Seminelí
Sione 3:14–17


Sione 3:14–17

“He Naʻe ʻOfa Pehē ʻa e ʻOtuá ki Māmani”

ʻĪmisi
Jesus returns to the garden again to continue to pray and suffers great pain.

Hangē ko hono lēkooti ʻi he Sione 3, naʻe akoʻi ʻe Sīsū kia Nikotīmasi fekauʻaki mo ʻEne feilaulau fakaleleí ʻi Heʻene folofola “ʻe hiki hake ʻa e Foha ʻo e Tangatá: koeʻuhí ko ia kotoa pē ʻe tui kiate iá ke ʻoua naʻa ʻauha, kae maʻu ʻa e moʻui taʻengatá” (Sione 3:14–15). Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni, “ʻI heʻetau tuku ha taimi ke ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mo ʻEne feilaulau fakaleleí, ʻoku tohoakiʻi ai kitautolu ke tau kau ʻi ha tefitoʻi ʻelemeniti ke maʻu ai Hono mālohí: ʻoku tau fili ke tui kiate Ia pea muimui kiate Ia” (“Ko Hono Tohoakiʻi mai e Mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki Heʻetau Moʻuí,” Ensign pe Liahona, Mē 2017, 40). ʻE ʻoatu ʻe he lēsoni ko ʻení ha ngaahi faingamālie ke fakamālohia ai hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí ʻi hoʻo ako lahiange fekauʻaki mo ʻEne Fakaleleí.

Ko e hā ‘a e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí?

ʻĪmisi
Jesus Christ depicted kneeling at the base of a tree in the Garden of Gethsemane during the Atonement. Christ has His hands clasped as He prays.
ʻĪmisi
Christ hanging on a cross at Calvary. Two thieves, also hanging on crosses are at the left and right of Christ. Numerous observers, including Mary, the mother of Christ, Mary Magdalene, other mourners and Roman soldiers are gathered around the crosses. Thunder clouds are gathering in the sky.

Vakai ki he ngaahi ʻīmisi ʻo Sīsū ʻi Ketisemaní pea ʻi he kolosí pea fakakaukau ki he meʻa ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

Fakakakato ‘a e fakamatala ko ‘ení ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá.

  • Naʻe fekauʻi mai ʻe he Tamai Hēvaní ʻa Sīsū Kalaisi ki he māmaní ke pekia maʻatautolu koeʻuhi …

  • ʻOku kau ʻi he ngaahi meʻa naʻe aʻusia ʻe Sīsū ʻi Ketisemaní ‘a e …

  • Naʻe pekia ʻa Sīsū ʻi he kolosí koeʻuhi …

  • Kapau naʻe ʻikai mamahi ʻa Sīsū ʻi Ketisemani pea pekia ʻi he kolosí, ‘e …

Te ke ako lahiange ʻi he lēsoni ko ʻení fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí mo e ʻofa naʻe fakahaaʻi ʻe he Tamai Hēvaní ʻi Heʻene fekauʻi mai Hono ʻAló ki he māmaní. ʻI hoʻo akó, tokanga ki he ngaahi angi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻa ia te ne lava ʻo tokoniʻi koe ke ke fakahoungaʻi lelei ange ʻa e feilaulau ʻa Sīsū Kalaisi maʻaú mo fakatupulaki hoʻo tui kiate Iá.

Ko e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí

ʻOku akoʻi ʻe he ngaahi potufolofola mo e fakamatala ko ʻení fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Fakaʻaongaʻi ha miniti ʻe 10 ki he 15 ke ke lau fakalelei ai ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení (pe ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻokú ke fie ako mei ai pe naʻá ke maʻu kimuʻa ʻi he lēsoni ko ʻení). ʻI hoʻo laú, fakakaukau ki he founga ʻoku tokoni ai ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni takitaha ko ʻení ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e meʻa naʻe fai ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi maʻau pea mo hono ʻuhingá.

Naʻe akoʻi mai ʻe ʻEletā Teti R. Kalisitā ʻo e Kau Fitungofulú:

ʻĪmisi
Brother Tad R. Callister, Sunday school General President. Official Portrait 2018.

Ko e hā leva ‘a e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí? ʻE lava ke pehē ko ha ngaahi meʻa fakalangi hoko ʻo ne kamata mei he Ngoue ko Ketisemaní, hoko atu ki he kolosí, pea fakaʻosi ʻaki ‘a e Toetuʻu ʻa e Fakamoʻuí mei he faʻitoká. Naʻe fakatupunga ia ʻe ha ʻofa ʻoku ʻikai lava ke mahino kiate kitautolu kotoa. Naʻe fiemaʻu ha taha ne ʻikai haʻane angahala, naʻe ʻi ai hono mālohi taʻefakangatangata ki he ngaahi ‘elemēnití—naʻa mo e maté, naʻá ne maʻu e mālohi lahi ke matuʻuaki e fua ‘a e mamahi ‘a e nunuʻa ʻo ʻetau ngaahi angahalá mo e mahamahakí kotoa, naʻá ne ʻalu hifo ʻo maʻulalo ange ʻi he ngaahi meʻá ni hono kotoa [vakai Tokāteline mo e Fuakava 88:6 ]. Ko e misiona ʻeni ʻo Sīsū Kalaisí—ko ʻEne Fakaleleí ʻeni.

Ko e hā leva hono taumuʻá? Ko hono taumuʻá ke tau lava ʻo foki ki he ʻao ʻo e ʻOtuá, hoko lahi ange kiate Ia, pea maʻu ‘a e fiefia kakató. Ne lava ke fakahoko ʻeni ʻi hono ikunaʻi ‘a e ngaahi fakafeʻātungia ʻe 4:

1. Mate fakaesinó

2. Mate fakalaumālie ne fakatupunga ʻe ʻĀtamá pea mo ʻetau ngaahi angahalá

3. Hotau ngaahi faingataʻaʻiá mo e mahamahakí

4. Hotau ngaahi vaivaí mo e melé

(Tad R. Callister, “Ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí,” Ensign pe Liahona, Mē 2019, 85)

1. Tali ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó ʻi ha sētesi ʻe tolu pe lahiange.

  • Ko e hā ha ngaahi ongo pe fakakaukau naʻá ke maʻu ʻi hoʻo ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí?

ʻOku fakahaaʻi fēfē ʻa e ʻofa ʻa e Tamaí ʻi hono fekauʻi mai Hono ʻAló?

Ko e taha ʻo e ngaahi moʻoni naʻe fakamamafaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi Heʻene akoʻi ʻa Nikotīmasi fekauʻaki mo ʻEne Fakaleleí (vakai Sione 3:14–17) ko e ʻofa lahi ʻa e Tamai Hēvaní ki Heʻene fānaú ko ia naʻá Ne fekauʻi mai ai Hono ʻAlo Tofu Pē Tahá ke fai ha fakalelei maʻatautolu.

Naʻe akoʻi ‘e palesiteni Dallin H. Oaks ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí fekauʻaki mo e founga ʻoku fakahaaʻi ai e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí:

ʻĪmisi
Official Portrait of President Dallin H. Oaks taken March 2018.

ʻOku ʻikai ha fakamoʻoni maʻongoʻonga ange ki he mālohi taʻefakangatangata mo e haohaoa ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá ka ko e fakahā ʻe he ʻAposetolo ko Sioné: “He naʻe ʻofa pehē ʻa e ʻOtuá ki māmani, naʻá ne foaki hono ʻAlo pē taha naʻe fakatupú” ( Sione3:16). Naʻe tohi ʻe ha ʻAposetolo ʻe taha ʻo pehē “naʻe ʻikai te ne mamae ki hono ʻAlo ʻoʻoná, ka ne tukuange ia koeʻuhí ko kitautolu kotoa pē” ( Loma 8:32). ʻOku pau pē naʻe mamahi lahi ʻetau Tamai Hēvaní ke tuku mai Hono ʻAló ke Ne kātekina ʻa e mamahi kāfakafa ʻo ʻetau ngaahi angahalá. Ko e fakamoʻoni lelei taha ia ʻo ʻEne ʻofa kiate kitautolu taki tahá!”

(Dallin H. Oaks, “ʻOfá mo e Fonó,”Ensign pe Liahona, Nōvema. 2009, 26)

  • Ko e hā naʻá ke ako mei he aʻusia ko ʻení?

Sio ʻi he foʻi vitiō “For God So Loved the World” (He naʻe ‘ofa pehē ‘a e ‘Otuá ki māmani) (4:48), ʻoku ʻi he ChurchofJesusChrist.org, pea fekumi ki he founga ʻoku fakahaaʻi ai e ʻofa ʻa Sīsū Kalaisi mo e Tamai Hēvaní.

2. Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó ha sētesi ʻe ua pe tolu ʻokú ne fakamatalaʻi hoʻo ngaahi fakakaukau fekauʻaki pe fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí.

Te u lava fēfē ʻo maʻu ʻa e mālohi ʻoku foaki mai ʻe Sīsū Kalaisi kiate au ʻo fakafou ʻi Heʻene Fakaleleí?

Naʻe akoʻi ‘e Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻa e meʻá ni fekauʻaki mo hono fakaafeʻi mai e mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki heʻetau moʻuí:

ʻĪmisi
Official portrait of President Russell M. Nelson taken January 2018

ʻI he hoko ko e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ʻoku tau ui ai Hono misioná ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻa ia naʻe hoko ai ʻa e toetuʻú ko ha meʻa moʻoni ki he taha kotoa pea ʻai ke malava ʻa e moʻui taʻengatá ʻe kinautolu ʻoku fakatomala mei heʻenau ngaahi angahalá pea maʻu mo tauhi ʻa e ngaahi ouau mo e ngaahi fuakava mahuʻingá. …

… ʻOku haʻi kitautolu heʻetau ngaahi fuakavá, kiate Ia mo ʻomi ha mālohi fakaʻotua. ʻI heʻetau hoko ko e kau ākonga faivelengá, ʻoku tau fakatomala mo muimui ʻiate Ia ki he vai ʻo e papitaisó. ʻOku tau fononga ʻi he hala ʻo e fuakavá ke maʻu e ngaahi ouau mahuʻinga kehé. …

Fuakava-fekumi ʻa e kakai tangata mo fafine tauhi fuakavá ki ha ngaahi founga ke tauhi ai kinautolu ke taʻe-ha-mele mei māmani koeʻuhí ke ʻoua naʻa ʻi ai ha meʻa te ne taʻofi ʻenau maʻu ʻa e mālohi ʻo e Fakamoʻuí.

(Russell M. Nelson, “Ko Hono Tohoakiʻi mai e Mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki Heʻetau Moʻuí,”Ensign pe Liahona, Mē 2017, 40, 41)

Te u ʻilo fēfē ʻoku ngāue ʻa Sīsū Kalaisi mo Hono mālohí ʻi heʻeku moʻuí?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

ʻĪmisi
Official Portrait of President Henry B. Eyring taken March 2018.

Kapau kuó ke ongoʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ‘i he ʻahó ni, te ke lau ia ko ha fakamoʻoni ʻoku ngāue ʻa e Fakaleleí [‘o Sisū Kalaisí] ʻi hoʻo moʻuí. ʻI he ʻuhinga ko iá mo ha toe ngaahi ʻuhinga kehe pē, ʻe lelei ke ke ʻalu ki he ngaahi feituʻu pea fai e ngaahi ngāue te nau fakaafeʻi ai ʻa e ueʻi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

(Henry B. Eyring, “Gifts of the Spirit for Hard Times,” Ensign, Sune 2007, 23)

Ko e fē ha feituʻu te u lava ʻo ako lahiange ai fekauʻaki mo e Fakalelei ‘a Sisū Kalaisí?

Fakakaukau ke fakaloloto hoʻo mahino ki he Fakamoʻuí mo ʻEne Fakaleleí ʻaki hono fakaʻaongaʻi e ngaahi tokoni ki hono ako e folofolá hangē ko e Fakamatala ki he Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí ʻoku ui ko e “Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí” (ChurchofJesusChrist.org) pe ʻaki haʻo kumi ʻa e “ Fakalelei, Fakalelei ” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá (ngaahi folofolá. ChurchofJesusChrist.org). ʻOku ʻi he ngaahi tokoni ako folofola ko ʻení ha ngaahi fakakaukau mahuʻinga, ngaahi potufolofola, ngaahi lea, vitiō mo ha ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe ʻoku nau akoʻi fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí.