EnglishConnect for Missionaries
Kata 12: En̄jake ko kar Tōre ko M̧okta


“Kata 12: En̄jake ko kar Tōre ko M̧okta,” EnglishConnect 2 n̄an Rūkkatak ro (2022)

“Katak 12,” EnglishConnect 2 n̄an Rūkkatak ro

jilu kōrā rej etetal

Lesson 12

Past Experiences

Jibadbad eo: Inaaj ekkatak n̄an kajjitōk im uwaaki kajjitōk ko kōn ia eo armej eo ekar pād ie.

Personal Study

M̧aanjabpopo n̄an iien ekōnono an kurup eo am̧ jān am̧ kam̧ōje m̧akūtkūt ko an A n̄an E

icon a
Study the Principle of Learning: Take Responsibility

Bōk Eddo

I have the power to choose, and I am responsible for my own learning.

Ewōr aō maron̄ n̄an kāālet, im ij bōk eddo in ekkatak eo aō make.

Kwoj juon rianemkwoj; ewōr am̧ kajoor n̄an jutak kōn kwe make. Ekkā wōt ad kōttar im reiļok n̄an ritōl ro, rūkaki ro, ak ro jet n̄an jiron̄ kōj ta jen kōm̧m̧ane. Jekōņaan bwe ren letok bun̄tōn ko kōmeļeļeik kōj. Anij ekōņaan bwe jen meļeļe bwe āinwōt ro Nejin, eped ippād kajoor in n̄an kōm̧m̧an kāālet im bun̄ m̧aanļo̧k.

Ej kōmeļeļeik bwe i ro Nejin “reaikuj kanooj m̧ōņōņō in poub kōn tokjān, im kōm̧m̧an elōn̄ men ko kōn wōt anemkwōj in kāālet eo aer, im kwaļo̧k eļap em̧m̧an; bwe kajoor eo epād ilo er, eo kōn e rej ripinej jenkwaer make.” Im toun wōt an armej kōm̧m̧an em̧m̧an rej jamin ilo jabdewōt wāween m̧wijkōk jān wōņāer” (Katak im Bujen Ko 58:27–28).

Kajoor eo epād ippam̧. Kwomaron̄ bōk eddo in am̧ ekkatak. Eļan̄n̄e rūkaki eo ej nan̄inmej im jab maron̄ itok, kwomaron̄ kāālet n̄an kōm̧mālmel ippān rikkatak ro jet. Eļan̄n̄e kwojjab meļeļe juon men, komaron̄ kajjitōk kōn jipan̄. Eļan̄n̄e kwoj aikuj ļōmņak ko n̄an kōkm̧anm̧anļok kilen katak, komaron̄ kajjitōk ippān rikkatak ro jet ilo kūrub eo am̧ ta rejerbal n̄an er. Ewōr am̧ kajoor n̄an kālet im kōm̧m̧ane. Ippān Anij, kwoj kāālet ta eo kwonaaj ekkatak im erom̧.

em̧m̧aan eo ej katak ilo tebōļ eo an

Ponder

  • Ta eo kwoj tōmak am̧j eddo āinwōt juon rikkatak?

  • Ta eo kwomaron̄ kōm̧m̧ane n̄an bōk eddo ilo ekkatak eo am̧ make?

icon b
Memorize Vocabulary

Ekkatak meļeļein im wāween ba ainikien kajjojo naan m̧okta jān ekōnono eo an kurub eo am̧. Kajjieon̄ kōm̧m̧an kaat in ekkatak ko n̄an jipan̄ eok kōkkalōklōk naan ko rekāāl. Kwomaron̄ kōjerbal peba ak juon app.

Times

at 10:00 p.m.

ilo 10:00 p.m.

last night

kar bon̄

on Monday

ilo M̧ande

two days ago

ruo raan rem̧ootļo̧k

yesterday morning

inne jibbon̄

Nouns

home

m̧weo

school

jikuuļ

the store

m̧ōn wia eo

work

jerbal

Verbs Present/Verbs Past

arrive/arrived late

erum̧wij itaktok/kar itaktok

call/called my friend

kūrļo̧k/kar kūrļo̧k eo m̧ōtta

message/messaged my friend

ennaanļo̧k/kar ennaanļo̧k n̄an eo m̧ōtta

miss/missed class

rum̧wije/kar rum̧wiji kūlaaj

need/needed bread

aikuj/kar aikuj pilawe

shop/shopped

wia/kar wia

want/wanted to play soccer

kōņaan/kar kōņaan in ikkure jōkar

feel/felt sick

en̄jake/kar en̄jake nan̄inmej

leave/left the party

etal jān/kar etal jān bade eo

take/took a nap

wūne/kar wūne mejām̧

take/took the bus

iuwe/kar iuwe ilo baj eo

icon c
Practice Pattern 1

Kamminene kōjerbale jon̄ak ko m̧ae iien kwoj lōke am̧ maron̄ kajjitōk im uwaaki kajjitōk ko. Kwomaron̄ ukōti naan ko ewōr ļain ie n̄an naan ko ilo “Memorize Vocabulary” jākjen eo.

Q: Where were you (time)?A: I was at (noun).

Questions

jon̄ak 1kajjitōk ia eo kwar pād ie iien eo

Answers

jon̄ak 1 uwaak eo ikar pād ilo noun

Examples

Q: Where were you last night?A: I was at home.

leddik jodikdik eo ej katak

Q: Where was she on Tuesday?A: She was at school.

Q: Where were you at 10:00 a.m.?A: We were at work.

icon d
Practice Pattern 2

Kamminene kōjerbale jon̄ak ko m̧ae iien kwoj lōke am̧ maron̄ kajjitōk im uwaaki kajjitōk ko. Kajjieon̄ kile jon̄ak kein ilo iien kam̧m̧inene eo am̧ aolep raan.

Q: Why did you (verb present) (time)?A: We (verb past) because we (verb past).

Questions

jon̄ak 2 kajjitōk etke kwaar kōm̧m̧ane verb kiiō ak iien in

Answers

jon̄ak 2uwaak eo kōm verb iien eo em̧ootļo̧k kōnke kōm verb iien eo em̧ootļo̧k

Examples

leddik eo enan̄inmej ilo beet

Q: Why did you leave the party last night?A: I left the party because I felt sick.

kōrā eo em̧ōk

Q: Why didn’t she message me yesterday?A: She didn’t message you because she was tired.

Q: Why did they go to the store?A: They went to the store because they needed bread.

icon e
Use the Patterns

Je emān kajjitōk ko komaron̄ kajjitōk ippān juon armej. Je juon uwaak n̄an kajjojo kajjitōk ko. Riiti ilo ainikien ellaaj.

Additional Activities

Kam̧ōje m̧akūtkūt ko an katak eo im teej ko online ilo englishconnect.org/learner/resources ak ilo EnglishConnect 2 Workbook.

Act in Faith to Practice English Daily

Wōnm̧aanļo̧k kamminene kajin English aolep raan. Kōjerbale “Kein Etale Kopād Ia Ilo Katak ko Am̧.” Etale kōttōpar in ekkatak eo am̧ im etale jerbal ko am̧.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Take Responsibility

(20–30 minutes)

em̧m̧aan eo ej katak ilo tebōļ eo an
  • Riiti pedped in ekkatak n̄an katak in ilo ainikien ellaaj.

  • kōnono kōn kajjitōk kein:

icon 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Etale laajrak in naan ko ippān juon m̧ōttam̧.

Kamminene jon̄an 1 ippān juon m̧ōttam̧:

  • Kamminene kajjitōk kajjitōk ko.

  • Kamminene uwaaki kajjitōk ko.

  • Kamminene juon ekōnono kōjerbale jon̄ak ko.

Āliji n̄an jon̄ak 2

icon 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Part 1

Lale pija ko. Kajjitōk im uwaaki kajjitōk ko kōn ta eo Raul im Janet rekar kōm̧m̧ane inne. Aolep rej bok koņaer.

Example: Raul, 1:00 p.m.
ļaddik eo ej juuri bo̧o̧ļ in jōkar eo
  • A: Where was Raul yesterday at 1:00 p.m.?

  • B: He was at the park.

  • A: Why did Raul go to the park?

  • B: Because he wanted to play soccer.

Raul

Image 1: 5:00 p.m.

kōmat hot dog ilo ok in kōm̧at eo nabōj

Image 2: 7:00 p.m.

em̧m̧aan eo ej kiki

Image 3: 9:00 p.m.

armej ro rej iuwe ilo baj eo

Image 4: 10:00 p.m.

kōjan̄jan̄ im ilo bon̄
Janet

Image 1: 11:00 a.m.

armej eo ej riiti bok eo iturin juon lake

Image 2: 2:00 p.m.

kōrā eo ej jijet ioon sofa eo im lale taļboon eo

Image 3: 4:00 p.m.

kōrā eo im bāāk in wia ko

Image 4: 8:00 p.m.

kōrā eo ej m̧ōn̄āik kōjota eo

Part 2

Kajjitōk im uwaak kajjitōk ko kōn ta eo kwar kōm̧m̧ane inne ilo 11:00 a.m., 1:00 p.m., 4:00 p.m., 7:00 p.m., im 10:00 p.m. Kōnono kōn ia eo kwar pād ie im etke. Ba jon̄an wōt am̧ maron̄. Aolep rej bok koņaer.

New Vocabulary

Why were you at home?

Etke kwar jab pād m̧weo?

  • A: Where were you yesterday at 11:00 a.m.?

  • B: I was at home.

  • A: Why were you at home at 11:00 a.m.?

  • B: Because I didn’t have any plans.

  • A: Where were you yesterday at 10:00 p.m.?

  • B: I was at home.

  • A: Why were you at home?

  • B: Because I went to bed.

icon 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

Kajjitōk im uwaaki kajjitōk ko kōn m̧akūtkūt ko kwoj kab kōm̧m̧ani. Kōnono kōn ia eo kwar pād ie im etke kwar kōm̧m̧ani m̧akūtkūt kein. Ba jon̄an wōt am̧ maron̄. Aolep rej bok koņaer.

Example

  • A: Where were you last Wednesday?

  • B: I was at the park.

  • A: Why were you at the park?

  • B: Because I wanted to play basketball.

  • A: Where were you yesterday?

  • B: I was at home.

  • A: Why were you at home?

  • B: I was at home because I felt sick.

Evaluate

(5–10 minutes)

Etale eddōkļo̧k eo am̧ ilo jibadbad ko im jerbal ko am̧ n̄an kamminene kajin In̄lij aolep raan.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Ask where others were and why they did things in the past.

    Kajjitōk ia eo ro jet rekar pād ie im etke rekar kōm̧m̧ani men ko ilo tōre eo em̧ootļo̧k.

    mejān make, po-būruon, mejān m̧ōņōņō
  • Talk about where I and others were and why we did things in the past.

    Kōnono kōn ia eo ro jet rekar pād ie im etke rekar kōm̧m̧ani men ko ilo tōre eo em̧ootļo̧k.

    mejān make, po-būruōņ, mejān m̧ōņōņō

Evaluate Your Efforts

Etale jerbal ko am̧ n̄an:

  1. Katak pedped eo an ekkatak.

  2. Kakkilōklōki Naan ko (Vocabulary).

  3. Kamminene jon̄ak ko.

  4. Kamminene aolep raan.

Kōm̧m̧ane juon Kōttōpar. Ļōmnak kōn elmakot in katak kein ilo “Kein Etale Kopād Ia Ilo Ekkatak ko Am̧.”

Kwaļo̧k kōttōpar eo am̧ ippān juon m̧ōttam̧.

Act in Faith to Practice English Daily

“Kajoor eo n̄an kālet ilo kōj wōj kajjojo, im ejjeļo̧k juon emaron̄ bōke jān kōj. Ewōr ippād kajoor n̄an kāālete iaļ eo an mour eo ad” (Harold C. Brown, “The Marvelous Gift of Choice,” Ensign, Dec. 2001, 49).