ia i tatou ia salamo

Ua valaauina foi e le Alii ia epikopo ma peresitene o paranesi e fesoasoani ma taiala i tatou i le faatinoina o le salamo, aemaise lava pe afai ua tatou faia ni agasala matuia.

O Elder C. Scott Grow o le Fitugafulu, na aoao mai:

Ata
Official Portrait of Elder C. Scott Grow. Photographed March 2017.

E ala i le faauuga ma le ola amiotonu, ua agavaa le epikopo i faaaliga mai le Agaga Paia e faatatau i tagata o lana uarota, e aofia ai oe.

E mafai ona fesoasoani le epikopo ia te oe i le faatinoina o le salamo i auala e le mafai e ou matua po o isi taitai ona tuuina atu ai se fesoasoani. …

… I le avea ai ma se auauna a le Alii, o le a ia agalelei ma malamalama a o ia faalogo atu ia te oe. Ona ia fesoasoani atu ai lea ia te oe i le faatinoina o le salamo. O ia o le avefeau o le alofa mutimutivale o le Alii e fesoasoani ia avea oe o se ua mama e ala i le Togiola a Iesu Keriso.

(C. Scott Grow, “Aisea ae O a foi Mea e Tatau ona Ta’uta’u Atu i Lo’u Epikopo?New Era, Oke. 2013, 28–29)

Faaaoga sina taimi e tusi ai se tusi puupuu, imeli, po o se feau tusitusi i lou epikopo po o le peresitene o le paranesi. Mafaufau e faafetai atu ia te ia mo lana auaunaga, aoaoga, ma faataitaiga. Ia aofia ai soo se auala patino na ia fesoasoani ai ia te oe. Mafaufau e tauina atu soo se tasi o ana faataitaiga faa-Keriso ua e maitauina ma talisapaia. Afai e talafeagai, e mafai foi ona e talosagaina e feiloai ma ia mo lana fautuaga mo se faaiuga faigata, se popolega atonu o ia te oe, po o se fesoasoani i le faatinoina o le salamo.

Mafaufau e molimau atu i le faamanuiaga e mafai ona avea ai se epikopo po o se peresitene o le paranesi i olaga o tagata aoga.

Tala Auiliili ma Faamatalaga o Talaaga

1 Timoteo 3:1. O fea e sau ai le faalagiga o le epikopo i le Feagaiga Fou?

O le faalagiga o le epikopo e sau mai le upu Eleni episcopos—epi, o lona uiga “i luga,” ma le scopos, o lona uiga o le “vaai” po o le “leoleo.” O lona uiga, o se episcopos, po o le epikopo, o ia lea e vaavaaia le lafu i le avea ai o se taitai po o se leoleo.

Aisea e tatau ai ona ou alu i lo’u epikopo e ta’uta’u atu iai agasala?

O Elder Richard G. Scott (1928–2015) o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, na aoao mai:

Ata
Final official portrait of Elder Richard G. Scott of the Quorum of the Twelve Apostles, 2004. Passed away 22 September 2015.

O solitulafono matuia e pei o le ola le mama e manaomia ai le fesoasoani a se tasi o loo umia ki o le pulega, e pei o se epikopo po o le peresitene o le siteki, ina ia faagaioi ma le filemu le faatinoina o le salamo, ma mautinoa ua maea ma talafeagai lona faataunuuina.

(Richard G. Scott, “The Power of Righteousness,” Ensign, Nov. 1998, 69–70)

1 Timoteo 3:1. O le a le “galuega lelei” a se epikopo?

O Elder Quentin L. Cook o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, na aoao mai e uiga i tiutetauave autu o se epikopo:

Ata
Official portrait of Elder Quentin L. Cook. Called to the Quorum of the Twelve Apostles on 6 October 2007.

Ua i ai i le epikopo ia tiutetauave autu e lima i le pulefaamalumalu ai i se uarota:

1. O ia o le faitaulaga sili pulefaamalumalu i totonu o le uarota.2. O ia o le peresitene o le Perisitua Arona.3. O ia o se faamasino mo tagata [o loo ia pulefaamalumalu ai].4. Na te faamaopoopoina le galuega o le faaolataga ma le faaeaga, e aofia ai le tausiga o i latou o e le tagolima.5. Na te vaaia ia faamaumauga, tupe, faapea le faaaogaina o le falelotu.

I lana matafaioi o le faitaulaga sili pulefaamalumalu, o le epikopo o le “taitai faaleagaga” i le uarota. O ia o se “soo faamaoni o Iesu Keriso.” …

Ua i ai i le epikopo le matafaioi maualuga i le avea ai o se leoleo mamoe e taialaina le tupulaga faia’e, e aofia ai talavou matutua nofofua, ia Iesu Keriso.

(Quentin L. Cook, “O Epikopo—O Leoleo Mamoe i Lafu Mamoe a le Alii,” Liahona, Me 2021, 58)

Tito 1:7. O le a le uiga o le tala a Paulo ina ua ia fai mai “e tatau lava i le epikopo ona le mata’uleagaina o ia”?

O se epikopo e filifilia e le Alii ma e tatau ona avea o se alii e maualuga le amio mama ma le agavaa. Peitai, o epikopo uma e le atoatoa ma o le a i ai taimi e faia ai ni mea sese i le taimi o la latou auaunaga.

O Elder Jeffrey R. Holland o le Korama a Aposetolo e Toasefululua, na aoao i mea nei:

Ata
Official Portrait of Elder Jeffrey R. Holland. Photographed January 2018.

Ia agalelei e tusa ai i vaivaiga faaletagata—o ou vaivaiga faapea foi vaivaiga o i latou tou te galulue faatasi i se Ekalesia o loo taitaia e alii ma tamaitai o ni tagata faaletino o loo galulue fua. Vagana ai i le tulaga o Lona Alo Pele e Toatasi e atoatoa, ua na o tagata lē atoatoa lava sa valaauina e le Atua e faia lana galuega. E ao lava o se tulaga e matua faanoanoa ai o Ia, ae o loo Ia taulimaina pea lava. E ao foi la ina ia faapena i tatou. A e vaai foi la i ni lē atoatoa, ia manatua o le tapulaa e le o i ai lea i le paia o lenei galuega. … O lea, ia onosai ma agalelei ma loto faamagalo.

(Jeffrey R. Holland, “Le Alii e, Ua Ou Faatuatua,” Ensign po o le Liahona, Me 2013, 94)

Galuega Faatino Faaopoopo e Aoao Mai Ai

O le a le epikopo?

Mafaufau e amata le vasega i le ata faataitai lenei: Manatu faapea a o e faia se tafaoga ma ni uo, sa e vaai ai i lou epikopo po o le peresitene o le paranesi ma faatalofa atu i ai. O lau uo, e le o se tagata o le Ekalesia, na te faia ni fesili e pei o le, “O ai lena? O le a se epikopo [po o se peresitene o le paranesi]? O a ana mea e fai?” Valaaulia tagata aoga e mafaufau pe faapefea ona latou tali atu i se auala e mafai ona fesoasoani ai i la latou uo ia malamalama ma faamoemoe e faatuatuaina se epikopo.

O faataitaiga o le Faaola

A uma ona faailoa mai e tagata aoga ia uiga agavaa o se epikopo i le 1 Timoteo 3:1–7 ma le Tito 1:6–9 , mafaufau e filifili ni uiga agavaa se fa pe lima ma valaaulia le vasega e vaavaai mo faataitaiga i tusitusiga paia lea na faataitaia ai e le Faaola na uiga agavaa. Mo se faataitaiga, o le tala ia Iesu o loo faaliliuina le vai i le uaina mo Lona tina i le tausamaaga o le faaipoipoga (tagai i le Ioane 2:1–11) e mafai ona avea o se faataitaiga o Lona “alofa i tagata ese” ( 1 Timoteo 3:2).