Seminelí
Mātiu 5:13–16


Mātiu 5:13–16

“Ko e Maama ʻo Māmaní ʻa Kimoutolu”

ʻĪmisi
Lighted candle in the dark.

Ko hai kuó ne hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei kiate koe ʻo e moʻui angatonú? Ko e hā ha founga kuo hoko ai ʻenau tā-sīpingá ke ke ofi ange ai ki he ʻOtuá? Hili hono akoʻi e ngaahi monūʻiá, ʻa ia ʻoku tokoni ke mahino kiate kitautolu ʻa e natula mo e ʻulungaanga ʻo e ʻOtuá, naʻe akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻe lava ʻe heʻetau ngaahi sīpinga māʻoniʻoní ʻo faitāpuekina e niʻihi kehé. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke ke fakaʻaongaʻi ʻa e moʻoni ko ʻení pea vakaiʻi hoʻo ngaahi ngāué mo e tōʻongá ke fakahaaʻi lelei ange ʻa e maama ʻo Sīsū Kalaisí.

Māsima ʻo e māmaní

Naʻe faʻa fakaʻaongaʻi ʻe he Fakamoʻuí ha ngaahi fakafehoanaki pe lea fakatātā ke akoʻi ʻaki ha ngaahi fakakaukau faingofua ʻoku ʻi ai honau ngaahi ʻuhinga loloto. ʻI hoʻo ako ʻa e lēsoni ko ʻení, fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe he ngaahi meʻa naʻe folofola ki ai ʻa Sīsuú ke mahino ʻa e meʻa naʻá Ne akoʻí.

Lau ʻa e Mātiu 5:13 , ʻo kumi ki he founga naʻe fakamatalaʻi ʻaki ʻe Sīsū Kalaisi ʻEne kau ākongá.

  • ʻOku liliu fēfē ʻe he māsimá ʻa e ifo ʻo e meʻakaí?

  • Makehe mei hono fakaʻaongaʻi ke fakatupulaki e ifo ʻo ʻetau meʻakaí, ko e hā mo ha toe meʻa ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ki ai e māsimá?

Kuo lauikuonga hono fakaʻaongaʻi e māsimá ke fakatolonga, fakaifo, mo fakamaʻá. Naʻe ʻi ai foki mo hano ʻuhinga fakalotu ʻo e māsimá ki he kakai ʻIsilelí. … ʻI he taimi ʻoku mole ai mei he māsimá hono koná, ʻoku maumau pe “ʻoku ʻikai ʻaonga ia” ( Mātiu 5:13). ʻOku hoko ʻeni ʻi he taimi ʻoku tuifio pe ʻuliʻi ai ia ʻe he ngaahi meʻa kehé.

1.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻaki hono fakafehoanaki ʻEne kau ākongá ki he māsimá?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa pau te ne lava ʻo fakaʻuliʻi fakalaumālie kitautolu?

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke fakalaulauloto ai ʻi ho lotó ki he founga te ke tokoni ai ko e māsima ʻo e māmaní, ke ʻomi ʻa e lelei tahá ʻiate kinautolu ʻoku mou feohí. Fakakaukau foki ki he ngaahi ʻahiʻahi ʻokú ke fehangahangai mo iá mo e founga te ke lava ai ʻo tauhi koe ke ke maʻá. Kapau kuó ke fakangofua ha ngaahi meʻa taʻeʻaonga ki hoʻo moʻuí, ʻe lava ke toʻo kinautolu ʻo fakafou ʻi he meʻaʻofa ʻo e fakatomalá ʻa ia ʻoku lava ke maʻu ʻia Sīsū Kalaisí.

Maama ‘o Māmaní

Lau ʻa e Mātiu 5:14–16 , ʻo kumi ki he meʻa ʻoku ʻamanaki mai ki ai ʻa Sīsū Kalaisi meiate kitautolu ko ʻEne kau ākongá.

  • Ko e hā ha tefitoʻi moʻoni ʻo e moʻoní te ke lava ʻo maʻu mei he Mātiu 5:14–16 ?

Mahalo naʻá ke ʻilo mei he Mātiu 5:14–16 ha tefitoʻi moʻoni hangē ko ʻení: ʻE lava ke poupouʻi ʻe heʻetau sīpinga māʻoniʻoní ʻa e niʻihi kehé ke fakalāngilangiʻi ʻa e Tamai Hēvaní.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke fakalāngilangiʻi ʻa e Tamai Hēvaní?

ʻI he taimi naʻe ʻi he kau Nīfaí ai ʻa e Fakamoʻui kuo toetuʻú, naʻá Ne akoʻi lahi ange kiate kinautolu ʻa e maama ʻoku totonu ke hiki hake ʻe Heʻene kau ākongá. Fakakaukau ke fakafekauʻaki pe fakafehokotaki ʻa e Mātiu 5:14–16 ki he 3 Nīfai 18:24–25 .

Lau ʻa e 3 Nīfai 18:24–25 , ʻo kumi ʻa e maama ʻoku totonu ke hiki hake ʻe he kau ākonga moʻoní.

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e Maama moʻoni ʻo e Māmaní, pea ʻi heʻetau muimui ʻiate Ia mo hoko ʻo hangē ange ko Iá, ʻoku tau fakaulo atu ai e maama ʻokú Ne foaki maí. (Vakai, Sione 1:4, 9 ; 8:12 ; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 50:24 ; 93:2 .)

Fakataipe naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he Fakamoʻuí

ʻE lava ke tokoni atu ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke ke fakakaukau lahi ange fekauʻaki mo e fakataipe naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi he Mātiu 5:14–16 .

Mātiu 5:14–162. Fili ha taha ʻo e ngaahi lea heliaki ko ʻení mei he

, pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi ʻoku fekauʻaki mo iá ʻi hoʻo tohinoa akó.

Ko ha kolo ʻi ha tafungofungá:

ʻĪmisi
City on a hill
  • ʻE lava fēfē ke faingataʻa ke toitoi ʻa e muimui ʻia Sīsū Kalaisí, ʻo hangē ha kolo ʻi ha tafungofungá?

  • ʻI he kuonga muʻá, naʻe langa ʻa e ngaahi koló ʻi he ʻotu funga moʻungá ke maluʻi kinautolu mei ha ngaahi ʻohofi ʻe ala hoko. ʻE lava fēfē ʻe hono moʻui ʻaki loto-toʻa ʻa e ongoongoleleí ʻo ʻomi ha maluʻi mei he ngaahi ivi tākiekina koví?

  • Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he lea heliaki ko ʻení fekauʻaki mo e founga ʻoku ʻamanaki mai ʻa e Fakamoʻuí ke mou moʻui ʻakí, ʻi hoʻomou hoko ko ʻEne kau ākongá?

Ko ha foʻi teʻelango:

ʻĪmisi
A lit candle.
  • Te ke lava fēfē ʻo hangē ko ha foʻi teʻelango ʻi ha loki fakapoʻuli pea fakaulo atu ʻa e maama ʻa e Fakamoʻuí ki he kakai kotoa pē?

  • Ko e hā ha meʻa te ne fakatupu ke fakatoitoiʻi ʻe ha kakai ʻe niʻihi ʻi ha lalo kato (puha) ʻa e maama ʻoku foaki ange ʻe he ʻOtuá kiate kinautolú?

  • Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he lea heliaki ko ʻení fekauʻaki mo e founga ʻoku ʻamanaki mai ʻa e Fakamoʻuí ke ke mouʻi ʻakí, ʻi hoʻo hoko ko ʻene ākongá?

Lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa, ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí he taimi ko iá, ʻo kumi e meʻa te ke lava ʻo ako fekauʻaki mo e maama ʻo Sīsū Kalaisí.

ʻĪmisi
Official portrait of Elder Dieter F. Uchtdorf of the Quorum of the Twelve Apostles, 2006. Called as Second Counselor in the First Presidency, 3 February 2008. Made official portrait in 2008 replacing portrait taken in 2004.

Ko e taimi kotoa pē ʻoku fakatafoki ai ho lotó ki he ʻOtuá ʻi he lotu loto-fakatōkilaló, ʻokú ke aʻusia ai ʻEne māmá. Ko e taimi kotoa pē ʻokú ke fekumi ai ki Heʻene folofolá mo Hono finangaló ʻi he ngaahi folofolá, ʻoku tupulaki e ulo ngingila ʻa e māmá. Ko e taimi kotoa pē ʻokú ke fakatokangaʻi ai ha fie maʻu tokoni ʻa ha taha peá ke feilaulauʻi hoʻo fiemālié ke fai ha tokoní, ʻokú ke fakamafola mo fakatupulaki ai ʻa e māmá. Ko e taimi kotoa pē ʻokú ke fakafisingaʻi ai ʻa e ʻahiʻahí mo fili ki he angamaʻá, fekumi pe foaki ai ha fakamolemolé, pe fakamoʻoni loto-toʻa ki he moʻoní, ʻoku hanga ʻe he māmá ʻo tuli atu ʻa e fakapoʻulí kae tohoakiʻi mai ʻa e niʻihi ʻoku nau fekumi foki ki he māmá mo e moʻoní.

(Dieter F. Uchtdorf, “Fataki ʻo e Maama Fakalangí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2017, 80)

  • ʻOkú ke pehē ʻoku fekauʻaki fēfē ʻa e fakamatala ko ʻení mo e Mātiu 5:14–16 ?

Manatuʻi naʻe akoʻi kitautolu ʻe Sīsū ke tau hoko “ko e māsima ʻo e māmaní” mo e “maama ʻo māmaní” hili pē ʻEne akoʻi ʻa e Ngaahi Monūʻiá—ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻoku tokoni ke tau hoko ʻo hangē ange ko Iá (vakai, Mātiu 5:3–12).

Tali ha taha pe lahi ange ai mei he ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa akó:

3.

  • ʻOku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe heʻetau anga faka-Kalaisí ʻi heʻetau ngaahi ngāué mo e ʻulungāngá ke tau poupouʻi e niʻihi kehé ke nau ʻunuʻunu ofi ange ki he Tamai Hēvaní?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa te ke lava ʻo fai ke hoko ai ko ha faʻifaʻitakiʻanga angatonu ʻo e Fakamoʻuí ki he niʻihi kehé?

  • Kapau naʻá ke fili ha taha ʻo e Ngaahi Monūʻiá ʻi he lēsoni kimuʻá ke ke akoako fakahoko ʻi hoʻo moʻuí, ʻe tokoni fēfē ʻa e ʻulungaanga ko iá ke ke hoko ko e māsima ʻo e māmaní pe ko ha maama ki he māmaní?

Fili pē: Fie Ako Lahi Ange?

ʻOku uesia fēfē ʻe heʻeku ngaahi tōʻongá hoku koná ʻi heʻeku hoko ko e māsima ʻo e māmaní?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Sēmisi E. Fausi (1920–2007) ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

ʻĪmisi
Last official portrait of President James E. Faust, Second Counselor in the First Presidency, 2001. Died 10 August 2007.

ʻE lava ke mole e ivi mo e mālohi ʻo e ngaahi meʻatokoni fakatupu ivi ʻokú ne tauhi kitautolu ke tau moʻui lelei fakalaumālié, ʻo kapau ʻoku ʻikai ke tau moʻui taau mo e fakahinohino fakalangi ʻoku tau fie maʻú. … ʻOku fie maʻu ke tau tauhi hotau ʻatamaí mo e sinó ke maʻa mei he faʻahinga founga kotoa pē ʻo e maʻunimaá mo e ʻulí. He ʻikai ke tau teitei fili ke kai ha meʻakai kuo kovi pe ʻuli. ʻI he founga tatau pē, ʻoku totonu ke tau tokanga ke ʻoua naʻa tau lau pe mamata ʻi ha faʻahinga meʻa ʻoku ʻikai lelei. Ko e konga lahi ʻo e ʻuli fakalaumālie ʻoku haʻu ki heʻetau moʻuí, ʻoku fakafou mai ia he ʻInitanetí, ʻū vaʻinga komipiutá, ngaahi polokalama televīsoné mo e heleʻuhila ʻokú ne fakaʻaliʻali lahi mo fakatātaaʻi mahino mai e ngaahi ʻulungaanga maʻulalo taha ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Koeʻuhí ʻoku tau moʻui ʻi ha ʻātakai pehē, ʻoku fie maʻu ai ke tau fakatupulaki hotau mālohinga fakalaumālié.

(James E. Faust, “Spiritual Nutrients,” Ensign pe Liahona, Nov. 2006, 55)

Te u lava fēfē ʻo fakatupulaki ʻeku māmá?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo pehē:

ʻĪmisi
Official Portrait of President Henry B. Eyring taken March 2018.

Ko e taimi kotoa pē ʻokú ke fili ai ke moʻui ʻo hangē ko e Fakamoʻuí, ʻokú ke fakamālohia leva ai hoʻo fakamoʻoní. Te ke ʻiloʻi he taimi totonu ʻiate koe pē, ko Ia ʻa e Maama ʻo e Māmaní.Te ke ongoʻi e tupulaki ʻa e māmá ʻi hoʻo moʻuí. He ʻikai hoko noa mai ia kae ʻoua kuó ke ngāueʻi. Ka ʻe hoko mai ia ʻi he tupulaki hoʻo fakamoʻoní mo hoʻo fili ke tanumaki iá. Ko ʻeni ha talaʻofa pau mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá: “Ko e meʻa ko ia ʻoku mei he ʻOtuá ko e māmá ia; pea ko ia ia ʻokú ne maʻu ʻa e māmá pea fai atu ai pē ʻi he ʻOtuá, te ne maʻu ʻa e maama lahi ange; pea ʻe tupulaki ʻa e maama ko iá ʻo ngingila ange kae ʻoua ke aʻu ki he ʻaho haohaoá” [ Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 50:24].Te ke hoko ko ha maama ki he māmaní ʻi hoʻo vahevahe hoʻo fakamoʻoní ki he niʻihi kehé. Te ke fakahaaʻi ki he niʻihi kehé ʻa e Maama ʻo Kalaisi ʻoku ʻi hoʻo moʻuí. ʻE maʻu ʻe he ʻEikí ha ngaahi founga ke aʻusia ai e maama ko iá ʻe he niʻihi ʻokú ke ʻofa aí.

(Henry B. Eyring, “Ko Ha Fakamoʻoni Moʻui,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 128 )

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoni ʻo pehē:

ʻĪmisi
Official portrait of President Thomas S. Monson, 2008.

Ne tau omi ki he māmaní kuo fakakoloa ʻaki kitautolu e Maama ʻo Kalaisí. ʻE ulo ʻa e maama ko iá ʻi loto ʻiate kitautolu mo huluhulu ʻa e halá ki he kakaí, ʻi heʻetau muimui he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí mo moʻui hangē ko ia naʻá Ne fakahoko mo akoʻí.

(Thomas S. Monson, “Hoko ko ha Faʻifaʻitakiʻanga mo ha Maama,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 86)