Seminelí
2 Kolinitō 13


2 Kolinitō 13

“ʻEke Kiate Kimoutolu, Pe ʻOku Mou ʻi he Tuí”

ʻĪmisi
Ko ha fefine ʻoku tuʻu ʻo sio ki hono ʻatá ʻi ha matapā sioʻata ʻo ha fale. Te ke lava ʻo sio ki ha hala ʻi he koló mei mui.

Kuo faʻa hoko ‘a e fakaanga lahi ki he kau taki ʻi he puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Lolotonga e kuonga ʻo e Fuakava Foʻoú, naʻe fakaangaʻi ʻa Paula ʻe ha niʻihi ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Kolinitoó. Naʻá ne tali ʻaki hano fakaafeʻi kinautolu ke nau vakaiʻi ʻenau fehokotaki mo Kalaisí. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke ikunaʻi ʻa e ʻahiʻahi ke fakaangaʻi e niʻihi kehé, kau ai ʻa e kau taki ʻo e Siasí, ʻaki hano vakaiʻi hoʻo tui faivelenga ki he ʻEikí.

Ngaahi fehuʻi faitotonu pe fakaangaʻi?

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo e founga ʻe ala fakaangaʻi ai ʻe he kakai ʻo e ʻaho ní ʻa e kau taki ʻo e Siasí?

  • Ko e hā ʻa e faikehekehe ʻo hono maʻu ha ngaahi fehuʻi faitotonu pe ngaahi hohaʻa fekauʻaki mo ha meʻa naʻe akoʻi pe lea ʻaki ‘e ha taki ‘o e Siasí mei hono fakaangaʻi e tokotaha ko iá?

Ko e angamahení, ʻoku ʻuhinga ʻa e fakaangaʻi ha tahá ke fakamāuʻi kovi kinautolu, ʻo ʻohake ʻenau ngaahi tōnounoú pe fehalaākí. ʻI he folofolá, ʻe lava ke ui ʻa e fakaangá ko e lea kovi pe lāungaʻi ha taha.

ʻOku malava pē ke fakatokangaʻi e ngaahi fehalaaki pe vaivaiʻanga ʻa e niʻihi kehé kae ʻikai loto-fakaanga. ʻOku tau loto-fakaanga ʻi he taimi ʻoku tau lea pe tohi ai fekauʻaki mo e niʻihi kehé ʻi ha founga fakamaau pe koví.

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ikunaʻi e ʻahiʻahi ke fakaangaʻi e niʻihi kehé, kau ai e kau taki ʻo e Siasí?

ʻI hoʻo ako ʻa e 2 Kolinitō 13, kumi e founga ʻe lava ke tau fakaʻehiʻehi ai mei he loto-fakaangá, tautautefito kiate kinautolu kuo uiuiʻi ʻe he ʻEikí ke nau taki ʻi Hono Siasí.

Fakaangá, lea koví, mo e lāungá

ʻOku mahino naʻe fakaangaʻi ʻe ha niʻihi ʻo e Kāingalotu ʻi Kolinitoó ʻa Paula (vakai ki he 2 Kolinitō 10:10; 12:10–15). Naʻe ui kinautolu ʻe Paula ʻi he 2 Kolinitō 13:1–2, ke nau fakatomala ʻi ha lea mālohi.

Lau ʻa e 2 Kolinitō 13:3 ʻo kumi e meʻa naʻe fekumi ha niʻihi ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Kolinitoó ke fakamoʻoniʻí. Mahalo ko e fiemaʻu ko ia ʻe he kakai ko ʻení ke nau sio ki ha fakamoʻoni naʻe lea moʻoni ʻa Paula maʻa Kalaisí, ko ha fakamoʻoni makehe ia naʻe fakaangaʻi fakahāhā ia ʻe he kakaí. Lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí, ʻo kumi e founga ʻe lava ke uesia ai kitautolu ʻi hono fakaangaʻi hotau kau takí.

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Henelī B. ʻAealingi, faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

Naʻe fai ʻe Palesiteni Siaosi Q. Kēnoni ha fakatokanga te u ʻoatu ia ko ʻeku fakatokanga. ʻOku ou tui naʻe moʻoni ʻene leá: “… ‘Oku hala ha taha … ʻoku lava ke lea kovi ki he pani ʻa e ʻEikí pe fakamāuʻi e mafai ʻo e ʻOtuá ʻi māmani ʻo taʻe-fakatupu houhau ai kiate Ia. ʻE mavahe ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní mei ha faʻahinga taha pehē, pea ʻe ʻalu ia ʻi he fakapoʻulí. ʻI heʻene peheé, ʻoku ʻikai ʻapē te mou sio ki hono mahuʻinga ke tau tokangá?”

(Henry B. Eyring, “Ko e Mālohi ʻo e Poupou ʻi he Tuí,” Liahona, Mē 2019, 59)

Lau ʻa e 1 Nīfai 2:12–13, 16, 19–21. Fakafehoanaki ʻa e lāunga ʻa Leimana mo Lēmiuela kia Līhai mo e ʻEikí pea mo e ngaahi ngāue faivelenga ʻa Nīfaí.

1. Tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he fakamatala ko ʻení fekauʻaki mo e faikehekehe ʻi he loto-fakaangá pea mo hono ngāue ʻaki ʻo e tuí pea mo e ngaahi nunuʻa ʻo e meʻa takitaha?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mavahe ai ʻa e Laumālié ʻi he taimi ʻoku “lauʻikoviʻi” pe “fakaangaʻi” ai ʻe he kakaí ʻa kinautolu kuo ui ʻe he ʻEikí ke tataki Hono Siasí?

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo ngāue ʻi he tuí kapau ʻoku ʻi ai haʻatau ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e meʻa kuo akoʻi ʻe ha taki ʻo e Siasí pe ʻikai ke tau loto tatau mo ha meʻa kuo akoʻi ʻe ha taki ʻo e Siasí?

Fakaʻehiʻehi mei he fakaangá

Lau ʻa e 2 Kolinitō 13:5–6, ʻo kumi ki he faleʻi naʻe fai ʻe Paula ki he Kāingalotu Kolinitō naʻa nau fehuʻia pe naʻe folofola ʻa e ʻEikí ʻo fakafou ʻiate iá. Mahalo ʻe tokoni ke ʻiloʻi ko e kau siʻakí ko ha taha ʻoku taʻetaau pe ʻikai ikunaʻi ha sivi.

Fakaʻosi ʻa e lea ko ʻení ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa naʻe akoʻi ʻe Paulá: ʻOku totonu ke tau …, kae ʻoua te tau fakaangaʻi e kau taki ʻo e Siasí

Mahalo naʻá ke ʻilo mei he 2 Kolinitō 13:5, ha tefitoʻi moʻoni hangē ko ʻení:

ʻOku totonu ke tau vakavakaiʻi ʻetau faivelenga ki he ʻEikí, kae ʻoua te tau fakaangaʻi e kau taki ʻo e Siasí.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni ʻAealingi ʻa e meʻá ni fekauʻaki mo ʻetau tōʻonga fakakaukau kiate kinautolu ʻoku ui ʻe he ʻEikí ke ngāué. Kumi e founga ʻoku fakamālohia ai ʻe heʻene ngaahi leá ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi he 2 Kolinitō 13:3, 5:

ʻĪmisi
Tā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Henelī B. ʻAealingi, faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

ʻOku fiemaʻu e tuí ke ʻiloʻi [ʻoku] ʻafioʻi lelei [‘e Sīsū Kalaisi] ‘a e kakai ʻokú Ne uí, meʻa te nau malava mo aʻusiá, pea ʻoku ʻikai ke hala ʻEne uiuiʻí.

Mahalo ʻe malimali pe kalokalo ha niʻihi ʻi he fakatahaʻangá ni—ʻa kinautolu ne fakakaukau ne hala hono uiuiʻi kinautolú pea pehē kiate kinautolu ʻoku nau fakakaukau ʻoku ʻikai ke tonu hono ui ʻo ha niʻihi ke ngāue he puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Ko ʻeku faleʻi ki he ongo kulupu ko ʻení ke fakatatafe atu e faʻahinga loto-fakamaau pehení, kae ʻoua ke lelei hoʻo sió ʻo hangē ko e sio ʻa e ʻEikí. Ko e fakamaau ʻoku tonu ke ke faí, ko e ʻilo ʻokú ke malava ke maʻu e fakahaá pea ngāue taʻe ilifia ai.

(Henry B. Eyring, “ʻOku Tataki ʻe he ʻEikí Hono Siasí,” Liahona, Nōvema 2017, 82)

2. Tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he faleʻi ʻa Palesiteni ʻAealingí kapau ʻoku ʻahiʻahiʻi kitautolu ke tau fakamaauʻi pe fakaangaʻi e kau taki kuo fili ʻe he ʻEikí?

  • ʻOku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe heʻetau vakaiʻi ʻetau faivelenga kia Sīsū Kalaisí ke ʻoua te tau lea kovi pe fakamāuʻi e niʻihi kehé?

Sivisiviʻi Koe

ʻI he taimi ʻoku ʻinitaviu ai kitautolu ke maʻu ha lekomeni temipalé, ʻoku kole mai ke tau poupouʻi e kau taki ʻo e Siasí. Naʻe fokotuʻu mai ʻe Palesiteni ʻAealingi ha ngaahi fehuʻi ʻe lava ʻo tokoni ke tau teuteu ai ke tali ʻeni. Fekumi ki he fakahinohino ‘a e Laumālie Māʻoniʻoní ‘i hoʻo fakakaukauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ‘ení.

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Henelī B. ʻAealingi, faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

Mahalo naʻe ʻosi ʻeke atu, pe ʻe toki ʻeke atu, pe ʻokú ke poupouʻi hoʻo pīsopé, palesiteni fakasiteikí, kau Taki Māʻolungá, mo e kau ʻŌfisa Māʻolunga ʻo e Siasí. …

… Te ke lava ʻo teuteu ʻaki haʻo fai kiate koe ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  1. Kuó u fakakaukau nai pe lau ki ha vaivaiʻanga ʻo e kakai kuó u fakapapau ke poupouʻí?

  2. Kuó u fekumi nai ki ha fakamoʻoni ki hono tataki kinautolu ʻe he ʻEikí?

  3. Kuó u muimui moʻoni nai ki heʻenau tatakí?

  4. Kuó u talanoa nai fekauʻaki mo e fakamoʻoni ʻoku ou lava ʻo ʻilo ko e kau tamaioʻeiki kinautolu ʻa e ʻOtuá?

  5. ʻOku ou lotua maʻu pē nai kinautolu ʻaki honau hingoá pea ʻi he ongoʻi ʻofa?

ʻE fakaiku ʻa e ngaahi fehuʻi ko iá ʻo meimei taki kotoa kitautolu, ki ha ngaahi ongo taʻe-fiemālie mo fiemaʻu ke tau fakatomala.

(Henry B. Eyring, “Ko e Mālohi ʻo e Poupou ʻi he Tuí,” Liahona, Mē 2019, 59)

Kapau ʻoku “fakaiku ʻa e ngaahi fehuʻi [ko ʻení] ki ha faʻahinga ongoʻi taʻe-fiemālie,” lotu mo tohi fekauʻaki mo e meʻa te ke lava ʻo fai ke fakatomala ai mo liliú.

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

Ko e hā hono fakatuʻutāmaki ʻo e fakaangaʻi ʻo kinautolu ʻoku ui ʻe he ʻEikí?

Naʻe akoʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá (1805–44) ʻo pehē:

ʻĪmisi
Tā vaeua ʻo e konga ki ʻolunga ʻo e Palōfita ko Siosefa Sāmita, ko e Siʻí. ʻOku hanga fakatafaʻaki ʻa e ʻulu ʻo Siosefá pea ko e vahefā pē ʻe tolu ʻoku tau lava ʻo sio ki aí, ko e nima toʻomataʻú ʻi he kongalotó pea nima toʻohemá ʻoku puke ha ʻū laʻipepa. ʻOku hā ai ʻokú ne tui ha suti lanu melomelo mo ha sote hina mo e hēkesi.

[ʻO kapau ʻe tuʻu hake ha tangata] ke ne tukuakiʻi kovi ʻa e niʻihi kehé, fakamāuʻi ʻa e Siasí, ʻo pehē ʻoku nau hala, ka ʻoku māʻoniʻoni iá, ke mou ʻiloʻi fakapapau, ko e tangata ko iá ʻoku ʻi he hala ki he hē mei he moʻoní; pea kapau he ʻikai ke fakatomala, ʻe hē ia mei he moʻoní, he ʻoku moʻui ʻa e ʻOtuá.

Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 366

ʻOku sai pē nai ke fai ha ngaahi fehuʻi?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa, ʻi heʻene kei ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, 2006. Naʻe uiuiʻi ko e Tokoni Ua ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí, ʻi he ʻaho 3 ʻo Fēpueli 2008. Laʻitā fakaʻofisiale ʻi he 2008 ʻo fetongi e tā naʻe faitaaʻi ʻi he 2004.

ʻOku tonu nai ke ʻi ai ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e Siasí pe ko hono ngaahi tokāteliné? ʻE hoku ngaahi kaungāmeʻa kei talavou ʻofeina, ko ha kakai fehuʻi kitautolu … he ʻoku tau ʻilo ʻoku fakaiku ʻa e fehuʻí ki he moʻoní. …

… ʻOku ongoʻi mā pe taʻe-feʻunga ha kakai ʻe niʻihi koeʻuhí ko ʻenau ngaahi fehuʻi fakaʻauliliki fekauʻaki mo e ongoongoleleí, ka ʻoku ʻikai totonu ke nau ongoʻi pehē. ʻOku ʻikai ko ha fakaʻilonga ʻo e vaivai ʻa ʻete faʻa fehuʻí; ka ko ha fakamelomelo ia ki he tupulakí. …

ʻOua naʻa manavahē; fai ha ngaahi fehuʻi. ʻAi ke ke fie ʻilo, kae ʻoua ʻe veiveiua! Pikitai maʻu pē ki he tui pea mo e maama kuó ke ʻosi maʻú. Koeʻuhí he ʻoku ʻikai haohaoa ʻetau vakaí ʻi he moʻui fakamatelié. He ʻikai leva ke ʻuhingamālie e meʻa kotoa he taimí ni.

(Dieter F. Uchtdorf, “The Reflection in the Water” [Church Educational System devotional for young adults, Nov. 1, 2009], broadcasts.ChurchofJesusChrist.org)

ʻOku haohaoa nai e kau palōfitá?

Naʻe pehē ʻe Seli Tiu ʻa ia ne hoko ko ha tokoni ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Fineʻofá:

ʻĪmisi
Laʻitā ʻo Seli L. Tiu, 2001.

ʻOku ʻi ai ha kakai ʻe niʻihi ʻoku nau fefaʻuhi mo e foʻi fehuʻi: Ka ʻoku haohaoa nai ʻa e kau palōfitá, kau tangata kikité, mo e kau tangata maʻu fakahaá? Ko e fehuʻi hala ia. Ko e fehuʻi lelei angé ʻoku pehē, Ko e hā koaa ʻa e kau palōfita? Ko e kau maʻu lakanga fakataulaʻeiki kinautolu kuo fakanofo ʻa ia ʻoku nau fakamafaiʻi ʻa e mālohi ʻo e ʻEikí ke tufaki ʻi he funga ʻo e māmaní. Mahalo he ʻikai ke nau haohaoa. Ka ko e kau taki fakalaumālie haohaoa taha kinautolu ʻi he māmaní, pea ko ʻenau taumuʻá pē ʻoku haohaoa tahá—ke tokoni ke tau ʻilo hotau hala foki ki ʻapí ʻaki hono tataki kitautolu kia Sīsū Kalaisi.

(Sheri Dew, “Prophets” [BYU–Pathway Worldwide devotional, July 13, 2021], 2, byupathway.org/speeches)