Jakoba 3

Ny teny lazaintsika

Three teenage young women smiling and laughing together.

Ny teny izay lazaintsika dia manana hery. Afaka mieritreritra zavatra niainana teo amin’ny fiainanao ve ianao izay nahatsapanao ny herin’ny teny, na amin’ny tsara na amin’ny ratsy? Nampianatra ny maha zava-dehibe ny fifehezana ny teny izay lazaintsika i Jakoba tao amin’ny epistiliny. Ity lesona ity dia natao hanampiana anao hanombantombana ny teny lazainao sy ny fiantraikan’ny teninao amin’ny ezaka ataonao mba hitovy kokoa amin’ny Mpamonjy.

Ny herin’ny teny

Jereo ireo sary etsy ambany ary alaivo sary an-tsaina ny resadresaka mety ho ataon’ireo olona ireo. Eritrereto ny fiantraikan’ny teny henontsika sy ampiasaintsika.

A mother argues with her teenage son while they stand in their kitchen.

A young woman and her mother using a tablet and scriptures probably study and having a conversation.

• Inona no zavatra farany tsaroanao izay nolazain’ny olona iray taminao fa na nanampy na nandratra anao?

• Inona no zavatra farany nolazainao tamin’ny olona iray izay nampatanjaka na nampahery azy ireo?

Eritrereto raha ohatra ka nisy zavatra nolazainao vao haingana izay mety hisy fiantraikany ratsy amin’ny olona iray. Rehefa mandalina ny fampianaran’i Jakoba ianao dia tadiavo ireo fahamarinana izay afaka manampy anao hahatakatra kokoa ny herin’ny teny. Diniho tsara ireo fahatsapana sy eritreritra izay manosika anao hiteny bebe kokoa tahaka ny Mpamonjy.

Ny lela dia toy ny …

Nohamafisin’i Jakoba ny herin’ny teny henontsika sy lazaintsika ary nampitaha ny lela tamin’ny zavatra maro samihafa izy. Vakio ny Jakoba 3:2–12 , ary tadiavo hoe nampitahain’i Jakoba tamin’inona ihany koa izany. Manaova sary tsotsotra amin’ny fampitahana iray na roa nataon’i Jakoba ao amin’ny diary fandalinanao, saintsaino ny fomba mety hampitovy ny sary ataonao amin’ny fiteninao.

Vakio ity lisitra manaraka ity raha hitanao ilay fampitahana mitovy.

• Lamboridy. Jakoba 3:2–3, 5 .Ny lamboridy (jereo ny andininy 3) dia karazana takela-by kely izay apetaka eo amin’ny vavan-tsoavaly mifandray amin’ny tady fitarihana ny soavaly, izay manome fahafahana ilay mpitondra soavaly hitarika ilay soavaly.

• Ny familiana. Jakoba 3:4–5 .Ny familiana (jereo ny andininy 4) dia mifehy ny familian-tsambo, izay mitarika na mampihodina ny sambo.

• Ny afo. Jakoba 3:5–6 .“Ny antontan-kazo” dia maneho ala (jereo ny andininy 5).

• Biby tsy voafehy. Jakoba 3:7–8 .

• Poizina. Jakoba 3:8 .

• Loharano sy aviavy. Jakoba 3:10–12 .

1. Valio ao anatin’ny diary fandalinanao soratra masina ireto fanontaniana manaraka ireto:

• Ahoana no fomba ahafahan’ireo fampitahana ireo manampy antsika hahatakatra kokoa ny herin’ireo teny henontsika sy lazaintsika?

• Inona no fampitahana hafa azonao ampiana mba hamaritana ny fiantraikan’ny teny lazaintsika?

Nizara izao manaraka izao ny Loholona Jeffrey R. Holland ao amin’ny Kôlejin’ny Apôstôly Roambinifolo rehefa niresaka momba ireo fampianarana mahery vaika izay nataon’i Jakoba:

Official Portrait of Elder Jeffrey R. Holland. Photographed January 2018.

Mazava ho azy fa tsy nilaza akory i Jakoba fa hoe ratsy foana ny lelantsika, na ny zavatra rehetra izay lazaintsika dia “feno poizina mahafaty.” Saingy nilaza mazava izy fa misy zavatra lazaintsika sasantsasany farafaharatsiny izay mety hanimba, na ho poizina mihitsy aza—ary fanambarana mampitahotra ihany izany ho an’ny Olomasin’ny Andro Farany iray! Ilay feo izay mijoro ho vavolombelona lalina, sy manolotra vavaka amin-kafanam-po ary mihira ny hiran’i Ziona dia mety izay manakiana, mitsikera, manala baraka sy manompa ary mandratra sy manimba ny fanahin’ny tena sy ny an’ny hafa rehefa manao izany. …

… Enga anie isika mba hiezaka ny ho lehilahy sy vehivavy “lavorary” farafaharatsiny amin’ity fomba iray ity amin’izao fotoana izao—mba tsy hanafintohina amin’ny teny, na raha lazaina amin’ny fomba tsaratsara kokoa, dia mba hiteny amin’ny fiteny vaovao, ny fitenin’ny anjely. Ny teny izay lazaintsika toa ireo asa ataontsika dia tokony ho feno finoana sy fanantenana ary fiantrana, andraikitra telo manan-danja iantsorohan’ny Kristianina izay tena ilaina mafy eto amin’izao tontolo izao ankehitriny. Ny fampiasana teny toy izany, eo ambany fitarihan’ny Fanahy, dia afaka mamafa ny ranomaso, manasitrana ny fo, mampivoatra ny fiainana, mampiverina ny fanantenana ary mampibahana ny fahatokian-tena.

(Jeffrey R. Holland, “Ny lelan’ Anjely,” Ensign na Liahona, Mey 2007, 16, 18)

• Inona no zavatra izay nianaranao avy tamin’ny fampitahana nataon’i Jakoba sy ny fanambarana izay nataon’ny Loholona Holland?

Ny fahamarinana iray azontsika ianarana dia ny hoe ireo mpanaradia an’ Andriamanitra dia miezaka mampiasa ny fiteniny ho amin’ny tanjona marina, fa tsy hanaparitaka ny ratsy.

Saintsaino vetivety ny fomba nahitanao ny fiteny ampiasaina amin’ny tsara sy ny ratsy amin’ireto toe-javatra manaraka ireto:

• amin’ny hafatra an-tsoratra na tamba-jotran-tserasera

• any am-piangonana ny alahady

• any an-tsekoly miaraka amin’ny namanao

• amin’ny ekipa na amin’ny klioba

• ao an-trano miaraka amin’ny fianakavianao

• Inona no zavatra niainanao izay maneho ny fiantraikan’ny teny mahery eo amin’ny olona, na ho amin’ny tsara na ho amin’ny ratsy?

I Jesoa Kristy dia “lehilahy tonga lafatra” ( Jakoba 3:2) ary ohatra ho antsika amin’ny zava-drehetra, anisan’izany ny teny nolazainy. Rehefa mahatsiaro ny zavatra fantatrao momba Azy ianao dia alaivo sary an-tsaina ny fomba mety hampiasan’ny Mpamonjy ny teniny raha toa ka tao anatin’ireo toe-javatra voatanisa teo aloha Izy.

2. Valio ao anatin’ny diary fandalinanao soratra masina ity fanontaniana manaraka ity:

• Inona no fahasamihafana izay mety ho tsikaritrao eo amin’ny fomba eritreretinao fa hampiasain’ny Mpamonjy ny teny sy ny zavatra hitanao sy renao matetika amin’ireo toerana ireo ankehitriny?

Ny fiteny henontsika sy ampiasaintsika

Tamin’ny alalan’ireo mpaminaniny dia nampianatra antsika ny zavatra tokony holazaina sy tsy tokony holazaina ny Tompo.

Saintsaino ny fifaneraseranao (amin’ny endriny rehetra: hafatra an-tsoratra, tamba-jotran-tserasera ara-tsosialy, firesaka mivantana amin’ny hafa, sy ny sisa) rehefa mamaky ireto teny 10 manaraka izay nalaina avy tao amin’ny Jeunes, soyez forts ([kiboky, 2011], 20–21) ireto ianao. Tombano amin’ny fampiasana maridrefy 1 ka hatramin’ny 5 ny fomba firesakao, ka ny 1 midika hoe “Mila fanampiana betsaka aho” ary ny 5 midika hoe “Tena efa mety ny ataoko.”

1. Miezaka mampiasa fiteny madio sy fitenin’olona maranin-tsaina aho.

2. Miezaka mampiasa fiteny mampahery, sy mamporisika, ary midera ny hafa aho.

3. Miresaka amin-katsaram-panahy ary amim-pahatsarana momba ny hafa aho.

4.Tsy manevateva na manambany ny hafa aho, na dia amin’ny vazivazy aza.

5. Mifady izay karazana fosafosa rehetra sy mifady miresaka ao anatin’ny fahatezerana aho.

6. Rehefa alaim-panahy hiteny zavatra masiaka na mandratra aho, dia tsy lazaiko izany.

7. Mampiasa amim-panajana sy amim-pahamendrehana mandrakariva ny anaran’ Andriamanitra sy Jesoa Kristy aho.

8. Miresaka amin’ny Ray any An-danitra am-panajana sy am-panetrentena aho.

9.Tsy mampiasa fiteny na fihetsika manaratsy, na vetaveta, na tsy misy dikany aho.

10. Tsy mitantara vazivazy na tantara momba ny fitondran-tena maloto aho.

Eritrereto ny fiteny nofidinao hampiasaina, ary saintsaino izay azonao atao tsara kokoa.

3. Valio ao anatin’ny diary fandalinanao soratra masina ireto fanontaniana manaraka ireto:

• Inona avy ny zavatra iray na roa izay afaka manampy anao hisafidy amim-pitandremana kokoa ireo teny lazainao sy renao?

• Amin’ny toe-javatra inona no tena tianao hatsaraina ny tenanao?

• Inona no paikady mety hanampy?

• Ahoana no fomba hanampian’izany anao ho lasa hitovy kokoa amin’ny Mpamonjy?

Amin’ny fomba ahoana ny tenintsika no mampiseho hoe iza isika?

Nampianatra izao manaraka izao ny Loholona Robert S. Wood ao amin’ny Fitopololahy:

Final official portrait of Elder Robert S. Wood of the Second Quorum of the Seventy, 1999. Called as president of the Boston Massachusetts Temple, 2009. Released from Second Quorum of the Seventy October 3, 2009 at general conference.

Tsy nofidina manokana ny teny lazaintsika sy ny fihetsika asehontsika ety ivelany, satria izy ireny no maneho ny maha-isika antsika ary misy fiantraikany eo amin’ny toetrantsika. …

Ny zavatra lazaintsika sy ny fomba fanehoantsika ny tenantsika dia tsy hoe mamitaka fotsiny ilay olona ao anatintsika ao fa mamolavola ihany koa izany olona izany sy ireo olona manodidina antsika ary ny fiarahamonina iray manontolo amin’ny farany. Mandray anjara amin’ny fanamaizinana ny hazavana na ny fandroahana ny haizina isika tsirairay isan’andro. Nantsoina mba hanasa ilay hazavana sy mba ho fahazavana isika ary mba hanamasina ny tenantsika sy hanazava ny saina amam-panahin’ny hafa. …

Rehefa miresaka sy manao zavatra isika dia tokony hanontany tena raha toa ny tenintsika sy ny fihetsika asehontsika ka natao mba hanasana ny herin’ny lanitra ho tonga eo amin’ny fiainantsika sy hanasana ny rehetra hanatona an’i Kristy. Tsy maintsy hajaintsika ireo zavatra masina. Ilaintsika esorina ao amin’ireo resaka ataontsika ny resaka vetaveta, mamoa fady, mifono herisetra sy fampitahorana sy fanompana ary lainga. Araka ny nosoratan’ny Apôstôly Petera hoe, “Fa araka ny fahamasinan’ Ilay niantso anareo, dia aoka mba ho masina koa hianareo amin’ny fitondrantena rehetra” [ 1 Petera 1:15 ]. Tsy amin’ny fomba fiteny ihany no tiana holazaina eto, fa ny fitondrantenantsika manontolo ihany koa.

(Robert S. Wood, “The Tongue of Angels,” Ensign, Nôv. 1999, 83–84)

Ahoana no fomba ahafahantsika manova tsara ny fiteny ampiasaintsika sy rentsika?

Ilay horonan-tsary “No Cussing Club” (4:56), izay hita ao amin’ny ChurchofJesusChrist.org, dia mampiseho ny ezaka nataon’ny zatovolahy iray mba hanampiana ny hafa hiala amin’ny fiteny ratsy.