Seminelí
Fakahā 15–19


Fakahā 15–19

“ʻE Ikuna ʻe he Lamí”

ʻĪmisi
“He Comes Again to Rule and Reign” by Mary R. Sauer. Jesus Christ is descending to Earth at his Second Coming. There are men, women, and children surrounding him. He is wearing a red robe and is looking down at those who are gathering.

Ko e hā ‘oku haʻu ki ho ‘atamaí ‘i he taimi ‘okú ke fakakaukau ai ki he ngaahi ʻaho fakaʻosi kuo kikiteʻí? Naʻe fakamatalaʻi ʻe Sione Fakahā ha fakatātā mahino ʻo e fakaʻauha mo e faiangahala te ne fakafonu ʻa e māmaní. Ka he ʻikai tolonga ʻa e ngaahi tūkunga ko ʻení. ʻE “ikuna ʻʻa [Sīsū Kalaisi] … he ko e ʻEiki ia ʻo e ngaahi ʻeikí, ko e Tuʻi ʻo e ngaahi tuʻí” (Fakahā 17:14). ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke falala lahi ange kia Sīsū Kalaisi ʻi hoʻo fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí.

Ngaahi malaʻiá, ngaahi ʻahiʻahí, mo e tui ki he ʻEikí

ʻĪmisi
Illustration of angels pouring out the bowls of wrath onto the earth from the book of Revelation.

Ko e konga ʻo e mata meʻa-hā-mai ʻa Sioné, naʻe fakahā ai ʻe he ʻEikí kia Sione ha kau ʻāngelo ʻe toko fitu naʻa nau lilingi hifo ha ngaahi malaʻia kehekehe ki he kau faiangahalá ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí. Naʻe kau ʻi he ngaahi malaʻia ko ʻení ʻa e ngaahi pala, liliu ʻa e vaí ki he totó, vela kakahá, fakapoʻulí, mamahí, maná mo e ʻuhilá, mofuiké, mo e ʻuha maka lahi (vakai, Fakahā 16).

Fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā mo ha toe meʻa ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi ʻahiʻahi mo e faiangahala ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí? Ko e hā hoʻo ongo ki he ngaahi ‘ahiʻahi ko ‘ení?

  • ʻOkú ke falala fēfē ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he ʻEikí ʻi ha faʻahinga faingataʻa pē te ke fehangahangai mo ia? Ko e hā hono ʻuhingá?

Kimuʻa pea tohi ʻa Sione fekauʻaki mo e fakaʻauha mo e ngaahi ʻahiʻahi te ne taaʻi e kakai ʻo e māmaní ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí, naʻá ne fakamatalaʻi ha meʻa kehe. Lau ʻa e Fakahā 15:2–4 pea feinga ke fakakaukauloto ki he meʻa naʻe mamata ki ai ʻa Sioné.

  • Ko e hā ʻe ala ʻaonga ai ke ako fekauʻaki mo e nofo ʻa e Kāingalotu kuo hakeakiʻí ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá kimuʻa pea nau lau fekauʻaki mo e ngaahi malaʻia ʻoku fakamatalaʻi ʻe Sioné?

ʻI he hoko atu hoʻo akó, fekumi ki he fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke tokoni atu ke ke ʻiloʻi pea mahino te ke lava ʻo tafoki ki he ʻEikí ki ha tokoni lolotonga e ngaahi faingataʻa ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí. Ke tokoni ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻi he vahe takitaha te ke akó, fakakaukau ke lau ʻa e ngaahi ʻuluʻi fakamatala ʻo e vahé kimuʻa peá ke lau ʻa e ngaahi vēsí.

1. Fakakakato ha ʻekitivitī ʻe ua mei heni ʻi hoʻo tohinoa akó:

Fili A: Kau ʻĀngeló mo e ngaahi malaʻiá

ʻE lava ke fakatupu loto-hohaʻa ʻa e fakakaukau ki he ngaahi malaʻia naʻe mamata ki ai ʻa Sione ʻi he Fakahā 16 . Ka neongo ia, ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe hono fakatupulaki ʻetau tui kia Sīsū Kalaisí ke tau ikunaʻi ʻetau ngaahi hohaʻá. ʻOku mahuʻinga ke fakatokangaʻi ko e taimi ne lilingi hifo ai ʻe he kau ʻāngeló ‘enau ngaahi malaʻiá, naʻa nau fakamoʻoni ki he ʻulungaanga ʻo e ʻEikí. ʻE lava ke tokoni ʻa e ʻilo ki Hono ʻulungāngá ke fakatupulaki ʻetau tui kiate Iá.

Tā ha fakatātā faingofua ʻo ha ʻāngelo. Lau leva ʻa e Fakahā 16:5, 7 , ʻo kumi e founga naʻe fakamatalaʻi ʻaki ʻe he kau ʻāngeló ʻa e ʻEikí mo ʻEne ngaahi fakamāú. Hiki ʻi he tafaʻaki hoʻo tā fakatātaá ʻa e meʻa ʻokú ke ongoʻi naʻe lea ʻaki ʻe he kau ʻāngeló.

  • Ko e hā ʻe ʻaonga ai ke mahino kiate kitautolu e ʻulungaanga ʻo e ʻEikí ʻi heʻetau ako fekauʻaki mo ʻEne fakamāú?

  • Ko e fē ha taimi ʻi hoʻo moʻuí kuo tokoniʻi ai koe ke ke maʻu ha mahino ki he anga ʻo e ʻOtuá? ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe hono manatuʻi e ʻulungaanga ʻo Sīsū Kalaisí ke ke falala ai kiate Iá?

ʻĪmisi
New Testament Seminary Teacher Manaul - 2023

Fili E: Faiangahalá mo e mālohi ʻo e Fakamoʻuí

Fakakaukau ki ha ngaahi sīpinga ʻe niʻihi ʻo e faiangahalá ʻi he māmaní pea mo ʻene kaunga kiate kitautolú.

  • Kapau naʻe pau ke ke fakakaukau ki ha meʻa ke ne fakafofongaʻi ʻa e faiangahala ʻa e māmaní, ko e hā nai ia? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Kapau te ke fakakaukau ki ha fakaʻilonga pe huafa langilangi ke fakafofongaʻi e Fakamoʻuí mo e founga te Ne lava ʻo tokoniʻi ai kitautolu ke tau ikunaʻi e faiangahala ko ʻení, ko e hā nai ia? Ko e hā hono ʻuhingá?

Vaeua ha peesi ʻi hoʻo tohinoá. Lau ʻa e Fakahā 17:3–7, 14 , ʻo fakakaukauloto ki he ngaahi fakataipe naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Sione ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. Hiki ʻi he tafaʻaki ʻe taha ʻo e peesi kuo vahe ua ʻi hoʻo tohinoá ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea mahuʻinga naʻe fakaʻaongaʻi ke fakamatalaʻi ʻaki ʻa e faiangahalá. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, tohiʻi ʻa e ngaahi fakataipe ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa Sīsū Kalaisi mo e kau māʻoniʻoní. ʻE lava ke ʻaonga e ngaahi foʻi lea tokoni ko ʻení:

Feʻauakí ( Fakahā 17:4): ngaahi angaʻuli fakasekisualé. ʻE lava foki ke hoko ia “ko hano fakaʻilonga ʻo e hē mei he moʻoní” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ Feʻauakí ,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org)

Pāpilone ( Fakahā 17:5): ko e hingoa ʻo ha kolo naʻe ʻiloa ʻi he faiangahalá, naʻe fakaʻaongaʻi ko ha fakaʻilonga ʻo e faiangahalá mo e anga fakamāmaní

Kau feʻauakí ( Fakahā 17:5): Ko ha taha ʻokú ne fai ha ngaahi angaʻuli fakasekisuale ke maʻu ai ha paʻanga pe fefakatauʻaki

Ofo ( Fakahā 17:6): ʻohovale, fifili

  • Ko e hā naʻá ke ako mei he ngaahi fakataipe naʻá ke lau ki aí?

  • Ko e hā ‘oku tokoni e ngaahi huafa ʻo Sīsū Kalaisi ʻi he veesi 14 ke mahino kiate koe fekauʻaki mo Iá?

  • Ko e hā ‘okú ke ʻilo fekauʻaki mo e founga naʻe ikunaʻi ai ʻe he Lamí, pe ko Sīsū Kalaisi, ʻa e faiangahala kotoa pē? (Vakai ki he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ Lami ‘a e ‘Otua ,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.) Ko e hā ʻene ʻuhinga ʻo e meʻá ni kiate koé?

ʻĪmisi
New Testament Seminary Teacher Manaul - 2023

Fili F: Taʻane ʻa e Lamí

  • Ko e hā ha ngaahi ʻuhinga ʻoku faʻa kātoangaʻi ai ʻe he ngaahi fāmilí ʻa e malí?

Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Sione ʻa e fakatātā ʻo ha mali ke akoʻi kitautolu fekauʻaki mo e ngaahi ʻaho fakaʻosí. Ko e mali ko ʻeni naʻá ne tohí ko ha fakataipe ia ʻo e Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa e Fakamoʻuí.

Tā ha fakatātā faingofua ʻo ha fefine mali mo ha tangata mali pea hiki e meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo kinaua takitaha lolotonga hoʻo akó.

Lau ʻa e Fakahā 19:7–9 ke ʻiloʻi e ongo ʻoku poupouʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ke tau maʻu fekauʻaki mo e mali ko ʻení. ʻOku fakataipe ʻe he taʻahine mali ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻa e kāingalotu ʻo e Siasi ʻo e ʻEikí ʻoku nau teuteuʻi kinautolu ki he liuaki mai ʻa Kalaisí.

  • Fakatatau ki he veesi 8 , te tau teuteu fēfē ki he mali ko ʻení? Ko e hā nai ʻene ʻuhinga kiate koé?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku hoko ai ʻa e nofo-malí ko ha fakaʻilonga ʻoku feʻunga mo ʻetau vā fetuʻutaki fuakava mo Sīsū Kalaisí?

  • ʻE hoko fēfē ʻa e liuaki mai ʻa e Fakamoʻuí ko ha taimi fakafiefia kiate koé?

Lau e ngaahi potufolofola ko ʻení pea fakakaukau ki he meʻa te ke lava ʻo fai ke teuteu ai ki he taimi ʻe toe hāʻele mai ai ʻa Sīsū Kalaisí. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke maʻú ʻi hoʻo folofolá pe tohi ia ʻi hoʻo tohinoá.

Fakahā 7:13–14

3 Nīfai 27:19–21

  • Ko e hā e ongo ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi pea mo e meʻa kuó Ne fai ke teuteuʻi ʻaki koe ki Heʻene hāʻele maí?

ʻĪmisi
New Testament Seminary Teacher Manaul - 2023

2. Tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • Mei he meʻa naʻá ke ako he ʻaho ní, ko e hā naʻá ke ako ʻokú ne tokoniʻi koe ke ke falala kia Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā ha meʻa te ke loto ke manatuʻi pe fakahoko?

  • ʻOkú ke ongoʻi fēfē ʻe ala tokoni ʻeni kiate koe lolotonga e ngaahi ʻahiʻahi ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí?

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange? 

Fakahā 17 . Ko e hā te u lava ʻo ako mei he fakataipe ʻo e fefine ʻi he manu fekaí?

ʻOku fakamoʻoniʻi ʻe he ngaahi lea ne fakaʻaongaʻi ke fakamatalaʻi ʻaki e fefine ʻoku heka ʻi he manu fekaí, ʻa e mālohi lahi fakapolitikale mo faifakaʻauha te ne maʻu ki he ngaahi puleʻangá mo e kakaí. … ʻOku fakahaaʻi ʻe hono valá ʻa e mālohí mo e koloá (vakai veesi 4); ko e “faʻē ia ʻa e kau feʻauaki,” ʻa ia ʻokú ne fakahaaʻi naʻá ne fāʻeleʻi ha ngaahi paʻumutu kehe—ngaahi kautaha, ngaahi puleʻanga, mo e ngaahi fakakaukau ʻoku nau fakatupu ʻa e faiangahalá ( veesi 5). Naʻe lekooti ʻe Sione naʻá ne ofo ʻi he faiangahala lahi ʻa e fefiné.). Ka neongo ia, ʻi he kuonga fakaʻosí ʻe ikunaʻi ia ʻe kinautolu naʻá ne puleʻi kimuʻá (vakai ki he veesi 16 ; 1 Nīfai 22:13). …

Ko ha ʻuhinga foki ʻe taha ʻo e fakamatala ʻa Sione ʻi he ngaahi vēsí ni, ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí ʻe mafola ʻi he māmaní ʻa e tōʻonga moʻui taʻemaʻa fakasekisualé, koloaʻiá, mo e fetāʻakí (vakai foki, 1 Nīfai 13:5–9). ʻE lava ke tau vakai ki he ngaahi kautaha, ngaahi puleʻanga mo e kakai ʻoku nau tali e tōʻonga moʻuí ni ko ha konga ʻo Pāpilone. (New Testament Student Manual [2014], 560)

Ko e fē ha feituʻu te u ako lahi ange ai fekauʻaki mo e fakataipe ʻi he Fakahā 15–19?

Ke maʻu ha fakamatala ki he fakataipe ʻi he ngaahi vahe ko ʻení, te ke lava ʻo vakai ki he vahe 55 mo e 56 ʻo e New Testament Student Manual (2014), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.